Mở Rộng Dịch Vụ Thanh Toán Quốc Tế Tại Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Đầu Tư Và Phát Triển Việt Nam

• Tác giả: Ngô Thị Mỹ Giang
• Người hướng dẫn: TS. Nguyễn Xuân Hưng
• Trường học: Trường Đại Học Kinh Tế Quốc Dân
• Chuyên ngành: Kinh Tế Quốc Tế
• Đề tài: Mở Rộng Dịch Vụ Thanh Toán Quốc Tế Tại Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Đầu Tư Và Phát Triển Việt Nam
• Loại tài liệu: Luận Văn Thạc Sĩ
• Năm xuất bản: 2020
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• MỤC LỤC
• DANH MỤC VIẾT TẮT
• DANH MỤC BẢNG, HÌNH VẼ
• LỜI MỞ ĐẦU
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ MỞ RỘNG DỊCH VỤ THANH TOÁN QUỐC TẾ TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
• 1.1. Tổng quan về dịch vụ thanh toán quốc tế tại Ngân hàng thương mại
• 1.2. Khái niệm về thanh toán quốc tế
• 1.3. Đặc điểm của thanh toán quốc tế, so sánh với từng nghiệp vụ ngân hàng cơ bản khác
• 1.4. Các phương thức thanh toán quốc tế tại Ngân hàng thương mại và kỹ thuật nghiệp vụ trong từng phương thức
• 1.5. Cơ sở pháp lý điều chỉnh hoạt động thanh toán quốc tế tại ngân hàng thương mại
• 1.6. Các chỉ tiêu đánh giá về mặt chất lượng dịch vụ thanh toán quốc tế
• 1.7. Mở rộng dịch vụ thanh toán quốc tế tại Ngân hàng thương mại
• 1.7.1. Quan niệm về mở rộng dịch vụ thanh toán quốc tế
• 1.7.2. Sự cần thiết của việc mở rộng dịch vụ thanh toán quốc tế
• 1.7.3. Nội dung mở rộng dịch vụ thanh toán quốc tế tại Ngân hàng thương mại
• 1.7.4. Các tiêu chí đánh giá hoạt động mở rộng dịch vụ thanh toán quốc tế tại Ngân hàng thương mại
• 1.8. Các nhân tố tác động tới việc mở rộng dịch vụ thanh toán quốc tế tại Ngân hàng thương mại
• 1.8.1. Nhân tố khách quan
• 1.8.2. Nhân tố chủ quan thuộc về ngân hàng thương mại
• 2. CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG MỞ RỘNG DỊCH VỤ THANH TOÁN QUỐC TẾ TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM - CHI NHÁNH QUANG TRUNG
• 2.1. Đặc điểm của Ngân hàng Thương mại Cổ phần Đầu tư và phát triển Việt Nam - Chi nhánh Quang Trung ảnh hưởng đến việc mở rộng dịch vụ thanh toán quốc tế
• 2.1.1. Đặc điểm khách hàng
• 2.1.2. Đặc điểm thị trường
• 2.1.3. Đặc điểm dịch vụ
• 2.1.4. Hệ thống CNTT phục vụ thanh toán quốc tế
• 2.1.5. Cơ sở pháp lý thực hiện nghiệp vụ thanh toán quốc tế
• 2.1.6. Bối cảnh kinh tế - xã hội giai đoạn 2016 - 2019 ảnh hưởng đến việc mở rộng dịch vụ thanh toán quốc tế
• 2.2. Thực trạng mở rộng dịch vụ Thanh toán quốc tế tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Đầu tư và phát triển Việt Nam - Chi nhánh Quang Trung giai đoạn 2016-2019
• 2.2.1. Thực trạng tăng trưởng quy mô thanh toán quốc tế
• 2.2.2. Mức độ gia tăng thị phần dịch vụ thanh toán quốc tế của Chi nhánh
• 2.2.3. Đa dạng hóa cơ cấu sản phẩm
• 2.2.4. Kiểm soát rủi ro
• 2.2.5. Nâng cao chất lượng dịch vụ thanh toán quốc tế
• 2.3. Đánh giá thực trạng mở rộng thanh toán quốc tế tại BIDV - chi nhánh Quang Trung
• 2.3.1. Những thành công đã đạt được
• 2.3.2. Những hạn chế
• 2.3.3. Nguyên nhân của các hạn chế
• 3. CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP TIẾP TỤC MỞ RỘNG DỊCH VỤ THANH TOÁN QUỐC TẾ TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM - CHI NHÁNH QUANG TRUNG
• 3.1. Định hướng mở rộng dịch vụ thanh toán quốc tế tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam - Chi nhánh Quang Trung đến năm 2025
• 3.2. Dự đoán bối cảnh kinh tế - xã hội tác động tới hoạt động thanh toán quốc tế giai đoạn 2020 - 2025
• 3.3. Định hướng và mục tiêu phát triển của Ngân hàng Thương mại Cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam - Chi nhánh Quang Trung đến năm 2025
• 3.4. Đề xuất giải pháp mở rộng dịch vụ TTQT đối với Ngân hàng TMCP Đầu tư và phát triển Việt Nam - Chi nhánh Quang Trung
• 3.4.1. Giải pháp về việc chủ động rà soát lại khách hàng, khai thác triệt để các khách hàng hiện thời của chi nhánh
• 3.4.2. Giải pháp về đổi mới, hoàn thiện mô hình tổ chức thực hiện giao dịch
• 3.4.3. Giải pháp về bồi dưỡng và thúc đẩy năng lực làm việc của cán bộ
• 3.4.4. Giải pháp về xây dựng chiến lược marketing phù hợp
• 3.4.5. Giải pháp phát triển mạnh hơn nữa các nghiệp vụ bổ trợ cho dịch vụ TTQT
• 3.4.6. Giải pháp hoàn thiện và đổi mới công nghệ thông tin, công nghệ ngân hàng phục vụ công tác TTQT
• 3.4.7. Giải pháp về việc duy trì và tăng cường công tác quản trị rủi ro trong TTQT
• 3.4.8. Giải pháp về việc đa dạng hóa cơ cấu sản phẩm dịch vụ TTQT
• 3.4.9. Kiến nghị đối với Hội sở chính BIDV
• 3.4.10. Hiện đại hóa hệ thống công nghệ thông tin, công nghệ ngân hàng phục vụ công tác TTQT
• 3.4.11. Tăng cường lượng nhân sự và phát triển cán bộ trên toàn hệ thống
• 3.4.12. Liên tục cập nhật những thay đổi về chính sách, quy ước trên thế giới cũng như trong nước ảnh hưởng tới TTQT
• 3.4.13. Nghiên cứu hoàn thiện về quy trình tổ chức tác nghiệp
• 3.4.14. Xây dựng chiến lược marketing, chú trọng hơn nữa quảng bá về dịch vụ TTQT của hệ thống tạo điều kiện cho các chi nhánh phát triển
• 3.4.15. Nghiên cứu, phát triển các gói sản phẩm phù hợp cho TTQT
• DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Dịch Vụ Thanh Toán Quốc Tế BIDV Khái Niệm Đặc Điểm

