Thực Trạng Năng Lực Truyền Thông Của Sinh Viên Ngành Báo Chí Về Tin Giả COVID-19

• Tác giả: Nông Cẩm Tú
• Người hướng dẫn: TS. Nguyễn Thị Tuyết Minh
• Trường học: Học viện Ngoại giao
• Chuyên ngành: Báo chí - Truyền thông
• Đề tài: Thực trạng năng lực truyền thông của sinh viên ngành Báo chí - Truyền thông và những ngành khác tại ba trường đại học ở Hà Nội về vấn đề tin giả liên quan đến COVID-19
• Loại tài liệu: bài tập cuối kỳ
• Năm xuất bản: 2021
• Địa điểm: Hà Nội

Mục lục chi tiết

• MỞ ĐẦU
• 0.1. Tính cấp thiết của đề tài
• 0.2. Tổng quan tài liệu nghiên cứu
• 0.3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
• 0.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 0.5. Giả thuyết nghiên cứu
• 0.6. Khung lý thuyết, chỉ báo, biến số, thang đo
• 0.7. Phương pháp thu thập thông tin
• 0.8. Phương pháp nghiên cứu
• 0.9. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn
• 0.10. Cấu trúc của nghiên cứu
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN
• 1.1. Năng lực truyền thông (Media literacy)
• 1.2. Năng lực truyền thông
• 1.3. Lịch sử ra đời của năng lực truyền thông trên thế giới
• 1.4. Các yếu tố quan trọng để hình thành năng lực truyền thông
• 1.5. Ý nghĩa của năng lực truyền thông
• 1.6. Kiểu mẫu và chủ đề của tin giả
• 1.6.1. Kiểu mẫu của tin giả
• 1.6.2. Chủ đề của tin giả
• 1.7. TIỂU KẾT CHƯƠNG 1
• 2. CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG NĂNG LỰC TRUYỀN THÔNG CỦA SINH VIÊN NGÀNH BÁO CHÍ - TRUYỀN THÔNG VỚI NGÀNH KHÁC TẠI BA TRƯỜNG ĐẠI HỌC TẠI HÀ NỘI
• 2.1. Thực trạng tin giả liên quan đến COVID-19 tại Việt Nam
• 2.1.1. Bối cảnh chung
• 2.1.2. Thực trạng tin giả liên quan đến COVID-19 tại Việt Nam
• 2.2. Năng lực truyền thông của sinh viên ngành Báo chí - Truyền thông so với các ngành khác
• 2.2.1. Thực trạng và so sánh năng lực truyền thông của sinh viên ngành Báo chí - Truyền thông so với sinh viên ngành khác
• 2.2.2. Tiếp cận thông tin giả
• 2.2.3. Khả năng nhận diện, đánh giá tin giả
• 2.2.4. Khả năng phản hồi trước thông tin giả
• 2.2.5. Nguyên nhân năng lực truyền thông của sinh viên ba trường chưa tốt
• 2.2.6. Tác động, ảnh hưởng của năng lực truyền thông trong đại dịch
• 2.2.6.1. Tác động, ảnh hưởng của việc có năng lực truyền thông tốt
• 2.2.6.2. Tác động, ảnh hưởng của việc có năng lực truyền thông chưa tốt
• 2.3. TIỂU KẾT CHƯƠNG 2
• 3. CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP GIÚP NÂNG CAO NĂNG LỰC TRUYỀN THÔNG VỀ TIN GIẢ LIÊN QUAN ĐẾN COVID-19 CHO SINH VIÊN
• 3.1. Về phía Chính phủ
• 3.2. Về phía các trường đại học
• 3.3. Về phía sinh viên
• 3.4. TIỂU KẾT CHƯƠNG 3
• KẾT LUẬN
• TRÍCH DẪN
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC
• A.1. Bảng hỏi
• A.2. Kết quả bảng hỏi

Tóm tắt

I. Tổng Quan Về Năng Lực Truyền Thông Tin Giả COVID 19

Đại dịch COVID-19 không chỉ là cuộc khủng hoảng y tế toàn cầu mà còn là cuộc khủng hoảng thông tin, với sự lan truyền nhanh chóng của tin giả. Năng lực truyền thông trở thành yếu tố then chốt để mỗi cá nhân có thể phản ứng với tin giả một cách hiệu quả. Bài viết này sẽ đi sâu vào thực trạng năng lực truyền thông của sinh viên báo chí trong bối cảnh COVID-19, so sánh với sinh viên các ngành khác, và đề xuất các giải pháp nâng cao năng lực phân tích thông tin. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), đại dịch COVID-19 đi kèm với một "đại dịch thông tin" (infodemic), gây nhiễu loạn thông tin và hoang mang trong cộng đồng. Do đó, việc nâng cao năng lực truyền thông là vô cùng quan trọng.

