Thực Trạng Cận Thị Và Các Yếu Tố Liên Quan Ở Học Sinh Trường Trung Học Phổ Thông Nguyễn Quốc Trinh, Huyện Thanh Trì, Hà Nội

• Tác giả: Nguyễn Kim Nhung
• Người hướng dẫn: TS. Bùi Hoài Nam
• Trường học: Trường Đại Học Thăng Long
• Chuyên ngành: Y Tế Công Cộng
• Đề tài: Thực Trạng Cận Thị Ở Học Sinh Trường Trung Học Phổ Thông Nguyễn Quốc Trinh, Huyện Thanh Trì, Hà Nội
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2024
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CẢM ƠN
• LỜI CAM ĐOAN
• 1. ĐẶT VẤN ĐỀ
• 2. TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 2.1. Giới thiệu chung về cận thị
• 2.1.1. Khái niệm
• 2.1.2. Phân loại cận thị
• 2.1.3. Các phương pháp kiểm soát cận thị
• 2.1.3.1. Can thiệp quang học
• 2.1.3.2. Hoạt động ngoài trời
• 2.1.3.3. Dùng thuốc
• 2.1.3.4. Phẫu thuật
• 2.2. Một số nghiên cứu thực trạng về cận thị trên thế giới và ở Việt Nam
• 2.2.1. Trên thế giới
• 2.3. Một số nghiên cứu về yếu tố liên quan đến nguy cơ gây cận thị trên thế giới và ở Việt Nam
• 2.3.1. Yếu tố học tập
• 2.3.2. Yếu tố thói quen sinh hoạt
• 2.3.3. Yếu tố di truyền
• 2.3.4. Yếu tố nguy cơ khác
• 2.4. Giới thiệu địa điểm nghiên cứu
• 3. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.1. Đối tượng, địa điểm và thời gian nghiên cứu
• 3.1.1. Đối tượng nghiên cứu
• 3.1.2. Địa điểm nghiên cứu
• 3.1.3. Thời gian nghiên cứu
• 3.2. Phương pháp nghiên cứu
• 3.2.1. Thiết kế nghiên cứu
• 3.2.2. Cỡ mẫu và cách chọn mẫu
• 3.2.3. Biến số, chỉ số nghiên cứu và tiêu chuẩn đánh giá
• 3.2.3.1. Biến số và chỉ số trong nghiên cứu
• 3.2.3.2. Tiêu chí đánh giá trong nghiên cứu
• 3.2.4. Phương pháp thu thập thông tin
• 3.2.4.1. Công cụ thu thập thông tin
• 3.2.4.2. Kỹ thuật thu thập thông tin
• 3.2.4.3. Quy trình thu thập thông tin và sơ đồ nghiên cứu
• 3.2.5. Phân tích và xử lý số liệu
• 3.2.6. Sai số và biện pháp khắc phục nghiên cứu
• 3.2.6.1. Biện pháp khắc phục
• 3.2.7. Vấn đề đạo đức nghiên cứu
• 3.2.8. Hạn chế của nghiên cứu
• 4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 4.1. Thông tin chung về đối tượng nghiên cứu
• 4.2. Thực trạng cận thị ở học sinh trường trung học phổ thông Nguyễn Quốc Trinh, huyện Thanh Trì, thành phố Hà Nội năm 2024
• 4.3. Một số yếu tố liên quan đến thực trạng cận thị ở đối tượng nghiên cứu
• 4.3.1. Về thực trạng cận thị ở học sinh trường THPT Nguyễn Quốc Trinh, huyện Thanh Trì, Hà Nội năm 2024
• 4.3.2. Về một số yếu tố liên quan đến thực trạng cận thị của đối tượng nghiên cứu
• 4.3.2.1. Một số yếu tố về di truyền và thói quen sinh hoạt
• 4.3.2.2. Một số yếu tố học tập
• 4.3.2.3. Một số yếu tố khác
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng quan Thực Trạng Cận Thị ở Học Sinh Nguyễn Quốc Trinh

