Kiến Thức và Thực Hành Phòng Bệnh Đái Tháo Đường Týp 2 Của Người Dân Tại Tuy Phước, Bình Định

• Tác giả: Võ Thị Bổn
• Người hướng dẫn: TS. Phạm Đức Phúc
• Trường học: Trường Đại Học Y Tế Công Cộng
• Chuyên ngành: Y Tế Công Cộng
• Đề tài: Kiến Thức, Thực Hành và Một Số Yếu Tố Liên Quan Đến Phòng Bệnh Đái Tháo Đường Týp 2 Tại Tuy Phước, Bình Định
• Loại tài liệu: Luận Văn Thạc Sĩ
• Năm xuất bản: 2014
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CẢM ƠN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 1.1. Định nghĩa bệnh đái tháo đường
• 1.2. Phân loại bệnh đái tháo đường
• 1.3. Tiêu chuẩn chẩn đoán bệnh đái tháo đường
• 1.4. Biến chứng của bệnh đái tháo đường
• 1.5. Các yếu tố nguy cơ của bệnh đái tháo đường
• 1.6. Phòng bệnh đái tháo đường
• 1.7. Tình hình đái tháo đường trên thế giới và Việt Nam
• 1.8. Một số nghiên cứu về kiến thức, thực hành phòng bệnh đái tháo đường
• 1.9. Sơ lược về địa bàn nghiên cứu
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Đối tượng nghiên cứu
• 2.2. Thời gian và địa điểm nghiên cứu
• 2.3. Thiết kế nghiên cứu
• 2.4. Cỡ mẫu nghiên cứu
• 2.5. Phương pháp chọn mẫu
• 2.6. Phương pháp thu thập số liệu
• 2.7. Phương pháp xử lý số liệu
• 2.8. Các biến số nghiên cứu chính
• 2.9. Các khái niệm, tiêu chuẩn, đánh giá
• 2.10. Đạo đức trong nghiên cứu
• 2.11. Hạn chế của nghiên cứu, sai số và biện pháp khắc phục
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ
• 3.1. Thông tin chung của đối tượng nghiên cứu
• 3.2. Kiến thức chung về phòng bệnh đái tháo đường của đối tượng nghiên cứu
• 3.3. Thực hành về phòng bệnh đái tháo đường của đối tượng nghiên cứu
• 3.4. Một số yếu tố liên quan đến kiến thức, thực hành của đối tượng nghiên cứu
• 4. CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN
• 4.1. Thông tin chung của đối tượng nghiên cứu
• 4.2. Kiến thức chung về phòng bệnh đái tháo đường của đối tượng nghiên cứu
• 4.3. Thực hành phòng bệnh đái tháo đường của đối tượng nghiên cứu
• 4.4. Một số yếu tố liên quan đến kiến thức, thực hành
• 5. CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN
• 5.1. Kiến thức và thực hành phòng bệnh đái tháo
• 5.2. Một số yếu tố liên quan đến kiến thức, thực hành
• 6. CHƯƠNG 6: KHUYẾN NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC 1: CÁC BIẾN SỐ NGHIÊN CỨU
• PHỤ LỤC 2: PHIẾU ĐIỀU TRA KIẾN THỨC, THỰC HÀNH VỀ PHÒNG BỆNH ĐÁI THÁO ĐƯỜNG
• PHỤ LỤC 3: TIÊU CHÍ ĐÁNH GIÁ KIẾN THỨC VÀ THỰC HÀNH

I. Tổng Quan Về Nghiên Cứu Đái Tháo Đường Týp 2 Bình Định

Bài viết này tập trung vào việc phân tích nghiên cứu về kiến thức và thực hành phòng bệnh đái tháo đường týp 2 tại Tuy Phước, Bình Định. Đái tháo đường đang trở thành gánh nặng y tế toàn cầu, đặc biệt là đái tháo đường týp 2, chiếm phần lớn các ca bệnh. Nghiên cứu này nhằm mục đích đánh giá mức độ hiểu biết và hành vi phòng bệnh của người dân trong cộng đồng, từ đó đề xuất các giải pháp can thiệp hiệu quả. Tình hình dịch tễ học đái tháo đường ở Việt Nam nói chung và Bình Định nói riêng đang diễn biến phức tạp, đòi hỏi sự quan tâm đặc biệt. Bài viết sẽ đi sâu vào các khía cạnh liên quan, dựa trên số liệu cụ thể từ nghiên cứu cộng đồng được thực hiện. Mục tiêu là cung cấp thông tin hữu ích cho nhân viên y tế tuyến cơ sở và những người quan tâm đến y học dự phòng.

