I. Khái niệm đặc điểm và ý nghĩa nguyên tắc vợ chồng bình đẳng
Nguyên tắc bình đẳng giới giữa vợ và chồng là một trong những nguyên tắc cơ bản của Luật Hôn nhân và Gia đình Việt Nam. Nguyên tắc này được ghi nhận trong nhiều văn bản pháp luật, bao gồm Hiến pháp năm 1946 và Hiến pháp năm 2013. Cụ thể, Điều 26 của Hiến pháp năm 2013 khẳng định rằng công dân, không phân biệt giới tính, đều bình đẳng về mọi mặt. Điều này thể hiện rõ ràng trong các quy định của Luật Hôn nhân và Gia đình, nơi mà quyền lợi và nghĩa vụ của vợ chồng được xác định là ngang nhau. Điều 17 của Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014 quy định rõ về quyền và nghĩa vụ của vợ chồng, nhấn mạnh rằng họ có quyền và nghĩa vụ ngang nhau trong mọi mặt của đời sống gia đình. Điều này không chỉ tạo ra một nền tảng pháp lý vững chắc cho sự bình đẳng mà còn giúp bảo vệ quyền lợi của phụ nữ, những người thường bị thiệt thòi trong các mối quan hệ gia đình. Việc thực hiện nguyên tắc này còn góp phần xây dựng một gia đình hạnh phúc và bền vững, từ đó tạo ra một xã hội công bằng hơn.
II. Thực trạng pháp luật về nguyên tắc vợ chồng bình đẳng trong quan hệ hôn nhân và gia đình
Thực trạng pháp luật hiện nay cho thấy, mặc dù nguyên tắc bình đẳng vợ chồng đã được ghi nhận trong các quy định pháp luật, nhưng việc thực hiện vẫn còn nhiều thách thức. Nhiều cặp vợ chồng vẫn chưa thực sự hiểu rõ về quyền lợi và nghĩa vụ của mình trong mối quan hệ hôn nhân. Nhiều phụ nữ vẫn phải chịu áp lực từ các chuẩn mực xã hội, dẫn đến việc họ không dám thực hiện các quyền của mình. Theo khảo sát, một số phụ nữ cho biết họ không được tôn trọng trong các quyết định quan trọng của gia đình, điều này vi phạm nguyên tắc bình đẳng đã được quy định. Một số vụ việc ly hôn cũng cho thấy sự không công bằng trong việc phân chia tài sản, điều này thể hiện sự thiếu hụt trong việc thực thi các quy định pháp luật về quyền sở hữu tài sản giữa vợ chồng. Do đó, cần có những biện pháp mạnh mẽ hơn để bảo vệ quyền lợi của cả hai bên trong mối quan hệ hôn nhân, đồng thời nâng cao nhận thức của cộng đồng về nguyên tắc bình đẳng này.
III. Thực tiễn thực hiện pháp luật và một số giải pháp tăng cường đảm bảo nguyên tắc vợ chồng bình đẳng
Thực tiễn cho thấy, việc thực hiện nguyên tắc bình đẳng vợ chồng trong hôn nhân và gia đình ở Việt Nam còn nhiều hạn chế. Nhiều gia đình vẫn tồn tại những quan niệm truyền thống về vai trò của vợ và chồng, dẫn đến sự phân chia công việc không công bằng. Để khắc phục tình trạng này, cần có các giải pháp cụ thể như: Tăng cường giáo dục pháp luật về quyền và nghĩa vụ của vợ chồng, đặc biệt là cho phụ nữ, để họ hiểu rõ hơn về quyền lợi của mình. Các chương trình truyền thông cần được triển khai để thay đổi nhận thức của cộng đồng về vai trò của vợ và chồng trong gia đình. Bên cạnh đó, cần có sự hỗ trợ từ chính quyền địa phương và các tổ chức xã hội trong việc giám sát và bảo vệ quyền lợi của các bên trong mối quan hệ hôn nhân. Việc thiết lập các cơ chế giải quyết tranh chấp hiệu quả cũng rất quan trọng để đảm bảo sự công bằng trong việc thực hiện các quyền và nghĩa vụ của vợ chồng.