Dịch vụ thanh toán quốc tế (TTQT) tại Ngân hàng BIDV là việc thực hiện nghĩa vụ chi trả và quyền lợi về tiền tệ phát sinh từ các hoạt động kinh tế và phi kinh tế giữa các tổ chức, cá nhân của các quốc gia khác nhau. Hoạt động này diễn ra thông qua mối quan hệ giữa các ngân hàng liên quan. TTQT phục vụ chủ yếu cho hoạt động ngoại thương, bao gồm thanh toán trong ngoại thương (xuất nhập khẩu hàng hóa, dịch vụ thương mại) và thanh toán phi ngoại thương (chuyển kinh phí, kiều hối, viện trợ). Chủ thể tham gia TTQT đa dạng, sử dụng nhiều loại tiền tệ (bản tệ hoặc ngoại tệ), và hoạt động theo các điều kiện nhất định, tiềm ẩn nhiều rủi ro. So với thanh toán nội địa, TTQT có phạm vi toàn cầu, sử dụng nhiều loại tiền tệ khác nhau và phức tạp hơn về quy trình. So với hoạt động tín dụng, ngân hàng đóng vai trò trung gian thanh toán thay vì tài trợ vốn.

1.1. Khái Niệm Chi Tiết về Thanh Toán Quốc Tế

Thanh toán quốc tế là việc thực hiện các nghĩa vụ chi trả và quyền hưởng lợi về tiền tệ phát sinh trên cơ sở các hoạt động kinh tế và phi kinh tế giữa các tổ chức, cá nhân nước này với các tổ chức, cá nhân của các quốc gia khác, hay giữa một quốc gia với tổ chức quốc tế, thông qua quan hệ giữa các ngân hàng của các nước liên quan. Thanh toán quốc tế được chia thành hai lĩnh vực chính: thanh toán trong ngoại thương và thanh toán phi ngoại thương. Thanh toán trong ngoại thương dựa trên hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa và dịch vụ, trong khi thanh toán phi ngoại thương phục vụ các mục đích không mang tính thương mại như chuyển kinh phí, kiều hối, và viện trợ.