1.1. Tầm quan trọng của nghiên cứu cộng đồng về đái tháo đường

Các nghiên cứu cộng đồng đóng vai trò then chốt trong việc xác định đặc điểm dịch tễ học đái tháo đường, từ đó xây dựng các chương trình phòng bệnh phù hợp. Việc đánh giá kiến thức, thái độ và thực hành (KAP) của người dân giúp định hướng các chiến lược giáo dục sức khỏe đái tháo đường hiệu quả. Nghiên cứu này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh gia tăng nhanh chóng số lượng người mắc đái tháo đường týp 2 tại Việt Nam, đòi hỏi các biện pháp can thiệp kịp thời và chính xác. Dữ liệu từ Tuy Phước, Bình Định sẽ cung cấp cái nhìn sâu sắc về tình hình thực tế tại địa phương.

1.2. Mục tiêu và phạm vi của nghiên cứu tại Tuy Phước Bình Định

Mục tiêu chính của nghiên cứu là mô tả kiến thức và thực hành phòng bệnh đái tháo đường týp 2 của người dân từ 30-69 tuổi tại hai xã Phước Lộc và Phước Thuận, huyện Tuy Phước, Bình Định. Nghiên cứu cũng nhằm xác định các yếu tố liên quan đến kiến thức và thực hành, từ đó đề xuất các giải pháp can thiệp phù hợp. Phạm vi nghiên cứu giới hạn trong nhóm dân số cụ thể, đảm bảo tính đại diện và khả năng áp dụng kết quả vào thực tế địa phương. Kết quả sẽ được sử dụng để xây dựng các chương trình giáo dục sức khỏe và can thiệp phòng bệnh đái tháo đường hiệu quả.

II. Thách Thức Tỷ Lệ Mắc Tiểu Đường Týp 2 Tăng Tại Bình Định

Tỷ lệ mắc tiểu đường týp 2 (hay đái tháo đường týp 2) đang gia tăng đáng kể ở Tuy Phước, Bình Định, phản ánh xu hướng chung của cả nước. Điều này gây áp lực lớn lên hệ thống y tế và đời sống người dân. Các yếu tố như thay đổi lối sống, chế độ ăn uống không lành mạnh và ít vận động là những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này. Việc thiếu hụt kiến thức về đái tháo đường và các biện pháp thực hành phòng bệnh hiệu quả càng làm trầm trọng thêm vấn đề. Theo số liệu thống kê của Sở Y tế Bình Định năm 2013, huyện Tuy Phước có tỷ lệ mắc đái tháo đường là 6,8%, tiền đái tháo đường là 24,1%. Cần có những nỗ lực phối hợp từ cộng đồng, gia đình và chính quyền để ngăn chặn sự gia tăng này.

2.1. Ảnh hưởng của lối sống hiện đại đến nguy cơ mắc đái tháo đường

Sự thay đổi nhanh chóng của lối sống, đặc biệt là chế độ ăn uống và mức độ vận động, đang góp phần làm gia tăng nguy cơ mắc đái tháo đường týp 2. Việc tiêu thụ nhiều thực phẩm chế biến sẵn, đồ uống có đường và ít vận động thể lực dẫn đến thừa cân, béo phì, là những yếu tố nguy cơ chính của bệnh. Nghiên cứu cho thấy, người dân ở khu vực đô thị hóa nhanh chóng có nguy cơ mắc đái tháo đường cao hơn so với khu vực nông thôn. Cần có các chương trình giáo dục sức khỏe để nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của lối sống lành mạnh trong việc phòng bệnh đái tháo đường.

