I. Tính cấp thiết của đề tài
Biến đổi khí hậu (biến đổi khí hậu) và nước biển dâng đang là mối đe dọa hiện hữu và to lớn mà nhân loại sẽ phải đương đầu trong thế kỷ XXI. Những báo cáo của Ủy ban Liên Chính phủ về BĐKH (IPCC) đã xác nhận rằng BĐKH thực sự đang diễn ra và gây ra nhiều tác động nghiêm trọng đến sản xuất, đời sống và môi trường tại nhiều nước trên thế giới. Việt Nam là một trong 5 nước trên thế giới bị ảnh hưởng nghiêm trọng của BĐKH. Sự gia tăng của các hiện tượng khí hậu cực đoan và thiên tai, cả về tần số và cường độ do BĐKH là mối đe dọa thường xuyên, trước mắt và lâu dài đối với tất cả các lĩnh vực, các vùng và các cộng đồng. Bão, lũ lụt, hạn hán, mưa lớn, nắng nóng, rét đậm rét hại, gió lốc,… là thiên tai xảy ra hàng năm ở nhiều vùng trong cả nước, gây thiệt hại cho sản xuất và đời sống. BĐKH sẽ làm cho các thiên tai nói trên trở nên ác liệt hơn, khó lường hơn và có thể trở thành thảm họa, gây rủi ro lớn cho phát triển kinh tế, xã hội hoặc xoá đi những thành quả nhiều năm của sự phát triển. Theo đánh giá của các tổ chức uy tín quốc tế như World Bank (WB), Asian Development Bank (ADB), và Intergovernmental Panal on Climate Change (IPCC) cũng như các cơ quan quản lý và nghiên cứu trong nước như Tổng cục Quản lý đất đai, Viện Khoa học Khí tượng Thủy văn và Môi trường đã cho thấy BĐKH, nước biển dâng là một trong những thách thức nghiêm trọng đối với Việt Nam nói chung và tỉnh Bình Định nói riêng trong việc thực hiện các mục tiêu quản lý sử dụng đất bền vững.
II. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu
Mục tiêu của nghiên cứu này là đánh giá ảnh hưởng của các yếu tố biến đổi khí hậu đến quy hoạch sử dụng đất tại thành phố Quy Nhơn. Nghiên cứu sẽ chỉ ra các yếu tố gây ảnh hưởng lớn đến các loại hình sử dụng đất và đề xuất các giải pháp phù hợp nhằm thích ứng, làm giảm nhẹ trước những thiên tai. Đề tài sẽ tập trung vào việc lồng ghép các yếu tố biến đổi khí hậu vào quy hoạch sử dụng đất, từ đó nâng cao hiệu quả của phương án quy hoạch sử dụng đất mở rộng thành phố Quy Nhơn giai đoạn hiện nay đến năm 2035 và tầm nhìn đến năm 2050. Việc lồng ghép này không chỉ giúp bảo vệ môi trường mà còn đảm bảo sự phát triển bền vững cho tỉnh Bình Định. Các phương pháp nghiên cứu sẽ bao gồm thu thập số liệu thứ cấp, khảo sát thực địa, và ứng dụng công nghệ GIS, viễn thám để mô hình hóa các kịch bản tác động của biến đổi khí hậu.
III. Đánh giá tác động của biến đổi khí hậu
Đánh giá tác động của biến đổi khí hậu đến quy hoạch sử dụng đất là một phần quan trọng trong nghiên cứu này. Các hiện tượng như ngập lụt, triều cường, và nước biển dâng đã và đang ảnh hưởng nghiêm trọng đến các loại hình sử dụng đất tại Quy Nhơn. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng, các hiện tượng thời tiết cực đoan ngày càng gia tăng, gây ra thiệt hại lớn về người và tài sản. Đặc biệt, các khu vực ven biển và những vùng trũng thấp là những nơi chịu ảnh hưởng nặng nề nhất. Việc đánh giá này không chỉ giúp nhận diện các rủi ro mà còn cung cấp cơ sở dữ liệu cho việc lập kế hoạch và quản lý đất đai hiệu quả hơn. Các giải pháp được đề xuất bao gồm việc cải thiện hệ thống thoát nước, xây dựng các công trình bảo vệ bờ biển, và phát triển các khu vực xanh nhằm giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu.
IV. Giải pháp lồng ghép biến đổi khí hậu vào quy hoạch
Giải pháp lồng ghép các yếu tố biến đổi khí hậu vào quy hoạch sử dụng đất tại Quy Nhơn cần được thực hiện một cách đồng bộ và hiệu quả. Các giải pháp này bao gồm việc xây dựng các chính sách môi trường rõ ràng, phát triển các mô hình quy hoạch tích hợp, và tăng cường sự tham gia của cộng đồng trong quá trình lập kế hoạch. Cần thiết phải có các chương trình đào tạo cho cán bộ quản lý đất đai về các vấn đề liên quan đến biến đổi khí hậu. Hơn nữa, việc sử dụng công nghệ thông tin địa lý (GIS) và các công cụ mô hình hóa sẽ giúp nâng cao khả năng dự đoán và quản lý rủi ro. Các giải pháp này không chỉ giúp tăng cường khả năng thích ứng mà còn đảm bảo sự phát triển bền vững cho thành phố Quy Nhơn trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng gia tăng.