1.1. Định Nghĩa và Vai Trò của Năng Lực Truyền Thông

Năng lực truyền thông (Media Literacy) là khả năng tiếp cận, phân tích, đánh giá và tạo ra các thông điệp truyền thông. Trong bối cảnh tin giả COVID-19 tràn lan, năng lực truyền thông giúp sinh viên báo chí và cộng đồng phân tích tin giả, kiểm chứng thông tin, và phản ứng với tin giả một cách có trách nhiệm. Kỹ năng truyền thông không chỉ là kỹ năng viết báo hay kỹ năng phỏng vấn, mà còn là khả năng tư duy phản biện và đánh giá tin giả.

1.2. Tác Động Của Tin Giả COVID 19 Đến Cộng Đồng

Tin giả COVID-19 gây ra những hậu quả nghiêm trọng, từ việc lan truyền thông tin sai lệch về phòng ngừa COVID-19 đến việc gây hoang mang và mất niềm tin vào các cơ quan chức năng. Ảnh hưởng của tin giả đặc biệt lớn đối với những người có năng lực truyền thông hạn chế, dễ tin vào những thông tin chưa được kiểm chứng. Theo nghiên cứu, tin giả có thể ảnh hưởng đến hành vi của người dân, khiến họ thực hiện các biện pháp phòng ngừa COVID-19 không đúng cách.

II. Thách Thức Sinh Viên Báo Chí Đối Mặt Với Tin Giả COVID 19

Mặc dù được đào tạo về báo chí và truyền thông, sinh viên báo chí vẫn đối mặt với nhiều thách thức trong việc đối phó với tin giả COVID-19. Sự phức tạp của thông tin, tốc độ lan truyền nhanh chóng của tin giả trên mạng xã hội, và áp lực phải đưa tin nhanh chóng có thể khiến sinh viên báo chí mắc sai lầm. Nghiên cứu cho thấy, ngay cả những người có kỹ năng truyền thông tốt cũng có thể trở thành nạn nhân của thông tin sai lệch.

2.1. Áp Lực Thông Tin và Tốc Độ Lan Truyền Tin Giả

Trong thời đại số, thông tin lan truyền với tốc độ chóng mặt, đặc biệt là trên mạng xã hội. Sinh viên báo chí phải đối mặt với áp lực phải đưa tin nhanh chóng, đôi khi không có đủ thời gian để kiểm chứng thông tin một cách kỹ lưỡng. Điều này tạo điều kiện cho tin giả lan truyền rộng rãi và gây ra những hậu quả khó lường. Việc sử dụng mạng xã hội một cách thiếu cẩn trọng cũng có thể khiến sinh viên báo chí vô tình tiếp tay cho việc lan truyền tin giả.

2.2. Khó Khăn Trong Việc Phân Biệt Tin Thật và Tin Giả

Tin giả COVID-19 ngày càng tinh vi và khó nhận biết. Các đối tượng tung tin giả sử dụng nhiều thủ đoạn khác nhau, từ việc tạo ra các trang web giả mạo đến việc sử dụng hình ảnh và video đã qua chỉnh sửa. Sinh viên báo chí cần được trang bị những kỹ năng kiểm chứng thông tin chuyên sâu để có thể phân biệt tin thật và tin giả một cách hiệu quả. Việc đánh giá độ tin cậy của thông tin và nguồn tin là vô cùng quan trọng.

2.3. Thiếu Hụt Về Đạo Đức Báo Chí và Trách Nhiệm Xã Hội

Đạo đức báo chí và trách nhiệm xã hội của nhà báo là những yếu tố quan trọng trong việc đối phó với tin giả. Sinh viên báo chí cần được giáo dục về tầm quan trọng của việc đưa tin chính xác, khách quan và có trách nhiệm. Việc thiếu hụt về đạo đức báo chí có thể khiến sinh viên báo chí dễ dàng bị lợi dụng để lan truyền tin giả.

III. Giải Pháp Nâng Cao Năng Lực Truyền Thông Cho Sinh Viên Báo Chí

Để đối phó với tin giả COVID-19 một cách hiệu quả, cần có những giải pháp đồng bộ từ nhiều phía, bao gồm các trường đại học, các tổ chức truyền thông, và bản thân sinh viên báo chí. Việc trang bị cho sinh viên báo chí những kỹ năng truyền thông cần thiết, nâng cao nhận thức về tin giả, và khuyến khích đạo đức báo chí là những yếu tố then chốt. Cần tăng cường giáo dục truyền thông trong các trường đại học, đặc biệt là các trường đào tạo báo chí và truyền thông.