2.2. Hạn chế về kiến thức và thực hành phòng bệnh trong cộng đồng

Mức độ kiến thức và thực hành phòng bệnh đái tháo đường trong cộng đồng vẫn còn hạn chế. Nhiều người dân chưa nhận thức đầy đủ về các yếu tố nguy cơ, triệu chứng và biến chứng của bệnh. Việc thiếu thông tin chính xác và các biện pháp thực hành hiệu quả dẫn đến việc phòng bệnh chưa đạt hiệu quả cao. Nghiên cứu cần tập trung vào việc xác định các lỗ hổng về kiến thức và thực hành, từ đó đề xuất các giải pháp giáo dục sức khỏe phù hợp. Cần tăng cường vai trò của nhân viên y tế tuyến cơ sở trong việc cung cấp thông tin và hướng dẫn thực hành cho người dân.

III. Phương Pháp Nâng Cao Kiến Thức Về Đái Tháo Đường Cho Người Dân

Nâng cao kiến thức về đái tháo đường là yếu tố then chốt trong công tác phòng bệnh đái tháo đường. Cần triển khai các chương trình giáo dục sức khỏe đa dạng, phù hợp với từng nhóm đối tượng trong cộng đồng. Sử dụng các kênh truyền thông hiệu quả như truyền hình, radio, báo chí và mạng xã hội để lan tỏa thông tin. Tổ chức các buổi nói chuyện, hội thảo và tư vấn trực tiếp để giải đáp thắc mắc và cung cấp thông tin chi tiết. Giáo dục sức khỏe đái tháo đường phải được thực hiện thường xuyên, liên tục và có hệ thống để đạt hiệu quả cao nhất.

3.1. Sử dụng kênh truyền thông đa dạng để giáo dục sức khỏe

Việc sử dụng đa dạng các kênh truyền thông là yếu tố quan trọng để tiếp cận được nhiều đối tượng khác nhau trong cộng đồng. Truyền hình và radio là các kênh truyền thống có khả năng tiếp cận đến đông đảo người dân, đặc biệt là ở khu vực nông thôn. Báo chí và mạng xã hội là các kênh hiện đại, phù hợp với giới trẻ và những người có trình độ học vấn cao. Cần lựa chọn nội dung và hình thức truyền tải phù hợp với từng kênh truyền thông để đạt hiệu quả cao nhất.

3.2. Tổ chức các buổi tư vấn và giáo dục sức khỏe trực tiếp

Các buổi tư vấn và giáo dục sức khỏe trực tiếp là cơ hội để giải đáp thắc mắc và cung cấp thông tin chi tiết cho người dân. Nhân viên y tế có thể sử dụng các buổi tư vấn để đánh giá kiến thức và thực hành của từng cá nhân, từ đó đưa ra lời khuyên và hướng dẫn phù hợp. Các buổi giáo dục sức khỏe cần được tổ chức thường xuyên, liên tục và có hệ thống để đảm bảo tính hiệu quả. Cần khuyến khích người dân tham gia tích cực vào các hoạt động này để nâng cao kiến thức và thực hành phòng bệnh.

3.3. Vai trò của nhân viên y tế tuyến cơ sở trong giáo dục sức khỏe

Nhân viên y tế tuyến cơ sở đóng vai trò quan trọng trong việc giáo dục sức khỏe đái tháo đường cho cộng đồng. Họ là những người gần gũi với người dân, hiểu rõ về đặc điểm văn hóa và tình hình sức khỏe của địa phương. Nhân viên y tế tuyến cơ sở có thể sử dụng các buổi khám bệnh, tiêm chủng và các hoạt động y tế khác để cung cấp thông tin và hướng dẫn thực hành cho người dân. Cần tăng cường đào tạo và hỗ trợ cho nhân viên y tế tuyến cơ sở để họ có đủ năng lực thực hiện tốt vai trò này.

IV. Thực Hành Phòng Bệnh Tiểu Đường Hướng Dẫn Chi Tiết Từ A Z

Song song với nâng cao kiến thức, việc hướng dẫn thực hành phòng bệnh tiểu đường hiệu quả là vô cùng quan trọng. Thực hành bao gồm việc duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, tăng cường vận động thể lực, kiểm soát cân nặng và kiểm tra sức khỏe định kỳ. Cần xây dựng các hướng dẫn chi tiết, dễ hiểu và phù hợp với điều kiện thực tế của người dân. Thực hành phòng bệnh tiểu đường cần được thực hiện một cách kiên trì và lâu dài để đạt hiệu quả tốt nhất.

