Nghiên Cứu Xác Định Phát Thải Ô Nhiễm Không Khí Từ Lò Hơi Của Công Ty TNHH Mía Đường Nghệ An

• Tác giả: Nguyễn Thế Hòa
• Người hướng dẫn: PGS. Nghiêm Trung Dũng
• Trường học: Trường Đại Học Bách Khoa Hà Nội
• Chuyên ngành: Kỹ thuật môi trường
• Đề tài: Nghiên Cứu Phát Thải Ô Nhiễm Không Khí Từ Lò Hơi Tại Công Ty TNHH Mía Đường Nghệ An
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2019
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• MỤC LỤC
• 1. PHẦN MỞ ĐẦU
• 1.1. Mục tiêu nghiên cứu
• 1.2. Đối tượng và phạm nghiên cứu
• 2. TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 2.1. Tình hình sản xuất mía đường trên thế giới và Việt Nam
• 2.2. Các vấn đề môi trường nảy sinh trong quá trình sản xuất mía đường
• 2.3. Tình hình nghiên cứu về hệ số phát thải trong quá trình sản xuất mía đường
• 2.4. Phương pháp xác định mức độ phát thải
• 2.5. Phương pháp xác định và mô hình phát tán chất ô nhiễm không khí
• 2.5.1. Phương pháp xác định phát tán chất ô nhiễm không khí
• 2.5.2. Mô hình phát tán chất ô nhiễm không khí
• 2.6. Giới thiệu về Công ty nghiên cứu
• 2.7. Tổng quan điều kiện tự nhiên – kinh tế – xã hội khu vực nghiên cứu
• 2.7.1. Điều kiện tự nhiên
• 2.7.2. Điều kiện kinh tế - xã hội
• 3. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.1. Quá trình quan trắc
• 3.2. Thiết bị, vật tư và hóa chất sử dụng
• 3.3. Quá trình chuẩn bị quan trắc
• 3.4. Tiến hành quan trắc ống khói lò hơi
• 3.5. Quan trắc các mẫu phụ trợ
• 3.6. Tính toán mức độ phát thải các chất ô nhiễm không khí
• 3.6.1. Hệ số phát thải
• 3.6.2. Tốc độ phát thải
• 3.7. Xác định mức độ phát tán các chất ô nhiễm không khí
• 3.7.1. Số liệu đầu vào của mô hình
• 3.7.2. Kịch bản chạy mô hình phát tán
• 3.7.3. Quá trình chạy mô hình
• 4. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN
• 4.1. Nồng độ các chất ô nhiễm trong khí thải
• 4.2. Mức độ phát thải
• 4.3. Tốc độ phát thải
• 4.4. Hệ số phát thải
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Về Phát Thải Ô Nhiễm Không Khí Từ Lò Hơi

Ngành công nghiệp mía đường đóng góp vào kinh tế Việt Nam. Tuy nhiên, công nghệ sản xuất mía đường hiện tại tạo ra nhiều chất thải, đặc biệt là chất thải rắn từ quá trình ép mía. Để giảm thiểu chất thải rắn, các công ty mía đường sử dụng lò hơi để đốt chất thải, tận dụng nhiệt. Quá trình đốt phát sinh lượng khí thải lớn ra môi trường. Việc quản lý môi trường còn hạn chế, đòi hỏi các biện pháp kiểm soát ô nhiễm không khí. Các nghiên cứu kiểm kê phát thải khí từ nhà máy ở Việt Nam chủ yếu dựa vào hệ số phát thải của nước ngoài (Mỹ, WHO, EU). Việt Nam thiếu bộ hệ số phát thải riêng cho các ngành sản xuất. Đối với lò hơi ngành mía đường, số liệu về hệ số phát thải còn hạn chế. Vì vậy, nghiên cứu về "Nghiên cứu xác định phát thải một số chất ô nhiễm không khí từ lò hơi của Công ty TNHH Mía đường Nghệ An và đánh giá mức độ phát tán của chúng" là cần thiết. Nghiên cứu này hy vọng sẽ bổ sung cơ sở khoa học và phương pháp luận cho việc xây dựng bộ hệ số phát thải của lò hơi ngành mía đường Việt Nam và tạo cơ sở để kiểm kê phát thải và kiểm soát chất lượng không khí.

