Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh giáo dục hiện đại, việc phát triển năng lực học tập ngoài giờ học chính khóa ngày càng được quan tâm, đặc biệt trong lĩnh vực học tiếng Anh như ngôn ngữ thứ hai (EFL). Theo báo cáo của ngành giáo dục, chỉ khoảng 20% sinh viên EFL tại một trường đại học công lập ở TP. Hồ Chí Minh đạt được chứng chỉ tiếng Anh quốc tế trình độ C1, cho thấy năng lực tự khởi xướng học tập ngoài lớp còn hạn chế. Nghiên cứu này tập trung khảo sát mối quan hệ giữa nhận thức của sinh viên về sự gắn kết nhóm và các chuẩn mực nhóm trong lớp học với năng lực khởi xướng học tập ngoài lớp của họ. Mục tiêu cụ thể là đánh giá mức độ tương quan giữa các yếu tố nhóm (gắn kết nhóm và chuẩn mực nhóm) với ba mô hình học tập ngoài lớp: cá nhân, cùng bạn bè và trong cộng đồng. Nghiên cứu được thực hiện tại Khoa Ngoại ngữ, một trường đại học công lập tại TP. Hồ Chí Minh, với 320 sinh viên EFL tham gia khảo sát trong năm 2021. Ý nghĩa của nghiên cứu nằm ở việc cung cấp cơ sở khoa học giúp giảng viên phát triển môi trường học tập nhóm tích cực, từ đó thúc đẩy sinh viên chủ động tìm kiếm cơ hội học tập ngoài lớp, góp phần nâng cao hiệu quả đào tạo và chuẩn đầu ra tiếng Anh theo khung CEFR.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên lý thuyết xã hội văn hóa của Vygotsky, nhấn mạnh vai trò của môi trường xã hội và tương tác nhóm trong việc phát triển năng lực học tập cá nhân. Khái niệm "vùng phát triển gần" (ZPD) được sử dụng để giải thích cách sinh viên có thể nâng cao năng lực học tập thông qua sự hỗ trợ của nhóm và cộng đồng. Lý thuyết động lực nhóm (group dynamics theory) được áp dụng để phân tích hai yếu tố chính: sự gắn kết nhóm (group cohesion) và chuẩn mực nhóm (group norms). Gắn kết nhóm được chia thành ba thành phần: gắn kết xã hội (social cohesion), gắn kết nhiệm vụ (task cohesion) và gắn kết cảm xúc (emotional cohesion). Chuẩn mực nhóm được phân loại thành các chuẩn mực động (dynamic norms) có ảnh hưởng tích cực đến hành vi học tập của thành viên nhóm. Ba khái niệm chính trong nghiên cứu gồm: năng lực khởi xướng học tập ngoài lớp (out-of-class learning initiating capacity), sự gắn kết nhóm, và chuẩn mực nhóm.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp định lượng với thiết kế nghiên cứu tương quan khám phá (exploratory correlational design). Dữ liệu được thu thập qua bảng câu hỏi gồm 56 mục, trong đó 24 mục liên quan đến năng lực khởi xướng học tập ngoài lớp. Mẫu nghiên cứu gồm 320 sinh viên EFL từ các khóa khác nhau tại một trường đại học công lập ở TP. Hồ Chí Minh, được chọn theo phương pháp thuận tiện nhằm đảm bảo tính đại diện và thuận lợi trong thu thập dữ liệu. Phân tích dữ liệu sử dụng phần mềm SPSS với các kỹ thuật thống kê mô tả (trung bình, độ lệch chuẩn, tần suất) và phân tích tương quan Pearson, hồi quy đa biến để xác định mức độ và ảnh hưởng của các biến nhóm đến năng lực học tập ngoài lớp. Quá trình xây dựng bảng câu hỏi được kiểm định độ tin cậy và tính hợp lệ thông qua Cronbach’s alpha và các bước hiệu chỉnh nội dung.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Mối tương quan tích cực giữa nhận thức về gắn kết nhóm và năng lực khởi xướng học tập ngoài lớp: Các thành phần gắn kết xã hội, nhiệm vụ và cảm xúc đều có tương quan dương với ba mô hình học tập ngoài lớp (cá nhân, bạn bè, cộng đồng), tuy mức độ tương quan không quá mạnh (hệ số tương quan r dao động khoảng 0.3-0.5).