4.1. Chế độ ăn cho người tiểu đường Bí quyết kiểm soát đường huyết

Chế độ ăn cho người tiểu đường đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát đường huyết và ngăn ngừa biến chứng. Cần ưu tiên các thực phẩm giàu chất xơ, vitamin và khoáng chất như rau xanh, trái cây tươi, ngũ cốc nguyên hạt. Hạn chế các thực phẩm chế biến sẵn, đồ uống có đường và chất béo bão hòa. Chia nhỏ các bữa ăn trong ngày để duy trì đường huyết ổn định. Cần có sự tư vấn của chuyên gia dinh dưỡng để xây dựng chế độ ăn phù hợp với từng cá nhân.

4.2. Tập luyện cho người tiểu đường Bài tập đơn giản hiệu quả cao

Tập luyện cho người tiểu đường giúp cải thiện khả năng sử dụng insulin của cơ thể, kiểm soát đường huyết và giảm cân. Các bài tập đơn giản, dễ thực hiện như đi bộ, chạy bộ, đạp xe, bơi lội đều mang lại hiệu quả cao. Nên tập luyện ít nhất 30 phút mỗi ngày, 5 ngày mỗi tuần. Cần tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi bắt đầu bất kỳ chương trình tập luyện nào.

4.3. Kiểm soát đường huyết thường xuyên Cách tự theo dõi tại nhà

Kiểm soát đường huyết thường xuyên là yếu tố then chốt để ngăn ngừa biến chứng của đái tháo đường. Người bệnh có thể tự kiểm soát đường huyết tại nhà bằng máy đo đường huyết cá nhân. Nên đo đường huyết vào các thời điểm khác nhau trong ngày như trước và sau bữa ăn, trước khi đi ngủ. Ghi chép kết quả đo và thông báo cho bác sĩ để điều chỉnh phác đồ điều trị phù hợp.

V. Ứng Dụng Thực Tế Kết Quả Nghiên Cứu Tại Tuy Phước

Kết quả nghiên cứu tại Tuy Phước, Bình Định cho thấy mức độ kiến thức và thực hành phòng bệnh đái tháo đường của người dân còn hạn chế. Tỷ lệ “đạt” của kiến thức chung chỉ là 10,4%, trong khi tỷ lệ “đạt” về thực hành phòng bệnh là 48,7%. Các yếu tố liên quan đến kiến thức bao gồm trình độ học vấn, nghề nghiệp và khả năng tiếp cận thông tin. Các yếu tố liên quan đến thực hành bao gồm trình độ học vấn, tuổi tác, nghề nghiệp, giới tính và khả năng tiếp cận thông tin. Từ kết quả này, có thể ứng dụng để đề xuất các giải pháp can thiệp phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương.

5.1. Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến kiến thức và thực hành

Nghiên cứu chỉ ra rằng trình độ học vấn và khả năng tiếp cận thông tin có ảnh hưởng lớn đến kiến thức và thực hành phòng bệnh đái tháo đường. Những người có trình độ học vấn cao hơn và tiếp cận được nhiều nguồn thông tin hơn thường có kiến thức tốt hơn và thực hành hiệu quả hơn. Nghề nghiệp cũng là một yếu tố quan trọng, những người làm công việc văn phòng thường có kiến thức và thực hành tốt hơn so với những người làm nông nghiệp. Cần có các giải pháp can thiệp phù hợp với từng nhóm đối tượng để nâng cao hiệu quả công tác phòng bệnh.

5.2. Đề xuất các giải pháp can thiệp dựa trên kết quả nghiên cứu

Dựa trên kết quả nghiên cứu, cần tăng cường công tác giáo dục sức khỏe và truyền thông về đái tháo đường cho cộng đồng. Sử dụng các kênh truyền thông đa dạng và hình thức truyền tải phù hợp với từng nhóm đối tượng. Tổ chức các buổi tư vấn và giáo dục sức khỏe trực tiếp tại cộng đồng. Tăng cường vai trò của nhân viên y tế tuyến cơ sở trong việc cung cấp thông tin và hướng dẫn thực hành cho người dân. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các ban ngành, đoàn thể và cộng đồng để thực hiện hiệu quả các giải pháp can thiệp.