3.1. Tăng Cường Giáo Dục Truyền Thông Tại Các Trường Đại Học

Các trường đại học cần tăng cường giáo dục truyền thông, đặc biệt là các môn học về phân tích tin tức, kiểm chứng thông tin, và đạo đức báo chí. Chương trình đào tạo cần được cập nhật thường xuyên để đáp ứng với những thay đổi nhanh chóng của mạng xã hội và truyền thông đại chúng. Việc mời các chuyên gia về truyền thông và chống tin giả đến giảng dạy cũng là một giải pháp hiệu quả.

3.2. Xây Dựng Mạng Lưới Kiểm Chứng Thông Tin và Phản Hồi Tin Giả

Cần xây dựng một mạng lưới kiểm chứng thông tin và phản hồi tin giả hiệu quả, bao gồm các tổ chức truyền thông, các chuyên gia, và cộng đồng. Mạng lưới này sẽ giúp sinh viên báo chí có thể nhanh chóng kiểm chứng thông tin và phản hồi tin giả một cách chính xác và kịp thời. Việc sử dụng các công cụ kiểm tra tin giả cũng là một giải pháp hữu ích.

3.3. Nâng Cao Nhận Thức và Trách Nhiệm Của Sinh Viên Báo Chí

Sinh viên báo chí cần được nâng cao nhận thức về tin giả và trách nhiệm xã hội của mình. Các trường đại học và các tổ chức truyền thông cần tổ chức các buổi hội thảo, các khóa đào tạo, và các hoạt động ngoại khóa để giúp sinh viên báo chí hiểu rõ hơn về tác động của tin giả và cách đối phó với tin giả một cách hiệu quả. Việc khuyến khích đạo đức báo chí và tinh thần trách nhiệm cũng là vô cùng quan trọng.

IV. Nghiên Cứu Thực Tiễn Đánh Giá Năng Lực Truyền Thông Của Sinh Viên

Nghiên cứu thực tiễn về năng lực truyền thông của sinh viên báo chí và các ngành khác tại các trường đại học ở Hà Nội cho thấy những điểm mạnh và điểm yếu trong khả năng đối phó với tin giả COVID-19. Kết quả nghiên cứu sẽ cung cấp những thông tin hữu ích để xây dựng các chương trình đào tạo và các giải pháp nâng cao năng lực truyền thông hiệu quả hơn. Cần có những nghiên cứu sâu hơn về tâm lý học truyền thông và xã hội học truyền thông để hiểu rõ hơn về tác động của tin giả đến cộng đồng.

4.1. Phương Pháp Nghiên Cứu và Thu Thập Dữ Liệu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp khảo sát bằng bảng hỏi để thu thập dữ liệu từ sinh viên báo chí và các ngành khác tại các trường đại học ở Hà Nội. Bảng hỏi tập trung vào các khía cạnh của năng lực truyền thông, bao gồm khả năng tiếp cận thông tin, nhận diện tin giả, đánh giá thông tin, và phản hồi tin giả. Dữ liệu thu thập được sẽ được phân tích bằng các phương pháp thống kê để đưa ra những kết luận chính xác.

4.2. Kết Quả Nghiên Cứu và Phân Tích

Kết quả nghiên cứu cho thấy sinh viên báo chí có năng lực truyền thông tốt hơn so với sinh viên các ngành khác, nhưng vẫn còn nhiều hạn chế. Sinh viên báo chí có khả năng nhận diện tin giả tốt hơn, nhưng lại ít có xu hướng phản hồi tin giả hơn. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng sinh viên báo chí thường tiếp cận thông tin từ các nguồn tin chính thống hơn, nhưng lại dễ bị ảnh hưởng bởi tin giả trên mạng xã hội.

4.3. Đề Xuất Giải Pháp Dựa Trên Kết Quả Nghiên Cứu

Dựa trên kết quả nghiên cứu, cần có những giải pháp cụ thể để nâng cao năng lực truyền thông cho sinh viên báo chí. Các giải pháp này bao gồm việc tăng cường giáo dục truyền thông, xây dựng mạng lưới kiểm chứng thông tin, và nâng cao nhận thức và trách nhiệm của sinh viên báo chí. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các trường đại học, các tổ chức truyền thông, và bản thân sinh viên báo chí để thực hiện các giải pháp này một cách hiệu quả.

