Tổng quan nghiên cứu
Trong bối cảnh nền kinh tế phát triển và nhu cầu vốn kinh doanh ngày càng tăng, hoạt động tín dụng khách hàng cá nhân tại các ngân hàng thương mại đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sản xuất, kinh doanh và phát triển kinh tế địa phương. Tại Ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam – Chi nhánh Tây Cần Thơ (Vietcombank Tây Cần Thơ), tỷ trọng tín dụng khách hàng cá nhân chiếm hơn 40% tổng dư nợ năm 2020, với mục tiêu nâng lên trên 50% vào năm 2022. Tuy nhiên, hoạt động cho vay vốn kinh doanh cá nhân vẫn còn nhiều hạn chế, đặc biệt tại địa bàn quận Thốt Nốt, TP. Cần Thơ – khu vực có tiềm năng phát triển kinh tế lớn.
Luận văn tập trung nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến quyết định vay vốn kinh doanh của khách hàng cá nhân tại Vietcombank Tây Cần Thơ trên địa bàn quận Thốt Nốt, trong giai đoạn khảo sát từ tháng 5 năm 2021. Mục tiêu chính là đề xuất mô hình các nhân tố tác động, đánh giá mức độ ảnh hưởng và đưa ra các hàm quản trị nhằm hỗ trợ nhà quản trị chi nhánh nâng cao hiệu quả hoạt động cho vay vốn. Nghiên cứu có ý nghĩa thiết thực trong việc giúp ngân hàng cải thiện chất lượng dịch vụ, tăng trưởng tín dụng hiệu quả, đồng thời đáp ứng nhu cầu vốn của khách hàng cá nhân, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương.
Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu
Khung lý thuyết áp dụng
Luận văn dựa trên lý thuyết hành vi người tiêu dùng của Philip Kotler, trong đó hành vi tiêu dùng được hiểu là tổng thể các hành động từ nhận thức nhu cầu đến quyết định mua và sử dụng sản phẩm. Quá trình ra quyết định vay vốn kinh doanh của khách hàng cá nhân được xem xét qua các giai đoạn: nhận thức nhu cầu, tìm kiếm thông tin, đánh giá lựa chọn, quyết định và hành vi sau mua. Các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi tiêu dùng gồm văn hóa, xã hội, cá nhân và tâm lý.
Mô hình nghiên cứu đề xuất gồm 7 nhân tố độc lập ảnh hưởng đến quyết định vay vốn kinh doanh (biến phụ thuộc) của khách hàng cá nhân tại Vietcombank Tây Cần Thơ, bao gồm: (1) Thủ tục vay vốn, (2) Lãi suất vốn vay, (3) Phương tiện hữu hình, (4) Nhân viên ngân hàng, (5) Phong cách phục vụ, (6) Thương hiệu ngân hàng, và (7) Sự thuận tiện. Mỗi nhân tố được đo lường qua các biến quan sát cụ thể, dựa trên thang đo Likert 5 mức độ.
Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp định tính và định lượng. Giai đoạn định tính được thực hiện qua phỏng vấn chuyên gia để điều chỉnh và hoàn thiện thang đo. Giai đoạn định lượng thu thập dữ liệu sơ cấp từ 187 khách hàng cá nhân tại Vietcombank Tây Cần Thơ – PGD Thốt Nốt, trong tháng 5 năm 2021, với mẫu được chọn theo phương pháp phi xác suất thuận tiện, đảm bảo đại diện cho nhóm khách hàng đã và chưa vay vốn.
Phân tích dữ liệu bao gồm kiểm định độ tin cậy thang đo bằng hệ số Cronbach’s Alpha (tất cả các thang đo đều đạt α ≥ 0,7), phân tích nhân tố khám phá (EFA) để xác định cấu trúc nhân tố, và phân tích hồi quy Binary Logistic nhằm đánh giá mức độ ảnh hưởng của từng nhân tố đến quyết định vay vốn kinh doanh. Cỡ mẫu 187 đáp ứng yêu cầu tối thiểu theo tiêu chuẩn 5 quan sát cho mỗi biến quan sát (36 biến). Dữ liệu thứ cấp được thu thập từ báo cáo của ngân hàng giai đoạn 2017-2020.
Kết quả nghiên cứu và thảo luận
Những phát hiện chính
Ảnh hưởng của thủ tục vay vốn: Thủ tục vay vốn đơn giản, thời gian giải quyết nhanh chóng và hợp đồng rõ ràng có tác động tích cực đến quyết định vay vốn. Trung bình điểm đồng thuận về thủ tục vay vốn là 3,85/5, với 87% khách hàng đồng ý thủ tục thuận tiện giúp họ quyết định vay.