1.2. So Sánh Thanh Toán Quốc Tế và Thanh Toán Nội Địa

So với thanh toán nội địa, thanh toán quốc tế có nhiều khác biệt. TTQT có phạm vi thanh toán toàn cầu, không chỉ giới hạn trong phạm vi quốc gia. Đồng tiền sử dụng trong thanh toán nội địa là nội tệ, trong khi TTQT có thể sử dụng bất kỳ loại tiền tệ nào do hai bên mua bán thỏa thuận. TTQT cũng phức tạp hơn về quy trình và tiềm ẩn nhiều rủi ro hơn so với thanh toán nội địa. Điều này đòi hỏi các ngân hàng phải có quy trình quản lý rủi ro chặt chẽ và đội ngũ nhân viên có chuyên môn cao.

II. Các Phương Thức Thanh Toán Quốc Tế Phổ Biến Tại BIDV

Các phương thức thanh toán quốc tế phổ biến tại BIDV bao gồm chuyển tiền, nhờ thu và tín dụng chứng từ (L/C). Phương thức chuyển tiền là việc khách hàng yêu cầu ngân hàng chuyển tiền cho người hưởng lợi ở một địa điểm nhất định. Phương thức nhờ thu là việc người xuất khẩu ủy thác cho ngân hàng thu hộ tiền từ người nhập khẩu dựa trên hối phiếu hoặc chứng từ. Phương thức tín dụng chứng từ (L/C) là cam kết thanh toán không hủy ngang của ngân hàng phát hành cho người hưởng khi người hưởng xuất trình các chứng từ theo đúng quy định của thư tín dụng. Mỗi phương thức có ưu và nhược điểm riêng, phù hợp với từng loại giao dịch và mức độ tin cậy giữa các bên.

2.1. Ưu Điểm và Nhược Điểm của Phương Thức Chuyển Tiền

Phương thức chuyển tiền là phương thức thanh toán đơn giản và nhanh chóng, phù hợp với các giao dịch có giá trị nhỏ và mức độ tin cậy cao giữa các bên. Tuy nhiên, phương thức này có rủi ro cao cho người bán nếu người mua không thanh toán sau khi đã nhận hàng. Do đó, phương thức chuyển tiền thường được sử dụng trong các giao dịch quen thuộc hoặc khi có bảo đảm từ bên thứ ba.

2.2. Quy Trình và Rủi Ro của Phương Thức Nhờ Thu

Phương thức nhờ thu là phương thức thanh toán trong đó người xuất khẩu ủy thác cho ngân hàng thu hộ tiền từ người nhập khẩu dựa trên hối phiếu hoặc chứng từ. Quy trình này bao gồm việc người xuất khẩu giao hàng, lập chứng từ và ủy thác cho ngân hàng. Ngân hàng sẽ thông báo cho người nhập khẩu và yêu cầu thanh toán. Rủi ro của phương thức này là người nhập khẩu có thể từ chối thanh toán, gây thiệt hại cho người xuất khẩu.

2.3. Lợi Ích và Điều Kiện Sử Dụng Tín Dụng Chứng Từ L C

Tín dụng chứng từ (L/C) là phương thức thanh toán an toàn nhất cho cả người mua và người bán. Ngân hàng phát hành cam kết thanh toán cho người bán khi người bán xuất trình các chứng từ phù hợp với điều kiện của L/C. L/C giúp giảm thiểu rủi ro không thanh toán và đảm bảo giao dịch được thực hiện đúng theo thỏa thuận. Tuy nhiên, L/C có chi phí cao hơn so với các phương thức thanh toán khác và đòi hỏi quy trình phức tạp hơn.

III. Thực Trạng Mở Rộng Dịch Vụ Thanh Toán Quốc Tế Tại BIDV

Trong giai đoạn 2016-2019, BIDV chi nhánh Quang Trung đã có những bước tiến trong việc mở rộng dịch vụ thanh toán quốc tế. Quy mô khách hàng tăng trưởng, số lượng giao dịch và doanh thu đều có sự tăng lên. Chi nhánh đã đi đầu trong việc áp dụng công nghệ mới và được khách hàng đánh giá cao về chất lượng dịch vụ. Tuy nhiên, doanh số TTQT chưa có sự tăng trưởng mạnh, tăng trưởng về quy mô khách hàng chưa thực sự bền vững và số lượng sản phẩm dịch vụ TTQT cung cấp chưa đa dạng. Tổng thời gian xử lý giao dịch vẫn còn kéo dài.