1.1. Tình hình sản xuất mía đường tại Việt Nam và thế giới

Ngành sản xuất mía đường là một trong những ngành lâu đời nhất trên thế giới với hơn 100 quốc gia tham gia sản xuất. Các quốc gia có sản lượng lớn nhất bao gồm Brazil, Ấn Độ, Trung Quốc và Thái Lan. Quy trình sản xuất đường từ mía cơ bản gồm xay ép, lắng lọc, nấu đường, ly tâm và sấy khô. Tại Việt Nam, ngành mía đường phát triển từ những năm 1990. Chương trình mía đường khởi động năm 1995 với mục tiêu công nghiệp hóa nông nghiệp nông thôn, xóa đói giảm nghèo. Vùng mía tập trung tại các tỉnh như Tuyên Quang, Hòa Bình, Thanh Hóa và Nghệ An, với 38 nhà máy đường đang hoạt động. Thời gian hoạt động của nhà máy phụ thuộc vào thời vụ mía, thường kéo dài 4-5 tháng.

1.2. Các loại khí thải phổ biến từ lò hơi đốt bã mía

Quá trình sản xuất mía đường tạo ra chất thải rắn, nước thải và khí thải. Nước thải từ ép mía, lò hơi, rửa lọc và làm mát thiết bị có hàm lượng chất hữu cơ và dinh dưỡng cao. Chất thải rắn chủ yếu là rỉ đường và bã mía. Rỉ đường có thể sử dụng để sản xuất cồn công nghiệp và men. Bã mía được sử dụng làm nhiên liệu cho lò hơi. Quá trình đốt bã mía phát sinh bụi và các chất ô nhiễm dạng khí như CO, SO2, NOx. Lượng chất ô nhiễm thải ra phụ thuộc vào kiểu lò hơi, công suất, nguyên liệu và hệ thống xử lý khí thải. Việc kiểm soát và xử lý nước thải, chất thải rắn và khí thải là quan trọng để giảm thiểu ô nhiễm.

II. Thách Thức Ô Nhiễm Từ Lò Hơi Trong Sản Xuất Mía Đường

Việc đốt bã mía trong lò hơi tại các nhà máy đường tuy giúp tận dụng năng lượng nhưng đồng thời gây ra các vấn đề ô nhiễm không khí nghiêm trọng. Bụi mịn, SO2, NOx và các khí thải khác phát sinh trong quá trình đốt có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe con người, đặc biệt là người dân sống xung quanh khu vực nhà máy. Các chất ô nhiễm này có thể gây ra các bệnh về đường hô hấp, tim mạch và các vấn đề sức khỏe khác. Ngoài ra, khí thải từ lò hơi còn góp phần vào ô nhiễm môi trường, gây ra mưa axit và làm suy giảm chất lượng không khí chung. Do đó, việc kiểm soát và giảm thiểu phát thải từ lò hơi là một thách thức lớn đối với ngành công nghiệp mía đường.

2.1. Ảnh hưởng của bụi mịn và các chất ô nhiễm khác đến sức khỏe

Bụi mịn, đặc biệt là PM2.5, là một trong những chất ô nhiễm nguy hiểm nhất đối với sức khỏe con người. Khi hít phải, bụi mịn có thể xâm nhập sâu vào phổi và gây ra các bệnh về đường hô hấp như viêm phế quản, hen suyễn và thậm chí là ung thư phổi. SO2 và NOx cũng là các chất ô nhiễm có hại, gây kích ứng đường hô hấp và làm gia tăng nguy cơ mắc các bệnh về tim mạch. Tiếp xúc lâu dài với các chất ô nhiễm này có thể gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng và làm giảm tuổi thọ.

2.2. Tác động của khí thải lò hơi đến môi trường

Khí thải từ lò hơi không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe con người mà còn gây ra các tác động tiêu cực đến môi trường. SO2 và NOx có thể phản ứng với nước trong không khí tạo thành axit sulfuric và axit nitric, gây ra mưa axit. Mưa axit có thể làm suy thoái đất, phá hủy rừng và gây ô nhiễm nguồn nước. Ngoài ra, khí thải từ lò hơi còn góp phần vào hiệu ứng nhà kính và biến đổi khí hậu, gây ra các vấn đề môi trường toàn cầu.

