Vấn Đề Phổ Cập Giáo Dục Bậc Tiểu Học Thời Kỳ Minh Trị (1868-1912)

• Tác giả: Đoàn Nguyễn Ngọc Phượng
• Người hướng dẫn: PGS. Nguyễn Tiến Lực
• Trường học: Đại học Quốc gia TP. HCM
• Chuyên ngành: Châu Á học
• Đề tài: Vấn Đề Phổ Cập Giáo Dục Bậc Tiểu Học Thời Kỳ Minh Trị (1868-1912)
• Loại tài liệu: Luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2022
• Địa điểm: Thành phố Hồ Chí Minh

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI TRI ÂN
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
• 1.1. Một số khái niệm liên quan đến phổ cập giáo dục bậc tiểu học
• 1.2. Một số khái niệm liên quan đến phổ cập giáo dục bậc tiểu học thời Minh Trị
• 1.3. Cơ sở thực tiễn
• 1.4. Tiểu kết chương 1
• 2. CHƯƠNG 2: PHỔ CẬP GIÁO DỤC BẬC TIỂU HỌC THỜI KỲ MINH TRỊ
• 2.1. Ban hành Học chế, triển khai phổ cập giáo dục tiểu học
• 2.2. Ban hành Sắc lệnh giáo dục, thúc đẩy phổ cập giáo dục tiểu học
• 2.2.1. Sắc lệnh giáo dục (1879)
• 2.2.2. Sắc lệnh giáo dục sửa đổi (1880)
• 2.2.3. Sắc lệnh giáo dục sửa đổi (1885)
• 2.3. Thúc đẩy phổ cập giáo dục tiểu học
• 2.4. Ban hành Sắc lệnh trường tiểu học, hoàn thiện phổ cập giáo dục tiểu học
• 2.4.1. Sắc lệnh trường tiểu học lần 1 (1886)
• 2.4.2. Sắc lệnh trường tiểu học lần 2 (1890)
• 2.4.3. Sắc lệnh trường tiểu học lần 3 (1900)
• 2.5. Hoàn thiện phổ cập giáo dục tiểu học
• 2.6. Tiểu kết chương 2
• 3. CHƯƠNG 3: NHẬN XÉT VỀ PHỔ CẬP GIÁO DỤC TIỂU HỌC THỜI KỲ MINH TRỊ
• 3.1. Những thành quả của phổ cập giáo dục
• 3.2. Những hạn chế của phổ cập giáo dục
• 3.3. Tiểu kết chương 3
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• Phụ lục 1: Mệnh lệnh về sự khuyến học (Oseidasaresho - 被仰出書)
• Phụ lục 2: Bìa cuốn Khuyến học
• Phụ lục 3: Sự thay đổi lệ đến trường của trẻ em từ năm 1890 đến năm 1912
• Phụ lục 4: Học chế (Gakusei - 学制)
• Phụ lục 5: Sắc lệnh giáo dục (Kyoiku rei - 教育令)
• Phụ lục 6: Sắc lệnh trường tiểu học (Shogakko rei - 小学校令)

I. Tổng Quan Sự Chuyển Mình Giáo Dục Tiểu Học Thời Minh Trị

Thời kỳ Minh Trị (1868-1912) đánh dấu bước ngoặt lịch sử của Nhật Bản, đặc biệt trong lĩnh vực giáo dục. Chính phủ Minh Trị xác định giáo dục là yếu tố then chốt để hiện đại hóa đất nước, học theo phương Tây. Kế thừa di sản giáo dục từ thời Edo, với tỷ lệ biết chữ khá cao, Nhật Bản tiến hành cải tổ hệ thống giáo dục một cách toàn diện. Mục tiêu chính là phổ cập giáo dục bậc tiểu học cho toàn dân, tạo nền tảng cho nguồn nhân lực phục vụ công cuộc duy tân. Việc này được thực hiện thông qua hàng loạt chính sách và sắc lệnh mang tính cách mạng, ảnh hưởng sâu sắc đến xã hội Nhật Bản. Luận văn này sẽ đi sâu vào quá trình này, phân tích các yếu tố thành công và hạn chế. Theo luận văn của Đoàn Nguyễn Ngọc Phượng, “Để xây dựng Nhật Bản thành một quốc gia hiện đại, chính quyền Minh Trị đã quyết tâm xây dựng nền giáo dục tiên tiến theo mô hình các nước phương Tây.”