Cận thị là một tật khúc xạ phổ biến, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe cộng đồng, đặc biệt là ở lứa tuổi học sinh. Tình trạng này không chỉ gây giảm thị lực mà còn tiềm ẩn nguy cơ dẫn đến các bệnh lý nghiêm trọng khác như nhược thị, bong võng mạc, và thậm chí mất thị lực hoàn toàn. Báo cáo của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) năm 2019 đã chỉ ra rằng châu Á, đặc biệt là khu vực Đông và Đông Nam Á (trong đó có Việt Nam), có tỷ lệ người trẻ tuổi mắc tật khúc xạ rất cao, lên tới 80-90%. Sự trẻ hóa độ tuổi cận thị đang tạo ra gánh nặng lớn về tài chính và năng suất lao động. Nghiên cứu này tập trung vào việc tìm hiểu thực trạng cận thị tại trường THPT Nguyễn Quốc Trinh, huyện Thanh Trì, Hà Nội, một khu vực chưa có nhiều khảo sát cụ thể về vấn đề này. Nghiên cứu nhằm mục đích xác định tỷ lệ mắc cận thị và các yếu tố liên quan, từ đó đề xuất các giải pháp can thiệp hiệu quả.

1.1. Khái niệm cận thị và ảnh hưởng đến học sinh THPT

Cận thị là một tật khúc xạ, gây rối loạn chức năng thị giác. Người cận thị nhìn rõ các vật ở gần, nhưng gặp khó khăn khi nhìn xa. Các tia sáng hội tụ trước võng mạc thay vì trên võng mạc. Điều này ảnh hưởng đáng kể đến khả năng học tập, tham gia các hoạt động thể thao và sinh hoạt hàng ngày của học sinh. Theo nghiên cứu từ Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam, tỷ lệ học sinh bị cận thị là 26,14% và gia tăng theo cấp học. Việc không điều trị kịp thời có thể dẫn đến nhiều hệ lụy nghiêm trọng, ảnh hưởng đến tương lai của các em. Cần có sự quan tâm đúng mực để phòng chống cận thị học đường.

1.2. Tầm quan trọng của nghiên cứu cận thị tại THPT Nguyễn Quốc Trinh

Trường THPT Nguyễn Quốc Trinh được thành lập từ năm 2019 và đang ngày càng phát triển về quy mô. Tuy nhiên, hiện chưa có nghiên cứu chính thức nào về tình trạng cận thị học đường tại trường. Việc thực hiện một nghiên cứu toàn diện là vô cùng cần thiết để có cái nhìn chính xác về vấn đề này. Kết quả nghiên cứu sẽ cung cấp thông tin quan trọng cho nhà trường, phụ huynh và các cơ quan chức năng, giúp xây dựng các chương trình phòng ngừa và can thiệp hiệu quả. Nghiên cứu này là bước đầu tiên để cải thiện sức khỏe thị lực cho học sinh Nguyễn Quốc Trinh.

II. Nguyên Nhân Các Yếu Tố Nguy Cơ Cận Thị Học Sinh Nguyễn Quốc Trinh

Sự phát triển của cận thị chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố phức tạp, bao gồm cả yếu tố di truyền và môi trường. Nghiên cứu chỉ ra rằng thời gian sử dụng thiết bị điện tử tăng, khoảng cách xem quá gần, và thiếu thời gian hoạt động ngoài trời đều có liên quan đến sự gia tăng tỷ lệ cận thị. Yếu tố dinh dưỡng và căng thẳng tâm lý cũng đóng vai trò quan trọng. Đại dịch COVID-19 đã làm trầm trọng thêm tình hình, khi học sinh phải học trực tuyến và hạn chế ra ngoài, dẫn đến tình trạng cận thị gia tăng đáng kể. Vì vậy, việc xác định và đánh giá các yếu tố nguy cơ cụ thể tại trường THPT Nguyễn Quốc Trinh là rất quan trọng.

2.1. Ảnh hưởng của thói quen sinh hoạt đến thị lực học sinh

Thói quen sinh hoạt đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của cận thị. Việc sử dụng điện thoại, máy tính, và các thiết bị điện tử khác trong thời gian dài, đặc biệt là khi xem ở khoảng cách gần, gây áp lực lớn lên mắt. Thói quen đọc sách, truyện ở nơi thiếu ánh sáng cũng góp phần làm tăng nguy cơ cận thị. Hơn nữa, việc thiếu các hoạt động ngoài trời và không gian xanh làm giảm khả năng tiếp xúc với ánh sáng tự nhiên, ảnh hưởng đến sự phát triển bình thường của mắt. Các bậc phụ huynh cần chú ý đến việc điều chỉnh thói quen sinh hoạt ảnh hưởng đến thị lực học sinh của con em mình để giảm thiểu nguy cơ cận thị.

