Tổng quan nghiên cứu
Trong bối cảnh chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ trên toàn cầu, ngành ngân hàng Việt Nam cũng không nằm ngoài xu thế này. Theo ước tính, tỷ lệ người dùng internet và ứng dụng di động tại Việt Nam ngày càng tăng, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của các dịch vụ ngân hàng điện tử, đặc biệt là dịch vụ E-mobile Banking. Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam (Agribank) chi nhánh Lâm Đồng II đã triển khai dịch vụ E-mobile Banking nhằm đáp ứng nhu cầu giao dịch nhanh chóng, tiện lợi của khách hàng. Tuy nhiên, việc sử dụng dịch vụ này còn chịu ảnh hưởng bởi nhiều nhân tố khác nhau, đòi hỏi phải có nghiên cứu cụ thể để hiểu rõ các yếu tố tác động.
Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là xác định và đo lường mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến việc sử dụng dịch vụ E-mobile Banking của khách hàng tại Agribank Lâm Đồng II trong khoảng thời gian khảo sát từ tháng 4 đến tháng 6 năm 2022. Nghiên cứu tập trung vào 7 nhân tố chính gồm: sự hữu ích, đảm bảo an toàn, dịch vụ khách hàng, dễ dàng sử dụng, chi phí hợp lý, công nghệ hiện đại và ảnh hưởng xã hội. Kết quả nghiên cứu không chỉ giúp ngân hàng nâng cao chất lượng dịch vụ mà còn góp phần xây dựng chiến lược phát triển bền vững, gia tăng sự hài lòng và trung thành của khách hàng.
Việc nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến việc sử dụng dịch vụ E-mobile Banking có ý nghĩa quan trọng trong việc thúc đẩy chuyển đổi số trong ngành ngân hàng, đồng thời giúp Agribank Lâm Đồng II nâng cao năng lực cạnh tranh trong bối cảnh thị trường tài chính ngày càng khốc liệt.
Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu
Khung lý thuyết áp dụng
Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình nghiên cứu hành vi tiêu dùng và chấp nhận công nghệ để xây dựng mô hình nghiên cứu phù hợp với bối cảnh dịch vụ E-mobile Banking.
Mô hình hành vi tiêu dùng (Kotler, 2001): Mô hình này giải thích quá trình ra quyết định của khách hàng dựa trên các yếu tố văn hóa, xã hội, cá nhân và tâm lý. Khách hàng trải qua các giai đoạn nhận thức, tìm kiếm thông tin, đánh giá và quyết định sử dụng dịch vụ.
Thuyết hành động hợp lý (TRA) (Fishbein và Ajzen, 1976): Mô hình này nhấn mạnh vai trò của thái độ và chuẩn chủ quan trong việc hình thành xu hướng hành vi tiêu dùng, từ đó ảnh hưởng đến quyết định sử dụng dịch vụ.
Mô hình chấp nhận công nghệ (TAM) (Legris và cộng sự, 2003): TAM tập trung vào hai yếu tố chính là sự hữu ích cảm nhận và sự dễ dàng sử dụng cảm nhận, ảnh hưởng đến thái độ và ý định sử dụng công nghệ mới.
Mô hình UTAUT (Venkatesh, 2003): Mô hình này mở rộng TAM bằng cách bổ sung các yếu tố như ảnh hưởng xã hội và điều kiện thuận lợi, đồng thời xem xét các yếu tố ngoại vi như giới tính, tuổi tác và kinh nghiệm.
Mô hình quyết định mua của Sproles – Kendall (1986): Mô hình này phân tích các đặc điểm hành vi người tiêu dùng như tính hoàn hảo, hình ảnh thương hiệu, tính mới lạ, chi phí và sự trung thành, phù hợp để áp dụng trong nghiên cứu dịch vụ ngân hàng điện tử.
Các khái niệm chính trong nghiên cứu bao gồm:
- Sự hữu ích: Mức độ khách hàng cảm nhận dịch vụ mang lại lợi ích thiết thực.
- Đảm bảo an toàn: Mức độ bảo mật và tin cậy trong giao dịch.
- Dịch vụ khách hàng: Chất lượng hỗ trợ và chăm sóc khách hàng.
- Dễ dàng sử dụng: Tính thân thiện và thuận tiện của giao diện ứng dụng.