1.1. Di Sản Giáo Dục Thời Edo và Nền Tảng Phát Triển

Trước thời Minh Trị, giáo dục tại Nhật Bản đã có những thành tựu nhất định, đặc biệt là tỷ lệ dân biết chữ cao so với nhiều quốc gia phương Tây thời bấy giờ. Các trường tư thục (Terakoya) và trường của các lãnh chúa phong kiến (Hankō) đã đóng góp vào việc truyền bá kiến thức. Tuy nhiên, hệ thống này còn phân tán và chưa đáp ứng được nhu cầu của một quốc gia hiện đại. Việc kế thừa và phát huy những điểm mạnh của giáo dục thời Edo, đồng thời cải cách để phù hợp với thời đại là một yếu tố quan trọng cho sự thành công của cải cách giáo dục Minh Trị. Tỷ lệ bé trai nhận cơ hội giáo dục chiếm 43%, bé gái chiếm khoảng 10%.

1.2. Mục Tiêu và Tầm Quan Trọng Của Phổ Cập Giáo Dục Tiểu Học

Chính phủ Minh Trị xác định phổ cập giáo dục tiểu học là nhiệm vụ cấp bách. Giáo dục tiểu học được xem là nền tảng để đào tạo công dân có kiến thức, kỹ năng và ý thức trách nhiệm, phục vụ cho công cuộc xây dựng đất nước. Việc xóa mù chữ và trang bị kiến thức cơ bản cho toàn dân là yếu tố then chốt để Nhật Bản có thể cạnh tranh với các cường quốc phương Tây. Theo nghiên cứu, “Trong thời kỳ Minh Trị, Chính phủ Nhật Bản đặc biệt chú trọng đến vấn đề phổ cập giáo dục bậc tiểu học – bậc học nền tảng đóng vai trò quan trọng trong việc đào tạo nguồn nhân lực phục vụ cho công cuộc duy tân đất nước thời bấy giờ.” Mục tiêu này đòi hỏi sự thay đổi toàn diện trong hệ thống giáo dục.

II. Học Chế 1872 Cách Nhật Bản Xây Dựng Hệ Thống Giáo Dục

Năm 1872, Nhật Bản ban hành Học chế, một văn bản pháp lý quan trọng đặt nền móng cho hệ thống giáo dục hiện đại. Học chế dựa trên mô hình giáo dục của Pháp và Mỹ, chia cả nước thành các khu vực giáo dục và thiết lập hệ thống trường học từ tiểu học đến đại học. Mục tiêu của Học chế là tạo ra một hệ thống giáo dục thống nhất, toàn diện và dễ tiếp cận cho mọi người dân. Tuy nhiên, việc triển khai Học chế gặp nhiều khó khăn do thiếu nguồn lực, cơ sở vật chất và sự phản đối từ một bộ phận xã hội. Dù vậy, Học chế vẫn là bước đi quan trọng đầu tiên trong quá trình cải cách giáo dục Minh Trị.

2.2. Những Thách Thức Ban Đầu Trong Việc Triển Khai Học Chế

Việc triển khai Học chế gặp nhiều khó khăn. Thiếu giáo viên có trình độ, cơ sở vật chất nghèo nàn, và sự phản đối từ một số tầng lớp xã hội là những rào cản lớn. Nhiều người dân quen với hệ thống giáo dục truyền thống không muốn thay đổi. Việc thu học phí cũng gây khó khăn cho nhiều gia đình nghèo. Việc truyền tải kiến thức và phương pháp giảng dạy mới cũng còn nhiều bỡ ngỡ. “Việc này được thực hiện thông qua hàng loạt chính sách và sắc lệnh mang tính cách mạng, ảnh hưởng sâu sắc đến xã hội Nhật Bản.” Những khó khăn này đòi hỏi Chính phủ phải có những điều chỉnh và cải thiện trong quá trình thực thi.

III. Sắc Lệnh Giáo Dục Chìa Khóa Thúc Đẩy Giáo Dục Thời Minh Trị

Để khắc phục những hạn chế của Học chế, Chính phủ Minh Trị ban hành các Sắc lệnh Giáo dục. Các Sắc lệnh giáo dục đã sửa đổi và điều chỉnh Học chế, tập trung vào việc nâng cao chất lượng giáo dục và khuyến khích người dân tham gia. Các Sắc lệnh chú trọng đến việc đào tạo giáo viên, cung cấp kinh phí cho giáo dục và đơn giản hóa chương trình học. Sắc lệnh giáo dục đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy phổ cập giáo dục tiểu học và cải thiện hệ thống giáo dục Nhật Bản.