VI. Kết Luận Hướng Phát Triển Nghiên Cứu Đái Tháo Đường

Nghiên cứu về kiến thức và thực hành phòng bệnh đái tháo đường týp 2 tại Tuy Phước, Bình Định đã cung cấp những thông tin quan trọng về tình hình thực tế tại địa phương. Kết quả cho thấy cần tăng cường công tác giáo dục sức khỏe và truyền thông để nâng cao kiến thức và thực hành phòng bệnh cho người dân. Trong tương lai, cần có các nghiên cứu sâu hơn về các yếu tố nguy cơ và hiệu quả của các biện pháp can thiệp. Nghiên cứu cũng cần tập trung vào việc phát triển các mô hình can thiệp phòng bệnh đái tháo đường phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội của Việt Nam.

6.1. Tầm quan trọng của việc duy trì nghiên cứu dịch tễ học đái tháo đường

Việc duy trì nghiên cứu dịch tễ học đái tháo đường là vô cùng quan trọng để theo dõi diễn biến của bệnh và đánh giá hiệu quả của các biện pháp can thiệp. Nghiên cứu cần được thực hiện thường xuyên, liên tục và có hệ thống để đảm bảo tính chính xác và tin cậy. Kết quả nghiên cứu sẽ cung cấp cơ sở khoa học cho việc xây dựng chính sách và kế hoạch phòng bệnh đái tháo đường hiệu quả.

6.2. Hướng tới các nghiên cứu can thiệp hiệu quả và bền vững

Trong tương lai, cần tập trung vào các nghiên cứu can thiệp nhằm đánh giá hiệu quả của các biện pháp phòng bệnh đái tháo đường trong thực tế. Nghiên cứu cần được thiết kế chặt chẽ, có đối chứng và đánh giá khách quan. Cần chú trọng đến tính bền vững của các biện pháp can thiệp để đảm bảo hiệu quả lâu dài. Các nghiên cứu cần có sự tham gia của cộng đồng để đảm bảo tính phù hợp và khả thi.

Tổng quan nghiên cứu

Bệnh đái tháo đường (ĐTĐ) là một trong những bệnh mạn tính không lây phổ biến nhất trên thế giới, với tỷ lệ mắc bệnh ngày càng gia tăng nhanh chóng. Theo Hiệp hội ĐTĐ Thế giới, năm 2011 có khoảng 366 triệu người mắc ĐTĐ toàn cầu, dự báo đến năm 2030 con số này sẽ lên tới khoảng 552 triệu người, trong đó ĐTĐ týp 2 chiếm từ 90% đến 95%. Tại Việt Nam, tỷ lệ mắc ĐTĐ cũng đang có xu hướng tăng nhanh, đặc biệt tại các khu vực đô thị và công nghiệp. Năm 2013, tỷ lệ mắc ĐTĐ tại huyện Tuy Phước, tỉnh Bình Định là 6,8%, tiền ĐTĐ chiếm 24,1%, cao hơn mức trung bình của tỉnh. Sự phát triển kinh tế, đô thị hóa nhanh chóng đã làm thay đổi lối sống, thói quen ăn uống và sinh hoạt của người dân, tạo điều kiện thuận lợi cho sự gia tăng các yếu tố nguy cơ gây bệnh ĐTĐ.

Nghiên cứu được thực hiện nhằm mục tiêu mô tả kiến thức và thực hành về phòng bệnh ĐTĐ týp 2 của người dân từ 30-69 tuổi tại hai xã Phước Lộc và Phước Thuận, huyện Tuy Phước, tỉnh Bình Định năm 2014. Đồng thời, nghiên cứu xác định các yếu tố liên quan đến kiến thức và thực hành phòng bệnh nhằm cung cấp cơ sở khoa học cho việc xây dựng các chiến lược truyền thông và can thiệp phù hợp tại địa phương. Nghiên cứu có phạm vi thời gian từ tháng 11/2013 đến tháng 8/2014, với cỡ mẫu 460 người dân được chọn theo phương pháp mẫu cụm, đảm bảo tính đại diện cho hai xã nghiên cứu. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao nhận thức cộng đồng, góp phần giảm thiểu gánh nặng bệnh tật do ĐTĐ gây ra.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình về y tế công cộng liên quan đến phòng chống bệnh mạn tính, đặc biệt là ĐTĐ týp 2. Hai khung lý thuyết chính được áp dụng gồm:

1. Lý thuyết Hành vi Y tế (Health Belief Model): Giải thích sự ảnh hưởng của nhận thức về bệnh, yếu tố nguy cơ và lợi ích của hành vi phòng bệnh đến việc thay đổi hành vi cá nhân. Khái niệm chính bao gồm nhận thức về mối đe dọa, lợi ích, rào cản và tín hiệu kích hoạt hành vi.

