I. Cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý tài chính cấp xã phường
Chương này tập trung vào việc hệ thống hóa các khái niệm cơ bản liên quan đến quản lý tài chính cấp xã, phường. Các khái niệm như tài chính công, tài chính cấp xã, và ngân sách xã được phân tích chi tiết. Tài chính công được chia thành cấp trung ương và cấp địa phương, trong đó tài chính cấp xã là một phần quan trọng của tài chính công cấp địa phương. Ngân sách xã (NSX) bao gồm các khoản thu, chi được quyết định bởi Hội đồng nhân dân (HĐND) và thực hiện bởi Ủy ban nhân dân (UBND) xã. NSX đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo các chức năng của chính quyền xã, đặc biệt là trong việc phát triển kinh tế - xã hội.
1.1. Các khái niệm cơ bản
Phần này đi sâu vào các khái niệm như tài chính, tài chính công, và tài chính cấp xã. Tài chính được định nghĩa là các quỹ tiền tệ thuộc quyền sở hữu của các chủ thể, được hình thành thông qua quá trình phân phối và phân phối lại của cải xã hội. Tài chính công là các quỹ tiền tệ tập trung và không tập trung thuộc sở hữu và chi phối của Nhà nước. Tài chính cấp xã là một phần của tài chính công cấp địa phương, bao gồm ngân sách xã và các hoạt động tài chính khác của xã.
1.2. Vai trò và đặc điểm của quản lý tài chính cấp xã
Quản lý tài chính cấp xã có vai trò quan trọng trong việc phân phối và sử dụng các nguồn lực tài chính để đáp ứng nhu cầu chi tiêu của chính quyền xã. Đặc điểm của quản lý tài chính cấp xã bao gồm việc lập dự toán, chấp hành dự toán, quyết toán, và kiểm tra tài chính. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý tài chính cấp xã bao gồm cơ chế, chính sách, và trình độ chuyên môn của cán bộ tài chính.
II. Phương pháp nghiên cứu
Chương này trình bày các phương pháp nghiên cứu được sử dụng trong luận văn. Các phương pháp bao gồm thu thập thông tin, tổng hợp thông tin, và phân tích dữ liệu. Các chỉ tiêu nghiên cứu được chia thành ba nhóm chính: các nguồn thu, nhiệm vụ chi tài chính cấp xã; kết quả quản lý tài chính xã, phường; và thực trạng quản lý tài chính xã, phường. Các phương pháp này giúp đánh giá toàn diện thực trạng quản lý tài chính cấp xã tại thị xã Phú Thọ.
2.1. Phương pháp thu thập thông tin
Phương pháp thu thập thông tin bao gồm việc sử dụng các nguồn dữ liệu thứ cấp từ các báo cáo tài chính của các xã, phường trên địa bàn thị xã Phú Thọ trong giai đoạn 2017-2019. Ngoài ra, các dữ liệu sơ cấp được thu thập thông qua khảo sát và phỏng vấn các cán bộ quản lý tài chính và người dân địa phương.
2.2. Phương pháp phân tích
Phương pháp phân tích được sử dụng để đánh giá thực trạng quản lý tài chính cấp xã, bao gồm việc phân tích các chỉ tiêu về thu, chi, và hiệu quả quản lý tài chính. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý tài chính cấp xã cũng được phân tích để tìm ra các nguyên nhân của những hạn chế hiện tại.
III. Thực trạng quản lý tài chính tại các xã phường trên địa bàn thị xã Phú Thọ
Chương này phân tích thực trạng quản lý tài chính tại các xã, phường trên địa bàn thị xã Phú Thọ. Các vấn đề chính bao gồm việc lập dự toán, chấp hành dự toán, quyết toán, và kiểm tra tài chính. Kết quả cho thấy, mặc dù có những tiến bộ đáng kể, vẫn còn tồn tại một số hạn chế như việc lập dự toán chưa sát với thực tế, chi vượt dự toán, và trình độ chuyên môn của cán bộ tài chính còn yếu.
3.1. Thực trạng lập dự toán tài chính
Việc lập dự toán tài chính tại các xã, phường trên địa bàn thị xã Phú Thọ còn nhiều bất cập. Dự toán thu, chi chưa sát với tình hình kinh tế thực tế, dẫn đến việc bỏ sót nguồn thu hoặc chi vượt dự toán. Các khoản chi sai định mức, chế độ cũng là một vấn đề cần được khắc phục.
3.2. Thực trạng quyết toán và kiểm tra tài chính
Công tác quyết toán và kiểm tra tài chính tại các xã, phường còn nhiều hạn chế. Việc thanh quyết toán công trình xây dựng cơ bản chưa đảm bảo đúng nguyên tắc tài chính. Công tác kiểm tra, kiểm toán không thường xuyên, và việc xử lý sau khi kết luận kiểm tra còn chậm.
IV. Phương hướng và giải pháp hoàn thiện quản lý tài chính cấp xã phường
Chương này đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý tài chính cấp xã, phường trên địa bàn thị xã Phú Thọ. Các giải pháp bao gồm hoàn thiện cơ chế phân cấp quản lý tài chính, tăng cường sự chỉ đạo và kiểm tra của các cơ quan quản lý, và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. Các giải pháp này hướng tới mục tiêu nâng cao hiệu quả quản lý tài chính cấp xã, góp phần phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.
4.1. Hoàn thiện cơ chế phân cấp quản lý tài chính
Giải pháp đầu tiên là hoàn thiện cơ chế phân cấp quản lý tài chính đối với cấp xã. Việc phân cấp rõ ràng sẽ giúp các xã, phường chủ động hơn trong việc quản lý ngân sách và sử dụng hiệu quả các nguồn lực tài chính.
4.2. Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực
Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực là một giải pháp quan trọng. Cần đào tạo và bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho cán bộ tài chính cấp xã để đáp ứng yêu cầu công việc ngày càng phức tạp.
