I. Tổng Quan Về Mối Quan Hệ Giữa Hành Vi Và Kiệt Sức
Nghiên cứu này tập trung vào mối quan hệ giữa hành vi không chuẩn mực của học sinh và kiệt sức ở giáo viên trung học phổ thông tại Đồng Nai. Tình trạng kiệt sức (burnout) ở giáo viên không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần của họ mà còn tác động tiêu cực đến chất lượng giáo dục. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng áp lực công việc, môi trường làm việc căng thẳng và các vấn đề kỷ luật học sinh là những yếu tố chính gây ra stress giáo viên và dẫn đến kiệt sức. Nghiên cứu này mong muốn làm rõ hơn về tác động của hành vi không chuẩn mực của học sinh đối với mức độ kiệt sức của giáo viên, từ đó đề xuất các giải pháp can thiệp phù hợp. Theo Herbert Freudenberger (1974), kiệt sức mô tả một vấn đề xã hội đã tồn tại từ lâu, và có nhiều cách diễn đạt khác nhau tùy theo thời kỳ. Kiệt sức nghề nghiệp gây ra nhiều tác động tiêu cực cho tổ chức và bản thân người lao động (Lubbadeh, 2020).
1.1. Tầm Quan Trọng Của Nghiên Cứu Về Kiệt Sức Ở Giáo Viên
Nghiên cứu về kiệt sức ở giáo viên là vô cùng quan trọng vì nó ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng giảng dạy và môi trường học đường. Kiệt sức có thể dẫn đến giảm hiệu suất làm việc, tăng tỷ lệ nghỉ việc và ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tinh thần của giáo viên. Việc hiểu rõ các yếu tố gây ra kiệt sức giúp các nhà quản lý giáo dục xây dựng các chính sách hỗ trợ và tạo ra môi trường làm việc tốt hơn cho giáo viên. Nghiên cứu này đi sâu vào bối cảnh cụ thể của giáo viên trung học phổ thông tại Đồng Nai, nơi mà áp lực công việc và các vấn đề liên quan đến hành vi học sinh có thể đặc biệt cao.
1.2. Ảnh Hưởng Của Hành Vi Học Sinh Đến Sức Khỏe Giáo Viên
Hành vi không chuẩn mực của học sinh có thể gây ra stress giáo viên, dẫn đến kiệt sức và giảm hiệu quả giảng dạy. Các hành vi này bao gồm sự thiếu tập trung, vi phạm kỷ luật, thái độ chống đối và các vấn đề khác liên quan đến quản lý lớp học. Khi giáo viên phải đối mặt với những hành vi này thường xuyên, họ có thể cảm thấy bất lực, căng thẳng và mất động lực làm việc. Điều này đặc biệt đúng với giáo viên trung học phổ thông, những người thường phải đối mặt với những thử thách phức tạp trong việc quản lý lớp học và xây dựng mối quan hệ tích cực với học sinh. Việc nghiên cứu ảnh hưởng này rất quan trọng để tìm ra các giải pháp giảm kiệt sức.
II. Thách Thức Hành Vi Không Chuẩn Mực Gây Kiệt Sức
Một trong những thách thức lớn nhất đối với giáo viên trung học phổ thông là hành vi không chuẩn mực của học sinh. Những hành vi này có thể bao gồm việc vi phạm kỷ luật, thiếu tôn trọng giáo viên, gây rối trong lớp học, và thậm chí là bạo lực. Theo nghiên cứu, hành vi không chuẩn mực của học sinh tạo ra một môi trường làm việc căng thẳng, khiến giáo viên cảm thấy áp lực và bất lực. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần của giáo viên mà còn làm giảm chất lượng giảng dạy và học tập của học sinh. Nhóm tác giả Phạm Thị Hƣơng và cộng sự (2021) cho thấy giáo viên chịu áp lực nhiều nhất từ các công việc hành chính, khối lƣợng công việc, áp lực liên quan đến chuyên môn, rồi đến áp lực từ ứng xử, thái độ của HS.