Lãi suất vốn vay: Lãi suất cạnh tranh và linh hoạt là yếu tố quan trọng, với điểm trung bình 3,77/5. Khoảng 75% khách hàng cho biết lãi suất hấp dẫn là động lực chính để lựa chọn vay tại Vietcombank Tây Cần Thơ.
Phương tiện hữu hình: Cơ sở vật chất hiện đại, phòng giao dịch sạch sẽ, trang phục nhân viên lịch thiệp được đánh giá cao với điểm trung bình 4,10/5, góp phần tạo ấn tượng tích cực và tăng sự tin tưởng của khách hàng.
Nhân viên ngân hàng: Nhân viên có thái độ lịch sự, tư vấn rõ ràng và hỗ trợ nhiệt tình được khách hàng đánh giá cao (điểm trung bình 4,05/5). Đây là nhân tố có ảnh hưởng mạnh nhất đến quyết định vay vốn, với 82% khách hàng cho biết nhân viên chuyên nghiệp làm tăng khả năng họ vay vốn.
Phong cách phục vụ: Phong cách phục vụ tận tâm, chương trình khuyến mãi hấp dẫn cũng góp phần thúc đẩy quyết định vay vốn, với điểm trung bình 3,90/5.
Thương hiệu ngân hàng: Uy tín và lịch sử hoạt động lâu dài của Vietcombank tạo niềm tin cho khách hàng, điểm trung bình 3,85/5.
Sự thuận tiện: Vị trí phòng giao dịch thuận tiện, giờ làm việc phù hợp giúp khách hàng dễ dàng tiếp cận dịch vụ, điểm trung bình 4,00/5.
Phân tích hồi quy Binary Logistic cho thấy tất cả 7 nhân tố trên đều có tác động cùng chiều và có ý nghĩa thống kê đến quyết định vay vốn kinh doanh của khách hàng cá nhân tại Vietcombank Tây Cần Thơ, trong đó nhân viên ngân hàng và thủ tục vay vốn là hai yếu tố có hệ số ảnh hưởng lớn nhất.
Thảo luận kết quả
Kết quả nghiên cứu phù hợp với các nghiên cứu trước đây trong và ngoài nước, khẳng định vai trò quan trọng của yếu tố con người (nhân viên ngân hàng) và thủ tục vay vốn trong quyết định vay vốn. Lãi suất vốn vay, mặc dù đã giảm xuống khoảng 7,5%/năm, vẫn là yếu tố then chốt thu hút khách hàng. Phương tiện hữu hình và sự thuận tiện tạo điều kiện thuận lợi cho khách hàng tiếp cận dịch vụ, nâng cao trải nghiệm và sự hài lòng.
Việc nhân viên ngân hàng có thái độ chuyên nghiệp, tư vấn tận tình giúp khách hàng cảm thấy an tâm và tin tưởng hơn khi vay vốn, từ đó tăng tỷ lệ quyết định vay vốn. Thương hiệu ngân hàng cũng đóng vai trò củng cố niềm tin, đặc biệt trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt giữa các ngân hàng thương mại.
Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện mức độ đồng thuận trung bình của từng nhân tố và bảng hồi quy Logistic với hệ số β và mức ý nghĩa p để minh họa mức độ ảnh hưởng cụ thể.
Đề xuất và khuyến nghị
Đơn giản hóa thủ tục vay vốn: Rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ, giảm bớt giấy tờ không cần thiết, áp dụng công nghệ số để khách hàng có thể đăng ký vay trực tuyến. Mục tiêu giảm thời gian giải quyết hồ sơ xuống dưới 5 ngày làm việc trong vòng 12 tháng tới. Chủ thể thực hiện: Ban quản lý chi nhánh và phòng tín dụng.
Chính sách lãi suất linh hoạt: Xây dựng các gói lãi suất ưu đãi phù hợp với từng nhóm khách hàng, đặc biệt là khách hàng mới và khách hàng có lịch sử tín dụng tốt. Mục tiêu tăng tỷ lệ khách hàng vay vốn lên 15% trong năm tiếp theo. Chủ thể thực hiện: Phòng kế hoạch sản phẩm và phòng tín dụng.
Nâng cao chất lượng nhân viên: Tổ chức đào tạo kỹ năng giao tiếp, tư vấn và xử lý tình huống cho nhân viên, đồng thời xây dựng hệ thống đánh giá hiệu quả công việc dựa trên phản hồi khách hàng. Mục tiêu nâng điểm hài lòng khách hàng về nhân viên lên trên 4,5/5 trong 6 tháng. Chủ thể thực hiện: Phòng nhân sự và đào tạo.
