PHÒNG NGỪA TÌNH HÌNH TỘI VI PHẠM QUY ĐỊNH VỀ PHÒNG CHÁY, CHỮA CHÁY Ở VIỆT NAM

• Tác giả: Nguyễn Thị Thanh Thủy
• Người hướng dẫn: Gs. Võ Khánh Vinh
• Trường học: Học Viện Khoa Học Xã Hội
• Chuyên ngành: Tội phạm học và phòng ngừa tội phạm
• Đề tài: Phòng ngừa tình hình tội vi phạm quy định về phòng cháy, chữa cháy ở Việt Nam
• Loại tài liệu: Luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2024
• Địa điểm: Hà Nội

Mục lục chi tiết

• MỞ ĐẦU
• 1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU
• 1.1. Tình hình nghiên cứu về phòng ngừa tình hình tội vi phạm quy định về phòng cháy, chữa cháy
• 1.2. Đánh giá tình hình nghiên cứu và những vấn đề đặt ra cần tiếp tục nghiên cứu trong luận án
• 1.3. Cơ sở lý thuyết nghiên cứu, câu hỏi nghiên cứu và giả thuyết nghiên cứu
• 2. NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ PHÒNG NGỪA TÌNH HÌNH TỘI VI PHẠM QUY ĐỊNH VỀ PHÒNG CHÁY, CHỮA CHÁY
• 2.1. Khái niệm, đặc điểm, mục đích và ý nghĩa của phòng ngừa tình hình tội vi phạm quy định về phòng cháy, chữa cháy
• 2.2. Cơ sở và nguyên tắc phòng ngừa tình hình tội vi phạm quy định về phòng cháy, chữa cháy
• 2.3. Nội dung, biện pháp, chủ thể và mối quan hệ giữa các chủ thể phòng ngừa tình hình tội vi phạm quy định về phòng cháy, chữa cháy
• 3. THỰC TRẠNG PHÒNG NGỪA TÌNH HÌNH TỘI VI PHẠM QUY ĐỊNH VỀ PHÒNG CHÁY, CHỮA CHÁY Ở VIỆT NAM
• 3.1. Thực trạng nhận thức về phòng ngừa tình hình tội vi phạm quy định về phòng cháy, chữa cháy
• 3.2. Thực trạng tổ chức lực lượng phòng ngừa tình hình tội vi phạm quy định về phòng cháy, chữa cháy và quan hệ phối hợp
• 3.3. Thực trạng xây dựng và tổ chức thực hiện các biện pháp phòng ngừa tình hình tội vi phạm quy định về phòng cháy, chữa cháy
• 3.4. Đánh giá công tác phòng ngừa tình hình tội vi phạm quy định về phòng cháy, chữa cháy
• 4. QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG PHÒNG NGỪA TÌNH HÌNH TỘI VI PHẠM QUY ĐỊNH VỀ PHÒNG CHÁY, CHỮA CHÁY
• 4.1. Dự báo tình hình tội vi phạm quy định về phòng cháy, chữa cháy
• 4.2. Quan điểm phòng ngừa tình hình tội vi phạm quy định về phòng cháy, chữa cháy
• 4.3. Giải pháp tăng cường phòng ngừa tình hình tội vi phạm quy định về phòng cháy, chữa cháy
• PHỤ LỤC
• Phụ lục 1. Phiếu khảo sát + tổng hợp khảo sát dành cho đội ngũ cán bộ thực hiện chức năng quản lý nhà nước về phòng cháy, chữa cháy
• Phụ lục 2. Phiếu khảo sát + tổng hợp khảo sát dành cho người dân

Tóm tắt

I. Tổng Quan Tội Phạm PCCC ở Việt Nam Nghiên Cứu Tổng Hợp 55 ký tự

Cháy nổ và các vụ án liên quan đến vi phạm quy định về phòng cháy chữa cháy (PCCC) là vấn đề nhức nhối trên toàn cầu, trong đó có Việt Nam. Thiệt hại do cháy gây ra thường tỷ lệ thuận với GDP của mỗi quốc gia, đòi hỏi sự nghiên cứu sâu rộng để kiểm soát và phòng ngừa tội phạm PCCC. Để phòng ngừa hiệu quả, cần làm rõ nguyên nhân, diễn biến, hậu quả của các vụ cháy, cũng như đặc điểm tội phạm học của tình hình tội phạm này. Việc kế thừa các công trình nghiên cứu khoa học trong và ngoài nước đóng vai trò quan trọng trong việc xác định những vấn đề cần tiếp tục nghiên cứu và hoàn thiện để nâng cao hiệu quả công tác phòng ngừa ở Việt Nam.