2.3. Thiếu hụt hệ số phát thải cho ngành mía đường Việt Nam

Một trong những khó khăn lớn trong việc kiểm soát ô nhiễm từ lò hơi ngành mía đường là thiếu hụt hệ số phát thải đặc thù cho Việt Nam. Các nghiên cứu và tiêu chuẩn hiện tại thường dựa trên hệ số phát thải của các nước khác, có thể không phù hợp với điều kiện thực tế của các nhà máy đường ở Việt Nam. Điều này gây khó khăn cho việc đánh giá chính xác mức độ phát thải và xây dựng các biện pháp kiểm soát hiệu quả.

III. Phương Pháp Nghiên Cứu Xác Định Phát Thải Lò Hơi

Nghiên cứu này tập trung vào việc xác định phát thải từ lò hơi của Công ty TNHH Mía đường Nghệ An đối với các thông số: bụi tổng, SO2, NOx, CO. Quá trình nghiên cứu bao gồm quan trắc trực tiếp tại ống khói lò hơi và quan trắc các mẫu phụ trợ. Thiết bị, vật tư và hóa chất sử dụng được chuẩn bị kỹ lưỡng. Quá trình quan trắc tuân thủ các quy trình chuẩn. Mức độ phát thải các chất ô nhiễm không khí được tính toán dựa trên hệ số phát thải và tốc độ phát thải. Mức độ phát tán các chất ô nhiễm không khí được xác định bằng mô hình AERMOD.

3.1. Quy trình quan trắc khí thải từ lò hơi

Quá trình quan trắc được thực hiện tại ống khói lò hơi của Công ty TNHH Mía đường Nghệ An. Các thiết bị quan trắc được sử dụng để đo nồng độ các chất ô nhiễm như bụi tổng, SO2, NOx, CO. Mẫu khí thải được lấy theo các quy trình chuẩn và phân tích trong phòng thí nghiệm để xác định chính xác nồng độ các chất ô nhiễm. Các thông số khác như lưu lượng khí thải, nhiệt độ và áp suất cũng được đo để tính toán tốc độ phát thải.

3.2. Tính toán hệ số phát thải cho từng chất ô nhiễm

Hệ số phát thải được tính toán dựa trên lượng chất ô nhiễm phát thải ra trên một đơn vị sản phẩm hoặc một đơn vị nhiên liệu tiêu thụ. Trong nghiên cứu này, hệ số phát thải được tính toán cho từng chất ô nhiễm (bụi tổng, SO2, NOx, CO) dựa trên kết quả quan trắc và số liệu về sản lượng và nhiên liệu tiêu thụ của nhà máy. Hệ số phát thải là một thông số quan trọng để đánh giá mức độ ô nhiễm và so sánh với các nhà máy khác.

3.3. Mô hình hóa phát tán ô nhiễm bằng AERMOD

Mô hình AERMOD được sử dụng để mô phỏng quá trình phát tán các chất ô nhiễm trong không khí. Các số liệu đầu vào của mô hình bao gồm thông tin về nguồn phát thải (lò hơi), điều kiện khí tượng (tốc độ gió, hướng gió, nhiệt độ) và địa hình khu vực. Mô hình AERMOD sẽ tính toán nồng độ các chất ô nhiễm tại các điểm khác nhau trong khu vực xung quanh nhà máy, giúp đánh giá mức độ ảnh hưởng của khí thải đến môi trường và sức khỏe con người.

IV. Kết Quả Nghiên Cứu Đánh Giá Mức Độ Phát Thải Thực Tế

Kết quả nghiên cứu cho thấy nồng độ các chất ô nhiễm trong khí thải từ lò hơi của Công ty TNHH Mía đường Nghệ An vượt quá tiêu chuẩn cho phép trong một số trường hợp. Tốc độ phát thải và hệ số phát thải của các chất ô nhiễm cũng được xác định. Mức độ phát tán các chất ô nhiễm được mô phỏng bằng mô hình AERMOD, cho thấy khu vực xung quanh nhà máy chịu ảnh hưởng của khí thải. Nghiên cứu này cung cấp thông tin quan trọng để đánh giá mức độ ô nhiễm và đề xuất các biện pháp kiểm soát.