3.1. Tăng Trưởng Quy Mô Thanh Toán Quốc Tế Tại Chi Nhánh

Mức độ tăng trưởng quy mô thanh toán quốc tế của một chi nhánh NHTM sẽ dựa trên 4 chỉ tiêu như sau: số lượng khách hàng, số lượng giao dịch thanh toán quốc tế, doanh số thanh toán và doanh thu từ phí dịch vụ. Trong giai đoạn 2016-2019, các chỉ tiêu này đều có sự tăng trưởng, cho thấy chi nhánh đã có những nỗ lực trong việc mở rộng dịch vụ TTQT.

3.2. Đa Dạng Hóa Cơ Cấu Sản Phẩm Dịch Vụ BIDV

Qua số liệu ta thấy: trong TTQT, phương thức nhờ thu chiếm tỷ trọng thấp nhất, sau đó là phương thức chuyển tiền và phương thức tín dụng chứng từ vẫn chiếm tỷ trọng cao nhất. Điều này cho thấy chi nhánh cần đa dạng hóa cơ cấu sản phẩm dịch vụ TTQT để đáp ứng nhu cầu của nhiều đối tượng khách hàng khác nhau.

3.3. Kiểm Soát Rủi Ro Trong Hoạt Động Thanh Toán Quốc Tế

Trong giai đoạn từ năm 2016 đến 2019, nhìn chung tại Chi nhánh đã tuân thủ đúng quy trình nghiệp vụ TTQT quy định trong hệ thống BIDV. Trong quá trình thực hiện dịch vụ TTQT đến nay, tại chi nhánh chưa để xảy ra bất kỳ sai sót và tranh chấp nào ảnh hưởng đến uy tín của BIDV. Chi nhánh đặc biệt chú trọng đến công tác quản trị rủi ro nhằm mang lại hiệu quả trong hoạt động TTQT nói riêng và ngân hàng nói chung.

IV. Giải Pháp Mở Rộng Dịch Vụ Thanh Toán Quốc Tế BIDV Hiệu Quả

Để tiếp tục mở rộng dịch vụ thanh toán quốc tế tại BIDV, cần có các giải pháp đồng bộ. Cần chủ động rà soát khách hàng, khai thác triệt để khách hàng hiện tại. Đổi mới, hoàn thiện mô hình tổ chức thực hiện giao dịch. Bồi dưỡng và thúc đẩy năng lực làm việc của cán bộ. Xây dựng chiến lược marketing phù hợp. Phát triển mạnh hơn nữa các nghiệp vụ bổ trợ cho dịch vụ TTQT. Hoàn thiện và đổi mới công nghệ thông tin, công nghệ ngân hàng phục vụ công tác TTQT. Duy trì và tăng cường công tác quản trị rủi ro trong TTQT. Đa dạng hóa cơ cấu sản phẩm dịch vụ TTQT.

4.1. Nâng Cao Năng Lực Cán Bộ và Đổi Mới Tổ Chức Giao Dịch

Việc bồi dưỡng và thúc đẩy năng lực làm việc của cán bộ là yếu tố then chốt để nâng cao chất lượng dịch vụ TTQT. Cần có các chương trình đào tạo chuyên sâu về nghiệp vụ TTQT, kỹ năng giao tiếp và chăm sóc khách hàng. Đồng thời, cần đổi mới mô hình tổ chức thực hiện giao dịch để tăng tính chuyên nghiệp và hiệu quả.

4.2. Xây Dựng Chiến Lược Marketing và Phát Triển Nghiệp Vụ Bổ Trợ

Chiến lược marketing đóng vai trò quan trọng trong việc quảng bá dịch vụ TTQT và thu hút khách hàng. Cần xây dựng các chương trình khuyến mãi, ưu đãi hấp dẫn và tăng cường quảng bá trên các kênh truyền thông. Đồng thời, cần phát triển mạnh hơn nữa các nghiệp vụ bổ trợ cho dịch vụ TTQT như kinh doanh ngoại tệ, nghiệp vụ phái sinh, bảo lãnh xuất nhập khẩu.

4.3. Ứng Dụng Công Nghệ và Quản Trị Rủi Ro Trong TTQT

Việc hoàn thiện và đổi mới công nghệ thông tin, công nghệ ngân hàng là yếu tố then chốt để nâng cao hiệu quả và giảm thiểu rủi ro trong công tác TTQT. Cần đầu tư vào các hệ thống phần mềm hiện đại, bảo mật và có khả năng tích hợp với các hệ thống khác. Đồng thời, cần duy trì và tăng cường công tác quản trị rủi ro để đảm bảo an toàn cho hoạt động TTQT.