3.2. Sắc Lệnh Giáo Dục Sửa Đổi Tăng Cường Kiểm Soát và Chất Lượng

Các Sắc lệnh giáo dục sửa đổi (1880, 1885) tăng cường sự kiểm soát của chính phủ trung ương đối với giáo dục. Mục tiêu là đảm bảo chất lượng giáo dục trên toàn quốc và thống nhất chương trình học. Chính phủ cũng chú trọng đến việc đào tạo giáo viên có trình độ và đạo đức tốt. Các Sắc lệnh này phản ánh sự thay đổi trong tư duy giáo dục, từ tự do hóa sang tập trung hóa và kiểm soát. Việc tăng cường kiểm soát này nhằm mục đích nâng cao hiệu quả của hệ thống giáo dục.

IV. Sắc Lệnh Trường Tiểu Học Hoàn Thiện Giáo Dục Bậc Tiểu Học

Việc ban hành Sắc lệnh trường tiểu học (1886, 1890, 1900) đánh dấu bước tiến quan trọng trong quá trình hoàn thiện phổ cập giáo dục tiểu học. Các Sắc lệnh quy định chi tiết về tổ chức, quản lý và chương trình học của trường tiểu học. Sắc lệnh trường tiểu học giúp chuẩn hóa giáo dục tiểu học, đảm bảo chất lượng và tạo điều kiện cho mọi trẻ em được tiếp cận giáo dục.

4.2. Sắc Lệnh Trường Tiểu Học 1890 và Đạo Đức Trong Giáo Dục

Sắc lệnh trường tiểu học lần 2 (1890) nhấn mạnh đến vai trò của giáo dục đạo đức. Mục tiêu là đào tạo những công dân trung thành với Thiên hoàng, yêu nước và có trách nhiệm với xã hội. Giáo dục đạo đức được tích hợp vào tất cả các môn học và hoạt động của trường. Sắc lệnh này phản ánh sự quan tâm của chính phủ đến việc xây dựng một xã hội ổn định và đoàn kết. Sắc lệnh này là một phần quan trọng của chính sách giáo dục Minh Trị.

V. Kết Quả và Hạn Chế Bài Học Từ Phổ Cập Giáo Dục Minh Trị

Đến cuối thời Minh Trị, Nhật Bản đã đạt được những thành công to lớn trong việc phổ cập giáo dục tiểu học. Tỷ lệ trẻ em đến trường đạt gần 100%, một con số ấn tượng so với nhiều quốc gia khác thời bấy giờ. Giáo dục đã góp phần quan trọng vào việc đào tạo nguồn nhân lực cho công cuộc công nghiệp hóa và hiện đại hóa đất nước. Tuy nhiên, phổ cập giáo dục cũng còn những hạn chế, như sự bất bình đẳng giữa các vùng miền và sự thiếu hụt về cơ sở vật chất. Việc đánh giá khách quan những thành công và hạn chế này giúp chúng ta rút ra những bài học quý giá cho việc phát triển giáo dục ngày nay.

5.2. Vẫn Còn Những Thách Thức Về Bất Bình Đẳng Giáo Dục

Mặc dù đạt được nhiều thành công, phổ cập giáo dục vẫn còn những hạn chế. Sự bất bình đẳng giữa các vùng miền, đặc biệt là giữa thành thị và nông thôn, vẫn còn tồn tại. Cơ sở vật chất ở nhiều vùng nông thôn còn thiếu thốn. Sự chênh lệch về chất lượng giáo dục giữa các trường cũng là một vấn đề. Bình đẳng giáo dục là một vấn đề cần được quan tâm hơn nữa. Giải quyết triệt để vấn đề này là một thách thức đối với chính phủ.