4.1. Nồng độ các chất ô nhiễm đo được trong khí thải

Kết quả quan trắc cho thấy nồng độ bụi tổng, SO2, NOx, CO trong khí thải từ lò hơi có sự biến động tùy thuộc vào điều kiện vận hành của nhà máy. Trong một số thời điểm, nồng độ các chất ô nhiễm vượt quá tiêu chuẩn cho phép theo quy định của pháp luật. Điều này cho thấy cần có các biện pháp kiểm soát và giảm thiểu phát thải hiệu quả hơn.

4.2. Tính toán tốc độ phát thải và hệ số phát thải

Tốc độ phát thải được tính toán dựa trên nồng độ các chất ô nhiễm và lưu lượng khí thải. Hệ số phát thải được tính toán dựa trên lượng chất ô nhiễm phát thải ra trên một đơn vị sản phẩm hoặc nhiên liệu. Các thông số này cung cấp thông tin chi tiết về mức độ ô nhiễm của lò hơi và có thể được sử dụng để so sánh với các nhà máy khác.

4.3. Đánh giá mức độ phát tán các chất ô nhiễm

Mô hình AERMOD được sử dụng để mô phỏng quá trình phát tán các chất ô nhiễm trong không khí. Kết quả mô phỏng cho thấy khu vực xung quanh nhà máy chịu ảnh hưởng của khí thải, với nồng độ các chất ô nhiễm cao nhất gần khu vực lò hơi. Mức độ ảnh hưởng giảm dần theo khoảng cách từ nhà máy.

V. Giải Pháp Giảm Thiểu Ô Nhiễm Không Khí Từ Lò Hơi

Để giảm thiểu ô nhiễm không khí từ lò hơi, cần áp dụng các giải pháp kỹ thuật và quản lý đồng bộ. Các giải pháp kỹ thuật bao gồm nâng cấp hệ thống xử lý khí thải, sử dụng nhiên liệu sạch hơn và tối ưu hóa quá trình đốt. Các giải pháp quản lý bao gồm kiểm soát chặt chẽ quá trình vận hành lò hơi, thực hiện bảo trì định kỳ và đào tạo nhân viên.

5.1. Nâng cấp hệ thống xử lý khí thải

Nâng cấp hoặc thay thế hệ thống xử lý khí thải hiện tại bằng các công nghệ tiên tiến hơn có thể giúp giảm đáng kể lượng chất ô nhiễm phát thải ra môi trường. Các công nghệ xử lý khí thải hiệu quả bao gồm cyclone, bộ lọc bụi tĩnh điện (ESP), tháp hấp thụ và hệ thống xử lý NOx.

5.2. Sử dụng nhiên liệu sạch hơn cho lò hơi

Thay thế bã mía bằng các loại nhiên liệu sạch hơn như khí tự nhiên, dầu DO hoặc biomass có thể giúp giảm lượng chất ô nhiễm phát thải ra. Việc sử dụng nhiên liệu sạch hơn có thể đòi hỏi đầu tư ban đầu lớn hơn, nhưng sẽ mang lại lợi ích lâu dài cho môi trường.

5.3. Tối ưu hóa quá trình đốt để giảm phát thải

Tối ưu hóa quá trình đốt bằng cách điều chỉnh các thông số như tỷ lệ không khí/nhiên liệu, nhiệt độ và áp suất có thể giúp giảm lượng chất ô nhiễm phát thải ra. Việc tối ưu hóa quá trình đốt có thể được thực hiện thông qua việc sử dụng các hệ thống điều khiển tự động và giám sát liên tục.

VI. Kết Luận Hướng Tới Quản Lý Ô Nhiễm Hiệu Quả

Nghiên cứu này đã cung cấp thông tin quan trọng về mức độ phát thải và phát tán các chất ô nhiễm từ lò hơi của Công ty TNHH Mía đường Nghệ An. Kết quả nghiên cứu có thể được sử dụng để đánh giá hiệu quả của các biện pháp kiểm soát ô nhiễm hiện tại và đề xuất các giải pháp cải thiện. Trong tương lai, cần có thêm nhiều nghiên cứu tương tự để xây dựng bộ hệ số phát thải đặc thù cho ngành mía đường Việt Nam và phát triển các công cụ quản lý ô nhiễm hiệu quả hơn.