V. Định Hướng Phát Triển Dịch Vụ Thanh Toán Quốc Tế BIDV Đến 2025

Đến năm 2025, BIDV chi nhánh Quang Trung cần xác định rõ định hướng phát triển dịch vụ thanh toán quốc tế dựa trên dự đoán bối cảnh kinh tế - xã hội và mục tiêu phát triển của ngân hàng. Cần tập trung vào việc nâng cao chất lượng dịch vụ, đa dạng hóa sản phẩm, mở rộng thị phần và tăng cường kiểm soát rủi ro. Đồng thời, cần chủ động thích ứng với các thay đổi của thị trường và công nghệ để duy trì vị thế cạnh tranh.

5.1. Dự Đoán Bối Cảnh Kinh Tế và Mục Tiêu Phát Triển

Việc dự đoán bối cảnh kinh tế - xã hội là yếu tố quan trọng để xây dựng định hướng phát triển dịch vụ TTQT. Cần phân tích các yếu tố như tăng trưởng kinh tế, lạm phát, tỷ giá hối đoái và chính sách thương mại. Đồng thời, cần xác định rõ mục tiêu phát triển của ngân hàng để đảm bảo dịch vụ TTQT phù hợp với chiến lược chung.

5.2. Nâng Cao Chất Lượng Dịch Vụ và Mở Rộng Thị Phần

Nâng cao chất lượng dịch vụ là yếu tố then chốt để thu hút và giữ chân khách hàng. Cần cải thiện thời gian xử lý giao dịch, tăng tính chính xác và cung cấp dịch vụ tư vấn chuyên nghiệp. Đồng thời, cần mở rộng thị phần bằng cách tiếp cận các phân khúc khách hàng mới và tăng cường quan hệ với khách hàng hiện tại.

VI. Kiến Nghị Hoàn Thiện Dịch Vụ Thanh Toán Quốc Tế Cho BIDV

Để hoàn thiện dịch vụ thanh toán quốc tế, BIDV cần hiện đại hóa hệ thống công nghệ thông tin, tăng cường nhân sự và phát triển cán bộ. Liên tục cập nhật những thay đổi về chính sách, quy ước trên thế giới cũng như trong nước ảnh hưởng tới TTQT. Nghiên cứu hoàn thiện về quy trình tổ chức tác nghiệp. Xây dựng chiến lược marketing, chú trọng hơn nữa quảng bá về dịch vụ TTQT của hệ thống tạo điều kiện cho các chi nhánh phát triển. Nghiên cứu, phát triển các gói sản phẩm phù hợp cho TTQT.

6.1. Hiện Đại Hóa Công Nghệ và Phát Triển Nguồn Nhân Lực

Việc hiện đại hóa hệ thống công nghệ thông tin và phát triển nguồn nhân lực là yếu tố then chốt để nâng cao năng lực cạnh tranh của dịch vụ TTQT. Cần đầu tư vào các hệ thống phần mềm hiện đại, bảo mật và có khả năng tích hợp với các hệ thống khác. Đồng thời, cần có các chương trình đào tạo chuyên sâu để nâng cao trình độ chuyên môn của cán bộ.

6.2. Cập Nhật Chính Sách và Hoàn Thiện Quy Trình

Việc liên tục cập nhật những thay đổi về chính sách, quy ước trên thế giới cũng như trong nước là yếu tố quan trọng để đảm bảo tuân thủ pháp luật và giảm thiểu rủi ro. Đồng thời, cần nghiên cứu hoàn thiện về quy trình tổ chức tác nghiệp để tăng tính hiệu quả và giảm thiểu sai sót.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng sâu rộng, hoạt động thanh toán quốc tế (TTQT) đóng vai trò then chốt trong việc thúc đẩy thương mại xuất nhập khẩu, đầu tư nước ngoài và các giao dịch tài chính xuyên biên giới. Tại Việt Nam, Ngân hàng Thương mại Cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) - Chi nhánh Quang Trung là một trong những chi nhánh hàng đầu trong hệ thống BIDV, quản lý nhiều khách hàng lớn và có tiềm năng phát triển dịch vụ TTQT. Tuy nhiên, giai đoạn 2016-2019 cho thấy hoạt động TTQT tại chi nhánh này chưa phát triển tương xứng với vị thế và tiềm năng, trong khi nhu cầu và giá trị thanh toán quốc tế không ngừng gia tăng.