2.1. Tác Động Tiêu Cực Của Kỷ Luật Học Sinh Kém
Kỷ luật học sinh kém có thể tạo ra một vòng luẩn quẩn tiêu cực, trong đó giáo viên phải dành nhiều thời gian và năng lượng để giải quyết các vấn đề kỷ luật thay vì tập trung vào việc giảng dạy. Điều này dẫn đến áp lực công việc giáo viên gia tăng, stress giáo viên, kiệt sức và giảm hiệu quả công việc. Ngoài ra, môi trường lớp học ồn ào và thiếu kỷ luật có thể gây khó khăn cho học sinh khác trong việc tập trung học tập, tạo ra một môi trường học đường không lành mạnh. Việc quản lý lớp học trở nên khó khăn hơn, ảnh hưởng đến cả giáo viên và học sinh.
2.2. Mối Liên Hệ Giữa Văn Hóa Học Đường Và Hành Vi
Văn hóa học đường đóng vai trò quan trọng trong việc định hình hành vi học sinh. Một môi trường học đường tích cực, tôn trọng và hỗ trợ có thể giúp giảm thiểu các hành vi không chuẩn mực. Ngược lại, một môi trường học đường tiêu cực, thiếu sự quan tâm và kỷ luật có thể khuyến khích các hành vi không mong muốn. Do đó, việc xây dựng một văn hóa học đường lành mạnh là rất quan trọng để cải thiện kỷ luật học sinh và giảm stress giáo viên.
III. Phương Pháp Đánh Giá Mức Độ Kiệt Sức Tại Đồng Nai
Nghiên cứu này sử dụng các phương pháp định lượng để đánh giá mức độ kiệt sức của giáo viên trung học phổ thông tại Đồng Nai. Các công cụ thu thập dữ liệu bao gồm bảng hỏi và thang đo được chuẩn hóa để đo lường các khía cạnh khác nhau của kiệt sức, chẳng hạn như suy kiệt cảm xúc, mất nhân cách hóa và giảm thành tích cá nhân. Bên cạnh đó, nghiên cứu cũng thu thập thông tin về hành vi không chuẩn mực của học sinh và áp lực công việc giáo viên để phân tích mối tương quan giữa các yếu tố này và kiệt sức. Nghiên cứu thực hiện trên 198 giáo viên đang công tác tại các trƣờng THPT công lập trên địa bàn tỉnh Đồng Nai. Công cụ nghiên cứu gồm: thang đo hành vi không chuẩn mực của học sinh, cảm nhận quá tải công việc và kiệt sức nghề nghiệp (MBI-GS).
3.1. Sử Dụng Thang Đo Kiệt Sức Maslach MBI GS
Thang đo Kiệt Sức Maslach (MBI-GS) là một công cụ được sử dụng rộng rãi để đo lường kiệt sức trong nhiều ngành nghề khác nhau, bao gồm cả giáo dục. Thang đo này đánh giá ba khía cạnh chính của kiệt sức: suy kiệt cảm xúc, mất nhân cách hóa (cynicism) và giảm thành tích cá nhân (professional efficacy). Việc sử dụng MBI-GS giúp nghiên cứu có thể so sánh kết quả với các nghiên cứu khác trên thế giới và cung cấp một cái nhìn toàn diện về mức độ kiệt sức của giáo viên. Các thang đo đều thỏa điều kiện về độ tin cậy tốt, phù hợp để đƣa vào bảng hỏi.
3.2. Thu Thập Dữ Liệu Về Hành Vi Không Chuẩn Mực
Nghiên cứu cũng thu thập dữ liệu về hành vi không chuẩn mực của học sinh thông qua bảng hỏi dành cho giáo viên. Bảng hỏi này yêu cầu giáo viên đánh giá tần suất và mức độ nghiêm trọng của các hành vi không mong muốn trong lớp học, chẳng hạn như vi phạm kỷ luật, thiếu tập trung, và thái độ chống đối. Dữ liệu này giúp xác định mối liên hệ giữa hành vi học sinh và kiệt sức giáo viên, từ đó cung cấp thông tin cho việc xây dựng các biện pháp can thiệp hiệu quả.
