I. Khái niệm và vai trò của pháp luật về hộ tịch trong bối cảnh chuyển đổi số
Luận văn tập trung phân tích pháp luật về hộ tịch dưới góc nhìn của chuyển đổi số (CĐS). Hộ tịch được định nghĩa là những sự kiện quan trọng trong đời người, từ sinh ra đến khi chết đi, được ghi nhận bởi cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Cụ thể, theo Luật Hộ tịch 2014, hộ tịch bao gồm khai sinh, kết hôn, giám hộ, nhận cha mẹ con, thay đổi, cải chính hộ tịch, bổ sung thông tin hộ tịch và khai tử. Việc đăng ký hộ tịch là hành vi pháp lý xác nhận các sự kiện này, tạo cơ sở pháp lý để nhà nước bảo hộ quyền và lợi ích hợp pháp của công dân.
Pháp luật về hộ tịch là hệ thống các quy phạm pháp luật điều chỉnh các quan hệ xã hội phát sinh trong hoạt động đăng ký, quản lý hộ tịch, cũng như quyền, nghĩa vụ của cá nhân và cơ quan nhà nước liên quan. CĐS được hiểu là quá trình thay đổi tổng thể và toàn diện về cách sống, cách làm việc và phương thức sản xuất. Trong bối cảnh CĐS, việc thực hiện pháp luật về hộ tịch được kỳ vọng sẽ nhanh chóng, chính xác, hiệu quả và minh bạch hơn, giảm thiểu thủ tục hành chính rườm rà. Luận văn nhấn mạnh vai trò quan trọng của việc thực hiện pháp luật về hộ tịch trong việc bảo vệ quyền công dân, quản lý dân cư và phục vụ cho việc hoạch định chính sách phát triển kinh tế - xã hội.
II. Nội dung và thực tiễn thực hiện pháp luật về hộ tịch tại quận Nam Từ Liêm
Luận văn phân tích nội dung thực hiện pháp luật về hộ tịch bao gồm việc tuân thủ, thi hành, sử dụng và áp dụng pháp luật. Quy trình thực hiện được phân tích chi tiết, nhấn mạnh sự cần thiết và xu hướng CĐS trong lĩnh vực này. Các điều kiện đảm bảo cho việc thực hiện pháp luật về hộ tịch trong bối cảnh CĐS bao gồm yếu tố con người, hoạt động của Ủy ban nhân dân các cấp, năng lực của công chức làm công tác hộ tịch, cơ sở vật chất, trang thiết bị và ý thức của người dân.
Luận văn đánh giá thực tiễn thực hiện pháp luật về hộ tịch tại quận Nam Từ Liêm, Hà Nội, một địa bàn có dân số đông và thành phần phức tạp. Việc nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2019-2022, thời điểm diễn ra sự thay đổi mạnh mẽ trong việc ứng dụng công nghệ thông tin vào quản lý hành chính nhà nước. Tác giả chỉ ra những kết quả đạt được, đồng thời nêu lên những hạn chế, bất cập trong quá trình thực hiện, đặc biệt là trong việc ứng dụng CĐS. Ví dụ, luận văn đề cập đến việc thực hiện Đề án 06 của Chính phủ về phát triển ứng dụng dữ liệu dân cư, định danh và xác thực điện tử, nhằm xây dựng kho dữ liệu “Đúng - Đủ - Sạch - Sống” cho dữ liệu hộ tịch.
III. Hạn chế và nguyên nhân trong thực hiện pháp luật về hộ tịch tại quận Nam Từ Liêm
Luận văn chỉ ra một số hạn chế trong thực hiện pháp luật về hộ tịch tại quận Nam Từ Liêm trong bối cảnh CĐS. Những hạn chế này bao gồm cả những khó khăn về mặt kỹ thuật, hạ tầng công nghệ, cũng như những vướng mắc về nhận thức, trình độ chuyên môn của cán bộ, công chức và sự phối hợp giữa các cơ quan, đơn vị. Việc thiếu đồng bộ trong việc ứng dụng công nghệ thông tin, sự chưa quen thuộc với các quy trình, thủ tục mới, cũng như hạn chế về nguồn lực đầu tư được xem là những nguyên nhân chính dẫn đến những khó khăn trong quá trình CĐS.
Ngoài ra, luận văn cũng phân tích nguyên nhân của những hạn chế này, đề cập đến cả những yếu tố khách quan và chủ quan. Tác giả cho rằng việc nâng cao nhận thức, đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ cho cán bộ, công chức, đầu tư cơ sở vật chất, hoàn thiện hệ thống pháp luật là những giải pháp cần thiết để khắc phục những hạn chế hiện tại.
IV. Giải pháp bảo đảm thực hiện pháp luật về hộ tịch trong bối cảnh CĐS tại quận Nam Từ Liêm
Dựa trên những phân tích về thực trạng và nguyên nhân, luận văn đề xuất một số giải pháp nhằm bảo đảm thực hiện pháp luật về hộ tịch trong bối cảnh CĐS tại quận Nam Từ Liêm. Các giải pháp được đề xuất tập trung vào việc hoàn thiện khung pháp lý, nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ, công chức làm công tác hộ tịch, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, đơn giản hóa thủ tục hành chính, tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật và xây dựng cơ chế phối hợp hiệu quả giữa các cơ quan, đơn vị liên quan.
Luận văn cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc học hỏi kinh nghiệm từ các nước trên thế giới trong việc ứng dụng CĐS vào quản lý hộ tịch. Tác giả tin rằng việc triển khai đồng bộ các giải pháp này sẽ góp phần nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về hộ tịch, bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, đồng thời đóng góp vào sự thành công của quá trình CĐS quốc gia.
