Luận Án Tiến Sĩ Về Mô Hình Hóa Cấu Trúc Kì Hạn Của Lãi Suất: Chứng Thực Nghiệm và Hàm Ý Chính Sách

• Tác giả: Nguyễn Thanh Hà
• Người hướng dẫn: PGS. Phạm Thế Anh
• Trường học: Trường Đại Học Kinh Tế Quốc Dân
• Chuyên ngành: Kinh Tế Học
• Đề tài: Mô Hình Hóa Cấu Trúc Kì Hạn Của Lãi Suất: Bằng Chứng Thực Nghiệm Và Một Số Hàm Ý Chính Sách
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2022
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. PHẦN MỞ ĐẦU
• 1.1. Lí do chọn đề tài
• 1.2. Mục tiêu nghiên cứu
• 1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 1.4. Phương pháp và dữ liệu nghiên cứu
• 1.5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của nghiên cứu
• 1.6. Những điểm mới của luận án
• 1.7. Kết cấu của luận án
• 2. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÍ THUYẾT VÀ TỔNG QUAN CÁC NGHIÊN CỨU THỰC NGHIỆM
• 2.1. Cơ sở lí thuyết về lợi suất trái phiếu và tỉ suất lợi nhuận khi nhà đầu tư nắm giữ trái phiếu
• 2.2. Cơ sở lí thuyết về cấu trúc kì hạn của lãi suất
• 2.3. Cấu trúc kì hạn của lãi suất và đường cong lợi suất
• 2.4. Các giả thuyết về cấu trúc kì hạn của lãi suất
• 2.5. Cơ sở lí thuyết của các phương pháp kiểm định giả thuyết về cấu trúc kì hạn của lãi suất
• 2.6. Cơ sở lí thuyết về khả năng dự báo lạm phát của cấu trúc kì hạn
• 2.7. Tổng quan các nghiên cứu thực nghiệm
• 2.7.1. Tổng quan các nghiên cứu thực nghiệm về kiểm định các giả thuyết giải thích cấu trúc kì hạn của lãi suất trên thế giới
• 2.7.2. Tổng quan về các phương pháp kiểm định giả thuyết kì vọng
• 2.7.3. Tổng quan về kết quả kiểm định giả thuyết kì vọng và nguyên nhân bác bỏ giả thuyết kì vọng
• 2.7.4. Tổng quan các nghiên cứu thực nghiệm về kiểm định các giả thuyết khác ngoài giả thuyết kì vọng
• 2.7.5. Tổng quan các nghiên cứu thực nghiệm về khả năng dự báo lạm phát của cấu trúc kì hạn của lãi suất trên thế giới
• 2.7.6. Tổng quan các nghiên cứu thực nghiệm về cấu trúc kì hạn của lãi suất ở Việt Nam
• 2.8. Khoảng trống nghiên cứu
• 2.9. Tóm tắt chương 1
• 3. CHƯƠNG 2: PHƯƠNG PHÁP VÀ DỮ LIỆU NGHIÊN CỨU
• 3.1. Phương pháp nghiên cứu
• 3.2. Phương pháp kiểm định các lí thuyết về cấu trúc kì hạn và phân tích cấu trúc kì hạn của lãi suất
• 3.3. Kiểm tra khả năng dự báo lượng thay đổi của lãi suất bằng cấu trúc kì hạn của lãi suất
• 3.4. Kiểm tra khả năng dự báo lợi nhuận tăng thêm khi nhà đầu tư nắm giữ trái phiếu dài hạn
