Nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến sự phân bố của loài Thiết sam giả lá ngắn (Pseudotsuga brevifolia) tại tỉnh Hà Giang

• Tác giả: Lô Văn Bảo
• Người hướng dẫn: TS. Dương Văn Thảo
• Trường học: Đại học Nông Lâm Thái Nguyên
• Chuyên ngành: Quản lý tài nguyên rừng
• Đề tài: Nghiên cứu một số yếu tố ảnh hưởng đến sự phân bố loài Thiết sam giả lá ngắn (Pseudotsuga brevifolia W.Fu, 1975) tại tỉnh Hà Giang
• Loại tài liệu: Khóa luận tốt nghiệp đại học
• Năm xuất bản: 2014
• Địa điểm: Thái Nguyên

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• 1. PHẦN 1: MỞ ĐẦU
• 1.1. Mục đích nghiên cứu
• 1.2. Mục tiêu nghiên cứu
• 1.3. Ý nghĩa của đề tài
• 1.3.1. Trong học tập và nghiên cứu khoa học
• 1.3.2. Trong thực tiễn và sản xuất
• 2. PHẦN 2: TỔNG QUAN CÁC VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
• 2.1. Cơ sở khoa học
• 2.2. Trên thế giới
• 2.3. Các nhân tố sinh thái đối với đời sống thực vật
• 2.3.1. Nhân tố nhiệt độ đối với đời sống thực vật
• 2.3.2. Nhân tố ánh sáng đối với đời sống thực vật
• 2.3.3. Nhân tố nước và độ ẩm đối với đời sống của thực vật
• 2.3.4. Nhân tố đất đối với đời sống thực vật
• 2.3.5. Nhân tố không khí đối với đời sống thực vật
• 2.3.6. Nhân tố kinh tế - xã hội đối với đời sống thực vật
• 2.4. Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội của tỉnh Hà Giang
• 2.4.1. Vị trí địa lý
• 2.4.2. Tài nguyên rừng
• 2.4.3. Một số dẫn liệu về loài Thiết sam giả lá ngắn
• 3. ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 3.1.1. Phạm vi nghiên cứu
• 3.1.2. Địa điểm, thời gian tiến hành
• 3.2. Nội dung nghiên cứu
• 3.3. Cách tiếp cận và phương pháp nghiên cứu của đề tài
• 3.3.1. Cách tiếp cận
• 3.3.2. Phương pháp điều tra trực tiếp, gián tiếp
• 3.3.3. Phương pháp nghiên cứu một số yếu tố tự nhiên ảnh hưởng đến sự phân bố loài Thiết sam giả lá ngắn
• 3.3.4. Phương pháp RRA: đánh giá nhanh nông thôn để nghiên cứu các yếu tố kinh tế - xã hội ảnh hưởng đến sự phân bố loài Thiết sam giả lá ngắn
• 4. KẾT QUẢ VÀ PHÂN TÍCH KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 4.1. Hiện trạng phân bố loài Thiết sam giả lá ngắn tại Hà Giang
• 4.2. Đánh giá các yếu tố tự nhiên ảnh hưởng đến sự tồn tại của loài Thiết sam giả lá ngắn ở tỉnh Hà Giang
• 4.2.1. Ảnh hưởng của nhóm nhân tố địa lý – địa hình
• 4.2.2. Ảnh hưởng của nhóm nhân tố khí hậu – thủy văn
• 4.2.3. Ảnh hưởng của nhóm nhân tố đá mẹ - thổ nhưỡng
• 4.3. Đánh giá các yếu tố kinh tế - xã hội ảnh hưởng đến sự tồn tại của loài Thiết sam giả lá ngắn ở tỉnh Hà Giang
• 4.3.1. Ảnh hưởng của đầu tư và thu nhập
• 4.3.2. Ảnh hưởng của dân số, dân tộc, lao động và sự phân bố dân cư
• 4.3.3. Ảnh hưởng của dân trí, nhận thức
• 4.3.4. Ảnh hưởng của phong tục tập quán
• 4.3.5. Ảnh hưởng của chính sách
• 4.4. Đề xuất các giải pháp bảo tồn và phát triển loài Thiết sam giả lá ngắn tại khu vực nghiên cứu
• 4.4.1. Giải pháp về quản lý và bảo vệ rừng
• 4.4.2. Giải pháp về khoa học và công nghệ
• 4.4.3. Giải pháp về kinh tế
• 4.4.4. Giải pháp về xã hội
• 5. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Giới thiệu về loài Thiết sam giả lá ngắn

Loài Thiết sam giả lá ngắn (Pseudotsuga brevifolia W.Fu, 1975) là một trong những loài cây quý hiếm tại Việt Nam, đặc biệt là ở tỉnh Hà Giang. Loài này có giá trị sinh thái và kinh tế cao, thường mọc trên các đỉnh núi đá vôi với độ cao từ 500 đến 1500m. Tuy nhiên, hiện nay, loài này đang đứng trước nguy cơ tuyệt chủng do nhiều yếu tố tác động từ môi trường và con người. Theo thống kê, kích thước quần thể của loài đã suy giảm hơn 50% trong vòng 10 năm qua, với diện tích phân bố hiện tại dưới 2000 km2. Việc nghiên cứu và bảo tồn loài này là rất cần thiết để duy trì đa dạng sinh học và bảo vệ nguồn gen quý hiếm.