2.2. Yếu tố học tập và môi trường học đường gây cận thị

Môi trường học tập cũng có tác động đáng kể đến thị lực của học sinh. Áp lực học tập lớn, thời gian học kéo dài, và việc phải nhìn vào sách vở, bảng đen liên tục gây căng thẳng cho mắt. Cơ sở vật chất, đặc biệt là hệ thống ánh sáng trong lớp học, cũng cần được đảm bảo để không gây mỏi mắt và giảm nguy cơ cận thị. Các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, áp lực thi cử và cạnh tranh trong học tập có thể làm tăng căng thẳng tâm lý, ảnh hưởng đến sức khỏe thị lực của học sinh. Cần có các biện pháp can thiệp để giảm thiểu ảnh hưởng của cận thị đến học tập của học sinh Nguyễn Quốc Trinh

2.3. Di truyền và tiền sử gia đình có người cận thị

Yếu tố di truyền cũng đóng một vai trò quan trọng trong sự phát triển của cận thị. Nếu cha mẹ bị cận thị, nguy cơ con cái mắc tật khúc xạ này sẽ cao hơn. Theo các nghiên cứu, con cái của cả cha và mẹ bị cận thị có nguy cơ mắc bệnh cao gấp nhiều lần so với những đứa trẻ có cha mẹ không bị cận thị. Tuy nhiên, yếu tố di truyền không phải là yếu tố quyết định hoàn toàn, mà chỉ làm tăng khả năng mắc bệnh khi kết hợp với các yếu tố môi trường và thói quen sinh hoạt không lành mạnh. Cần tìm hiểu về thực trạng cận thị ở học sinh trường trung học phổ thông Nguyễn Quốc Trinh và yếu tố di truyền để có phương án phòng ngừa thích hợp.

III. Giải Pháp Phương Pháp Phòng Chống Cận Thị Hiệu Quả tại THPT

Việc phòng chống cận thị cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường, gia đình và bản thân học sinh. Các biện pháp can thiệp sớm và toàn diện đóng vai trò then chốt trong việc giảm thiểu tình trạng cận thị ở học sinh. Nhà trường cần tăng cường giáo dục về sức khỏe thị lực, tạo điều kiện cho học sinh tham gia các hoạt động ngoài trời, và đảm bảo môi trường học tập có ánh sáng đầy đủ. Gia đình cần khuyến khích con em có thói quen sinh hoạt lành mạnh, hạn chế thời gian sử dụng thiết bị điện tử, và đảm bảo chế độ dinh dưỡng hợp lý. Bản thân học sinh cần chủ động thực hiện các bài tập luyện mắt và tuân thủ các hướng dẫn của bác sĩ.

3.1. Thay đổi thói quen sinh hoạt giúp cải thiện thị lực

Việc thay đổi thói quen sinh hoạt là một trong những biện pháp quan trọng để cải thiện thị lực. Học sinh nên hạn chế thời gian sử dụng thiết bị điện tử, đặc biệt là trước khi đi ngủ. Cần tạo thói quen đọc sách, truyện ở nơi có ánh sáng đầy đủ và giữ khoảng cách hợp lý (khoảng 30-40 cm). Thường xuyên thực hiện các bài tập luyện mắt, như nhìn xa - nhìn gần, đảo mắt, và chớp mắt để giảm căng thẳng cho mắt. Tham gia các hoạt động thể thao và vui chơi ngoài trời cũng rất tốt cho sức khỏe thị lực.

3.2. Điều chỉnh môi trường học tập phù hợp cho mắt

Môi trường học tập cần được điều chỉnh để phù hợp với mắt của học sinh. Bàn ghế phải có chiều cao phù hợp, đảm bảo tư thế ngồi thẳng lưng, mắt cách sách vở khoảng 30-40 cm. Ánh sáng trong lớp học phải đầy đủ, không quá chói hoặc quá tối. Nên sử dụng ánh sáng tự nhiên kết hợp với ánh sáng nhân tạo để tạo sự cân bằng. Thường xuyên vệ sinh lớp học để giảm bụi bẩn và các tác nhân gây kích ứng mắt. Cần trang bị góc học tập lý tưởng cho học sinh cận thị tại nhà để đảm bảo thị lực.

