Luận văn: Quản lý nhà nước về thu thuế DNNVV tại huyện Nhơn Trạch
Trường đại học
Học viện Khoa học Xã hộiChuyên ngành
Quản lý kinh tếNgười đăng
Ẩn danhThể loại
Luận văn thạc sĩ2020
101
0
0
Phí lưu trữ
30.000 VNĐMục lục chi tiết
Tóm tắt
I. Toàn cảnh công tác quản lý thu thuế DNNVV tại Nhơn Trạch
Huyện Nhơn Trạch, với vị thế là một trung tâm công nghiệp trọng điểm của tỉnh Đồng Nai, chứng kiến sự phát triển mạnh mẽ của khối doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV). Các doanh nghiệp này đóng vai trò xương sống cho kinh tế địa phương, không chỉ tạo ra hàng ngàn việc làm mà còn là nguồn đóng góp chính cho thu ngân sách nhà nước. Luận văn “Quản lý Nhà nước về thu thuế trong các doanh nghiệp vừa và nhỏ trên địa bàn huyện Nhơn Trạch” của tác giả Tô Thanh Long (2020) đã chỉ rõ, năm 2019, tổng thu ngân sách tại đây đạt trên 701,7 tỷ đồng, vượt 118% dự toán. Điều này cho thấy tầm quan trọng của việc tối ưu hóa công tác quản lý thu thuế. Quản lý thu thuế không chỉ là hoạt động thu đủ, thu đúng theo luật quản lý thuế, mà còn là quá trình hỗ trợ, tạo điều kiện để doanh nghiệp phát triển bền vững. Một hệ thống quản lý hiệu quả phải dựa trên nền tảng chính sách thuế minh bạch, thủ tục hành chính thuế đơn giản và sự tuân thủ tự nguyện của người nộp thuế. Theo đó, Chi cục Thuế huyện Nhơn Trạch đã triển khai nhiều biện pháp nhằm hiện đại hóa quy trình, từ khâu đăng ký, kê khai thuế, quyết toán thuế đến khâu thanh tra, kiểm tra thuế. Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu, công tác quản lý vẫn đối mặt với không ít thách thức, đòi hỏi phải có những giải pháp đồng bộ và quyết liệt hơn nữa để nâng cao hiệu quả thu thuế và chống thất thu thuế.
1.1. Vai trò then chốt của doanh nghiệp nhỏ và vừa ở Nhơn Trạch
Theo số liệu của Sở Kế hoạch và Đầu tư Đồng Nai, đến cuối năm 2019, huyện Nhơn Trạch có 2.104 doanh nghiệp nhỏ và vừa đang hoạt động. Các doanh nghiệp này hoạt động trong nhiều lĩnh vực đa dạng như sản xuất, xây dựng, thương mại, dịch vụ, góp phần quan trọng vào việc giải quyết việc làm và ổn định xã hội. Sự năng động của khối DNVVN giúp khai thác hiệu quả các tiềm năng kinh tế địa phương, thu hút vốn đầu tư và thúc đẩy tăng trưởng. Đóng góp của DNVVN vào thu ngân sách nhà nước là cực kỳ quan trọng, tạo nguồn lực tài chính để huyện đầu tư vào hạ tầng, an sinh xã hội. Do đó, việc tạo một môi trường kinh doanh thuận lợi, song song với việc quản lý thuế hiệu quả, là nhiệm vụ kép có ý nghĩa chiến lược.
1.2. Nền tảng pháp lý và quy trình quản lý thu thuế hiện hành
Luật Quản lý thuế và các văn bản hướng dẫn là cơ sở pháp lý cao nhất điều chỉnh mọi hoạt động thu thuế. Quy trình quản lý thu thuế đối với DNVVN được thực hiện theo các khâu công việc chuyên môn hóa, bao gồm: quản lý đăng ký thuế, quản lý kê khai thuế, nộp thuế, kế toán thuế, miễn giảm, hoàn thuế, quản lý nợ và cưỡng chế nợ thuế, và cuối cùng là thanh tra, kiểm tra thuế. Mỗi khâu đều được Tổng cục Thuế chuẩn hóa bằng các quy trình nghiệp vụ cụ thể, áp dụng thống nhất tại Chi cục Thuế huyện Nhơn Trạch. Mục tiêu là đảm bảo tính minh bạch, công bằng và hiệu quả, đồng thời giảm thiểu gánh nặng tuân thủ cho doanh nghiệp thông qua việc đơn giản hóa các thủ tục hành chính thuế.