Theo tài liệu gốc, các công trình nghiên cứu về phòng ngừa tội phạm PCCC ở Việt Nam còn hạn chế, chủ yếu tập trung vào phòng ngừa tội phạm nói chung hoặc các vi phạm pháp luật về PCCC, thường gắn liền với lực lượng Cảnh sát PCCC. Trong khi đó, phòng ngừa tội phạm PCCC là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, đòi hỏi sự phối hợp đồng bộ và triệt tiêu mọi nguyên nhân, điều kiện phát sinh tội phạm.

1.1. Tình hình nghiên cứu phòng ngừa tội phạm PCCC trong nước

Hiện tại, Việt Nam thiếu các công trình khoa học trực tiếp nghiên cứu về phòng ngừa tội phạm PCCC. Một số công trình tập trung vào phòng ngừa tội phạm nói chung, hoặc các vi phạm pháp luật về PCCC, thường gắn với lực lượng Cảnh sát PCCC. Đa số các nghiên cứu này xem phòng ngừa tội phạm PCCC là nhiệm vụ của lực lượng Cảnh sát PCCC, mà chưa nhấn mạnh đến trách nhiệm của toàn bộ hệ thống chính trị. Cần có sự phối hợp đồng bộ và triệt tiêu mọi nguyên nhân, điều kiện phát sinh tội phạm. Các nghiên cứu cần làm rõ bản chất, nguyên nhân, diễn biến, hậu quả và đặc điểm tội phạm học của các vụ vi phạm quy định về PCCC.

1.2. Kế thừa và phát triển nghiên cứu từ các công trình khoa học

Việc kế thừa các công trình khoa học trong và ngoài nước về phòng ngừa tội phạm PCCC là vô cùng quan trọng. Điều này giúp xác định những vấn đề luận án cần tiếp tục nghiên cứu và hoàn thiện, từ đó nâng cao hiệu quả phòng ngừa tình hình tội vi phạm quy định về PCCC ở Việt Nam. Nghiên cứu cần tập trung vào việc làm rõ nguyên nhân các vụ cháy, diễn biến, hậu quả, tác hại, đối tượng gây cháy và đặc điểm tội phạm học của tình hình tội phạm PCCC.

II. Thách Thức và Hạn Chế Phòng Ngừa Tội Phạm PCCC Hiệu Quả 59 ký tự

Mặc dù đã có sự quan tâm nhất định từ hệ thống chính trị và người dân, công tác phòng ngừa tội phạm PCCC vẫn chưa thực sự đi vào thực chất. Các vụ cháy gây hậu quả nghiêm trọng vẫn xảy ra, cho thấy sự chuyển động về nhận thức và hành động trong thực thi pháp luật về PCCC còn chậm, chưa được thực hiện thường xuyên, liên tục. Theo thống kê, số vụ cháy được điều tra, xử lý hình sự còn rất ít so với tổng số vụ cháy xảy ra. Cán bộ chuyên trách phòng ngừa tội phạm PCCC còn chưa am hiểu hết các lĩnh vực, quy chuẩn, tiêu chuẩn liên quan, gây lúng túng trong quá trình quản lý. Việc ứng dụng khoa học kỹ thuật trong phòng ngừa còn hạn chế.

Đáng chú ý, trong giai đoạn 2014 - 2023, cả nước xảy ra 31.902 vụ cháy, gây thiệt hại lớn về người và tài sản. Đã điều tra làm rõ 22.000 vụ, nhưng chỉ khởi tố 315 vụ có dấu hiệu tội phạm quy định về phòng cháy và chữa cháy.

2.1. Nhận thức và hành động về PCCC còn hạn chế

Dù có sự quan tâm của hệ thống chính trị và người dân, công tác phòng ngừa tội phạm PCCC vẫn chưa đi vào thực chất. Sự chuyển động về nhận thức và hành động trong thực thi pháp luật về PCCC còn chậm. Cần khắc phục những tồn tại của cơ quan, nhà máy, doanh nghiệp, cơ sở, hộ gia đình. Công tác này cần thực hiện thường xuyên, liên tục. Cần đảm bảo công tác phòng ngừa tội phạm PCCC phải được ưu tiên hàng đầu.

2.2. Khó khăn trong điều tra và xử lý tội phạm PCCC

Số vụ cháy được điều tra, xử lý hình sự còn rất ít so với tổng số vụ cháy. Cán bộ chuyên trách phòng ngừa tội phạm PCCC chưa am hiểu các lĩnh vực, quy chuẩn, tiêu chuẩn liên quan. Việc ứng dụng khoa học kỹ thuật trong phòng ngừa còn hạn chế. Điều này đòi hỏi cần nâng cao năng lực điều tra và xử lý tội phạm PCCC. Đồng thời cần đầu tư vào các trang thiết bị hiện đại để hỗ trợ công tác điều tra.