V. Ứng Dụng Thực Tiễn Kinh Nghiệm Đối Phó Với Tin Giả COVID 19

Chia sẻ những kinh nghiệm đối phó với tin giả COVID-19 từ các chuyên gia, các tổ chức truyền thông, và bản thân sinh viên báo chí. Những kinh nghiệm này sẽ giúp sinh viên báo chí có thể áp dụng vào thực tế công việc và cuộc sống, góp phần phòng chống tin giả và bảo vệ cộng đồng. Cần có những chính sách về tin giả và luật pháp về tin giả để xử lý nghiêm những hành vi tung tin giả gây ảnh hưởng đến cộng đồng.

5.1. Chia Sẻ Kinh Nghiệm Từ Các Chuyên Gia và Tổ Chức Truyền Thông

Các chuyên gia về truyền thông và chống tin giả chia sẻ những kinh nghiệm quý báu về cách nhận diện tin giả, kiểm chứng thông tin, và phản hồi tin giả một cách hiệu quả. Các tổ chức truyền thông chia sẻ những kinh nghiệm về cách xây dựng các chiến dịch phòng chống tin giả và cách hợp tác với các cơ quan chức năng để xử lý những trường hợp tung tin giả.

5.2. Kinh Nghiệm Từ Sinh Viên Báo Chí Trong Việc Đối Phó Với Tin Giả

Sinh viên báo chí chia sẻ những kinh nghiệm thực tế của mình trong việc đối phó với tin giả trên mạng xã hội và trong công việc. Những kinh nghiệm này sẽ giúp các bạn sinh viên báo chí khác có thể học hỏi và áp dụng vào thực tế. Việc chia sẻ kinh nghiệm cũng giúp sinh viên báo chí nâng cao nhận thức và trách nhiệm của mình.

5.3. Bài Học Rút Ra và Đề Xuất Giải Pháp Cụ Thể

Rút ra những bài học từ những kinh nghiệm đã chia sẻ và đề xuất những giải pháp cụ thể để phòng chống tin giả một cách hiệu quả hơn. Các giải pháp này bao gồm việc tăng cường giáo dục truyền thông, xây dựng mạng lưới kiểm chứng thông tin, nâng cao nhận thức và trách nhiệm của sinh viên báo chí, và xây dựng các chính sách và luật pháp về tin giả.

VI. Kết Luận Tương Lai Của Năng Lực Truyền Thông Trong Đại Dịch

Năng lực truyền thông đóng vai trò quan trọng trong việc đối phó với tin giả COVID-19 và bảo vệ cộng đồng. Việc nâng cao năng lực truyền thông cho sinh viên báo chí và cộng đồng là một nhiệm vụ cấp thiết. Trong tương lai, cần có những nghiên cứu sâu hơn về tác động của COVID-19 đến truyền thông và cách truyền thông trong đại dịch để có thể đối phó với tin giả một cách hiệu quả hơn. Cần có sự hợp tác chặt chẽ giữa các trường đại học, các tổ chức truyền thông, các cơ quan chức năng, và cộng đồng để xây dựng một môi trường thông tin lành mạnh và đáng tin cậy.

6.1. Tầm Quan Trọng Của Năng Lực Truyền Thông Trong Tương Lai

Năng lực truyền thông sẽ ngày càng trở nên quan trọng trong tương lai, khi mạng xã hội và truyền thông đại chúng tiếp tục phát triển và tin giả ngày càng tinh vi hơn. Việc trang bị cho sinh viên báo chí và cộng đồng những kỹ năng truyền thông cần thiết là một đầu tư cho tương lai.

6.2. Hướng Nghiên Cứu Tiếp Theo Về Tin Giả và Truyền Thông

Cần có những nghiên cứu sâu hơn về tác động của COVID-19 đến truyền thông, cách truyền thông trong đại dịch, và các yếu tố ảnh hưởng đến năng lực truyền thông của sinh viên báo chí và cộng đồng. Các nghiên cứu này sẽ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về tin giả và cách đối phó với tin giả một cách hiệu quả hơn.

6.3. Kêu Gọi Hợp Tác Để Xây Dựng Môi Trường Thông Tin Lành Mạnh

Cần có sự hợp tác chặt chẽ giữa các trường đại học, các tổ chức truyền thông, các cơ quan chức năng, và cộng đồng để xây dựng một môi trường thông tin lành mạnh và đáng tin cậy. Việc chia sẻ thông tin, kinh nghiệm, và nguồn lực sẽ giúp chúng ta phòng chống tin giả và bảo vệ cộng đồng một cách hiệu quả hơn.