I. Tổng quan về cấu trúc vốn và hiệu quả hoạt động
Luận văn thạc sĩ của Tăng Thị Thanh Loan (2013) tại Trường Đại học Kinh tế TP.HCM nghiên cứu về mối quan hệ giữa cấu trúc vốn và hiệu quả hoạt động của các công ty niêm yết trên sàn HOSE. Luận văn đặt vấn đề về tầm quan trọng của quyết định cấu trúc vốn, ảnh hưởng của nó đến giá trị doanh nghiệp và hiệu quả hoạt động. Nghiên cứu này khẳng định cấu trúc vốn là một quyết định tài chính quan trọng, ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh và lợi nhuận của doanh nghiệp. Tác giả đã tóm lược các lý thuyết nền tảng về cấu trúc vốn, bao gồm lý thuyết của Modigliani và Miller (M&M) về tính không liên quan của cấu trúc vốn trong thị trường hoàn hảo, cũng như các lý thuyết khác về lá chắn thuế, lý thuyết đánh đổi, lý thuyết trật tự phân hạng và lý thuyết chi phí đại diện. Việc xem xét các lý thuyết này cho thấy sự phức tạp của mối quan hệ giữa cấu trúc vốn và giá trị doanh nghiệp, cũng như sự cần thiết phải nghiên cứu thực nghiệm để hiểu rõ hơn vấn đề này trong bối cảnh cụ thể. Luận văn nhấn mạnh vào việc tìm kiếm cấu trúc vốn tối ưu để tối đa hóa lợi nhuận và nâng cao lợi thế cạnh tranh. Tuy nhiên, tác giả cũng lưu ý rằng không có một lý thuyết duy nhất nào có thể cung cấp bức tranh toàn cảnh về việc lựa chọn cấu trúc vốn, và việc nghiên cứu thực nghiệm là cần thiết để làm rõ mối quan hệ này.
II. Phương pháp nghiên cứu và dữ liệu
Nghiên cứu sử dụng phương pháp định lượng, phân tích dữ liệu bảng của 90 công ty niêm yết trên sàn HOSE từ năm 2008 đến 2012. Dữ liệu được thu thập từ các báo cáo tài chính đã được kiểm toán. Mô hình nghiên cứu sử dụng phương pháp tác động cố định (FEM) để ước lượng tác động của cấu trúc vốn lên hiệu quả hoạt động, được đo lường bằng ROE và ROA. Các biến cấu trúc vốn bao gồm tỷ số nợ ngắn hạn/tổng tài sản (STD), tỷ số nợ dài hạn/tổng tài sản (LTD), và tỷ số tổng nợ/tổng tài sản (TD). Các biến kiểm soát bao gồm quy mô công ty (SIZE), tăng trưởng tài sản (AG), tăng trưởng doanh thu (SG), và tỷ số doanh thu/tổng tài sản (EFF). Điểm đáng chú ý là nghiên cứu cũng xem xét tác động trễ của cấu trúc vốn, nghĩa là tác động của cấu trúc vốn của kỳ trước lên hiệu quả hoạt động của kỳ hiện tại. Việc này giúp đánh giá tác động dài hạn của quyết định cấu trúc vốn. Việc sử dụng mô hình FEM cho phép kiểm soát các yếu tố đặc thù của từng công ty theo thời gian, giúp tăng độ tin cậy của kết quả nghiên cứu.
III. Kết quả nghiên cứu và phân tích
Kết quả nghiên cứu cho thấy mối quan hệ phức tạp giữa cấu trúc vốn và hiệu quả hoạt động. Cụ thể, tỷ số nợ dài hạn (LTD) có mối quan hệ nghịch chiều với ROE, trong khi tất cả các tỷ số nợ (STD, LTD, TD) đều có mối quan hệ nghịch chiều với ROA. Điều này cho thấy việc sử dụng nợ dài hạn có thể làm giảm tỷ suất sinh lợi trên vốn chủ sở hữu, trong khi việc sử dụng nợ nói chung có thể làm giảm tỷ suất sinh lợi trên tổng tài sản. Khi xem xét tác động trễ, nghiên cứu phát hiện ra rằng tỷ số nợ ngắn hạn và tổng nợ của kỳ trước có mối quan hệ thuận chiều với ROE của kỳ hiện tại, trong khi tỷ số nợ dài hạn và tổng nợ của kỳ trước có mối quan hệ nghịch chiều với ROA của kỳ hiện tại. Kết quả này cho thấy tác động của cấu trúc vốn lên hiệu quả hoạt động có thể khác nhau tùy thuộc vào kỳ hạn của nợ và chỉ tiêu đo lường hiệu quả hoạt động. Các biến kiểm soát như tăng trưởng tài sản, tăng trưởng doanh thu, và tỷ số doanh thu/tổng tài sản đều có mối quan hệ thuận chiều với cả ROE và ROA, phù hợp với kỳ vọng. Tuy nhiên, quy mô công ty không có ảnh hưởng đáng kể đến hiệu quả hoạt động.
IV. Đánh giá và ứng dụng thực tiễn
Luận văn của Tăng Thị Thanh Loan cung cấp một cái nhìn thực nghiệm về mối quan hệ giữa cấu trúc vốn và hiệu quả hoạt động của các công ty niêm yết tại Việt Nam. Nghiên cứu này có giá trị tham khảo cho các nhà quản lý doanh nghiệp trong việc đưa ra quyết định về cấu trúc vốn. Kết quả nghiên cứu cho thấy việc sử dụng nợ, đặc biệt là nợ dài hạn, cần được cân nhắc kỹ lưỡng do tác động tiêu cực tiềm ẩn đến hiệu quả hoạt động. Việc xem xét tác động trễ của cấu trúc vốn cũng là một điểm mạnh của nghiên cứu, giúp các nhà quản lý hiểu rõ hơn về tác động dài hạn của quyết định tài chính. Tuy nhiên, luận văn cũng có những hạn chế nhất định. Mẫu nghiên cứu chỉ tập trung vào các công ty niêm yết trên sàn HOSE, nên kết quả có thể không đại diện cho toàn bộ các doanh nghiệp tại Việt Nam. Ngoài ra, nghiên cứu chỉ sử dụng dữ liệu trong khoảng thời gian 5 năm, có thể chưa đủ để đánh giá đầy đủ tác động dài hạn của cấu trúc vốn. Mặc dù vậy, luận văn vẫn là một đóng góp hữu ích cho nghiên cứu về tài chính doanh nghiệp tại Việt Nam và có thể làm cơ sở cho các nghiên cứu tiếp theo.