6.1. Tầm quan trọng của nghiên cứu hệ số phát thải

Việc xây dựng bộ hệ số phát thải đặc thù cho ngành mía đường Việt Nam là rất quan trọng để đánh giá chính xác mức độ ô nhiễm và xây dựng các biện pháp kiểm soát hiệu quả. Các hệ số phát thải này cần được cập nhật thường xuyên để phản ánh sự thay đổi của công nghệ và quy trình sản xuất.

6.2. Ứng dụng kết quả nghiên cứu trong quản lý môi trường

Kết quả nghiên cứu có thể được sử dụng để đánh giá hiệu quả của các biện pháp kiểm soát ô nhiễm hiện tại và đề xuất các giải pháp cải thiện. Các thông tin về mức độ phát tán các chất ô nhiễm có thể được sử dụng để lập kế hoạch quản lý chất lượng không khí và bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

6.3. Đề xuất hướng nghiên cứu tiếp theo

Trong tương lai, cần có thêm nhiều nghiên cứu về phát thải từ lò hơi trong ngành mía đường, bao gồm nghiên cứu về các loại lò hơi khác nhau, các loại nhiên liệu khác nhau và các công nghệ xử lý khí thải mới. Ngoài ra, cần có các nghiên cứu về tác động của ô nhiễm không khí đến sức khỏe con người và môi trường để đánh giá đầy đủ các chi phí và lợi ích của việc kiểm soát ô nhiễm.

Tổng quan nghiên cứu

Ngành sản xuất mía đường đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế Việt Nam, với hơn 38 nhà máy hoạt động trên cả nước, tập trung chủ yếu tại các tỉnh Thanh Hóa, Nghệ An và đồng bằng sông Cửu Long. Tuy nhiên, quá trình sản xuất mía đường tạo ra lượng lớn chất thải rắn và khí thải, đặc biệt là từ các lò hơi đốt bã mía, gây ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường không khí. Tại Công ty TNHH Mía đường Nghệ An, với công suất ép khoảng 9.000 tấn mía/ngày, việc kiểm soát phát thải khí thải từ lò hơi là vấn đề cấp thiết nhằm đảm bảo tuân thủ các quy chuẩn môi trường quốc gia.

Mục tiêu nghiên cứu tập trung vào việc xác định hệ số phát thải của một số chất ô nhiễm không khí (bụi tổng, SO2, NOx, CO) từ lò hơi của Công ty TNHH Mía đường Nghệ An và đánh giá mức độ phát tán của chúng trong môi trường xung quanh. Nghiên cứu được thực hiện trong giai đoạn từ tháng 11/2018 đến tháng 4/2019, tại khu vực huyện Quỳ Hợp, tỉnh Nghệ An, nơi có điều kiện khí hậu đặc trưng của vùng Bắc Trung Bộ với ảnh hưởng của gió mùa Đông Bắc và Tây Nam.

Kết quả nghiên cứu không chỉ góp phần xây dựng bộ hệ số phát thải đặc thù cho ngành sản xuất mía đường tại Việt Nam mà còn hỗ trợ công tác kiểm kê phát thải và quản lý chất lượng không khí tại địa phương. Việc đánh giá mức độ phát tán ô nhiễm giúp đưa ra các giải pháp kiểm soát hiệu quả, giảm thiểu tác động môi trường, đồng thời hỗ trợ doanh nghiệp tuân thủ các quy định pháp luật về bảo vệ môi trường.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình sau:

• Phương pháp hệ số phát thải (Emission Factor - EF): Đây là công cụ ước tính lượng chất ô nhiễm phát thải dựa trên mối quan hệ giữa lượng chất ô nhiễm và hoạt động sản xuất, được biểu diễn bằng đơn vị kg/tấn sản phẩm hoặc nhiên liệu. Phương pháp này có ưu điểm chi phí thấp, phù hợp với các nguồn thải phân tán và khi dữ liệu quan trắc trực tiếp không đầy đủ.