- Chi phí hợp lý: Mức phí phù hợp và cạnh tranh.
- Công nghệ hiện đại: Sự cập nhật và đổi mới công nghệ trong dịch vụ.
- Ảnh hưởng xã hội: Tác động của người thân, bạn bè và cộng đồng đến quyết định sử dụng.
Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp định tính và định lượng nhằm đảm bảo tính toàn diện và chính xác của kết quả.
Nguồn dữ liệu:
- Nghiên cứu định tính được thực hiện qua phỏng vấn sâu và thảo luận nhóm với các chuyên gia và lãnh đạo ngân hàng để hoàn thiện mô hình và thang đo.
- Nghiên cứu định lượng thu thập dữ liệu từ 300 khách hàng sử dụng dịch vụ E-mobile Banking tại Agribank Lâm Đồng II, trong đó 292 mẫu hợp lệ được sử dụng để phân tích.
Phương pháp chọn mẫu: Mẫu thuận tiện, tập trung vào khách hàng từ 23 tuổi trở lên đang sử dụng dịch vụ.
Phương pháp phân tích:
- Kiểm định độ tin cậy thang đo bằng hệ số Cronbach’s Alpha.
- Phân tích nhân tố khám phá (EFA) để xác định cấu trúc các nhân tố.
- Phân tích tương quan để đánh giá mối quan hệ giữa các biến độc lập và biến phụ thuộc.
- Phân tích hồi quy đa biến để đo lường mức độ ảnh hưởng của từng nhân tố đến việc sử dụng dịch vụ.
- Kiểm định các hiện tượng đa cộng tuyến, tự tương quan và phương sai thay đổi để đảm bảo tính hợp lệ của mô hình.
Timeline nghiên cứu: Khảo sát được thực hiện trong khoảng thời gian từ tháng 4 đến tháng 6 năm 2022.
Phần mềm SPSS 22 được sử dụng để xử lý và phân tích dữ liệu, đảm bảo kết quả nghiên cứu có độ tin cậy và tính ứng dụng cao.
Kết quả nghiên cứu và thảo luận
Những phát hiện chính
Sự hữu ích ảnh hưởng tích cực đến việc sử dụng dịch vụ: Kết quả hồi quy cho thấy hệ số beta của sự hữu ích là 0.32 với mức ý nghĩa p < 0.01, cho thấy khách hàng đánh giá cao tiện ích và lợi ích mà dịch vụ E-mobile Banking mang lại, từ đó tăng cường sử dụng dịch vụ.
Đảm bảo an toàn là yếu tố quan trọng: Hệ số beta của đảm bảo an toàn đạt 0.28 (p < 0.01), phản ánh sự quan tâm lớn của khách hàng về bảo mật thông tin và an toàn giao dịch trong môi trường trực tuyến.
Dịch vụ khách hàng có tác động tích cực: Với hệ số beta 0.21 (p < 0.05), dịch vụ khách hàng tốt giúp tăng sự tin tưởng và hài lòng, thúc đẩy khách hàng sử dụng dịch vụ thường xuyên hơn.
Dễ dàng sử dụng thúc đẩy quyết định sử dụng: Hệ số beta 0.25 (p < 0.01) cho thấy giao diện thân thiện, thao tác đơn giản là yếu tố then chốt giúp khách hàng tiếp cận và sử dụng dịch vụ hiệu quả.
Chi phí hợp lý góp phần tăng sử dụng: Hệ số beta 0.19 (p < 0.05) chứng minh mức phí hợp lý là động lực để khách hàng lựa chọn và duy trì sử dụng dịch vụ.
Công nghệ hiện đại tạo sức hút: Hệ số beta 0.22 (p < 0.01) cho thấy sự đổi mới công nghệ, giao diện đẹp mắt và tốc độ xử lý nhanh là yếu tố thu hút khách hàng.
Ảnh hưởng xã hội có tác động tích cực: Hệ số beta 0.17 (p < 0.05) phản ánh vai trò của người thân, bạn bè trong việc khuyến khích sử dụng dịch vụ.
So sánh với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, các kết quả này tương đồng với nghiên cứu của Phạm Tiến Đạt và cộng sự (2021) tại Việt Nam và Bhatt và cộng sự (2016) tại Ấn Độ, khẳng định tính nhất quán của các nhân tố ảnh hưởng.