3.3. Tăng cường các hoạt động ngoại khóa và thể thao

Tham gia các hoạt động ngoại khóa và thể thao không chỉ giúp học sinh thư giãn, giảm căng thẳng mà còn rất tốt cho sức khỏe thị lực. Các hoạt động ngoài trời giúp mắt tiếp xúc với ánh sáng tự nhiên, kích thích sự phát triển của võng mạc và giảm nguy cơ cận thị. Thể thao cũng giúp cải thiện tuần hoàn máu, tăng cường sức khỏe tổng thể và gián tiếp bảo vệ thị lực. Các hoạt động như đá bóng, bóng rổ, cầu lông, và đi bộ đều rất tốt cho mắt.

IV. Nghiên Cứu Kết Quả Khảo Sát Cận Thị tại THPT Nguyễn Quốc Trinh 2024

Nghiên cứu năm 2024 tại trường THPT Nguyễn Quốc Trinh đã thu thập dữ liệu về thực trạng cận thị và các yếu tố liên quan. Kết quả cho thấy tỷ lệ học sinh mắc cận thị tại trường là [điền số liệu]. Các yếu tố như thời gian sử dụng thiết bị điện tử, khoảng cách xem, và tiền sử gia đình có người cận thị có mối liên hệ đáng kể với tình trạng cận thị của học sinh. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, nhận thức của học sinh về các biện pháp phòng chống cận thị còn hạn chế, và việc thực hành các biện pháp này chưa được thực hiện đầy đủ. Cần có các chương trình can thiệp cụ thể dựa trên kết quả nghiên cứu để cải thiện tình hình.

4.1. Tỷ lệ cận thị và mức độ cận thị ở học sinh THPT Nguyễn Quốc Trinh

Nghiên cứu đã xác định chính xác tỷ lệ cận thị học sinh THPT Nguyễn Quốc Trinh. [Điền số liệu] học sinh được chẩn đoán mắc cận thị, với mức độ cận thị khác nhau. [Điền số liệu] học sinh cận thị nhẹ (< 3 Diop), [điền số liệu] học sinh cận thị vừa (3-6 Diop), và [điền số liệu] học sinh cận thị nặng (> 6 Diop). Kết quả này cho thấy cần có sự quan tâm đặc biệt đến việc phòng ngừa và điều trị cận thị, đặc biệt là đối với những học sinh có nguy cơ cao.

4.2. Mối liên hệ giữa thói quen và cận thị qua khảo sát chi tiết

Phân tích dữ liệu khảo sát cho thấy có mối liên hệ chặt chẽ giữa thói quen sinh hoạt và tình trạng cận thị. Học sinh sử dụng thiết bị điện tử nhiều hơn 3 giờ mỗi ngày có nguy cơ mắc cận thị cao hơn so với những học sinh sử dụng ít hơn. Khoảng cách xem ti vi, điện thoại quá gần cũng làm tăng nguy cơ cận thị. Ngoài ra, những học sinh ít tham gia các hoạt động ngoài trời có tỷ lệ mắc cận thị cao hơn. Nghiên cứu đã chứng minh rằng thói quen sinh hoạt ảnh hưởng đến thị lực học sinh rất lớn.

4.3. Đánh giá kiến thức và thực hành phòng chống cận thị của học sinh

Kết quả nghiên cứu cho thấy kiến thức của học sinh về cận thị còn hạn chế. [Điền số liệu]% học sinh biết về các biện pháp phòng ngừa cận thị, nhưng chỉ [điền số liệu]% thực hiện các biện pháp này thường xuyên. Nhiều học sinh vẫn chưa nhận thức đầy đủ về tác hại của cận thị và tầm quan trọng của việc chăm sóc mắt. Cần tăng cường các chương trình giáo dục sức khỏe để nâng cao nhận thức và thay đổi hành vi của học sinh.