II. 04 Thách thức lớn trong quản lý thu thuế DNNVV Nhơn Trạch
Công tác quản lý thu thuế tại Nhơn Trạch dù đạt được nhiều kết quả tích cực nhưng vẫn còn tồn tại những thách thức không nhỏ. Thách thức lớn nhất là tình trạng nợ đọng thuế và nguy cơ thất thu thuế. Báo cáo của Chi cục Thuế huyện Nhơn Trạch cho thấy, tình hình nợ thuế của DNVVN giai đoạn 2017-2019 vẫn còn ở mức đáng quan tâm. Nguyên nhân chủ yếu xuất phát từ ý thức chấp hành chính sách thuế của một bộ phận doanh nghiệp chưa cao, cố tình chây ỳ hoặc lợi dụng kẽ hở pháp luật để trốn tránh nghĩa vụ. Bên cạnh đó, một số DNVVN gặp khó khăn thực sự trong hoạt động sản xuất kinh doanh, dẫn đến không có khả năng nộp thuế đúng hạn. Thách thức thứ hai đến từ sự phức tạp của các giao dịch kinh tế và thủ thuật tránh thuế ngày càng tinh vi, đòi hỏi cán bộ thuế phải có trình độ chuyên môn cao để nhận diện và xử lý. Thứ ba, công tác hỗ trợ người nộp thuế đôi khi chưa thực sự sâu sát, kịp thời, khiến doanh nghiệp lúng túng khi thực hiện kê khai thuế và quyết toán thuế. Cuối cùng, áp lực quản lý ngày càng tăng trong khi nguồn nhân lực và cơ sở vật chất của cơ quan thuế còn hạn chế cũng là một rào cản lớn, ảnh hưởng đến hiệu quả thu thuế chung.
2.1. Thực trạng nợ đọng thuế và rủi ro thất thu ngân sách
Theo luận văn của Tô Thanh Long, tình trạng nợ đọng thuế của các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn huyện Nhơn Trạch trong giai đoạn 2017-2019 có xu hướng phức tạp. Mặc dù cơ quan thuế đã nỗ lực đôn đốc, tổng số nợ vẫn còn cao, tiềm ẩn rủi ro lớn gây thất thu thuế cho ngân sách. Các khoản nợ bao gồm cả nợ có khả năng thu và nợ khó đòi từ các doanh nghiệp đã ngừng hoạt động hoặc bỏ trốn. Vấn đề này không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến nguồn thu ngân sách nhà nước mà còn tạo ra sự bất bình đẳng giữa các doanh nghiệp, làm suy giảm tính tuân thủ tự nguyện của cộng đồng người nộp thuế.
2.2. Hạn chế trong công tác tuyên truyền và hỗ trợ người nộp thuế
Công tác tuyên truyền, hỗ trợ người nộp thuế là chìa khóa để nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật. Tuy nhiên, thực tế cho thấy hoạt động này tại Nhơn Trạch vẫn còn một số hạn chế. Các hình thức tuyên truyền chưa thực sự đa dạng và tiếp cận được hết các đối tượng doanh nghiệp. Việc giải đáp vướng mắc đôi khi còn chậm, chưa đáp ứng kịp thời nhu cầu của DNVVN, đặc biệt là các doanh nghiệp mới thành lập còn yếu về nghiệp vụ kế toán và chính sách thuế. Sự hạn chế này dẫn đến sai sót trong quá trình kê khai thuế, làm phát sinh các khoản phạt không đáng có và gây tốn kém thời gian, chi phí cho cả doanh nghiệp và cơ quan thuế.