• Mô hình phát tán ô nhiễm không khí AERMOD: Mô hình toán học tất định dựa trên giả thuyết phân bố chuẩn của nồng độ ô nhiễm theo chiều ngang và dọc, được sử dụng để mô phỏng sự lan truyền và phân tán các chất ô nhiễm trong khí quyển. AERMOD bao gồm các thành phần AERMET (khí tượng), AERMAP (địa hình) và AERMOD (mô hình phân tán), cho phép tính toán nồng độ ô nhiễm trong khu vực nghiên cứu với dữ liệu khí tượng và địa hình thực tế.

• Các khái niệm chính:

  • Hệ số phát thải (EF): Lượng chất ô nhiễm phát thải trên một đơn vị sản phẩm hoặc nhiên liệu.
  • Tốc độ phát thải (ER): Lượng chất ô nhiễm phát thải trên đơn vị thời gian (g/s).
  • Điều kiện khí tượng: Bao gồm tốc độ gió, hướng gió, độ ổn định khí quyển ảnh hưởng đến sự phát tán ô nhiễm.
  • Hệ thống xử lý khí thải: Ở đây là hệ thống lắng bụi ướt với hiệu suất xử lý khoảng 90%.

Phương pháp nghiên cứu

• Nguồn dữ liệu:

  • Dữ liệu khí thải được thu thập trực tiếp tại ống khói lò hơi của Công ty TNHH Mía đường Nghệ An trong ba ngày liên tiếp tháng 1/2019.
  • Dữ liệu khí tượng được lấy từ bộ dữ liệu toàn cầu DS.3 của NOAA (Mỹ) giai đoạn 11/2018 – 04/2019, xử lý bằng phần mềm WRF 3.8.
  • Dữ liệu địa hình và GIS được thu thập từ NASA Jet Propulsion Laboratory, xử lý bằng Mapinfo và Surfer.
  • Số liệu sản lượng mía ép và bã mía tiêu thụ của Công ty trong giai đoạn nghiên cứu.

• Phương pháp phân tích:

  • Lấy mẫu khí thải theo tiêu chuẩn US EPA Method 1, 2, 5, 6, 7 và TCVN 7242:2003 để xác định nồng độ bụi tổng, SO2, NOx, CO.
  • Tính toán tốc độ phát thải dựa trên vận tốc khí thải, tiết diện ống khói và nồng độ các chất ô nhiễm.
  • Xác định hệ số phát thải theo sản phẩm (kg/tấn đường) và theo lượng bã mía tiêu thụ (kg/tấn bã mía khô).
  • Mô phỏng mức độ phát tán ô nhiễm bằng phần mềm AERMOD View TM Version 9.6 với hai kịch bản: hệ thống xử lý khí thải hoạt động bình thường và hệ thống bị sự cố.

• Timeline nghiên cứu:

  • Thu thập và phân tích mẫu khí thải: tháng 1/2019.
  • Xử lý dữ liệu khí tượng và địa hình: tháng 11/2018 – 4/2019.
  • Mô phỏng phát tán ô nhiễm và tổng hợp kết quả: tháng 5 – 6/2019.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Nồng độ các chất ô nhiễm trong khí thải:

   • Bụi tổng dao động từ 143 đến 160 mg/Nm³, thấp hơn giới hạn QCVN 19:2009/BTNMT (224 mg/Nm³).
   • Nồng độ NOx (tính theo NO2) từ 476 đến 543 mg/Nm³, thấp hơn giới hạn 952 mg/Nm³.
   • SO2 dao động từ 314 đến 354 mg/Nm³, dưới ngưỡng 560 mg/Nm³.
   • CO dao động từ 684 đến 750 mg/Nm³, thấp hơn giới hạn 1.120 mg/Nm³.

2. Tốc độ phát thải (g/s):

   • Bụi tổng trung bình 13,1 ± 1,3 g/s.
   • SO2 trung bình 43,5 ± 5,3 g/s.
   • CO trung bình 28,7 ± 3,2 g/s.
   • NOx trung bình 61,6 ± 6,0 g/s.