Tổng quan nghiên cứu

Trong giai đoạn Minh Trị (1868-1912), Nhật Bản đã trải qua một cuộc cải cách toàn diện nhằm hiện đại hóa đất nước, trong đó giáo dục tiểu học được xem là nền tảng quan trọng để đào tạo nguồn nhân lực phục vụ công cuộc duy tân. Tỉ lệ trẻ em đến trường tiểu học đã tăng lên đáng kể, đạt khoảng 98% vào cuối thời kỳ này, phản ánh sự thành công của chính sách phổ cập giáo dục. Mục tiêu nghiên cứu tập trung làm sáng tỏ cơ sở, chính sách, triển khai và đánh giá thành tựu cũng như hạn chế của phổ cập giáo dục tiểu học thời Minh Trị, đồng thời phân tích vai trò của nó trong công nghiệp hóa và hiện đại hóa Nhật Bản. Phạm vi nghiên cứu chủ yếu tập trung vào Nhật Bản trong giai đoạn 1868-1912, với ý nghĩa khoa học giúp hiểu sâu hơn về tiến trình giáo dục hiện đại hóa và ý nghĩa thực tiễn trong việc rút ra bài học cho các quốc gia đang phát triển. Qua đó, luận văn góp phần làm rõ vai trò then chốt của giáo dục tiểu học trong sự phát triển xã hội và kinh tế Nhật Bản thời kỳ này.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình giáo dục hiện đại, trong đó có:

• Lý thuyết phổ cập giáo dục: Được hiểu là quá trình tổ chức giáo dục để mọi công dân trong độ tuổi quy định đều có cơ hội học tập và đạt trình độ học vấn nhất định, theo quy định pháp luật. Khái niệm này được cụ thể hóa trong Luật Giáo dục năm 2019 của Việt Nam và các tài liệu giáo dục quốc tế.

• Mô hình quản lý giáo dục tập trung và phân quyền: Hệ thống quản lý giáo dục theo Học chế năm 1872 thể hiện sự kết hợp giữa tập quyền trung ương (Bộ Giáo dục) và phân quyền địa phương (các học khu, tỉnh, huyện), nhằm đảm bảo hiệu quả triển khai chính sách phổ cập.

• Khái niệm giáo dục bắt buộc và giáo dục tiểu học: Giáo dục bắt buộc được hiểu là nghĩa vụ học tập của công dân trong độ tuổi quy định, được Nhà nước áp đặt nhằm đảm bảo phổ cập giáo dục. Giáo dục tiểu học là cấp giáo dục nền tảng, cung cấp kiến thức và kỹ năng cơ bản cho trẻ em từ 6 đến 14 tuổi.

• Tư tưởng cải cách giáo dục của Fukuzawa Yukichi: Nhấn mạnh học vấn thực học, bình đẳng cơ hội học tập, và vai trò của giáo dục trong phát triển cá nhân và quốc gia.

Phương pháp nghiên cứu

Luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu lịch sử - logic kết hợp với phương pháp so sánh:

• Phương pháp lịch sử: Phân tích quá trình hình thành và phát triển phổ cập giáo dục tiểu học trong bối cảnh lịch sử - xã hội Nhật Bản cuối thời Edo và thời Minh Trị.

• Phương pháp logic: Xem xét mối quan hệ nhân quả, hệ thống giữa các chính sách giáo dục và kết quả phổ cập.

• Phương pháp so sánh: So sánh các giai đoạn ban hành Học chế, Sắc lệnh giáo dục và Sắc lệnh trường tiểu học, cũng như so sánh thành tựu giáo dục thời Edo và Minh Trị.

Nguồn dữ liệu chính bao gồm các tư liệu gốc bằng tiếng Nhật như Học chế (1872), Sắc lệnh giáo dục (1879, 1880, 1885), Sắc lệnh trường tiểu học (1886, 1890, 1900), các thống kê về số lượng trường học, học sinh, giáo viên, cùng các công trình nghiên cứu trong và ngoài nước. Cỡ mẫu nghiên cứu là toàn bộ hệ thống giáo dục tiểu học Nhật Bản trong giai đoạn 1868-1912, với lựa chọn phương pháp phân tích tài liệu lịch sử nhằm đảm bảo tính khách quan và toàn diện.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Cơ sở để tiến hành phổ cập giáo dục tiểu học: Nhật Bản thời Minh Trị kế thừa nền giáo dục phổ cập rộng rãi từ cuối thời Edo với khoảng hơn 16.560 trường Terakoya, tạo nền tảng cho hệ thống trường tiểu học hiện đại. Tỉ lệ trẻ em biết chữ cuối thời Edo đạt khoảng 43% bé trai và 10% bé gái, cao hơn nhiều nước phương Tây đương thời.

2. Chính sách và triển khai phổ cập giáo dục: Bộ Giáo dục được thành lập năm 1871, Học chế năm 1872 thiết lập hệ thống giáo dục ba cấp (tiểu học, trung học, đại học) với chế độ tập quyền trung ương. Đến năm 1875, đã có 24.303 trường tiểu học với hơn 1,9 triệu học sinh, tỉ lệ đến trường đạt khoảng 35%. Các Sắc lệnh giáo dục (1879, 1880, 1885) và Sắc lệnh trường tiểu học (1886, 1890, 1900) liên tục hoàn thiện chính sách, trong đó Sắc lệnh trường tiểu học lần 3 (1900) quy định miễn học phí và kéo dài giáo dục bắt buộc từ 4 lên 6 năm vào năm 1907.