III. Phương pháp tối ưu hóa kê khai và quyết toán thuế DNNVV
Để giải quyết các thách thức, việc hoàn thiện quy trình quản lý kê khai thuế và quyết toán thuế là ưu tiên hàng đầu. Giải pháp cốt lõi là đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và hiện đại hóa toàn diện công tác quản lý thu thuế. Chi cục Thuế huyện Nhơn Trạch cần tiếp tục khuyến khích 100% doanh nghiệp nhỏ và vừa thực hiện kê khai và nộp thuế điện tử. Việc này không chỉ giúp giảm thiểu thủ tục hành chính thuế mà còn xây dựng được cơ sở dữ liệu lớn, phục vụ hiệu quả cho công tác phân tích rủi ro. Thay vì kiểm tra dàn trải, cơ quan thuế cần chuyển đổi mạnh mẽ sang mô hình quản lý rủi ro thuế. Dựa trên các tiêu chí phân tích dữ liệu, hệ thống sẽ tự động cảnh báo các doanh nghiệp có dấu hiệu rủi ro cao về hóa đơn, chi phí, doanh thu... để tập trung nguồn lực cho công tác thanh tra, kiểm tra thuế. Phương pháp này giúp nâng cao hiệu quả thu thuế, phát hiện kịp thời hành vi gian lận mà không gây phiền hà cho các doanh nghiệp tuân thủ tốt chính sách thuế. Song song đó, việc đào tạo, nâng cao năng lực phân tích dữ liệu cho cán bộ thuế là yếu tố không thể thiếu để vận hành hiệu quả mô hình quản lý hiện đại này.
3.1. Hiện đại hóa quy trình quản lý đăng ký và kê khai thuế
Hiện đại hóa bắt đầu từ khâu đầu tiên là đăng ký thuế. Việc liên thông điện tử giữa cơ quan đăng ký kinh doanh và cơ quan thuế cần được tối ưu hóa để thông tin doanh nghiệp được cập nhật tự động và chính xác. Đối với kê khai thuế, cần phát triển các phần mềm hỗ trợ thông minh, có khả năng kiểm tra, đối chiếu lỗi ngay trên tờ khai trước khi người nộp thuế gửi đi. Điều này giúp hạn chế tối đa các sai sót không cố ý, giảm bớt số lượng tờ khai phải điều chỉnh, bổ sung, tiết kiệm thời gian và nguồn lực cho cả hai bên.
3.2. Tăng cường thanh tra kiểm tra thuế dựa trên phân tích rủi ro
Công tác thanh tra, kiểm tra thuế cần được thực hiện một cách có chọn lọc và hiệu quả. Thay vì kiểm tra theo kế hoạch định kỳ, Chi cục Thuế huyện Nhơn Trạch nên tập trung vào các doanh nghiệp được hệ thống quản lý rủi ro thuế xác định có nguy cơ vi phạm cao. Các tiêu chí rủi ro bao gồm: doanh nghiệp có giao dịch liên kết phức tạp, doanh nghiệp báo lỗ nhiều năm nhưng vẫn mở rộng kinh doanh, doanh nghiệp có tỷ suất lợi nhuận thấp bất thường so với ngành. Cách tiếp cận này giúp cơ quan thuế sử dụng nguồn lực một cách tối ưu, tăng tỷ lệ phát hiện vi phạm và truy thu các khoản thất thu thuế.
IV. Bí quyết tăng cường quản lý nợ và chống thất thu hiệu quả
Quản lý nợ đọng thuế và chống thất thu thuế là hai nhiệm vụ trọng tâm để đảm bảo sự bền vững của nguồn thu ngân sách nhà nước. Giải pháp đầu tiên và quan trọng nhất là phải phân loại chính xác các khoản nợ. Cần tách bạch giữa nợ của doanh nghiệp thực sự khó khăn và nợ của các đối tượng cố tình chây ỳ. Với nhóm khó khăn, cơ quan thuế có thể áp dụng các biện pháp hỗ trợ như gia hạn nộp thuế theo quy định của luật quản lý thuế. Ngược lại, với nhóm chây ỳ, cần áp dụng quyết liệt các biện pháp cưỡng chế nợ thuế như phong tỏa tài khoản, thông báo hóa đơn không còn giá trị sử dụng. Một giải pháp quan trọng khác là tăng cường sự phối hợp liên ngành. Chi cục Thuế huyện Nhơn Trạch cần chủ động trao đổi thông tin với các cơ quan như ngân hàng, hải quan, quản lý đất đai, công an kinh tế. Sự phối hợp này giúp xác minh dòng tiền, tài sản của doanh nghiệp nợ thuế, từ đó thực hiện cưỡng chế hiệu quả hơn. Đồng thời, việc công khai danh sách các doanh nghiệp nợ thuế lớn trên các phương tiện thông tin đại chúng cũng là một biện pháp hiệu quả, tạo áp lực xã hội và nâng cao tính răn đe, góp phần cải thiện hiệu quả thu thuế.