2.3. Số liệu thống kê đáng báo động về cháy nổ giai đoạn 2014 2023

Trong giai đoạn 2014 - 2023, trên cả nước xảy ra 31.902 vụ cháy làm chết 798 người và bị thương 1.484 người gây thiệt hại tài sản là 11.616,563 tỷ đồng, đã điều tra làm rõ 22.000 vụ chiếm 28,21% tổng số vụ cháy xảy ra không xác định được nguyên nhân. Số vụ cháy được điều tra, xử lý về hình sự ít. Cụ thể, chỉ khởi tố 315 vụ cháy có dấu hiệu tội phạm quy định về phòng cháy và chữa cháy với 276 bị can và xét xử được 114 vụ án với 158 bị cáo. Do đó cần có những biện pháp phòng ngừa quyết liệt, sát sao hơn.

III. Giải Pháp Xã Hội Phòng Ngừa Tội Phạm PCCC ở Việt Nam 57 ký tự

Các biện pháp xã hội đóng vai trò quan trọng trong phòng ngừa tội phạm PCCC. Tăng cường tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức cộng đồng về an toàn PCCC. Phát huy vai trò của các tổ chức xã hội, đoàn thể trong việc vận động người dân tham gia phòng ngừa cháy nổ. Xây dựng phong trào toàn dân PCCC, mỗi người dân là một chiến sĩ trên mặt trận phòng chống cháy nổ. Cần sự tham gia tích cực của cộng đồng và phát huy sức mạnh tổng hợp của toàn xã hội. Trách nhiệm PCCC không chỉ là của cơ quan chức năng mà là của tất cả mọi người.

3.1. Tuyên truyền giáo dục nâng cao nhận thức về PCCC

Cần tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục về an toàn PCCC trên các phương tiện truyền thông. Tổ chức các buổi tập huấn, diễn tập PCCC cho người dân. Phát hành tờ rơi, áp phích, cẩm nang hướng dẫn về PCCC. Nội dung tuyên truyền cần dễ hiểu, dễ nhớ, phù hợp với từng đối tượng.

3.2. Phát huy vai trò của các tổ chức xã hội trong PCCC

Các tổ chức xã hội như Hội Phụ nữ, Đoàn Thanh niên, Hội Cựu chiến binh cần tích cực tham gia vào công tác PCCC. Vận động hội viên, đoàn viên tham gia các hoạt động PCCC. Tổ chức các đội thanh niên xung kích PCCC tại các khu dân cư. Phối hợp với chính quyền địa phương tổ chức kiểm tra an toàn PCCC.

3.3. Xây dựng phong trào toàn dân PCCC vững mạnh

Cần xây dựng phong trào toàn dân PCCC sâu rộng trong cộng đồng. Khuyến khích người dân tự trang bị các thiết bị PCCC cơ bản. Thành lập các đội PCCC dân phòng tại các khu dân cư. Phát huy vai trò tự quản, tự phòng của người dân trong PCCC. Cần xây dựng một lực lượng PCCC vững chắc.

IV. Biện Pháp Nghiệp Vụ Phòng Ngừa Tội Phạm PCCC Hiện Nay 59 ký tự

Cảnh sát PCCC đóng vai trò nòng cốt trong phòng ngừa tội phạm PCCC. Tăng cường công tác nắm tình hình, phát hiện sớm các nguy cơ cháy nổ. Tổ chức kiểm tra định kỳ, đột xuất an toàn PCCC tại các cơ sở. Xây dựng lực lượng PCCC chuyên nghiệp, tinh nhuệ, đủ sức ứng phó với mọi tình huống. Nâng cao hiệu quả công tác điều tra, xử lý các vụ vi phạm quy định về PCCC. Cần trang bị các thiết bị hiện đại và nâng cao trình độ chuyên môn cho lực lượng PCCC.

4.1. Nắm tình hình và phát hiện sớm nguy cơ cháy nổ

Cảnh sát PCCC cần chủ động nắm bắt thông tin về tình hình PCCC trên địa bàn. Sử dụng các biện pháp nghiệp vụ để phát hiện sớm các nguy cơ cháy nổ. Phối hợp với các lực lượng chức năng khác để trao đổi thông tin về PCCC. Xây dựng hệ thống thông tin về PCCC đầy đủ, chính xác, kịp thời.

4.2. Kiểm tra an toàn PCCC định kỳ và đột xuất

Cảnh sát PCCC cần tổ chức kiểm tra định kỳ, đột xuất an toàn PCCC tại các cơ sở. Xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm quy định về PCCC. Phối hợp với các cơ quan chức năng để đình chỉ hoạt động các cơ sở không đảm bảo an toàn PCCC. Kiểm tra an toàn PCCC là một bước vô cùng quan trọng trong quá trình phòng ngừa.