3. Thành tựu phổ cập giáo dục tiểu học: Đến cuối thời Minh Trị, tỉ lệ trẻ em đến trường tiểu học đạt khoảng 98%, thể hiện sự phổ cập gần như toàn dân. Hệ thống trường học được mở rộng đồng đều trên toàn quốc, với đa dạng loại hình trường phù hợp từng địa phương và đối tượng học sinh.

4. Hạn chế và thách thức: Mặc dù phổ cập rộng rãi, vẫn tồn tại sự phân biệt giới tính và vùng miền trong tiếp cận giáo dục. Nội dung giảng dạy ban đầu còn thiên về đạo đức và quốc dân chủ nghĩa, chưa hoàn toàn đáp ứng nhu cầu phát triển kỹ năng thực tiễn. Việc quản lý hành chính giáo dục ở các học khu chưa thực hiện đầy đủ, dẫn đến sự khác biệt trong chất lượng giáo dục giữa các địa phương.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân thành công của phổ cập giáo dục tiểu học thời Minh Trị xuất phát từ sự kế thừa nền giáo dục phổ cập cuối thời Edo, sự quyết tâm chính trị của Chính phủ Minh Trị và tư tưởng cải cách giáo dục tiến bộ của các nhà lãnh đạo như Fukuzawa Yukichi. Việc ban hành liên tục các sắc lệnh giáo dục thể hiện sự điều chỉnh linh hoạt chính sách phù hợp với tình hình thực tế và nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội.

So với các nghiên cứu trước đây, luận văn làm rõ hơn vai trò của giáo dục tiểu học trong công nghiệp hóa và hiện đại hóa Nhật Bản, đồng thời cung cấp số liệu cụ thể về số lượng trường học, học sinh và tỉ lệ đến trường qua từng giai đoạn. Biểu đồ thể hiện sự gia tăng số lượng trường tiểu học và tỉ lệ học sinh đến trường từ 1872 đến 1912 sẽ minh họa rõ nét tiến trình phổ cập.

Ý nghĩa của kết quả nghiên cứu không chỉ nằm ở việc khẳng định vai trò nền tảng của giáo dục tiểu học trong phát triển quốc gia mà còn cung cấp bài học quý giá về xây dựng hệ thống giáo dục phổ cập hiệu quả, phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội từng thời kỳ.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường đầu tư cơ sở vật chất và nguồn lực giáo dục tiểu học: Động viên chính quyền địa phương và Nhà nước ưu tiên ngân sách xây dựng trường học, trang thiết bị dạy học nhằm nâng cao chất lượng giáo dục, đặc biệt ở vùng nông thôn và khu vực khó khăn. Thời gian thực hiện: 3-5 năm.

2. Phát triển chương trình giảng dạy thực học, thực tiễn: Cập nhật nội dung giáo dục tiểu học theo hướng tăng cường kỹ năng sống, khoa học tự nhiên và công nghệ, phù hợp với yêu cầu phát triển hiện đại. Chủ thể thực hiện: Bộ Giáo dục phối hợp với các chuyên gia giáo dục. Thời gian: 2 năm.

3. Đẩy mạnh công tác đào tạo và bồi dưỡng giáo viên: Tổ chức các khóa đào tạo nâng cao năng lực sư phạm, phương pháp giảng dạy hiện đại cho giáo viên tiểu học, đảm bảo chất lượng giáo dục đồng đều trên toàn quốc. Thời gian: liên tục, ưu tiên 3 năm đầu.

4. Xây dựng hệ thống quản lý giáo dục hiệu quả, minh bạch: Củng cố vai trò quản lý của các cấp học khu, tỉnh, huyện trong giám sát và hỗ trợ trường học, đảm bảo thực thi chính sách phổ cập giáo dục đồng bộ. Chủ thể: Bộ Giáo dục và chính quyền địa phương. Thời gian: 2-4 năm.