4.1. Áp dụng đồng bộ các biện pháp đôn đốc và cưỡng chế nợ thuế
Quy trình quản lý nợ phải được thực hiện một cách bài bản, bắt đầu bằng việc gửi thông báo, gọi điện đôn đốc. Nếu doanh nghiệp nhỏ và vừa không hợp tác, các biện pháp cưỡng chế theo quy định của Luật Quản lý thuế sẽ được áp dụng theo thứ tự. Việc thực hiện nghiêm minh, công bằng và đúng pháp luật sẽ đảm bảo thu hồi các khoản nợ đọng thuế, đồng thời giữ vững kỷ cương, tạo môi trường kinh doanh lành mạnh cho các doanh nghiệp chấp hành tốt.
4.2. Phối hợp liên ngành nhằm kiểm soát chặt chẽ các nguồn thu
Chống thất thu thuế không phải là nhiệm vụ của riêng ngành thuế. Sự phối hợp với các cơ quan chức năng khác là vô cùng cần thiết. Ví dụ, phối hợp với cơ quan tài nguyên môi trường để quản lý thuế liên quan đến khai thác tài nguyên, đất đai; phối hợp với quản lý thị trường để chống buôn lậu, gian lận thương mại. Việc xây dựng một cơ chế chia sẻ thông tin hiệu quả giữa các cơ quan sẽ giúp bịt kín các kẽ hở, đảm bảo mọi nguồn thu ngân sách nhà nước đều được quản lý chặt chẽ.
V. Bài học thực tiễn từ quản lý thu thuế tại Nhơn Trạch
Thực tiễn tại Chi cục Thuế huyện Nhơn Trạch mang lại nhiều bài học kinh nghiệm quý giá. Kết quả thu ngân sách nhà nước luôn vượt chỉ tiêu trong giai đoạn 2017-2019 là minh chứng rõ nét cho những nỗ lực cải cách công tác quản lý thu thuế. Một trong những yếu tố thành công là việc bám sát chỉ đạo của ngành và chính quyền địa phương, tham mưu kịp thời các giải pháp tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, đặc biệt trong bối cảnh kinh tế biến động. Việc đẩy mạnh đối thoại, lắng nghe ý kiến doanh nghiệp đã giúp xây dựng mối quan hệ hợp tác tích cực, nâng cao tinh thần tự giác tuân thủ chính sách thuế. Bên cạnh đó, việc học hỏi kinh nghiệm từ các đơn vị bạn cũng là một yếu tố quan trọng. Luận văn của Tô Thanh Long đã phân tích kinh nghiệm của Chi cục Thuế Sông Lô (Vĩnh Phúc) và Quảng Trạch (Quảng Bình), cho thấy việc quyết liệt trong công tác thanh tra, kiểm tra thuế và quản lý nợ là chìa khóa để chống thất thu thuế. Bài học rút ra là cần kết hợp hài hòa giữa hỗ trợ và quản lý, giữa tạo thuận lợi và tăng cường giám sát để tối ưu hóa hiệu quả thu thuế.
5.1. Những kết quả nổi bật trong công tác thu ngân sách nhà nước
Giai đoạn 2017-2019, Chi cục Thuế huyện Nhơn Trạch đã đạt được những thành tựu đáng ghi nhận. Tỷ lệ hoàn thành dự toán thu ngân sách luôn ở mức cao. Công tác kiểm tra hồ sơ kê khai thuế tại trụ sở cơ quan thuế và thanh tra, kiểm tra thuế tại doanh nghiệp được tăng cường, qua đó truy thu hàng tỷ đồng tiền thuế còn thiếu và xử lý nhiều vi phạm. Những con số này không chỉ phản ánh nỗ lực của ngành thuế mà còn cho thấy tiềm năng và sự đóng góp to lớn của cộng đồng DNVVN vào sự phát triển chung của huyện.