3. Hệ số phát thải (kg/tấn sản phẩm):

   • Theo sản phẩm đường: bụi tổng 1,57 ± 0,16; SO2 5,23 ± 0,64; CO 3,45 ± 0,38; NOx 7,40 ± 0,72.
   • Theo bã mía khô: bụi tổng 0,89 ± 0,10; SO2 2,98 ± 0,36; CO 1,97 ± 0,21; NOx 4,22 ± 0,41.

4. So sánh với tài liệu quốc tế:

   • Hệ số phát thải bụi tổng thấp hơn 1,44 lần so với AP-42.
   • Hệ số phát thải NOx cao hơn 2,76 lần so với AP-42 và 2,46 lần so với NPI.
   • Hệ số phát thải SO2 cao hơn 4,96 lần so với NPI, có thể do khác biệt về hàm lượng lưu huỳnh và độ ẩm bã mía.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy hệ thống lắng bụi ướt của Công ty TNHH Mía đường Nghệ An hoạt động hiệu quả với hiệu suất xử lý bụi khoảng 90%, giúp giảm đáng kể nồng độ bụi phát thải ra môi trường. Nồng độ CO trong khí thải tương đối cao, phản ánh đặc điểm thành phần nhiên liệu và điều kiện đốt cháy bã mía.

Hệ số phát thải NOx cao hơn nhiều so với các tài liệu tham khảo có thể do nhiệt độ lò hơi khoảng 300°C chủ yếu tạo thành NO nhiên liệu, cùng với các yếu tố vận hành và thành phần bã mía đặc thù. Sự khác biệt về hệ số phát thải SO2 cũng phản ánh sự khác biệt về hàm lượng lưu huỳnh trong bã mía và điều kiện đốt.

Mô hình AERMOD cho thấy mức độ phát tán các chất ô nhiễm phụ thuộc lớn vào hiệu quả hoạt động của hệ thống xử lý khí thải và điều kiện khí tượng. Trong trường hợp hệ thống xử lý gặp sự cố, lượng bụi và khí thải phát tán ra môi trường tăng lên đáng kể, gây nguy cơ ô nhiễm cao hơn.

Dữ liệu có thể được trình bày qua các biểu đồ so sánh nồng độ khí thải với quy chuẩn, bảng tổng hợp hệ số phát thải và bản đồ phân bố nồng độ ô nhiễm theo mô hình AERMOD cho hai kịch bản xử lý khí thải.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Nâng cao hiệu quả vận hành hệ thống lắng bụi ướt: Đảm bảo vận hành ổn định, bảo trì định kỳ để duy trì hiệu suất xử lý bụi trên 90%, giảm thiểu phát thải bụi ra môi trường.

2. Áp dụng công nghệ xử lý khí thải bổ sung: Nghiên cứu và lắp đặt các thiết bị xử lý khí thải bổ sung như bộ lọc tĩnh điện hoặc hấp phụ để giảm nồng độ CO và NOx, hướng tới đạt chuẩn quốc gia.

3. Xây dựng bộ hệ số phát thải đặc thù: Dựa trên kết quả nghiên cứu, đề xuất xây dựng bộ hệ số phát thải riêng cho ngành sản xuất mía đường tại Việt Nam, làm cơ sở cho công tác kiểm kê và quản lý môi trường.

4. Tăng cường giám sát và quan trắc môi trường: Thiết lập hệ thống quan trắc khí thải liên tục tại ống khói và môi trường xung quanh, đặc biệt trong mùa sản xuất từ tháng 11 đến tháng 4, nhằm phát hiện kịp thời sự cố và điều chỉnh vận hành.

5. Đào tạo và nâng cao nhận thức nhân viên: Tổ chức các khóa đào tạo về quản lý môi trường và vận hành thiết bị xử lý khí thải cho cán bộ kỹ thuật và công nhân, đảm bảo thực hiện đúng quy trình vận hành.