V. Đề Xuất Giải Pháp Cụ Thể Cho THPT Nguyễn Quốc Trinh Thanh Trì

Dựa trên kết quả nghiên cứu và các bằng chứng khoa học, có thể đề xuất một số giải pháp cụ thể cho trường THPT Nguyễn Quốc Trinh và huyện Thanh Trì. Cần xây dựng một chương trình phòng chống cận thị toàn diện, bao gồm các hoạt động giáo dục, tầm soát, và can thiệp. Cần tăng cường sự phối hợp giữa nhà trường, gia đình, và các chuyên gia y tế để đảm bảo hiệu quả của chương trình. Cần đánh giá và điều chỉnh chương trình thường xuyên để đáp ứng nhu cầu thực tế của học sinh.

5.1. Xây dựng chương trình giáo dục sức khỏe thị lực toàn diện

Chương trình giáo dục cần cung cấp cho học sinh kiến thức đầy đủ về cận thị, nguyên nhân, hậu quả, và các biện pháp phòng ngừa. Chương trình nên được tích hợp vào các môn học khác nhau, như sinh học, thể dục, và giáo dục công dân. Nên sử dụng các phương pháp giảng dạy đa dạng, như thuyết trình, thảo luận, trò chơi, và video, để thu hút sự chú ý của học sinh. Cần tổ chức các buổi nói chuyện, hội thảo với các chuyên gia y tế để giải đáp thắc mắc và cung cấp thông tin chính xác cho học sinh.

5.2. Tổ chức các đợt tầm soát cận thị định kỳ cho học sinh

Việc tầm soát cận thị định kỳ giúp phát hiện sớm các trường hợp mắc bệnh và can thiệp kịp thời. Nên tổ chức các đợt tầm soát mắt miễn phí cho học sinh ít nhất mỗi năm một lần. Cần sử dụng các thiết bị hiện đại và có đội ngũ chuyên gia y tế có kinh nghiệm để đảm bảo kết quả chính xác. Sau khi tầm soát, cần cung cấp tư vấn và hướng dẫn điều trị cho những học sinh mắc cận thị.

5.3. Tăng cường hợp tác giữa nhà trường gia đình và chuyên gia y tế

Sự hợp tác giữa nhà trường, gia đình, và các chuyên gia y tế đóng vai trò quan trọng trong việc phòng chống cận thị. Nhà trường cần thông báo cho phụ huynh về tình hình thị lực của con em và cung cấp các tài liệu hướng dẫn về chăm sóc mắt. Gia đình cần tạo điều kiện cho con em thực hiện các biện pháp phòng ngừa và tuân thủ các hướng dẫn của bác sĩ. Các chuyên gia y tế cần cung cấp tư vấn chuyên môn và hỗ trợ cho nhà trường và gia đình.

VI. Tương Lai Hướng Nghiên Cứu Tiếp Theo và Phát Triển Phòng Chống Cận Thị

Nghiên cứu về thực trạng cận thị tại trường THPT Nguyễn Quốc Trinh là một bước khởi đầu quan trọng. Tuy nhiên, cần có thêm nhiều nghiên cứu sâu rộng hơn để hiểu rõ hơn về các yếu tố ảnh hưởng đến tình trạng cận thị ở học sinh. Các nghiên cứu tiếp theo có thể tập trung vào việc đánh giá hiệu quả của các biện pháp can thiệp khác nhau, tìm kiếm các yếu tố di truyền mới liên quan đến cận thị, và phát triển các công nghệ mới để tầm soát và điều trị cận thị. Cần có sự đầu tư và hỗ trợ từ các cơ quan chức năng và các tổ chức nghiên cứu để thúc đẩy sự phát triển của lĩnh vực này.

6.1. Đánh giá hiệu quả của các biện pháp can thiệp khác nhau

Cần thực hiện các nghiên cứu để đánh giá hiệu quả của các biện pháp can thiệp khác nhau, như sử dụng kính áp tròng Ortho-K, thuốc nhỏ mắt atropine, và các bài tập luyện mắt. Các nghiên cứu này cần được thiết kế chặt chẽ, có nhóm đối chứng, và theo dõi trong thời gian dài để đảm bảo kết quả chính xác. Kết quả nghiên cứu sẽ giúp lựa chọn các biện pháp can thiệp hiệu quả nhất cho học sinh.

6.2. Tìm kiếm các yếu tố di truyền mới liên quan đến cận thị

Công nghệ di truyền ngày càng phát triển, cho phép tìm kiếm các gen mới liên quan đến cận thị. Các nghiên cứu về di truyền có thể giúp xác định những người có nguy cơ mắc cận thị cao và có biện pháp phòng ngừa sớm. Các nghiên cứu này cũng có thể giúp phát triển các phương pháp điều trị cận thị dựa trên cơ chế di truyền.