  2. Ảnh hưởng lớn nhất của gắn kết nhiệm vụ đối với học tập cá nhân ngoài lớp: Phân tích hồi quy cho thấy gắn kết nhiệm vụ là yếu tố dự báo quan trọng nhất đối với năng lực học tập cá nhân ngoài lớp, chiếm tỷ lệ phương sai giải thích cao nhất trong mô hình.

  3. Gắn kết cảm xúc ảnh hưởng mạnh đến học tập cùng bạn bè và trong cộng đồng: Nhận thức về gắn kết cảm xúc có tác động lớn nhất đến hai mô hình học tập ngoài lớp này, thể hiện qua các hệ số hồi quy có ý nghĩa thống kê.

  4. Chuẩn mực nhóm có tương quan vừa phải và tích cực với năng lực khởi xướng học tập ngoài lớp: Nhận thức về chuẩn mực nhóm ảnh hưởng đồng thời đến cả ba mô hình học tập ngoài lớp, với mức độ ảnh hưởng trung bình (r khoảng 0.4).

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy sự gắn kết nhóm trong lớp học tạo ra môi trường hỗ trợ tích cực, thúc đẩy sinh viên chủ động tìm kiếm cơ hội học tập ngoài lớp. Gắn kết nhiệm vụ thể hiện sự phối hợp và tin tưởng trong thực hiện công việc nhóm, từ đó nâng cao khả năng tự học cá nhân. Gắn kết cảm xúc giúp tăng cường sự đồng cảm và hỗ trợ lẫn nhau, thúc đẩy học tập tập thể cùng bạn bè và cộng đồng. Chuẩn mực nhóm đóng vai trò như các quy tắc ngầm giúp điều chỉnh hành vi học tập, tạo áp lực tích cực để sinh viên tuân thủ và phát triển năng lực tự học. So sánh với các nghiên cứu trước đây, mức độ tương quan không quá mạnh phù hợp với các nghiên cứu tại các nước châu Á, nơi sinh viên còn phụ thuộc nhiều vào giáo viên và chưa phát triển hoàn toàn tính tự chủ. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện hệ số tương quan giữa từng thành phần gắn kết và chuẩn mực nhóm với các mô hình học tập ngoài lớp, cũng như bảng hồi quy đa biến minh họa mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường hoạt động nhóm tập trung vào nhiệm vụ: Giảng viên cần thiết kế các bài tập nhóm có tính phối hợp cao, nhằm nâng cao gắn kết nhiệm vụ, từ đó thúc đẩy năng lực học tập cá nhân ngoài lớp. Thời gian thực hiện: trong mỗi học kỳ; Chủ thể: giảng viên và sinh viên.

  2. Phát triển các hoạt động xây dựng cảm xúc tích cực trong nhóm: Tổ chức các hoạt động ngoại khóa, trò chơi tập thể nhằm tăng cường gắn kết cảm xúc giữa các thành viên, hỗ trợ học tập cùng bạn bè và cộng đồng. Thời gian: hàng tháng; Chủ thể: nhà trường và câu lạc bộ sinh viên.

  3. Xây dựng và duy trì chuẩn mực nhóm tích cực: Thiết lập các quy tắc ứng xử nhóm rõ ràng, khuyến khích sự tuân thủ và hỗ trợ lẫn nhau trong học tập. Thời gian: đầu mỗi khóa học; Chủ thể: giảng viên và sinh viên.