Các giải pháp trên nên được thực hiện trong vòng 1-2 năm tới, với sự phối hợp giữa Công ty TNHH Mía đường Nghệ An, cơ quan quản lý môi trường địa phương và các chuyên gia kỹ thuật môi trường.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Các nhà quản lý môi trường tại doanh nghiệp sản xuất mía đường: Giúp hiểu rõ về nguồn phát thải và các biện pháp kiểm soát ô nhiễm không khí, từ đó xây dựng kế hoạch quản lý môi trường hiệu quả.

2. Cơ quan quản lý nhà nước về môi trường: Cung cấp dữ liệu khoa học để xây dựng quy chuẩn kỹ thuật, chính sách kiểm soát phát thải và giám sát môi trường tại các khu công nghiệp.

3. Các nhà nghiên cứu và sinh viên ngành kỹ thuật môi trường: Là tài liệu tham khảo về phương pháp xác định hệ số phát thải, mô hình phát tán ô nhiễm và ứng dụng thực tiễn trong ngành công nghiệp chế biến nông sản.

4. Nhà cung cấp công nghệ xử lý khí thải: Hiểu rõ đặc điểm khí thải và yêu cầu xử lý tại các nhà máy mía đường để thiết kế, cung cấp giải pháp công nghệ phù hợp.

Câu hỏi thường gặp

1. Tại sao cần xác định hệ số phát thải riêng cho ngành mía đường?
   Hệ số phát thải phụ thuộc vào loại nhiên liệu, công nghệ và điều kiện vận hành. Việc xác định hệ số riêng giúp tính toán chính xác lượng phát thải, phục vụ kiểm kê và quản lý môi trường hiệu quả hơn.

2. Phương pháp lấy mẫu khí thải được thực hiện như thế nào?
   Mẫu khí thải được lấy tại ống khói lò hơi theo tiêu chuẩn US EPA, sử dụng thiết bị lấy mẫu tự động Isokinetic, đảm bảo đại diện và chính xác cho các thông số bụi, SO2, NOx, CO.

3. Mô hình AERMOD có ưu điểm gì trong đánh giá phát tán ô nhiễm?
   AERMOD mô phỏng chính xác sự phân tán ô nhiễm trong điều kiện khí tượng và địa hình phức tạp, hỗ trợ dự báo nồng độ ô nhiễm tại các vị trí khác nhau, giúp đánh giá tác động môi trường toàn diện.

4. Hiệu suất xử lý bụi của hệ thống lắng bụi ướt là bao nhiêu?
   Hệ thống lắng bụi ướt tại Công ty có hiệu suất xử lý khoảng 90%, giúp giảm đáng kể lượng bụi phát thải ra môi trường, đảm bảo nồng độ bụi trong khí thải dưới giới hạn quy chuẩn.

5. Các yếu tố nào ảnh hưởng đến mức độ phát tán chất ô nhiễm?
   Bao gồm tốc độ và nhiệt độ khí thải, chiều cao ống khói, điều kiện khí tượng (tốc độ, hướng gió, độ ổn định khí quyển) và địa hình xung quanh nguồn thải.

Kết luận

• Đã xác định được hệ số phát thải các chất ô nhiễm bụi tổng, SO2, NOx, CO từ lò hơi đốt bã mía của Công ty TNHH Mía đường Nghệ An với độ tin cậy cao, phù hợp với điều kiện vận hành thực tế.
• Hệ thống lắng bụi ướt hoạt động hiệu quả, giảm đáng kể lượng bụi phát thải, tuy nhiên nồng độ CO và NOx vẫn còn ở mức cao cần được kiểm soát thêm.
• Mô hình AERMOD cho phép đánh giá chính xác mức độ phát tán ô nhiễm trong khu vực, hỗ trợ công tác quản lý môi trường và dự báo tác động.
• Kết quả nghiên cứu góp phần xây dựng bộ hệ số phát thải đặc thù cho ngành sản xuất mía đường tại Việt Nam, làm cơ sở cho kiểm kê phát thải và quản lý môi trường.
• Đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả xử lý khí thải, tăng cường giám sát và đào tạo nhân lực nhằm giảm thiểu ô nhiễm không khí trong thời gian tới.

Luận văn khuyến khích các nhà quản lý, chuyên gia môi trường và các bên liên quan áp dụng kết quả nghiên cứu để cải thiện công tác bảo vệ môi trường trong ngành sản xuất mía đường.