Mục tiêu nghiên cứu tập trung vào việc phân tích thực trạng mở rộng dịch vụ TTQT tại BIDV Quang Trung, xác định các yếu tố ảnh hưởng và đề xuất giải pháp nhằm nâng cao quy mô, đa dạng hóa sản phẩm, kiểm soát rủi ro và cải thiện chất lượng dịch vụ. Phạm vi nghiên cứu giới hạn trong giai đoạn 2016-2019, tập trung vào hoạt động TTQT tại chi nhánh Quang Trung, không bao gồm thanh toán qua thẻ. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc hỗ trợ ngân hàng nâng cao năng lực cạnh tranh, gia tăng thị phần và đóng góp vào sự phát triển kinh tế quốc gia thông qua thúc đẩy hoạt động xuất nhập khẩu và giao thương quốc tế.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình nghiên cứu về hoạt động thanh toán quốc tế và phát triển dịch vụ ngân hàng thương mại, bao gồm:

• Lý thuyết về thanh toán quốc tế: Thanh toán quốc tế được định nghĩa là việc thực hiện các nghĩa vụ chi trả và quyền hưởng lợi về tiền tệ phát sinh từ các hoạt động kinh tế và phi kinh tế giữa các tổ chức, cá nhân ở các quốc gia khác nhau thông qua hệ thống ngân hàng. Thanh toán quốc tế bao gồm hai lĩnh vực chính: thanh toán trong ngoại thương và thanh toán phi ngoại thương.

• Mô hình mở rộng dịch vụ ngân hàng thương mại: Mở rộng dịch vụ TTQT được hiểu là việc tăng quy mô cung ứng dịch vụ nhằm tăng doanh số, lợi nhuận, nâng cao chất lượng và kiểm soát rủi ro, phục vụ chiến lược kinh doanh của ngân hàng. Các tiêu chí đánh giá bao gồm mức độ tăng trưởng quy mô, gia tăng thị phần, đa dạng hóa sản phẩm, kiểm soát rủi ro và nâng cao chất lượng dịch vụ.

• Khái niệm về rủi ro và quản trị rủi ro trong TTQT: TTQT chứa đựng nhiều rủi ro do phạm vi toàn cầu, sự khác biệt về pháp luật, ngôn ngữ và đồng tiền sử dụng. Quản trị rủi ro là yếu tố then chốt để đảm bảo an toàn và hiệu quả trong hoạt động TTQT.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp luận duy vật biện chứng kết hợp phân tích định lượng và định tính. Cụ thể:

• Nguồn dữ liệu: Dữ liệu thu thập từ báo cáo hoạt động TTQT của BIDV Chi nhánh Quang Trung giai đoạn 2016-2019, số liệu thống kê về số lượng khách hàng, giao dịch, doanh số và doanh thu từ phí dịch vụ. Ngoài ra, nghiên cứu tham khảo các văn bản pháp luật, quy định và thông lệ quốc tế liên quan đến TTQT.

• Phương pháp phân tích: Phân tích số liệu thống kê để đánh giá thực trạng mở rộng dịch vụ TTQT, so sánh tỷ trọng các phương thức thanh toán, đánh giá chất lượng dịch vụ qua thời gian xử lý và độ chính xác giao dịch. Phân tích định tính nhằm xác định các nhân tố khách quan và chủ quan ảnh hưởng đến hoạt động TTQT tại chi nhánh.

• Cỡ mẫu và chọn mẫu: Nghiên cứu tập trung vào toàn bộ dữ liệu TTQT của BIDV Chi nhánh Quang Trung trong giai đoạn 2016-2019, đảm bảo tính đại diện và toàn diện cho thực trạng hoạt động.

• Timeline nghiên cứu: Thu thập và phân tích dữ liệu trong khoảng thời gian từ năm 2016 đến 2019, đồng thời dự báo và đề xuất giải pháp phát triển đến năm 2025.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Tăng trưởng quy mô dịch vụ TTQT: Số lượng khách hàng TTQT tại BIDV Quang Trung tăng trưởng rõ nét trong giai đoạn 2016-2019, cùng với sự gia tăng về số lượng giao dịch và doanh thu từ phí dịch vụ. Tuy nhiên, doanh số TTQT chưa có sự tăng trưởng mạnh mẽ, thể hiện qua mức tăng trưởng doanh số chưa đạt kỳ vọng so với các chi nhánh lớn khác trong hệ thống.

2. Gia tăng thị phần và đa dạng hóa sản phẩm: Phương thức tín dụng chứng từ chiếm tỷ trọng cao nhất trong tổng số giao dịch TTQT, tiếp theo là phương thức chuyển tiền và nhờ thu chiếm tỷ trọng thấp nhất. Số lượng sản phẩm dịch vụ TTQT tại chi nhánh còn hạn chế, chưa đa dạng hóa đủ để đáp ứng nhu cầu ngày càng phong phú của khách hàng.