Thảo luận kết quả
Nguyên nhân các nhân tố trên ảnh hưởng tích cực đến việc sử dụng dịch vụ E-mobile Banking có thể giải thích như sau: Sự hữu ích và dễ dàng sử dụng giúp khách hàng tiết kiệm thời gian và công sức, phù hợp với xu hướng tiêu dùng hiện đại. Đảm bảo an toàn là yếu tố không thể thiếu trong môi trường giao dịch trực tuyến, tạo niềm tin cho khách hàng. Dịch vụ khách hàng tốt giúp giải quyết nhanh các vấn đề phát sinh, nâng cao trải nghiệm người dùng. Chi phí hợp lý và công nghệ hiện đại tạo lợi thế cạnh tranh cho ngân hàng. Ảnh hưởng xã hội thúc đẩy sự lan tỏa và chấp nhận dịch vụ trong cộng đồng.
Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện mức độ ảnh hưởng của từng nhân tố (hệ số beta) và bảng phân tích hồi quy chi tiết, giúp minh họa rõ ràng mối quan hệ giữa các biến.
Kết quả nghiên cứu góp phần làm rõ các yếu tố quyết định hành vi sử dụng dịch vụ E-mobile Banking tại Agribank Lâm Đồng II, đồng thời cung cấp cơ sở khoa học cho việc xây dựng các chiến lược phát triển dịch vụ ngân hàng số.
Đề xuất và khuyến nghị
Nâng cao chất lượng dịch vụ khách hàng: Tăng cường đào tạo nhân viên, cải thiện kênh hỗ trợ trực tuyến và phản hồi nhanh chóng các yêu cầu của khách hàng nhằm nâng cao sự hài lòng và giữ chân khách hàng. Thực hiện trong vòng 6 tháng tới, do phòng chăm sóc khách hàng chủ trì.
Tăng cường bảo mật và an toàn giao dịch: Đầu tư công nghệ bảo mật tiên tiến, cập nhật thường xuyên các biện pháp phòng chống rủi ro, đồng thời truyền thông rõ ràng về các chính sách bảo mật để tạo niềm tin cho khách hàng. Thời gian thực hiện 9 tháng, phối hợp giữa phòng công nghệ thông tin và phòng quản lý rủi ro.
Cải tiến giao diện và trải nghiệm người dùng: Thiết kế lại ứng dụng E-mobile Banking thân thiện, dễ sử dụng, tối ưu hóa tốc độ xử lý và tích hợp các tính năng mới phù hợp với nhu cầu khách hàng. Thực hiện trong 12 tháng, do phòng phát triển sản phẩm đảm nhiệm.
Định giá chi phí hợp lý và minh bạch: Xem xét điều chỉnh mức phí giao dịch phù hợp với thị trường, đồng thời công khai rõ ràng các khoản phí để khách hàng dễ dàng tiếp nhận và đánh giá. Thời gian thực hiện 6 tháng, do phòng tài chính và marketing phối hợp thực hiện.
Tăng cường truyền thông và vận động xã hội: Tổ chức các chương trình giới thiệu, khuyến mãi và chia sẻ trải nghiệm từ khách hàng hiện tại nhằm tạo hiệu ứng lan tỏa tích cực, thúc đẩy khách hàng mới sử dụng dịch vụ. Thực hiện liên tục, do phòng marketing và truyền thông đảm nhiệm.
Các giải pháp trên cần được triển khai đồng bộ và có sự giám sát, đánh giá định kỳ để đảm bảo hiệu quả và điều chỉnh kịp thời.
Đối tượng nên tham khảo luận văn
Lãnh đạo và quản lý ngân hàng: Giúp hiểu rõ các nhân tố ảnh hưởng đến việc sử dụng dịch vụ E-mobile Banking, từ đó xây dựng chiến lược phát triển sản phẩm và dịch vụ phù hợp với nhu cầu khách hàng.
Nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành Tài chính – Ngân hàng: Cung cấp cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu thực tiễn về hành vi khách hàng trong lĩnh vực ngân hàng điện tử, làm tài liệu tham khảo cho các nghiên cứu tiếp theo.
Chuyên viên phát triển sản phẩm ngân hàng số: Hỗ trợ trong việc thiết kế, cải tiến ứng dụng và dịch vụ dựa trên các yếu tố khách hàng quan tâm như tính hữu ích, dễ sử dụng và bảo mật.
