Nghiên cứu và ứng dụng công nghệ chế biến thức ăn chăn nuôi

So với năm 2002, năm 2007 sản lượng thịt bò hơi xuất chuồng tăng. Tổng đàn lợn cả nước năm 2007 là 26,56 triệu con, tập trung nhiều nhất ở đồng bằng Sông Hồng 6,89 triệu con, tiếp đến là đông bắc Bộ 4,72 triệu con. Vùng ít phát triển chăn nuôi lợn là Tây Nguyên 1, 45 triệu con và vùng Tây Bắc 1,19 triệu con. Tuy nhiên do xảy ra dịch cúm nên năm 2004 giảm 14%. Như vậy hàng năm Việt nam cần 14 – 18 triệu tấn lương thực giành cho chế biến thức ăn chăn nuôi , trong đó ngô chiếm 40 – 45%, sắn 15 – 20%, cám gạo 15 – 20%, khô dầu các loại 7 – 10%.

Trên thế giới, ngành công nghiệp chế biến thức ăn chăn nuôi đã phát triển từ lâu với nhiều công nghệ tiên tiến. Các nước như Mỹ, Hà Lan, Thụy Sỹ dẫn đầu trong việc nghiên cứu và ứng dụng các giải pháp công nghệ hiện đại. Dây chuyền chế biến TAGS công suất 10 tấn/h của công ty HEEM HORST - Hà Lan chào với giá 1,2 triệu USD; Buhler - Thụy Sỹ - 2 triệu USD. Các quy trình chế biến được tự động hóa cao, giúp tăng năng suất, giảm chi phí và đảm bảo chất lượng thức ăn chăn nuôi.

Việt Nam phụ thuộc lớn vào nhập khẩu nguyên liệu thức ăn chăn nuôi, đặc biệt là ngô và đậu tương. Giá nguyên liệu biến động theo thị trường thế giới, gây khó khăn cho các doanh nghiệp sản xuất và làm tăng giá thành thức ăn chăn nuôi.

Nhiều cơ sở sản xuất thức ăn chăn nuôi tại Việt Nam vẫn sử dụng công nghệ cũ, lạc hậu, dẫn đến năng suất thấp, tiêu hao năng lượng cao và chất lượng sản phẩm không ổn định. So với năm 2004, do ảnh hưởng của giá thành nguyên liệu tăng và dịch cúm gia cầm, một số cơ sở sản xuất thức ăn chăn nuôi đã phải ngừng hoạt động hoặc giảm công suất hoạt động nên sản lượng thức ăn chăn nuôi gia cầm giảm 30 - 35%, do vậy tỷ lệ tăng trưởng thấp.

Hệ thống kiểm soát chất lượng thức ăn chăn nuôi ở Việt Nam còn nhiều bất cập, chưa đáp ứng được yêu cầu ngày càng cao của thị trường. Tình trạng thức ăn chăn nuôi giả, kém chất lượng vẫn còn xảy ra, gây thiệt hại cho người chăn nuôi và ảnh hưởng đến sức khỏe vật nuôi.

Công nghệ enzyme giúp phá vỡ các thành phần khó tiêu trong nguyên liệu thức ăn chăn nuôi, tăng khả năng hấp thụ dinh dưỡng cho vật nuôi và giảm lượng chất thải ra môi trường.

Công nghệ vi sinh sử dụng các vi sinh vật có lợi để lên men thức ăn chăn nuôi, tạo ra các sản phẩm giàu dinh dưỡng, tăng cường hệ miễn dịch cho vật nuôi và cải thiện hiệu quả sử dụng thức ăn.

Công nghệ nano mang lại nhiều tiềm năng trong việc cải thiện hiệu quả sử dụng thức ăn chăn nuôi. Các hạt nano có thể được sử dụng để tăng cường khả năng hấp thụ dinh dưỡng, vận chuyển thuốc và các chất có lợi đến tế bào đích và bảo vệ thức ăn khỏi sự phân hủy.

Máy làm mát cám viên là thiết bị không thể thiếu trong dây chuyền sản xuất thức ăn chăn nuôi dạng viên. Nó giúp giảm nhiệt độ và độ ẩm của viên cám, ngăn ngừa sự phát triển của nấm mốc và vi khuẩn, bảo quản chất lượng thức ăn chăn nuôi lâu hơn.

Hiện nay có nhiều loại máy làm mát cám viên khác nhau trên thị trường, bao gồm máy làm mát dạng đứng, máy làm mát dạng nằm, máy làm mát dạng băng tải. Mỗi loại máy có ưu nhược điểm riêng và phù hợp với các quy mô sản xuất khác nhau. Ví dụ như: Máy làm mát cám viên lớp tĩnh kiểu đứng một tầng SKLN5 của Trung Quốc, máy làm mát xả viên theo kiểu trục quay và phân phối viên động, máy làm mát xả viên theo kiểu ngăn kéo trượt và phân phối viên tĩnh...

Việc nghiên cứu và phát triển các loại máy làm mát cám viên phù hợp với điều kiện sản xuất tại Việt Nam là rất cần thiết. Các nghiên cứu tập trung vào việc cải thiện hiệu suất làm mát, giảm tiêu hao năng lượng và đảm bảo chất lượng thức ăn chăn nuôi. Mẫu máy do viện cơ điện nông nghiệp và công nghệ sau thu hoạch sản xuất đã trang bị cho một số cơ sở sản xuất qua thử nghiệm thấy bước đầu máy đã đáp ứng được yêu cầu của sản xuất , tuy nhiên còn bọｃ lộ một số nhược điểm sau:

Việt Nam đã ban hành nhiều tiêu chuẩn quốc gia (TCVN) về thức ăn chăn nuôi, quy định các chỉ tiêu chất lượng, an toàn vệ sinh và dinh dưỡng của các loại thức ăn khác nhau. Các tiêu chuẩn này cần được cập nhật thường xuyên để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của thị trường.

Quy trình kiểm định thức ăn chăn nuôi bao gồm các bước lấy mẫu, phân tích các chỉ tiêu chất lượng và đánh giá kết quả so với các tiêu chuẩn quy định. Công tác kiểm định cần được thực hiện bởi các tổ chức có đủ năng lực và được công nhận.

Các hành vi vi phạm về chất lượng thức ăn chăn nuôi cần được xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật. Việc thực thi pháp luật cần được tăng cường để ngăn chặn các hành vi sản xuất, kinh doanh thức ăn chăn nuôi giả, kém chất lượng, gây thiệt hại cho người chăn nuôi.

Phát triển thức ăn chăn nuôi hữu cơ và bền vững là xu hướng tất yếu của ngành chăn nuôi hiện đại. Cần khuyến khích sử dụng nguyên liệu tái tạo, giảm thiểu sử dụng hóa chất và kháng sinh, bảo vệ môi trường và đảm bảo sức khỏe vật nuôi.

Để đáp ứng yêu cầu phát triển của ngành, cần chú trọng đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, có trình độ chuyên môn sâu về công nghệ chế biến thức ăn chăn nuôi, có khả năng nghiên cứu, ứng dụng và chuyển giao công nghệ.

Nhà nước cần có các chính sách hỗ trợ phù hợp để khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nghiên cứu, ứng dụng công nghệ mới, phát triển thức ăn chăn nuôi chất lượng cao và bền vững, góp phần thúc đẩy ngành chăn nuôi Việt Nam phát triển mạnh mẽ.