• 3.5. Kiểm tra mối quan hệ đồng tích hợp giữa các lãi suất
• 3.6. Phương pháp kiểm tra khả năng của cấu trúc kì hạn trong việc dự báo lượng thay đổi của lạm phát
• 3.7. Dữ liệu nghiên cứu và thống kê mô tả dữ liệu
• 3.7.1. Dữ liệu nghiên cứu
• 3.7.2. Thống kê mô tả dữ liệu
• 3.8. Tóm tắt chương 2
• 4. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 4.1. Kết quả kiểm định các giả thuyết giải thích cấu trúc kì hạn của lãi suất và phân tích cấu trúc kì hạn của lãi suất tại thị trường trái phiếu Việt Nam
• 4.2. Kết quả kiểm tra khả năng dự đoán lượng thay đổi của lãi suất bằng spread và thảo luận
• 4.3. Kết quả kiểm tra khả năng dự báo chuỗi EHRtk và thảo luận
• 4.4. Kết quả kiểm tra khả năng dự báo chuỗi EHRtk
• 4.5. Thảo luận kết quả kiểm tra khả năng dự báo chuỗi EHRtk
• 4.6. Kết quả kiểm tra mối quan hệ đồng tích hợp giữa các lãi suất và thảo luận
• 4.7. Kết quả kiểm tra đồng tích hợp phi tuyến giữa các lãi suất
• 4.8. Kết quả kiểm tra đồng tích hợp tuyến tính giữa các lãi suất
• 4.9. Thảo luận kết quả kiểm tra mối quan hệ đồng tích hợp giữa các lãi suất
• 4.10. Kết quả kiểm tra khả năng dự báo lạm phát Việt Nam của cấu trúc kì hạn của lãi suất
• 4.11. Kết quả kiểm tra khả năng dự báo lượng thay đổi lạm phát từ cấu trúc kì hạn của lãi suất ngắn hạn
• 4.12. Kết quả kiểm tra khả năng dự báo lượng thay đổi lạm phát từ cấu trúc kì hạn của lãi suất dài hạn
• 4.13. Thảo luận kết quả nghiên cứu
• 4.14. Kết luận chương 3
• 4.15. Tóm tắt chương 3
• 5. CHƯƠNG 4: KẾT LUẬN VÀ CÁC KHUYẾN NGHỊ
• 5.1. Kết luận về giả thuyết phù hợp để giải thích cấu trúc kì hạn của lãi suất ở thị trường trái phiếu Việt Nam
• 5.2. Kết luận về phần bù kì hạn khi nhà đầu tư nắm giữ các trái phiếu dài hạn trên thị trường trái phiếu Việt Nam
• 5.3. Kết luận về mối quan hệ trong ngắn hạn và dài hạn giữa các lãi suất
• 5.4. Kết luận về khả năng dự báo lạm phát của cấu trúc kì hạn của lãi suất
• 5.5. Kết luận chung
• 5.6. Khuyến nghị đối với các nhà đầu tư và nhà phát hành trái phiếu
• 5.7. Khuyến nghị đối với các nhà hoạch định và điều hành chính sách tiền tệ
• 5.8. Một số hạn chế và gợi ý các hướng nghiên cứu mới
• DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU KHOA HỌC ĐÃ CÔNG BỐ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Giới thiệu về cấu trúc lãi suất