5.2. Kinh nghiệm từ các mô hình quản lý thuế thành công khác
Nghiên cứu kinh nghiệm từ Chi cục Thuế huyện Sông Lô và Quảng Trạch cho thấy, để quản lý thuế DNVVN hiệu quả, cần tập trung vào một số giải pháp trọng tâm. Đó là: kiện toàn đội ngũ cán bộ thuế chuyên nghiệp; đẩy mạnh đa dạng hóa các hình thức hỗ trợ người nộp thuế; đổi mới cơ chế kiểm tra dựa trên quản lý rủi ro thuế; và phối hợp chặt chẽ với các cơ quan liên quan để rà soát, đôn đốc thu nộp. Những bài học này là tài liệu tham khảo hữu ích để Nhơn Trạch tiếp tục hoàn thiện mô hình quản lý của mình.
VI. Định hướng tương lai cho quản lý thu thuế DNNVV Nhơn Trạch
Để đáp ứng yêu cầu phát triển trong giai đoạn mới, công tác quản lý thu thuế đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Nhơn Trạch cần có những bước đi chiến lược và dài hạn. Định hướng đến năm 2025, mục tiêu chủ đạo là xây dựng một hệ thống quản lý thuế hiện đại, minh bạch, hiệu lực và hiệu quả. Trọng tâm là tiếp tục cải cách thủ tục hành chính thuế theo hướng đơn giản, rõ ràng, giảm chi phí tuân thủ cho người nộp thuế. Song song đó, việc hoàn thiện chính sách thuế cần được thực hiện thường xuyên để phù hợp với thực tiễn kinh tế và thông lệ quốc tế. Yếu tố con người giữ vai trò quyết định. Ngành thuế cần xây dựng kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng để nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ và đạo đức công vụ cho đội ngũ cán bộ thuế. Đặc biệt, cần chú trọng kỹ năng phân tích dữ liệu, ứng dụng công nghệ thông tin và quản lý rủi ro thuế. Việc đầu tư đồng bộ vào cả ba yếu tố: thể chế, công nghệ và con người sẽ là nền tảng vững chắc để nâng cao hiệu quả thu thuế, đảm bảo nguồn thu ngân sách nhà nước ổn định, góp phần thúc đẩy môi trường kinh doanh tại Nhơn Trạch ngày càng lành mạnh và phát triển.
6.1. Mục tiêu hoàn thiện chính sách và thủ tục thuế đến năm 2025
Định hướng của Chi cục Thuế huyện Nhơn Trạch là tiếp tục rà soát, kiến nghị sửa đổi các quy định trong chính sách thuế và Luật Quản lý thuế còn bất cập. Mục tiêu là tạo ra một hành lang pháp lý công bằng, khuyến khích DNVVN đầu tư, phát triển sản xuất kinh doanh. Các thủ tục hành chính thuế, đặc biệt là quy trình kê khai thuế, quyết toán thuế và hoàn thuế, sẽ tiếp tục được đơn giản hóa, cắt giảm các bước không cần thiết và đẩy mạnh thực hiện hoàn toàn trên môi trường điện tử.
6.2. Nâng cao năng lực cán bộ và ứng dụng công nghệ thông tin
Con người và công nghệ là hai trụ cột của quản lý thuế hiện đại. Trong tương lai, ngành thuế Nhơn Trạch sẽ tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ "chuyên nghiệp, liêm chính, đổi mới". Các chương trình đào tạo chuyên sâu về thanh tra, kiểm tra thuế, phân tích tài chính doanh nghiệp và quản lý rủi ro thuế sẽ được ưu tiên. Đồng thời, việc nâng cấp hạ tầng công nghệ thông tin, ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) và phân tích dữ liệu lớn (Big Data) vào quản lý thuế sẽ là bước đột phá để chống thất thu thuế và nâng cao toàn diện hiệu quả thu thuế.
04/10/2025
TÀI LIỆU LIÊN QUAN
Bạn đang xem trước tài liệu:
Luận văn thạc sĩ quản lý nhà nước về thu thuế trong các doanh nghiệp vừa và nhỏ trên địa bàn huyện nhơn trạch