Nghiên cứu nâng cao hiệu quả bộ xúc tác ba thành phần cho động cơ xăng pha cồn

LỜI CAM ĐOAN

1. MỞ ĐẦU

1.1. Lý do chọn đề tài

1.2. Mục tiêu và nội dung nghiên cứu của luận án

1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

1.4. Phương pháp nghiên cứu

1.5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn

1.6. Điểm mới của Luận án

1.7. Bố cục của Luận án

1.8. Tổng quan về phát thải trên động cơ xăng

1.8.1. Tình hình ô nhiễm môi trường do khí thải từ động cơ đốt trong

1.8.2. Phát thải độc hại trong động cơ xăng và ảnh hưởng của chúng tới sức khỏe con người và môi trường

1.8.3. Các biện pháp giảm phát thải độc hại từ khí thải động cơ xăng

1.8.3.1. Kiểm soát phát thải từ bên trong động cơ

1.8.3.2. Sử dụng nhiên liệu thay thế

1.8.3.3. Xử lý khí thải sau cửa thải bằng bộ xúc tác khí thải ba thành phần

1.8.4. Ảnh hưởng của nhiên liệu xăng pha cồn tới phát thải của động cơ và hoạt động của BXT

1.8.4.1. Ảnh hưởng của nhiên liệu xăng pha cồn tới phát thải của động cơ

1.8.4.2. Ảnh hưởng của nhiên liệu xăng pha cồn tới hoạt động của BXT

1.8.5. Tổng hợp các nghiên cứu nâng cao hiệu quả BXT

1.8.5.1. Các nghiên cứu trong nước

1.8.5.2. Các nghiên cứu trên thế giới

1.9. Hướng tiếp cận và nội dung nghiên cứu của luận án

2. XÂY DỰNG MÔ HÌNH MÔ PHỎNG BỘ XÚC TÁC KHÍ THẢI BA THÀNH PHẦN TRÊN PHẦN MỀM AVL BOOST

2.1. Cơ sở lý thuyết mô phỏng

2.1.1. Lý thuyết về các phản ứng xúc tác diễn ra trong BXT

2.1.2. Lý thuyết về đặc điểm lỗ rỗng trong khối xúc tác có cấu trúc dạng tổ ong

2.1.3. Lý thuyết sự khuếch tán trong lớp vật liệu trung gian

2.1.4. Lý thuyết tính toán λ theo thành phần khí thải và lý thuyết tính toán lưu lượng khí thải đi vào BXT

2.1.5. Lý thuyết tính toán tốc độ của các phản ứng diễn ra trong bộ xử lý xúc tác

2.1.6. Mô hình trao đổi nhiệt giữa khí thải và BXT

2.2. Quy trình mô phỏng trên phần mềm AVL Boost

2.2.1. Xây dựng mô hình mô phỏng BXT

2.2.2. Xây dựng mô hình

2.2.3. Nhập dữ liệu cho mô hình

2.3. Thực nghiệm xác định các thông số đầu vào của BXT

2.3.1. Đối tượng và nhiên liệu thử nghiệm

2.3.2. Chế độ thử nghiệm

2.3.3. Trang thiết bị thử nghiệm

2.3.4. Kết quả thử nghiệm

2.3.5. Tính toán lưu lượng khí thải

2.4. Hiệu chuẩn mô hình mô phỏng

2.5. Kết luận chương 2

3. NGHIÊN CỨU NÂNG CAO HIỆU QUẢ BỘ XÚC TÁC KHÍ THẢI BA THÀNH PHẦN KHI SỬ DỤNG NHIÊN LIỆU XĂNG PHA CỒN

3.1. Đánh giá hiệu quả chuyển đổi các thành phần phát thải của BXTEMT khi sử dụng nhiên liệu xăng pha cồn

3.2. Xác định hiệu suất mục tiêu của BXT cải tiến

3.3. Nghiên cứu mô phỏng nâng cao hiệu quả BXT thông qua điều chỉnh các thông số kỹ thuật của BXT

3.3.1. Ảnh hưởng của mật độ lỗ tới hiệu suất xử lý của BXT

3.3.2. Ảnh hưởng của thể tích BXT

3.3.3. Ảnh hưởng của lượng kim loại quý

3.3.4. Ảnh hưởng của tỷ lệ Pt/Rh

3.4. Nghiên cứu nâng cao hiệu quả BXT thông qua sử dụng hệ xúc tác mới

3.4.1. Nghiên cứu mô phỏng BXT khi sử dụng hệ xúc tác CuO-MnO2

3.4.2. Nghiên cứu kết hợp hệ xúc tác mới (CuO)0,3-(MnO2)0,7 với hệ xúc tác kim loại quý Pt/Rh (BXTct)

3.5. Kết luận chương 3

4. NGHIÊN CỨU ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ CỦA BỘ XÚC TÁC CẢI TIẾN

4.1. Nghiên cứu chế tạo BXTct

4.1.1. Chuẩn bị lõi kim loại

4.1.2. Điều chế lớp kim loại nền Al2O3-CeO2-ZrO2

4.1.3. Điều chế lớp vật liệu xúc tác

4.1.4. Đặc tính cấu trúc và hình thái bề mặt của lõi sử dụng xúc tác CuO-MnO2

4.2. Thử nghiệm đánh giá ảnh hưởng của việc trang bị BXT tới các tính năng kinh tế, kỹ thuật và phát thải của xe

4.2.1. Thử nghiệm đánh giá hiệu quả của BXTct khi sử dụng nhiên liệu xăng pha cồn

4.2.1.1. Tại chế độ ổn định

4.2.1.2. Hiệu quả chuyển đổi của BXT khi thử nghiệm theo chu trình thử ECE R40 + EUDC

4.2.2. So sánh đánh giá chi phí vật liệu cấu thành lên lõi xúc tác

4.3. Kết luận chương 4

KẾT LUẬN CHUNG VÀ HƯỚNG PHÁT TRIỂN

KẾT LUẬN CHUNG

HƯỚNG PHÁT TRIỂN

TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Giới thiệu về bộ xúc tác ba thành phần và động cơ xăng pha cồn