Cải thiện cơ sở vật chất và tiện ích: Đầu tư nâng cấp phòng giao dịch, trang thiết bị hiện đại, mở rộng mạng lưới ATM và điểm giao dịch tại các khu vực thuận tiện. Mục tiêu tăng sự thuận tiện tiếp cận dịch vụ lên 90% khách hàng hài lòng trong 1 năm. Chủ thể thực hiện: Ban quản lý chi nhánh và phòng kỹ thuật.
Tăng cường truyền thông và xây dựng thương hiệu: Đẩy mạnh các chương trình marketing, khuyến mãi, và chăm sóc khách hàng nhằm nâng cao nhận thức và niềm tin về thương hiệu Vietcombank Tây Cần Thơ. Mục tiêu tăng nhận diện thương hiệu lên 20% trong 12 tháng. Chủ thể thực hiện: Phòng marketing và truyền thông.
Đối tượng nên tham khảo luận văn
Nhà quản trị ngân hàng: Giúp hiểu rõ các nhân tố ảnh hưởng đến quyết định vay vốn của khách hàng cá nhân, từ đó xây dựng chiến lược phát triển sản phẩm và dịch vụ phù hợp, nâng cao hiệu quả kinh doanh.
Chuyên viên tín dụng và nhân viên giao dịch: Nắm bắt được vai trò quan trọng của thái độ phục vụ và thủ tục vay vốn trong việc thu hút khách hàng, cải thiện kỹ năng tư vấn và hỗ trợ khách hàng vay vốn.
Các nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành quản trị kinh doanh, tài chính ngân hàng: Cung cấp cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu thực tiễn về hành vi khách hàng trong lĩnh vực tín dụng ngân hàng.
Các tổ chức tín dụng khác: Tham khảo mô hình nghiên cứu và kết quả để áp dụng, điều chỉnh chính sách cho vay vốn cá nhân phù hợp với đặc thù địa phương và nhu cầu khách hàng.
Câu hỏi thường gặp
Những nhân tố nào ảnh hưởng mạnh nhất đến quyết định vay vốn kinh doanh của khách hàng cá nhân?
Nhân viên ngân hàng và thủ tục vay vốn là hai nhân tố có ảnh hưởng mạnh nhất, với mức độ đồng thuận trên 80% khách hàng cho biết đây là yếu tố quyết định.Lãi suất vay vốn có còn là yếu tố quan trọng trong bối cảnh hiện nay?
Dù lãi suất đã giảm xuống khoảng 7,5%/năm, lãi suất vẫn là yếu tố quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến quyết định vay vốn của khách hàng, đặc biệt với các khoản vay ngắn hạn.Phương tiện hữu hình ảnh hưởng như thế nào đến quyết định vay vốn?
Cơ sở vật chất hiện đại, phòng giao dịch sạch sẽ và trang phục nhân viên lịch thiệp tạo ấn tượng tích cực, giúp khách hàng cảm thấy tin tưởng và thoải mái khi giao dịch.Sự thuận tiện trong dịch vụ có tác động ra sao?
Vị trí phòng giao dịch thuận tiện và giờ làm việc linh hoạt giúp khách hàng dễ dàng tiếp cận dịch vụ, tăng khả năng quyết định vay vốn tại ngân hàng.Làm thế nào để ngân hàng nâng cao chất lượng phục vụ khách hàng vay vốn?
Ngân hàng cần đào tạo nhân viên về kỹ năng giao tiếp, tư vấn, đồng thời cải tiến thủ tục vay vốn và tăng cường truyền thông để khách hàng hiểu rõ các chính sách ưu đãi.
Kết luận
- Nghiên cứu đã xác định 7 nhân tố chính ảnh hưởng tích cực đến quyết định vay vốn kinh doanh của khách hàng cá nhân tại Vietcombank Tây Cần Thơ, trong đó nhân viên ngân hàng và thủ tục vay vốn có ảnh hưởng mạnh nhất.
- Mô hình hồi quy Binary Logistic được áp dụng hiệu quả để đánh giá mức độ tác động của từng nhân tố.
- Kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học cho việc xây dựng các hàm quản trị nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động cho vay vốn cá nhân.
- Đề xuất các giải pháp cụ thể về thủ tục vay vốn, lãi suất, chất lượng nhân viên, cơ sở vật chất và truyền thông thương hiệu nhằm tăng trưởng tín dụng bền vững.
- Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, theo dõi và đánh giá hiệu quả trong vòng 12 tháng, đồng thời mở rộng nghiên cứu sang các chi nhánh khác để so sánh và hoàn thiện mô hình.
Hành động ngay: Các nhà quản trị và chuyên viên Vietcombank Tây Cần Thơ nên áp dụng các hàm quản trị đề xuất để nâng cao năng lực cạnh tranh và đáp ứng tốt hơn nhu cầu vay vốn của khách hàng cá nhân.