5. Khuyến khích sự tham gia của gia đình và cộng đồng: Tăng cường tuyên truyền, vận động gia đình tạo điều kiện cho trẻ em đến trường, đặc biệt là trẻ em gái và trẻ em ở vùng sâu vùng xa. Thời gian: liên tục.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Nhà nghiên cứu và học giả về giáo dục và lịch sử Nhật Bản: Luận văn cung cấp số liệu chi tiết và phân tích sâu sắc về quá trình phổ cập giáo dục tiểu học thời Minh Trị, giúp mở rộng hiểu biết về lịch sử giáo dục và cải cách xã hội Nhật Bản.

2. Cán bộ quản lý giáo dục và hoạch định chính sách: Các đề xuất và bài học từ quá trình phổ cập giáo dục tiểu học Nhật Bản có thể áp dụng để xây dựng chính sách giáo dục phổ cập hiệu quả tại các quốc gia đang phát triển.

3. Giáo viên và nhà giáo dục tiểu học: Hiểu rõ lịch sử và cơ sở lý luận của giáo dục tiểu học hiện đại giúp nâng cao nhận thức về vai trò và trách nhiệm trong việc đào tạo thế hệ trẻ.

4. Sinh viên và học viên cao học chuyên ngành Châu Á học, Lịch sử giáo dục, Chính sách công: Luận văn là tài liệu tham khảo quý giá cho nghiên cứu chuyên sâu về cải cách giáo dục và phát triển xã hội trong bối cảnh lịch sử.

Câu hỏi thường gặp

1. Phổ cập giáo dục tiểu học thời Minh Trị có ý nghĩa gì đối với sự phát triển của Nhật Bản?
   Phổ cập giáo dục tiểu học tạo nền tảng kiến thức và kỹ năng cho nguồn nhân lực, góp phần quan trọng vào công nghiệp hóa và hiện đại hóa đất nước, giúp Nhật Bản nhanh chóng bắt kịp các cường quốc phương Tây.

2. Chính sách giáo dục nào được xem là bước ngoặt trong phổ cập giáo dục thời Minh Trị?
   Học chế năm 1872 là bước ngoặt quan trọng, thiết lập hệ thống giáo dục hiện đại ba cấp và chế độ tập quyền trung ương, tạo cơ sở pháp lý cho phổ cập giáo dục tiểu học.

3. Tỉ lệ trẻ em đến trường tiểu học thời Minh Trị tăng như thế nào?
   Tỉ lệ đến trường tăng từ khoảng 35% năm 1875 lên đến khoảng 98% vào cuối thời kỳ Minh Trị, thể hiện sự phổ cập gần như toàn dân.

4. Vai trò của Fukuzawa Yukichi trong cải cách giáo dục là gì?
   Ông là nhà tư tưởng cải cách giáo dục lớn, nhấn mạnh học vấn thực học, bình đẳng cơ hội học tập và vai trò của giáo dục trong phát triển cá nhân và quốc gia, ảnh hưởng sâu sắc đến triết lý giáo dục thời Minh Trị.

5. Những hạn chế của phổ cập giáo dục tiểu học thời Minh Trị là gì?
   Bao gồm sự phân biệt giới tính và vùng miền trong tiếp cận giáo dục, nội dung giảng dạy còn thiên về đạo đức và quốc dân chủ nghĩa, và quản lý hành chính giáo dục chưa đồng bộ, dẫn đến chất lượng giáo dục không đồng đều.

Kết luận

• Phổ cập giáo dục tiểu học thời Minh Trị là nền tảng quan trọng cho sự phát triển kinh tế - xã hội và công nghiệp hóa Nhật Bản.
• Hệ thống giáo dục hiện đại được xây dựng dựa trên sự kế thừa nền giáo dục phổ cập cuối thời Edo và tư tưởng cải cách tiến bộ.
• Các chính sách như Học chế, Sắc lệnh giáo dục và Sắc lệnh trường tiểu học đã tạo điều kiện pháp lý và tổ chức cho phổ cập giáo dục.
• Tỉ lệ trẻ em đến trường tiểu học tăng từ khoảng 35% năm 1875 lên gần 98% cuối thời Minh Trị, thể hiện thành công vượt bậc.
• Các bước tiếp theo cần tập trung hoàn thiện chương trình giảng dạy, nâng cao chất lượng giáo viên và quản lý giáo dục để duy trì và phát triển hệ thống giáo dục phổ cập.

Luận văn kêu gọi các nhà nghiên cứu và hoạch định chính sách tiếp tục khai thác bài học từ lịch sử giáo dục Nhật Bản để áp dụng hiệu quả trong bối cảnh hiện đại, góp phần phát triển giáo dục toàn diện và bền vững.