3. Kiểm soát rủi ro hiệu quả: Trong giai đoạn nghiên cứu, chi nhánh tuân thủ nghiêm ngặt quy trình nghiệp vụ TTQT, chưa xảy ra sai sót hay tranh chấp ảnh hưởng đến uy tín ngân hàng. Công tác quản trị rủi ro được chú trọng nhằm đảm bảo an toàn và hiệu quả trong hoạt động TTQT.

4. Chất lượng dịch vụ cần cải thiện: Thời gian xử lý một giao dịch TTQT vẫn còn kéo dài, chưa được rút ngắn rõ rệt dù đã nâng cấp hệ thống công nghệ và thay đổi quy trình giao dịch. Mức độ chính xác trong xử lý giao dịch được duy trì ở mức cao, tuy nhiên vẫn còn tiềm năng cải tiến để nâng cao trải nghiệm khách hàng.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân của những hạn chế trên bao gồm cả yếu tố khách quan và chủ quan. Về khách quan, nguồn cung ngoại tệ không ổn định và sự cạnh tranh gay gắt trên thị trường TTQT ảnh hưởng đến tốc độ phát triển dịch vụ. Về chủ quan, mô hình tổ chức thực hiện giao dịch còn tồn tại bất cập, năng lực cán bộ chưa đồng đều, công tác marketing chưa hiệu quả, hệ thống công nghệ thông tin chưa thực sự hiện đại và cơ cấu sản phẩm chưa đa dạng.

So sánh với các nghiên cứu trong ngành, kết quả cho thấy BIDV Quang Trung có nhiều điểm mạnh như quy mô khách hàng tăng trưởng, áp dụng công nghệ mới và chất lượng dịch vụ được khách hàng đánh giá cao. Tuy nhiên, để nâng cao vị thế cạnh tranh và đáp ứng nhu cầu thị trường, chi nhánh cần tập trung cải tiến quy trình, nâng cao năng lực nhân sự và đa dạng hóa sản phẩm dịch vụ.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng số lượng khách hàng, doanh số TTQT theo năm, tỷ trọng các phương thức thanh toán và bảng đánh giá thời gian xử lý giao dịch để minh họa rõ nét thực trạng và xu hướng phát triển.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Rà soát và khai thác triệt để khách hàng hiện tại: Chủ động phân tích, đánh giá nhu cầu và tiềm năng của khách hàng hiện có để tăng cường cung cấp dịch vụ TTQT phù hợp, nâng cao tỷ lệ giữ chân khách hàng. Thời gian thực hiện: 2021-2023. Chủ thể: Ban quản lý chi nhánh và phòng kinh doanh.

2. Đa dạng hóa cơ cấu sản phẩm dịch vụ TTQT: Phát triển thêm các gói sản phẩm mới, phù hợp với nhu cầu đa dạng của khách hàng, bao gồm các dịch vụ bổ trợ như bảo lãnh, phái sinh, tài trợ xuất nhập khẩu. Thời gian thực hiện: 2021-2024. Chủ thể: Phòng phát triển sản phẩm và phòng nghiệp vụ TTQT.

3. Đổi mới và hoàn thiện mô hình tổ chức thực hiện giao dịch: Tối ưu hóa quy trình nghiệp vụ, rút ngắn thời gian xử lý giao dịch, nâng cao hiệu quả vận hành. Thời gian thực hiện: 2021-2023. Chủ thể: Ban điều hành chi nhánh và phòng quản lý rủi ro.

4. Bồi dưỡng và nâng cao năng lực cán bộ: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về nghiệp vụ TTQT, kỹ năng giao dịch và quản trị rủi ro, đồng thời thúc đẩy tinh thần làm việc chuyên nghiệp. Thời gian thực hiện: liên tục từ 2021. Chủ thể: Phòng nhân sự và đào tạo.

5. Xây dựng chiến lược marketing phù hợp: Tăng cường quảng bá dịch vụ TTQT, xây dựng thương hiệu và mở rộng mạng lưới khách hàng thông qua các kênh truyền thông hiện đại. Thời gian thực hiện: 2021-2025. Chủ thể: Phòng marketing và truyền thông.

6. Hoàn thiện và đổi mới công nghệ thông tin: Đầu tư nâng cấp hệ thống CNTT, áp dụng công nghệ ngân hàng điện tử tiên tiến để phục vụ công tác TTQT nhanh chóng, chính xác và an toàn. Thời gian thực hiện: 2021-2025. Chủ thể: Phòng công nghệ thông tin và quản lý dự án.