Chuyên gia marketing và truyền thông: Giúp xây dựng các chiến dịch truyền thông hiệu quả, tận dụng ảnh hưởng xã hội để tăng cường nhận thức và khuyến khích khách hàng sử dụng dịch vụ.
Luận văn cung cấp cái nhìn toàn diện và sâu sắc về hành vi khách hàng, giúp các đối tượng trên đưa ra quyết định và chiến lược phù hợp trong bối cảnh chuyển đổi số.
Câu hỏi thường gặp
Tại sao sự hữu ích lại quan trọng trong việc sử dụng E-mobile Banking?
Sự hữu ích giúp khách hàng nhận thấy lợi ích thiết thực như tiết kiệm thời gian, tiện lợi trong giao dịch. Ví dụ, khách hàng có thể chuyển tiền và thanh toán hóa đơn nhanh chóng mà không cần đến ngân hàng, từ đó tăng khả năng sử dụng dịch vụ.An toàn và bảo mật ảnh hưởng thế nào đến quyết định sử dụng dịch vụ?
Khách hàng rất quan tâm đến việc bảo vệ thông tin cá nhân và tài khoản. Nếu dịch vụ đảm bảo an toàn, khách hàng sẽ tin tưởng và sử dụng lâu dài. Nghiên cứu cho thấy yếu tố này có tác động tích cực rõ rệt đến hành vi sử dụng.Dịch vụ khách hàng có vai trò gì trong việc giữ chân khách hàng?
Dịch vụ khách hàng tốt giúp giải quyết nhanh các vấn đề phát sinh, tạo sự hài lòng và niềm tin. Ví dụ, phản hồi kịp thời khi khách hàng gặp khó khăn sẽ làm tăng sự trung thành và khuyến khích sử dụng dịch vụ thường xuyên.Chi phí hợp lý có thực sự quan trọng đối với khách hàng?
Chi phí hợp lý giúp khách hàng cảm thấy dịch vụ có giá trị và cạnh tranh. Nếu phí giao dịch quá cao, khách hàng có thể chuyển sang sử dụng dịch vụ của ngân hàng khác. Do đó, mức phí phù hợp là yếu tố then chốt để duy trì khách hàng.Ảnh hưởng xã hội tác động như thế nào đến việc sử dụng E-mobile Banking?
Khách hàng thường bị ảnh hưởng bởi ý kiến của người thân, bạn bè hoặc cộng đồng. Nếu những người xung quanh sử dụng và đánh giá tích cực dịch vụ, khách hàng mới có xu hướng tham gia sử dụng theo, tạo hiệu ứng lan tỏa tích cực.
Kết luận
- Luận văn đã xác định 7 nhân tố chính ảnh hưởng tích cực đến việc sử dụng dịch vụ E-mobile Banking tại Agribank Lâm Đồng II, bao gồm sự hữu ích, đảm bảo an toàn, dịch vụ khách hàng, dễ dàng sử dụng, chi phí hợp lý, công nghệ hiện đại và ảnh hưởng xã hội.
- Phương pháp nghiên cứu kết hợp định tính và định lượng với 292 mẫu khảo sát hợp lệ, sử dụng phần mềm SPSS 22 để phân tích, đảm bảo độ tin cậy và tính chính xác của kết quả.
- Kết quả nghiên cứu phù hợp với các nghiên cứu trong và ngoài nước, góp phần làm rõ các yếu tố quyết định hành vi sử dụng dịch vụ ngân hàng điện tử trong bối cảnh Việt Nam.
- Đề xuất các giải pháp quản trị cụ thể nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ, tăng cường bảo mật, cải tiến giao diện, điều chỉnh chi phí và phát huy ảnh hưởng xã hội để thu hút và giữ chân khách hàng.
- Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, giám sát hiệu quả và mở rộng nghiên cứu sang các chi nhánh khác để có cái nhìn toàn diện hơn về hành vi khách hàng trong lĩnh vực ngân hàng số.
Khuyến khích các nhà quản lý ngân hàng và chuyên gia nghiên cứu tiếp tục khai thác và ứng dụng kết quả này để thúc đẩy phát triển dịch vụ E-mobile Banking, góp phần vào sự phát triển bền vững của ngành ngân hàng Việt Nam.