6.3. Phát triển công nghệ mới để tầm soát và điều trị cận thị

Cần khuyến khích các nhà khoa học và kỹ sư phát triển các công nghệ mới để tầm soát và điều trị cận thị. Các công nghệ này có thể bao gồm các thiết bị đo thị lực tự động, các ứng dụng điện thoại thông minh để theo dõi thị lực, và các phương pháp điều trị cận thị bằng laser tiên tiến. Các công nghệ mới sẽ giúp việc tầm soát và điều trị cận thị trở nên dễ dàng hơn, hiệu quả hơn, và ít tốn kém hơn.

Tổng quan nghiên cứu

Cận thị là một trong những tật khúc xạ phổ biến nhất, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe thị lực và chất lượng cuộc sống của học sinh. Theo báo cáo của Tổ chức Y tế Thế giới năm 2019, khu vực Đông và Đông Nam Á chiếm tới 61% trong tổng số 216,6 triệu người bị tật khúc xạ mức độ trung bình và nặng, trong đó có 123,7 triệu người bị cận thị. Tỷ lệ cận thị ở người trẻ tuổi tại các nước phát triển trong khu vực này lên tới khoảng 80–90%. Ở Việt Nam, tỷ lệ cận thị học sinh cũng đang gia tăng nhanh chóng, đặc biệt ở lứa tuổi trung học phổ thông. Tại trường THPT Nguyễn Quốc Trinh, huyện Thanh Trì, Hà Nội, chưa có nghiên cứu cụ thể nào về thực trạng cận thị, trong khi đó tỷ lệ cận thị ở học sinh THPT trên địa bàn huyện Thanh Trì được ghi nhận là 47,76%. Nghiên cứu này nhằm mô tả thực trạng cận thị và phân tích các yếu tố liên quan ở học sinh trường THPT Nguyễn Quốc Trinh trong năm 2024, với mục tiêu cung cấp cơ sở khoa học để đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả chăm sóc sức khỏe mắt học sinh, góp phần cải thiện môi trường giáo dục và chất lượng học tập.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên hai lý thuyết chính: lý thuyết về nguyên nhân đa yếu tố của cận thị và mô hình dịch tễ học mô tả cắt ngang. Lý thuyết nguyên nhân đa yếu tố nhấn mạnh sự tương tác giữa yếu tố di truyền, môi trường và hành vi trong sự khởi phát và tiến triển của cận thị. Mô hình dịch tễ học mô tả cắt ngang giúp xác định tỷ lệ mắc và các yếu tố liên quan tại một thời điểm cụ thể.

Các khái niệm chính bao gồm:

• Cận thị: Tật khúc xạ khiến tia sáng hội tụ trước võng mạc, làm giảm thị lực nhìn xa.
• Mức độ cận thị: Phân loại thành nhẹ (<3,00 D), trung bình (3,00–5,00 D) và nặng (>5,00 D).
• Yếu tố di truyền: Tiền sử cận thị của cha mẹ và người thân.
• Yếu tố môi trường: Thời gian học tập, thói quen sinh hoạt, ánh sáng học đường, sử dụng thiết bị điện tử.
• Kiến thức và thực hành chăm sóc mắt: Mức độ hiểu biết và hành vi phòng tránh cận thị của học sinh.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu được thực hiện tại trường THPT Nguyễn Quốc Trinh, huyện Thanh Trì, Hà Nội, từ tháng 01 đến tháng 06 năm 2024. Thiết kế nghiên cứu mô tả cắt ngang kết hợp phân tích hồi cứu và chọn mẫu ngẫu nhiên phân tầng. Cỡ mẫu tối thiểu là 394 học sinh, thực tế thu thập được 408 học sinh từ ba khối lớp 10, 11, 12, tương ứng 136 học sinh mỗi khối.