4.3. Nâng cao năng lực điều tra và xử lý vi phạm PCCC

Cần nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho cán bộ điều tra các vụ vi phạm quy định về PCCC. Trang bị các thiết bị kỹ thuật hiện đại phục vụ công tác điều tra. Xử lý nghiêm minh, kịp thời các vụ vi phạm quy định về PCCC. Tăng cường phối hợp với các cơ quan tố tụng để giải quyết nhanh chóng các vụ án PCCC.

V. Ứng Dụng Công Nghệ Trong Phòng Ngừa Tội Phạm PCCC 54 ký tự

Ứng dụng khoa học công nghệ là xu hướng tất yếu trong phòng ngừa tội phạm PCCC. Xây dựng hệ thống giám sát PCCC thông minh, cảnh báo sớm nguy cơ cháy nổ. Sử dụng các thiết bị PCCC hiện đại, hiệu quả. Phát triển các ứng dụng di động hỗ trợ người dân phòng chống cháy nổ. Áp dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong phân tích, dự báo nguy cơ cháy nổ. Cần đầu tư vào nghiên cứu và phát triển các giải pháp công nghệ PCCC.

5.1. Xây dựng hệ thống giám sát PCCC thông minh toàn diện

Xây dựng trung tâm điều hành PCCC thông minh, kết nối dữ liệu từ các hệ thống giám sát. Lắp đặt các cảm biến báo cháy, báo khói tự động tại các cơ sở. Sử dụng camera giám sát để phát hiện sớm các dấu hiệu cháy nổ. Hệ thống cần hoạt động 24/7, đảm bảo khả năng phát hiện và cảnh báo sớm nhất.

5.2. Phát triển ứng dụng di động hỗ trợ PCCC cho người dân

Phát triển ứng dụng cung cấp thông tin về PCCC, hướng dẫn sử dụng thiết bị PCCC. Cung cấp tính năng báo cháy khẩn cấp, kết nối trực tiếp với lực lượng PCCC. Ứng dụng cần dễ sử dụng, tương thích với nhiều loại điện thoại thông minh. Tạo ra sự tiện lợi cho người dùng trong quá trình sử dụng và phòng ngừa.

5.3. Ứng dụng AI trong phân tích và dự báo nguy cơ cháy nổ

Sử dụng AI để phân tích dữ liệu về các vụ cháy, xác định các yếu tố nguy cơ. Xây dựng mô hình dự báo nguy cơ cháy nổ dựa trên dữ liệu thời tiết, địa điểm, loại hình cơ sở. Ứng dụng AI để tối ưu hóa công tác kiểm tra an toàn PCCC. Phát triển giải pháp AI giúp phát hiện sớm nguy cơ cháy nổ.

VI. Đề Xuất Giải Pháp Phòng Ngừa Tội Phạm PCCC Hiệu Quả 55 ký tự

Để nâng cao hiệu quả phòng ngừa tội phạm PCCC, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng, tổ chức xã hội và người dân. Hoàn thiện hệ thống pháp luật về PCCC, tăng cường chế tài xử lý các hành vi vi phạm. Nâng cao chất lượng đào tạo, huấn luyện về PCCC. Tăng cường hợp tác quốc tế trong lĩnh vực PCCC. Xây dựng môi trường an toàn, giảm thiểu nguy cơ cháy nổ.

6.1. Hoàn thiện hệ thống pháp luật về PCCC toàn diện

Rà soát, sửa đổi, bổ sung các quy định pháp luật về PCCC cho phù hợp với tình hình thực tế. Tăng cường chế tài xử lý các hành vi vi phạm quy định về PCCC. Xây dựng các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật về PCCC đồng bộ, hiện đại. Đảm bảo môi trường pháp lý đầy đủ, hợp lý và hiệu quả.

6.2. Nâng cao chất lượng đào tạo và huấn luyện PCCC thực tiễn

Đổi mới nội dung, phương pháp đào tạo, huấn luyện về PCCC. Tăng cường thực hành, diễn tập các tình huống PCCC. Mời các chuyên gia trong và ngoài nước tham gia giảng dạy, huấn luyện. Xây dựng đội ngũ cán bộ PCCC có trình độ chuyên môn cao, tâm huyết với nghề.

6.3. Tăng cường hợp tác quốc tế về PCCC để học hỏi

Tham gia các tổ chức quốc tế về PCCC. Trao đổi kinh nghiệm với các nước tiên tiến về PCCC. Tiếp nhận viện trợ, hỗ trợ kỹ thuật từ các nước. Gửi cán bộ đi đào tạo, học tập kinh nghiệm ở nước ngoài. Hợp tác toàn diện trên các lĩnh vực: đào tạo, nghiên cứu khoa học, chuyển giao công nghệ.