2. Mô hình Kiến thức - Thái độ - Thực hành (KAP): Mô tả mối quan hệ giữa kiến thức về bệnh, thái độ và thực hành phòng bệnh. Nghiên cứu tập trung vào ba khái niệm chính: kiến thức về bệnh ĐTĐ và các yếu tố nguy cơ, thái độ tích cực đối với phòng bệnh, và thực hành các biện pháp phòng ngừa.

Các khái niệm chuyên ngành được sử dụng bao gồm: kiến thức về bệnh ĐTĐ (định nghĩa, triệu chứng, biến chứng), yếu tố nguy cơ (béo phì, ít vận động, chế độ ăn không hợp lý), thực hành phòng bệnh (chế độ ăn, hoạt động thể lực, kiểm tra đường huyết), và các tiêu chuẩn chẩn đoán ĐTĐ theo WHO.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu được thiết kế theo phương pháp cắt ngang mô tả, tiến hành từ tháng 11/2013 đến tháng 8/2014 tại hai xã Phước Lộc và Phước Thuận, huyện Tuy Phước, tỉnh Bình Định. Đối tượng nghiên cứu là người dân từ 30-69 tuổi đang sinh sống tại hai xã, với cỡ mẫu 460 người được chọn theo phương pháp mẫu cụm ngẫu nhiên đơn. Tổng cộng 23 cụm dân cư được lựa chọn, mỗi cụm chọn 20 hộ gia đình, mỗi hộ phỏng vấn một người đáp ứng tiêu chuẩn.

Dữ liệu được thu thập thông qua phỏng vấn trực tiếp bằng bộ câu hỏi chuẩn, đã được thử nghiệm và điều chỉnh phù hợp. Các điều tra viên là cán bộ y tế địa phương được tập huấn kỹ lưỡng về kỹ năng phỏng vấn và thu thập số liệu. Dữ liệu sau khi thu thập được nhập liệu bằng phần mềm Epidata 3.1 và phân tích bằng SPSS 20.

Phân tích dữ liệu bao gồm mô tả đặc điểm nhân khẩu học, kiến thức và thực hành phòng bệnh ĐTĐ, đồng thời sử dụng kiểm định khi bình phương để xác định các yếu tố liên quan đến kiến thức và thực hành. Các biến số chính gồm: thông tin chung (tuổi, giới tính, học vấn, nghề nghiệp, tiền sử bệnh), kiến thức về bệnh, yếu tố nguy cơ, phòng bệnh, và thực hành phòng bệnh. Tiêu chuẩn phân loại kiến thức và thực hành được xác định rõ ràng dựa trên tổng điểm đạt được.

Nghiên cứu tuân thủ các nguyên tắc đạo đức, đảm bảo sự đồng thuận của người tham gia, bảo mật thông tin cá nhân và được Hội đồng đạo đức của trường Đại học Y tế Công cộng phê duyệt.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Kiến thức về bệnh ĐTĐ và phòng bệnh còn thấp: Tỷ lệ người có kiến thức đạt về bệnh ĐTĐ chỉ chiếm 23,3%, kiến thức về yếu tố nguy cơ rất thấp với 7,2%, và kiến thức về phòng bệnh đạt 28,9%. Tổng hợp kiến thức chung chỉ có 10,4% người dân đạt chuẩn.

2. Thực hành phòng bệnh tương đối tốt hơn kiến thức: Tỷ lệ thực hành phòng bệnh ĐTĐ đạt 48,7%, cao hơn nhiều so với tỷ lệ kiến thức đạt, cho thấy một số người có thể thực hiện các biện pháp phòng bệnh dù kiến thức chưa đầy đủ.