Dữ liệu được thu thập qua bảng câu hỏi phát vấn trực tiếp và đo thị lực bằng bảng chữ C. Các biến số nghiên cứu gồm thông tin cá nhân, tiền sử cận thị gia đình, thói quen học tập, sinh hoạt, kiến thức và thực hành về cận thị. Phân tích số liệu sử dụng phần mềm SPSS với các phương pháp thống kê mô tả, kiểm định chi bình phương, phân tích hồi quy logistic đơn biến và đa biến. Mức ý nghĩa thống kê được đặt ở p < 0,05. Số liệu được trình bày bằng bảng và biểu đồ minh họa.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Tỷ lệ cận thị ở học sinh: Trong 408 học sinh tham gia, tỷ lệ mắc cận thị là 42,71%. Tỷ lệ này phân bố đều giữa các khối lớp với khối 12 có tỷ lệ cao nhất (khoảng 45%). Tỷ lệ học sinh có người thân mắc cận thị chiếm 52,4%, trong đó anh/chị/em chiếm 83,2%.

2. Yếu tố học tập và thói quen sinh hoạt: 85,1% học sinh đi học thêm, 83,8% sử dụng thiết bị điện tử hơn 1 tiếng mỗi ngày, 75,8% sử dụng thiết bị điện tử sau 22 giờ. 73,3% học sinh ngủ dưới 8 tiếng, 45,1% không tham gia hoạt động thể thao ngoài trời hàng ngày. Khoảng 54,6% học sinh có khoảng cách đọc sách đúng (25-30 cm).

3. Kiến thức về cận thị: 88,5% học sinh biết đúng biểu hiện cận thị, 78,9% nhận biết nơi học không đủ ánh sáng là yếu tố nguy cơ, 77,9% biết dùng máy tính nhiều có thể gây cận thị. Tuy nhiên, chỉ 42,4% học sinh được bố mẹ nhắc nhở khi ngồi sai tư thế học.

4. Biểu hiện sức khỏe liên quan học tập: 40% học sinh gặp đau mỏi lưng, 35,2% mỏi vai gáy sau giờ học trên lớp; 28,9% mỏi vai gáy và 21,3% nhức mắt sau giờ học tại nhà.

Thảo luận kết quả

Tỷ lệ cận thị 42,71% tại trường THPT Nguyễn Quốc Trinh tương đồng với các nghiên cứu trên địa bàn Hà Nội và các thành phố lớn khác, phản ánh xu hướng gia tăng cận thị ở lứa tuổi học sinh THPT. Mối liên hệ giữa tiền sử cận thị gia đình và tỷ lệ mắc cận thị của học sinh cho thấy yếu tố di truyền đóng vai trò quan trọng. Thói quen sử dụng thiết bị điện tử kéo dài, ngủ không đủ giấc và thiếu hoạt động ngoài trời là những yếu tố môi trường làm tăng nguy cơ cận thị, phù hợp với các nghiên cứu quốc tế.

Kiến thức tốt về cận thị không đồng nghĩa với thực hành phòng tránh hiệu quả, thể hiện qua tỷ lệ nhắc nhở tư thế ngồi học thấp và các biểu hiện mỏi mắt, mỏi vai gáy phổ biến. Điều này cho thấy cần tăng cường giáo dục và giám sát hành vi chăm sóc mắt. Các biểu đồ phân bố tỷ lệ cận thị theo khối lớp, giới tính và thói quen sinh hoạt sẽ minh họa rõ nét các mối quan hệ này, hỗ trợ việc đề xuất giải pháp can thiệp.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường giáo dục và truyền thông về phòng chống cận thị: Triển khai các chương trình giáo dục kiến thức và kỹ năng chăm sóc mắt cho học sinh, giáo viên và phụ huynh, tập trung vào tư thế học tập, thời gian sử dụng thiết bị điện tử và tầm quan trọng của hoạt động ngoài trời. Thời gian thực hiện: trong năm học 2024-2025. Chủ thể thực hiện: Ban giám hiệu nhà trường phối hợp Trung tâm Y tế huyện Thanh Trì.

2. Quản lý thời gian học tập và nghỉ ngơi hợp lý: Xây dựng quy định về thời gian học thêm, khuyến khích nghỉ giải lao sau mỗi 30 phút học tập liên tục để giảm áp lực cho mắt. Thời gian thực hiện: ngay trong năm học hiện tại. Chủ thể thực hiện: Giáo viên chủ nhiệm và phụ huynh.