1.1. Đặc điểm sinh thái của loài

Loài Thiết sam giả lá ngắn có khả năng thích nghi với điều kiện sống khắc nghiệt trên núi đá vôi. Chúng thường phát triển trong môi trường có độ ẩm cao và ánh sáng vừa phải. Các yếu tố như địa hình, khí hậu, và đất đai đều ảnh hưởng đến sự phân bố và phát triển của loài. Nghiên cứu cho thấy, sự thay đổi của các yếu tố này có thể dẫn đến sự suy giảm quần thể loài, do đó việc theo dõi và đánh giá các yếu tố sinh thái là rất quan trọng trong công tác bảo tồn.

II. Các yếu tố ảnh hưởng đến sự phân bố

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến sự phân bố của loài Thiết sam giả lá ngắn tại Hà Giang. Các yếu tố tự nhiên như địa lý, khí hậu, và thổ nhưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc xác định nơi sinh trưởng của loài. Đặc biệt, nhóm nhân tố địa lý và địa hình có ảnh hưởng lớn đến khả năng sinh trưởng và phát triển của loài. Ngoài ra, các yếu tố kinh tế - xã hội như đầu tư, thu nhập, và nhận thức của cộng đồng cũng tác động không nhỏ đến sự tồn tại của loài này.

2.1. Nhóm nhân tố tự nhiên

Nhóm nhân tố tự nhiên bao gồm khí hậu, địa hình, và đất đai. Các nghiên cứu cho thấy, nhiệt độ và độ ẩm là hai yếu tố chính ảnh hưởng đến sự phát triển của loài. Nhiệt độ quá cao hoặc quá thấp có thể gây ra stress cho cây, làm giảm khả năng sinh trưởng. Địa hình cũng ảnh hưởng đến sự phân bố của loài, với những khu vực có độ dốc cao thường có ít cây trưởng thành hơn. Việc hiểu rõ các yếu tố này sẽ giúp trong việc xây dựng các biện pháp bảo tồn hiệu quả.

2.2. Nhóm nhân tố kinh tế xã hội

Các yếu tố kinh tế - xã hội như dân số, thu nhập, và nhận thức của cộng đồng cũng có tác động lớn đến sự tồn tại của loài Thiết sam giả lá ngắn. Sự gia tăng dân số và nhu cầu về tài nguyên rừng đã dẫn đến việc khai thác quá mức, làm suy giảm quần thể loài. Hơn nữa, nhận thức của cộng đồng về giá trị của loài cũng ảnh hưởng đến các hoạt động bảo tồn. Việc nâng cao nhận thức và tạo ra các chính sách hỗ trợ sẽ góp phần bảo vệ loài này.

III. Đề xuất giải pháp bảo tồn

Để bảo tồn loài Thiết sam giả lá ngắn, cần có các giải pháp đồng bộ và hiệu quả. Các biện pháp quản lý và bảo vệ rừng cần được thực hiện nghiêm túc, bao gồm việc cấm khai thác gỗ trái phép và khôi phục các khu vực đã bị tàn phá. Bên cạnh đó, việc áp dụng các công nghệ mới trong nghiên cứu và bảo tồn cũng rất quan trọng. Các chương trình giáo dục cộng đồng về giá trị của loài và tầm quan trọng của đa dạng sinh học cũng cần được triển khai để nâng cao nhận thức và sự tham gia của người dân trong công tác bảo tồn.

3.1. Giải pháp về quản lý rừng

Quản lý rừng bền vững là một trong những giải pháp quan trọng để bảo tồn loài Thiết sam giả lá ngắn. Cần thiết lập các khu bảo tồn và quản lý chặt chẽ các hoạt động khai thác rừng. Việc xây dựng các quy định rõ ràng về khai thác và bảo vệ rừng sẽ giúp giảm thiểu tác động tiêu cực đến loài. Hơn nữa, cần có sự phối hợp giữa các cơ quan chức năng và cộng đồng địa phương trong việc thực hiện các biện pháp bảo tồn.

3.2. Giải pháp về giáo dục và nâng cao nhận thức

Giáo dục cộng đồng về giá trị của loài Thiết sam giả lá ngắn và tầm quan trọng của đa dạng sinh học là rất cần thiết. Các chương trình tuyên truyền, hội thảo và các hoạt động cộng đồng sẽ giúp nâng cao nhận thức và khuyến khích người dân tham gia vào công tác bảo tồn. Việc tạo ra các mô hình bảo tồn thành công sẽ là minh chứng cho hiệu quả của các biện pháp này, từ đó thu hút sự quan tâm và tham gia của cộng đồng.