IV. Kết Quả Tương Quan Giữa Hành Vi Và Kiệt Sức Tại Đồng Nai
Kết quả nghiên cứu cho thấy có một mối tương quan đáng kể giữa hành vi không chuẩn mực của học sinh và kiệt sức ở giáo viên trung học phổ thông tại Đồng Nai. Giáo viên phải đối mặt với các vấn đề kỷ luật học sinh thường xuyên có xu hướng trải qua mức độ kiệt sức cao hơn. Ngoài ra, nghiên cứu cũng cho thấy áp lực công việc giáo viên cũng là một yếu tố quan trọng góp phần vào kiệt sức. Giáo viên cảm thấy quá tải với khối lượng công việc và các yêu cầu hành chính thường có nguy cơ burnout cao hơn. Phân tích tƣơng quan Pearson’s cho thấy hành vi không chuẩn mực của học sinh, cảm nhận quá tải công việc có tƣơng quan thuận với lĩnh vực suy kiệt và hoài nghi ở giáo viên, không có tƣơng quan với lĩnh vực hiệu quả công việc.
4.1. Hành Vi Thiếu Tập Trung Dự Báo Kiệt Sức Giáo Viên
Phân tích hồi quy cho thấy hành vi thiếu tập trung của học sinh và cảm nhận quá tải công việc có khả năng dự báo kiệt sức nghề nghiệp ở giáo viên. Điều này cho thấy rằng, ngoài áp lực công việc, việc phải đối phó với các vấn đề kỷ luật học sinh có thể tạo ra một gánh nặng lớn cho sức khỏe tinh thần của giáo viên. Khi giáo viên liên tục phải nhắc nhở học sinh tập trung và giải quyết các vấn đề liên quan đến sự thiếu tập trung, họ có thể cảm thấy mệt mỏi và mất động lực giảng dạy. Khi phân tích hồi quy vào từng lĩnh vực của kiệt sức nghề nghiệp, kết quả cho thấy hành vi không chú ý của học sinh và cảm nhận quá tải công việc ở giáo viên là hai yếu tố có khả năng dự báo lĩnh vực suy kiệt và hoài nghi ở giáo viên, không có khả năng dự báo lĩnh vực hiệu quả công việc ở giáo viên.
4.2. Ảnh Hưởng Của Quá Tải Công Việc Giáo Viên
Áp lực công việc và cảm nhận quá tải công việc cũng là những yếu tố quan trọng góp phần vào kiệt sức ở giáo viên. Khi giáo viên cảm thấy rằng họ không có đủ thời gian hoặc nguồn lực để hoàn thành tất cả các nhiệm vụ được giao, họ có thể cảm thấy căng thẳng, áp lực và mất kiểm soát. Điều này có thể dẫn đến kiệt sức, giảm hiệu quả công việc và ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tinh thần. Nghiên cứu cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giảm áp lực công việc và hỗ trợ giáo viên trong việc quản lý thời gian và công việc.
V. Giải Pháp Giảm Áp Lực Hỗ Trợ Sức Khỏe Tinh Thần Giáo Viên
Để giảm thiểu kiệt sức ở giáo viên trung học phổ thông tại Đồng Nai, cần có các giải pháp toàn diện tập trung vào việc giảm áp lực công việc, cải thiện môi trường giáo dục, và cung cấp các dịch vụ hỗ trợ sức khỏe tinh thần giáo viên. Các biện pháp có thể bao gồm việc giảm khối lượng công việc hành chính, tăng cường đào tạo về quản lý lớp học, và cung cấp các chương trình tư vấn và hỗ trợ tâm lý cho giáo viên. Quan trọng là phải nhìn nhận kiệt sức không chỉ là vấn đề cá nhân mà còn là vấn đề tổ chức, và cần có sự can thiệp từ cả phía nhà trường và các cơ quan quản lý giáo dục. Việc cung cấp các giải pháp ứng phó với tình trạng kiệt sức liên quan đến yếu tố về hành vi của HS và cảm nhận quá tải trong công việc của giáo viên là cần thiết.
5.1. Xây Dựng Môi Trường Giáo Dục Tích Cực
Xây dựng một môi trường giáo dục tích cực, tôn trọng và hỗ trợ có thể giúp giảm thiểu hành vi không chuẩn mực của học sinh và tạo ra một môi trường làm việc tốt hơn cho giáo viên. Điều này có thể đạt được thông qua việc thúc đẩy văn hóa học đường lành mạnh, tăng cường sự tham gia của phụ huynh và cộng đồng, và cung cấp các chương trình giáo dục về kỹ năng xã hội và cảm xúc cho học sinh. Một môi trường giáo dục tốt giúp giảm stress cho giáo viên.