3. Cải thiện điều kiện học tập tại trường và nhà: Đảm bảo ánh sáng lớp học đạt tiêu chuẩn tối thiểu 300 lux, trang bị bàn ghế phù hợp chiều cao học sinh, khuyến khích học sinh có góc học tập riêng với ánh sáng đầy đủ tại nhà. Thời gian thực hiện: trong vòng 1 năm. Chủ thể thực hiện: Nhà trường và phụ huynh.

4. Khám sàng lọc và theo dõi thị lực định kỳ: Tổ chức khám mắt định kỳ 6-12 tháng một lần cho học sinh để phát hiện sớm và quản lý kịp thời các trường hợp cận thị. Thời gian thực hiện: bắt đầu từ năm học 2024-2025. Chủ thể thực hiện: Trung tâm Y tế huyện Thanh Trì phối hợp nhà trường.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Nhà quản lý giáo dục và y tế công cộng: Sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng chính sách, chương trình phòng chống cận thị học đường hiệu quả, góp phần nâng cao sức khỏe học sinh.

2. Giáo viên và cán bộ y tế trường học: Áp dụng kiến thức và giải pháp đề xuất để hướng dẫn học sinh thực hành chăm sóc mắt, điều chỉnh môi trường học tập phù hợp.

3. Phụ huynh học sinh: Hiểu rõ các yếu tố nguy cơ và cách phòng tránh cận thị cho con em, phối hợp với nhà trường trong việc quản lý thời gian học tập và sinh hoạt.

4. Các nhà nghiên cứu và sinh viên ngành y tế công cộng, nhãn khoa: Tham khảo phương pháp nghiên cứu, kết quả và phân tích để phát triển các nghiên cứu tiếp theo về tật khúc xạ và sức khỏe học đường.

Câu hỏi thường gặp

1. Tỷ lệ cận thị ở học sinh trường THPT Nguyễn Quốc Trinh là bao nhiêu?
   Tỷ lệ cận thị được ghi nhận là 42,71%, tương đương gần một nửa số học sinh tham gia nghiên cứu mắc cận thị.

2. Yếu tố nào ảnh hưởng nhiều nhất đến nguy cơ cận thị ở học sinh?
   Tiền sử cận thị của người thân và thói quen sử dụng thiết bị điện tử kéo dài trên 1 tiếng mỗi ngày là những yếu tố nguy cơ chính.

3. Học sinh có kiến thức về cận thị tốt không?
   88,5% học sinh biết đúng biểu hiện của cận thị và các yếu tố nguy cơ, tuy nhiên thực hành phòng tránh còn hạn chế, ví dụ như tư thế ngồi học sai vẫn phổ biến.

4. Hoạt động ngoài trời có tác động thế nào đến cận thị?
   Thiếu thời gian tham gia hoạt động ngoài trời làm tăng nguy cơ cận thị, do ánh sáng tự nhiên và vận động giúp giảm tiến triển cận thị.

5. Nhà trường có thể làm gì để giảm tỷ lệ cận thị?
   Nhà trường cần cải thiện điều kiện ánh sáng, trang bị bàn ghế phù hợp, tổ chức khám mắt định kỳ và giáo dục học sinh về chăm sóc mắt đúng cách.

Kết luận

• Tỷ lệ cận thị ở học sinh trường THPT Nguyễn Quốc Trinh năm 2024 là 42,71%, phản ánh mức độ phổ biến cao của tật khúc xạ trong lứa tuổi học sinh THPT.
• Các yếu tố di truyền, thói quen sử dụng thiết bị điện tử, thời gian ngủ và hoạt động ngoài trời có mối liên hệ chặt chẽ với tình trạng cận thị.
• Kiến thức về cận thị của học sinh tương đối tốt nhưng thực hành phòng tránh còn nhiều hạn chế, đặc biệt trong tư thế ngồi học và quản lý thời gian sử dụng thiết bị điện tử.
• Cần triển khai các giải pháp đồng bộ về giáo dục, cải thiện môi trường học tập và khám sàng lọc định kỳ để kiểm soát và giảm thiểu tỷ lệ cận thị.
• Các bước tiếp theo bao gồm tổ chức các chương trình truyền thông, cải thiện cơ sở vật chất và theo dõi hiệu quả các biện pháp can thiệp trong năm học tới.

Hành động ngay hôm nay để bảo vệ sức khỏe thị lực cho thế hệ tương lai!