  4. Khuyến khích sinh viên chủ động sử dụng tiếng Anh ngoài lớp: Tạo điều kiện cho sinh viên tham gia các câu lạc bộ tiếng Anh, các hoạt động giao lưu với người bản ngữ để nâng cao kỹ năng và tự tin sử dụng ngôn ngữ. Thời gian: liên tục; Chủ thể: nhà trường, giảng viên và sinh viên.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Giảng viên và nhà quản lý giáo dục: Nghiên cứu cung cấp cơ sở để thiết kế chương trình và phương pháp giảng dạy nhóm nhằm nâng cao năng lực tự học của sinh viên.

  2. Sinh viên ngành Sư phạm tiếng Anh và TESOL: Giúp hiểu rõ vai trò của nhóm trong việc phát triển kỹ năng học tập ngoài lớp, từ đó áp dụng hiệu quả trong quá trình học tập và giảng dạy.

  3. Nhà nghiên cứu giáo dục và ngôn ngữ học: Cung cấp dữ liệu thực nghiệm về mối quan hệ giữa các yếu tố nhóm và năng lực học tập tự chủ, mở ra hướng nghiên cứu tiếp theo.

  4. Các tổ chức đào tạo tiếng Anh: Tham khảo để xây dựng môi trường học tập nhóm tích cực, thúc đẩy sự tham gia và tự chủ của học viên trong các khóa học.

Câu hỏi thường gặp

  1. Năng lực khởi xướng học tập ngoài lớp là gì?
    Là khả năng của sinh viên tự tìm kiếm và tạo ra các cơ hội học tập tiếng Anh bên ngoài lớp học, bao gồm học cá nhân, học cùng bạn bè và trong cộng đồng. Ví dụ: tự học qua phim, thảo luận nhóm, tham gia câu lạc bộ tiếng Anh.

  2. Tại sao gắn kết nhóm lại quan trọng trong học tập?
    Gắn kết nhóm tạo ra sự hỗ trợ xã hội và cảm xúc, giúp sinh viên cảm thấy gắn bó và có động lực học tập hơn. Nghiên cứu cho thấy gắn kết nhiệm vụ và cảm xúc có ảnh hưởng tích cực đến việc học tập ngoài lớp.

  3. Chuẩn mực nhóm ảnh hưởng thế nào đến học tập?
    Chuẩn mực nhóm là các quy tắc ngầm điều chỉnh hành vi của thành viên, giúp duy trì môi trường học tập tích cực và thúc đẩy sự tuân thủ, từ đó nâng cao hiệu quả học tập.

  4. Làm thế nào để tăng cường năng lực học tập ngoài lớp cho sinh viên?
    Thông qua việc xây dựng nhóm học tập có gắn kết cao, thiết kế các hoạt động nhóm hiệu quả, phát triển chuẩn mực nhóm tích cực và khuyến khích sinh viên tham gia các hoạt động ngoại khóa.

  5. Nghiên cứu có thể áp dụng ở đâu ngoài trường đại học?
    Kết quả có thể áp dụng trong các trung tâm đào tạo tiếng Anh, các chương trình học trực tuyến hoặc các môi trường học tập nhóm khác nhằm nâng cao tính tự chủ và hiệu quả học tập.

Kết luận

  • Nghiên cứu xác định mối tương quan tích cực giữa nhận thức về gắn kết nhóm, chuẩn mực nhóm và năng lực khởi xướng học tập ngoài lớp của sinh viên EFL.
  • Gắn kết nhiệm vụ và cảm xúc là hai yếu tố nhóm có ảnh hưởng lớn nhất đến các mô hình học tập ngoài lớp.
  • Chuẩn mực nhóm đóng vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh hành vi học tập và thúc đẩy sự tự chủ của sinh viên.
  • Kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học để phát triển các hoạt động nhóm và chuẩn mực tích cực trong lớp học.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, đánh giá hiệu quả và mở rộng nghiên cứu sang các môi trường giáo dục khác.

Hành động ngay: Giảng viên và nhà quản lý giáo dục nên áp dụng các giải pháp xây dựng nhóm và chuẩn mực nhóm tích cực để nâng cao năng lực học tập tự chủ của sinh viên, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo tiếng Anh trong bối cảnh hội nhập quốc tế.