I. Giới thiệu và mục tiêu nghiên cứu
Luận án tiến sĩ 'Lịch sử tiến hóa trầm tích Holocen ven biển Thanh Hóa' tập trung vào việc nghiên cứu đặc điểm tướng và lịch sử tiến hóa của các trầm tích Holocen tại khu vực ven biển Thanh Hóa. Mục tiêu chính là làm sáng tỏ quá trình hình thành và phát triển của các trầm tích này, đồng thời đánh giá tác động của dao động mực nước biển và các yếu tố tự nhiên khác. Nghiên cứu này có ý nghĩa quan trọng trong việc quy hoạch và phát triển bền vững khu vực ven biển, đặc biệt trong bối cảnh biến đổi khí hậu toàn cầu.
1.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu là các trầm tích Holocen tại khu vực ven biển Thanh Hóa, từ đường bờ hiện tại đến khoảng 15-20km vào đất liền. Phạm vi nghiên cứu bao gồm các huyện Nga Sơn và Quảng Xương, với tọa độ từ 105°45'2" đến 106°1'2" kinh độ Đông và 19°37'10" đến 19°59'53" vĩ độ Bắc.
1.2. Cơ sở tài liệu và phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu sử dụng các phương pháp như khoan lấy mẫu, phân tích độ hạt, cổ sinh vật học, và xác định tuổi tuyệt đối bằng đồng vị 14C. Các tài liệu bao gồm dữ liệu từ các lỗ khoan, ảnh vệ tinh, và bản đồ địa hình. Kết quả phân tích được tổng hợp để xây dựng mô hình tiến hóa trầm tích.
II. Đặc điểm tướng trầm tích Holocen
Luận án phân tích các tướng trầm tích Holocen tại khu vực ven biển Thanh Hóa, bao gồm các nhóm tướng aluvi, estuary, châu thổ, và aluvi hiện đại. Các tướng trầm tích này được hình thành qua các giai đoạn khác nhau, từ bồi lấp thung lũng cắt xẻ đến hình thành châu thổ và aluvi hiện đại. Mỗi tướng trầm tích có đặc điểm riêng về thành phần vật chất, cấu trúc, và môi trường lắng đọng.
2.1. Nhóm tướng aluvi bồi lấp thung lũng cắt xẻ
Nhóm tướng này được hình thành trong giai đoạn cuối Pleistocen muộn đến giữa Holocen sớm, bao gồm các trầm tích cát, sạn, sỏi lòng sông, sét bột đồng bằng ngập lụt, và sét bột đầm lầy cửa sông. Các trầm tích này phản ánh quá trình bồi lấp thung lũng cắt xẻ do sự dao động mực nước biển.
2.2. Nhóm tướng estuary vũng vịnh
Nhóm tướng này được hình thành trong giai đoạn giữa Holocen sớm đến đầu Holocen giữa, bao gồm các trầm tích sét bột bãi triều, cồn cát triều, và sét bột vũng vịnh. Các trầm tích này phản ánh sự hình thành các vũng vịnh và cửa sông do sự dâng cao của mực nước biển.
III. Lịch sử tiến hóa trầm tích Holocen
Luận án làm sáng tỏ lịch sử tiến hóa trầm tích Holocen tại khu vực ven biển Thanh Hóa qua bốn giai đoạn chính: bồi lấp thung lũng cắt xẻ, estuary - vũng vịnh, châu thổ, và aluvi hiện đại. Mỗi giai đoạn được đặc trưng bởi các tướng trầm tích và quá trình địa chất khác nhau, phản ánh sự thay đổi của mực nước biển và các yếu tố tự nhiên.
3.1. Giai đoạn bồi lấp thung lũng cắt xẻ
Giai đoạn này diễn ra từ cuối Pleistocen muộn đến giữa Holocen sớm, với sự hình thành các trầm tích cát, sạn, sỏi lòng sông và sét bột đồng bằng ngập lụt. Các trầm tích này phản ánh quá trình bồi lấp thung lũng cắt xẻ do sự dao động mực nước biển.
3.2. Giai đoạn estuary vũng vịnh
Giai đoạn này diễn ra từ giữa Holocen sớm đến đầu Holocen giữa, với sự hình thành các trầm tích sét bột bãi triều, cồn cát triều, và sét bột vũng vịnh. Các trầm tích này phản ánh sự hình thành các vũng vịnh và cửa sông do sự dâng cao của mực nước biển.
IV. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn
Luận án đóng góp cơ sở lý luận cho nghiên cứu đồng bằng châu thổ do động lực sóng thống trị ở Việt Nam. Kết quả nghiên cứu giúp làm sáng tỏ sự phân bố và lịch sử tiến hóa các thành tạo trầm tích Holocen tại khu vực ven biển Thanh Hóa, từ đó hỗ trợ quy hoạch và phát triển bền vững khu vực này.
4.1. Ý nghĩa khoa học
Luận án cung cấp cơ sở lý luận và dữ liệu thực tiễn cho nghiên cứu địa chất và trầm tích học tại khu vực ven biển Thanh Hóa. Các kết quả nghiên cứu góp phần làm sáng tỏ quá trình hình thành và tiến hóa của các trầm tích Holocen, đồng thời cung cấp thông tin quan trọng cho các nghiên cứu liên quan đến biến đổi khí hậu và nước biển dâng.
4.2. Ý nghĩa thực tiễn
Kết quả nghiên cứu của luận án có giá trị ứng dụng cao trong việc quy hoạch và phát triển bền vững khu vực ven biển Thanh Hóa. Các thông tin về đặc điểm tướng trầm tích và lịch sử tiến hóa giúp đánh giá nguy cơ xói lở bờ biển, xâm nhập mặn, và các tác động khác của biến đổi khí hậu, từ đó đề xuất các giải pháp quản lý và sử dụng hợp lý tài nguyên đất và nước.