7. Tăng cường công tác quản trị rủi ro: Xây dựng hệ thống kiểm soát nội bộ chặt chẽ, cập nhật các quy định pháp lý và thông lệ quốc tế để giảm thiểu rủi ro trong hoạt động TTQT. Thời gian thực hiện: liên tục từ 2021. Chủ thể: Phòng quản lý rủi ro và pháp chế.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Ngân hàng thương mại và các chi nhánh ngân hàng: Giúp các đơn vị này hiểu rõ hơn về thực trạng, thách thức và giải pháp phát triển dịch vụ TTQT, từ đó nâng cao năng lực cạnh tranh và hiệu quả kinh doanh.

2. Các nhà quản lý và chuyên viên trong lĩnh vực ngân hàng: Cung cấp kiến thức chuyên sâu về nghiệp vụ TTQT, quản trị rủi ro và phát triển sản phẩm, hỗ trợ công tác hoạch định chiến lược và vận hành.

3. Các nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành kinh tế quốc tế, tài chính ngân hàng: Là tài liệu tham khảo quý giá về lý thuyết, phương pháp nghiên cứu và thực tiễn phát triển dịch vụ TTQT tại Việt Nam.

4. Cơ quan quản lý nhà nước và các tổ chức liên quan đến thương mại quốc tế: Hỗ trợ trong việc xây dựng chính sách, quy định và thúc đẩy hoạt động TTQT, góp phần phát triển kinh tế quốc gia.

Câu hỏi thường gặp

1. Thanh toán quốc tế là gì và tại sao nó quan trọng đối với ngân hàng thương mại?
   Thanh toán quốc tế là việc thực hiện các nghĩa vụ chi trả và quyền hưởng lợi về tiền tệ giữa các tổ chức, cá nhân ở các quốc gia khác nhau thông qua hệ thống ngân hàng. Nó quan trọng vì giúp thúc đẩy thương mại quốc tế, tạo nguồn thu phí dịch vụ cho ngân hàng và giảm thiểu rủi ro trong hoạt động kinh doanh.

2. Những phương thức thanh toán quốc tế phổ biến hiện nay là gì?
   Ba phương thức chính gồm chuyển tiền, nhờ thu và tín dụng chứng từ (Letter of Credit). Mỗi phương thức có ưu nhược điểm riêng, phù hợp với các điều kiện giao dịch khác nhau.

3. Yếu tố nào ảnh hưởng đến việc mở rộng dịch vụ thanh toán quốc tế tại ngân hàng?
   Bao gồm nhân tố khách quan như chính sách quản lý vĩ mô, tình hình kinh tế thế giới, và nhân tố chủ quan như năng lực cán bộ, mô hình tổ chức, công nghệ thông tin, chiến lược marketing và đa dạng hóa sản phẩm.

4. Làm thế nào để nâng cao chất lượng dịch vụ thanh toán quốc tế?
   Cần rút ngắn thời gian xử lý giao dịch, nâng cao độ chính xác, cải tiến quy trình nghiệp vụ, đào tạo nhân viên chuyên môn và ứng dụng công nghệ hiện đại.

5. Ngân hàng có thể kiểm soát rủi ro trong thanh toán quốc tế như thế nào?
   Thông qua việc tuân thủ quy trình nghiệp vụ, áp dụng các quy định pháp luật và thông lệ quốc tế, xây dựng hệ thống kiểm soát nội bộ chặt chẽ, và đào tạo nhân viên về quản trị rủi ro.

Kết luận

• Nghiên cứu đã hệ thống hóa lý luận về thanh toán quốc tế và mở rộng dịch vụ tại ngân hàng thương mại, đồng thời phân tích thực trạng tại BIDV Chi nhánh Quang Trung giai đoạn 2016-2019.
• Kết quả cho thấy chi nhánh có sự tăng trưởng về số lượng khách hàng và doanh thu, nhưng doanh số và đa dạng sản phẩm còn hạn chế, thời gian xử lý giao dịch chưa tối ưu.
• Các nhân tố ảnh hưởng bao gồm cả yếu tố khách quan và chủ quan, trong đó năng lực cán bộ, công nghệ và chiến lược marketing là những điểm cần cải thiện.
• Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm mở rộng quy mô, đa dạng hóa sản phẩm, nâng cao chất lượng dịch vụ và quản trị rủi ro, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững đến năm 2025.
• Luận văn là cơ sở tham khảo quan trọng cho các ngân hàng, nhà quản lý và nhà nghiên cứu trong lĩnh vực thanh toán quốc tế, góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế và hội nhập quốc tế.

Hành động tiếp theo: Các đơn vị liên quan cần triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời tiếp tục nghiên cứu, cập nhật xu hướng và công nghệ mới để nâng cao hiệu quả hoạt động thanh toán quốc tế.