5.2. Chính Sách Hỗ Trợ Sức Khỏe Tinh Thần Giáo Viên
Các chính sách hỗ trợ giáo viên về sức khỏe tinh thần cần được ưu tiên. Cung cấp các dịch vụ tư vấn tâm lý, chương trình giảm căng thẳng, và các hoạt động thư giãn có thể giúp giáo viên đối phó với áp lực công việc và giảm nguy cơ burnout. Ngoài ra, việc tạo ra một môi trường làm việc hỗ trợ, nơi giáo viên cảm thấy được lắng nghe và thấu hiểu, cũng rất quan trọng để cải thiện sức khỏe tinh thần của họ. Đồng thời, nghiên cứu cũng hƣớng đến việc giúp các nhà quản lý giáo dục, các bộ ban ngành nhìn thấy đƣợc những yếu tố nguy cơ dẫn đến kiệt sức của giáo viên từ đó từ đó có những kiến nghị, giải pháp xây dựng các mạng lƣới hỗ trợ nhằm nâng cao kiến thức và kỹ năng giúp giáo viên thích ứng với những yêu cầu, thách thức trong công tác giáo dục thời đại mới.
VI. Kết Luận Hướng Nghiên Cứu Về Kiệt Sức Giáo Viên Tương Lai
Nghiên cứu này đã làm sáng tỏ mối quan hệ giữa hành vi không chuẩn mực của học sinh và kiệt sức ở giáo viên trung học phổ thông tại Đồng Nai. Kết quả cho thấy rằng việc giải quyết các vấn đề kỷ luật học sinh và giảm áp lực công việc là rất quan trọng để cải thiện sức khỏe tinh thần và hiệu quả công việc của giáo viên. Các nghiên cứu trong tương lai nên tập trung vào việc phát triển và đánh giá hiệu quả của các biện pháp can thiệp nhằm giảm kiệt sức giáo viên và tạo ra một môi trường giáo dục tốt hơn cho cả giáo viên và học sinh. Nghiên cứu này đƣợc thực hiện với mong muốn là nguồn tài liệu tham khảo giúp giáo viên nhận thức đƣợc những yếu tố nguy cơ dẫn đến tình trạng kiệt sức trong công việc cụ thể là nguy cơ từ quá tải công việc và hành vi không chuẩn mực của HS. Từ đó, giáo viên có các phƣơng pháp để quản lý khối lƣợng công việc và có những chiến lƣợc ứng phó với các hành vi không chuẩn mực của HS THPT để hạn chế sự gia tăng tình trạng KSNN.
6.1. Cần Khảo Sát Về Kiệt Sức Của Giáo Viên Chi Tiết Hơn
Các khảo sát về kiệt sức của giáo viên cần được thực hiện thường xuyên và chi tiết hơn để theo dõi sự thay đổi về mức độ kiệt sức theo thời gian và xác định các yếu tố nguy cơ cụ thể. Nghiên cứu trong tương lai cũng nên sử dụng các phương pháp nghiên cứu hỗn hợp (cả định tính và định lượng) để có được một cái nhìn sâu sắc hơn về trải nghiệm của giáo viên và hiểu rõ hơn về các yếu tố ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần của họ. Việc mở rộng nghiên cứu với các nhóm đối tượng khác nhau cũng rất quan trọng.
6.2. Ứng Dụng Nghiên Cứu Vào Thực Tế Quản Lý Giáo Dục
Kết quả của các nghiên cứu về kiệt sức giáo viên cần được ứng dụng vào thực tế quản lý giáo dục để xây dựng các chính sách và chương trình hỗ trợ phù hợp. Các nhà quản lý giáo dục cần lắng nghe ý kiến của giáo viên, tạo ra một môi trường làm việc hỗ trợ, và cung cấp các nguồn lực cần thiết để giúp giáo viên đối phó với áp lực công việc và duy trì sức khỏe tinh thần. Có như vậy mới có thể xây dựng một hệ thống giáo dục bền vững và hiệu quả, nơi mà giáo viên cảm thấy được trân trọng và hỗ trợ.