Cấu trúc lãi suất là một khái niệm quan trọng trong kinh tế học, phản ánh mối quan hệ giữa các lãi suất có cùng rủi ro vỡ nợ nhưng khác nhau về kì hạn thanh toán. Cấu trúc lãi suất không chỉ ảnh hưởng đến quyết định đầu tư của nhà đầu tư mà còn tác động đến chính sách tài chính của các nhà hoạch định chính sách. Theo Cox và cộng sự (1985), "Mối quan hệ giữa lợi suất của các trái phiếu không có rủi ro vỡ nợ, khác nhau về kì hạn thanh toán gọi là cấu trúc kì hạn của lãi suất". Việc nghiên cứu cấu trúc lãi suất giúp nhận diện các yếu tố ảnh hưởng đến lãi suất và từ đó đưa ra các quyết định đầu tư hợp lý.

1.1. Tác động của lãi suất đến nền kinh tế

Lãi suất có vai trò quan trọng trong việc điều tiết hoạt động kinh tế. Khi ngân hàng trung ương thực hiện chính sách tiền tệ nới lỏng, lãi suất ngắn hạn giảm, dẫn đến lãi suất dài hạn cũng thay đổi. Điều này ảnh hưởng đến chi phí vốn và từ đó tác động đến chi tiêu và tổng cầu trong nền kinh tế. Theo Clarida và Friedman (1984), "lãi suất ngắn hạn quyết định đường cong LM còn lãi suất dài hạn quyết định đường cong IS". Do đó, việc hiểu rõ tác động của lãi suất là cần thiết để các nhà hoạch định chính sách có thể đưa ra các quyết định đúng đắn.

II. Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu này sử dụng phương pháp thực nghiệm để kiểm định các giả thuyết về cấu trúc lãi suất. Các phương pháp kiểm định bao gồm kiểm tra khả năng dự báo lượng thay đổi của lãi suất và khả năng dự báo lạm phát từ cấu trúc lãi suất. Dữ liệu được thu thập từ thị trường trái phiếu Việt Nam, nơi có sự phát triển nhanh chóng trong những năm gần đây. Việc áp dụng các phương pháp phân tích như mô hình hồi quy và kiểm định đồng tích hợp giúp xác định mối quan hệ giữa các lãi suất và khả năng dự báo của chúng.

2.1. Dữ liệu và thống kê mô tả

Dữ liệu nghiên cứu bao gồm các lãi suất trái phiếu Chính phủ và các lãi suất thị trường khác. Thống kê mô tả dữ liệu cho thấy sự biến động của các lãi suất theo thời gian, từ đó giúp nhận diện các xu hướng và mối quan hệ giữa chúng. Việc phân tích dữ liệu này là cần thiết để hiểu rõ hơn về cấu trúc lãi suất và các yếu tố ảnh hưởng đến nó.

III. Kết quả nghiên cứu

Kết quả nghiên cứu cho thấy có sự phù hợp giữa các giả thuyết về cấu trúc lãi suất và dữ liệu thực nghiệm. Các kiểm định cho thấy rằng lãi suất ngắn hạn có thể dự đoán được lãi suất dài hạn, điều này hỗ trợ cho giả thuyết kì vọng. Hơn nữa, khả năng dự báo lạm phát từ cấu trúc lãi suất cũng được xác nhận, cho thấy rằng thông tin từ cấu trúc lãi suất có thể được sử dụng để dự đoán các biến kinh tế vĩ mô.

3.1. Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu không chỉ khẳng định tính đúng đắn của các giả thuyết mà còn chỉ ra rằng cấu trúc lãi suất có thể là công cụ hữu ích cho các nhà đầu tư và nhà hoạch định chính sách. Việc hiểu rõ mối quan hệ giữa các lãi suất giúp các nhà đầu tư đưa ra quyết định đầu tư hợp lý và các nhà hoạch định chính sách có thể điều chỉnh chính sách tiền tệ một cách hiệu quả.

IV. Kết luận và khuyến nghị

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng cấu trúc lãi suất có vai trò quan trọng trong việc dự đoán các biến kinh tế vĩ mô như lạm phát và tăng trưởng kinh tế. Các nhà đầu tư nên chú ý đến cấu trúc lãi suất khi đưa ra quyết định đầu tư. Đồng thời, các nhà hoạch định chính sách cần xem xét các yếu tố ảnh hưởng đến cấu trúc lãi suất để điều chỉnh chính sách tiền tệ một cách hợp lý. Việc nghiên cứu sâu hơn về cấu trúc lãi suất tại thị trường Việt Nam là cần thiết để nâng cao hiệu quả của các chính sách tài chính.

4.1. Khuyến nghị cho nhà đầu tư

Nhà đầu tư nên theo dõi sát sao cấu trúc lãi suất để tối ưu hóa lợi nhuận từ các khoản đầu tư trái phiếu. Việc nắm bắt thông tin từ cấu trúc lãi suất sẽ giúp nhà đầu tư đưa ra quyết định chính xác hơn trong việc lựa chọn trái phiếu ngắn hạn hay dài hạn.