Bộ xúc tác ba thành phần (BXT) là công nghệ quan trọng trong việc giảm thiểu khí thải độc hại từ động cơ xăng pha cồn. Nghiên cứu này tập trung vào việc nâng cao hiệu quả của BXT khi sử dụng nhiên liệu xăng pha cồn, nhằm đáp ứng các tiêu chuẩn khí thải ngày càng khắt khe. Động cơ xăng pha cồn được chọn làm đối tượng nghiên cứu do sự phổ biến và tiềm năng giảm phát thải của loại nhiên liệu này.

1.1. Tổng quan về bộ xúc tác ba thành phần

Bộ xúc tác ba thành phần (BXT) là thiết bị xử lý khí thải, bao gồm ba thành phần chính: oxy hóa CO và HC, khử NOx. BXT hoạt động hiệu quả nhất khi tỷ lệ không khí/nhiên liệu (λ) gần bằng 1. Nghiên cứu này tập trung vào việc tối ưu hóa cấu trúc và vật liệu của BXT để nâng cao hiệu quả xử lý khí thải.

1.2. Động cơ xăng pha cồn và ảnh hưởng đến khí thải

Động cơ xăng pha cồn sử dụng hỗn hợp xăng và ethanol, giúp giảm phát thải CO và HC. Tuy nhiên, việc sử dụng nhiên liệu này cũng làm tăng phát thải NOx và ảnh hưởng đến hoạt động của BXT. Nghiên cứu này đánh giá ảnh hưởng của xăng pha cồn đến hiệu suất của BXT và đề xuất các giải pháp cải tiến.

II. Phương pháp nghiên cứu và mô phỏng bộ xúc tác

Nghiên cứu sử dụng phần mềm AVL Boost để mô phỏng hoạt động của bộ xúc tác ba thành phần. Các thông số kỹ thuật của BXT được điều chỉnh để tối ưu hóa hiệu suất xử lý khí thải. Phương pháp này cho phép đánh giá hiệu quả của BXT trong các điều kiện vận hành khác nhau.

2.1. Xây dựng mô hình mô phỏng

Mô hình mô phỏng được xây dựng dựa trên lý thuyết về các phản ứng xúc tác và đặc điểm lỗ rỗng trong khối xúc tác. Các thông số đầu vào như lưu lượng khí thải, nhiệt độ và thành phần khí thải được nhập vào mô hình để đánh giá hiệu suất của BXT.

2.2. Hiệu chuẩn mô hình

Mô hình được hiệu chuẩn bằng cách so sánh kết quả mô phỏng với dữ liệu thực nghiệm. Quá trình này đảm bảo độ chính xác của mô hình và cho phép đánh giá hiệu quả của các giải pháp cải tiến BXT.

III. Nghiên cứu nâng cao hiệu quả bộ xúc tác

Nghiên cứu tập trung vào việc nâng cao hiệu quả của bộ xúc tác ba thành phần thông qua điều chỉnh các thông số kỹ thuật và sử dụng vật liệu xúc tác mới. Các giải pháp được đề xuất bao gồm tăng mật độ lỗ, điều chỉnh thể tích BXT và sử dụng hệ xúc tác kim loại quý Pt/Rh.

3.1. Điều chỉnh thông số kỹ thuật

Nghiên cứu đánh giá ảnh hưởng của mật độ lỗ, thể tích BXT và lượng kim loại quý đến hiệu suất xử lý khí thải. Kết quả cho thấy việc tăng mật độ lỗ và điều chỉnh thể tích BXT giúp nâng cao hiệu quả xử lý CO, HC và NOx.

3.2. Sử dụng hệ xúc tác mới

Nghiên cứu đề xuất sử dụng hệ xúc tác mới kết hợp CuO-MnO2 với kim loại quý Pt/Rh. Kết quả mô phỏng cho thấy hệ xúc tác mới giúp cải thiện đáng kể hiệu suất xử lý khí thải, đặc biệt là khi sử dụng xăng pha cồn.

IV. Đánh giá hiệu quả của bộ xúc tác cải tiến

Nghiên cứu tiến hành thử nghiệm đánh giá hiệu quả của bộ xúc tác cải tiến (BXTct) khi sử dụng xăng pha cồn. Kết quả cho thấy BXTct đạt hiệu suất xử lý khí thải cao hơn so với BXT truyền thống, đặc biệt là ở các chế độ tải và tốc độ khác nhau.

4.1. Thử nghiệm đánh giá hiệu quả

Thử nghiệm được thực hiện trên động cơ xăng pha cồn với các chế độ tải và tốc độ khác nhau. Kết quả cho thấy BXTct đạt hiệu suất xử lý CO, HC và NOx cao hơn so với BXT truyền thống, đặc biệt là khi sử dụng xăng pha cồn.

4.2. So sánh chi phí và hiệu quả

Nghiên cứu so sánh chi phí vật liệu và hiệu quả xử lý khí thải giữa BXTct và BXT truyền thống. Kết quả cho thấy BXTct mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn do giảm thiểu chi phí xử lý khí thải và đáp ứng các tiêu chuẩn khí thải nghiêm ngặt.

Luận án tiến sĩ kỹ thuật cơ khí: Nghiên cứu cải thiện hiệu suất bộ xúc tác ba thành phần cho động cơ sử dụng nhiên liệu xăng pha cồn