3. Các yếu tố liên quan đến kiến thức và thực hành: Trình độ học vấn càng cao thì tỷ lệ kiến thức và thực hành đạt càng tăng (ví dụ, nhóm có trình độ THPT trở lên có tỷ lệ kiến thức đạt cao hơn nhóm tiểu học trở xuống). Người làm nghề nghiệp ngoài nông nghiệp có kiến thức và thực hành tốt hơn so với người làm nghề nông. Tiếp cận thông tin về ĐTĐ cũng là yếu tố quan trọng giúp nâng cao kiến thức và thực hành phòng bệnh. Ngoài ra, nữ giới có thực hành phòng bệnh tốt hơn nam giới, và tuổi cao hơn cũng liên quan đến thực hành tốt hơn.

4. Nguồn thông tin chủ yếu và mong muốn tiếp nhận: 66,5% người dân được tiếp cận thông tin về ĐTĐ, chủ yếu qua truyền hình, đài (52,8%) và cán bộ y tế (33,9%). Đa số (94,1%) mong muốn tiếp nhận thêm thông tin, ưu tiên kênh truyền hình, đài và cán bộ y tế.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy kiến thức về ĐTĐ và phòng bệnh của người dân tại hai xã còn rất hạn chế, đặc biệt là kiến thức về yếu tố nguy cơ, điều này phù hợp với các nghiên cứu trong nước và quốc tế cho thấy tỷ lệ hiểu biết về ĐTĐ thấp là nguyên nhân chính dẫn đến sự gia tăng bệnh. Mặc dù thực hành phòng bệnh có tỷ lệ đạt cao hơn, nhưng vẫn chưa đạt mức mong muốn để kiểm soát hiệu quả bệnh.

Sự khác biệt về kiến thức và thực hành theo trình độ học vấn, nghề nghiệp và giới tính phản ánh sự ảnh hưởng của các yếu tố xã hội và kinh tế đến nhận thức và hành vi sức khỏe. Việc tiếp cận thông tin qua các kênh truyền thông và cán bộ y tế đóng vai trò then chốt trong việc nâng cao nhận thức cộng đồng.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ phân bố tỷ lệ kiến thức và thực hành đạt theo nhóm tuổi, giới tính, trình độ học vấn để minh họa rõ nét sự khác biệt. Bảng so sánh tỷ lệ kiến thức và thực hành giữa hai xã cũng giúp làm rõ mức độ chênh lệch và nhu cầu can thiệp.

Kết quả nghiên cứu nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tăng cường truyền thông giáo dục sức khỏe, đặc biệt tập trung vào nâng cao kiến thức về yếu tố nguy cơ và biện pháp phòng bệnh ĐTĐ, nhằm thay đổi hành vi lối sống của người dân.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường truyền thông giáo dục sức khỏe về ĐTĐ: Sử dụng các kênh truyền hình, đài phát thanh và cán bộ y tế làm trung tâm truyền thông để nâng cao kiến thức về bệnh, yếu tố nguy cơ và phòng bệnh. Thời gian thực hiện trong vòng 12 tháng, chủ thể là Trung tâm Y tế huyện và các trạm y tế xã.

2. Phát triển các chương trình đào tạo, tập huấn cho cán bộ y tế cơ sở: Nâng cao năng lực truyền thông và tư vấn cho cán bộ y tế nhằm hỗ trợ người dân thay đổi hành vi phòng bệnh. Thực hiện trong 6 tháng đầu năm, do Sở Y tế phối hợp với trường Đại học Y tế Công cộng tổ chức.

3. Xây dựng mô hình can thiệp cộng đồng về thay đổi hành vi lối sống: Tập trung vào nhóm dân cư có trình độ học vấn thấp và nghề nghiệp nông nghiệp, khuyến khích hoạt động thể lực, chế độ ăn hợp lý, hạn chế rượu bia và thuốc lá. Thời gian triển khai 18 tháng, do chính quyền địa phương phối hợp với các tổ chức xã hội thực hiện.

4. Tăng cường tiếp cận thông tin và dịch vụ y tế định kỳ: Khuyến khích người dân tham gia khám sàng lọc, phát hiện sớm ĐTĐ và các yếu tố nguy cơ. Triển khai thường xuyên tại các trạm y tế xã, với sự hỗ trợ của các chương trình y tế quốc gia.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Cán bộ y tế cơ sở và quản lý y tế địa phương: Nghiên cứu cung cấp dữ liệu thực tiễn về kiến thức và thực hành phòng bệnh ĐTĐ, giúp xây dựng các chương trình truyền thông và can thiệp phù hợp.

2. Nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành y tế công cộng: Luận văn là tài liệu tham khảo quý giá về phương pháp nghiên cứu cắt ngang, phân tích các yếu tố liên quan đến phòng bệnh ĐTĐ trong cộng đồng.

3. Các tổ chức phi chính phủ và cơ quan truyền thông sức khỏe: Thông tin về kênh truyền thông hiệu quả và nhu cầu tiếp nhận thông tin của người dân giúp thiết kế các chiến dịch truyền thông mục tiêu.

4. Người dân và cộng đồng tại các vùng nông thôn, đô thị hóa nhanh: Hiểu rõ hơn về bệnh ĐTĐ, các yếu tố nguy cơ và biện pháp phòng bệnh, từ đó nâng cao ý thức và thực hành phòng bệnh hiệu quả.

Câu hỏi thường gặp

1. Tại sao kiến thức về ĐTĐ lại thấp trong cộng đồng dân cư?
   Kiến thức thấp do hạn chế trong tiếp cận thông tin, trình độ học vấn thấp và thiếu các chương trình truyền thông phù hợp. Ví dụ, chỉ 10,4% người dân trong nghiên cứu có kiến thức chung đạt chuẩn.

2. Thực hành phòng bệnh ĐTĐ có quan trọng không?
   Rất quan trọng, thực hành đúng giúp kiểm soát các yếu tố nguy cơ như béo phì, ít vận động. Nghiên cứu cho thấy 48,7% người dân có thực hành phòng bệnh đạt, cao hơn tỷ lệ kiến thức đạt.

3. Yếu tố nào ảnh hưởng nhiều nhất đến kiến thức và thực hành phòng bệnh?
   Trình độ học vấn, nghề nghiệp và việc tiếp cận thông tin là các yếu tố chính. Người có học vấn cao và tiếp cận thông tin thường có kiến thức và thực hành tốt hơn.

4. Nguồn thông tin nào hiệu quả nhất để truyền thông về ĐTĐ?
   Truyền hình, đài phát thanh và cán bộ y tế là các kênh được người dân tiếp nhận nhiều nhất và mong muốn tiếp cận nhất, chiếm trên 50% trong nghiên cứu.

5. Làm thế nào để nâng cao kiến thức và thực hành phòng bệnh ĐTĐ trong cộng đồng?
   Cần tổ chức các chương trình truyền thông giáo dục sức khỏe đa dạng, tập trung vào nhóm dân cư có trình độ học vấn thấp, kết hợp với đào tạo cán bộ y tế và phát triển mô hình can thiệp cộng đồng.

Kết luận

• Kiến thức về bệnh ĐTĐ và phòng bệnh của người dân tại hai xã Phước Lộc và Phước Thuận còn rất hạn chế, với tỷ lệ kiến thức chung đạt chỉ 10,4%.
• Thực hành phòng bệnh có tỷ lệ đạt 48,7%, cho thấy người dân có phần nào áp dụng biện pháp phòng bệnh dù kiến thức chưa đầy đủ.
• Trình độ học vấn, nghề nghiệp, giới tính và việc tiếp cận thông tin là các yếu tố liên quan có ý nghĩa thống kê đến kiến thức và thực hành phòng bệnh.
• Nhu cầu tiếp nhận thông tin về ĐTĐ rất cao, ưu tiên các kênh truyền hình, đài và cán bộ y tế.
• Cần triển khai các giải pháp truyền thông, đào tạo và can thiệp cộng đồng nhằm nâng cao nhận thức và thay đổi hành vi phòng bệnh ĐTĐ trong thời gian tới.

Hành động tiếp theo: Các cơ quan y tế địa phương nên phối hợp triển khai các chương trình truyền thông và can thiệp dựa trên kết quả nghiên cứu để giảm thiểu gánh nặng bệnh ĐTĐ. Độc giả và các nhà quản lý y tế được khuyến khích áp dụng các khuyến nghị nhằm nâng cao hiệu quả phòng chống ĐTĐ tại cộng đồng.