I. Lý do chọn đề tài
Ngân hàng thương mại (NHTM) đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế, là trung gian tài chính cung cấp vốn cho các hoạt động sản xuất, kinh doanh. Tuy nhiên, hoạt động của NHTM cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro, đặc biệt là gian lận và sai sót có thể dẫn đến thiệt hại lớn. Do đó, việc xây dựng hệ thống kiểm soát nội bộ (KSNB) hiệu quả là cần thiết để bảo vệ tài sản, đảm bảo tính chính xác của thông tin và tuân thủ pháp luật. Agribank, một trong những NHTM lớn tại Việt Nam, có mạng lưới rộng khắp và đóng vai trò trụ cột trong phát triển nông nghiệp và nông thôn. Việc nghiên cứu pháp luật về KSNB tại Agribank không chỉ giúp nâng cao hiệu quả quản lý mà còn góp phần bảo đảm an toàn cho hoạt động ngân hàng. Mục tiêu của nghiên cứu là tìm hiểu và phân tích các quy định pháp luật về KSNB, đánh giá thực trạng áp dụng tại Agribank, từ đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện và nâng cao hiệu quả hoạt động KSNB.
II. Tình hình nghiên cứu đề tài
Nghiên cứu về hệ thống KSNB trong các NHTM đã được thực hiện qua nhiều công trình nghiên cứu khác nhau. Một số công trình đáng chú ý như nghiên cứu về hoạt động kiểm tra, kiểm toán nội bộ trong các tổ chức tín dụng. Tuy nhiên, hầu hết các nghiên cứu tập trung vào khía cạnh kinh tế mà chưa đi sâu vào khía cạnh pháp lý của hệ thống KSNB. Đề tài này nhằm lấp đầy khoảng trống nghiên cứu về pháp luật KSNB trong NHTM, đặc biệt là tại Agribank. Thực trạng pháp luật hiện hành về KSNB tại NHTM cần được đánh giá một cách toàn diện để xác định những vấn đề còn tồn tại và đề xuất giải pháp phù hợp. Việc nghiên cứu này không chỉ có giá trị lý luận mà còn có ý nghĩa thực tiễn trong việc nâng cao hiệu quả quản lý và điều hành tại các NHTM.
III. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
Mục đích chính của nghiên cứu là làm rõ những vấn đề lý luận về hệ thống KSNB, tìm hiểu các quy định pháp luật liên quan đến KSNB tại NHTM và thực tiễn áp dụng tại Agribank. Nhiệm vụ nghiên cứu bao gồm: phân tích, đánh giá thực trạng pháp luật về KSNB, làm rõ nội dung của các quy định pháp luật, bình luận và đánh giá ưu nhược điểm, đồng thời phân tích những mặt đạt được và chưa đạt được trong thực thi pháp luật về KSNB tại Agribank. Từ đó, đề xuất các quan điểm và giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả thực hiện pháp luật về KSNB tại Agribank, giúp tổ chức này hoạt động an toàn và hiệu quả hơn trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế.
IV. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của luận văn là hệ thống các quy phạm pháp luật về KSNB trong NHTM, bao gồm các quy định của Luật các tổ chức tín dụng và các văn bản pháp luật liên quan do Ngân hàng Nhà nước ban hành. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào việc đánh giá thực trạng áp dụng các quy định này tại Agribank, thông qua việc phân tích các quy chế, quy định nội bộ và các hoạt động thực hiện của ngân hàng. Nghiên cứu sẽ không chỉ dừng lại ở việc phân tích lý thuyết mà còn đi sâu vào thực tiễn áp dụng, từ đó đưa ra những nhận định và đề xuất giải pháp phù hợp.
V. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
Đề tài nghiên cứu có ý nghĩa khoa học và thực tiễn rõ rệt. Về mặt khoa học, nghiên cứu cung cấp cái nhìn toàn diện về hệ thống KSNB trong NHTM, đánh giá các quy định pháp luật hiện hành và chỉ ra những điểm hạn chế, bất cập trong thực tiễn áp dụng. Điều này không chỉ làm phong phú thêm tài liệu nghiên cứu về lĩnh vực này mà còn góp phần nâng cao nhận thức về vai trò của KSNB trong quản lý ngân hàng. Về mặt thực tiễn, nghiên cứu đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm hoàn thiện và nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống KSNB tại Agribank, từ đó giúp ngân hàng này hoạt động an toàn, hiệu quả hơn, bảo vệ tài sản và tăng cường độ tin cậy của thông tin tài chính.
VI. Kết luận chương 1
Chương 1 đã trình bày những lý luận cơ bản về hệ thống KSNB trong NHTM, bao gồm khái niệm, mục tiêu và vai trò của KSNB trong hoạt động ngân hàng. Hệ thống KSNB không chỉ giúp bảo vệ tài sản, đảm bảo độ tin cậy của thông tin mà còn góp phần thực hiện các chế độ pháp lý. Các quy định pháp luật về KSNB trong NHTM đã được xây dựng và phát triển qua nhiều giai đoạn, tuy nhiên còn nhiều vấn đề cần được cải thiện. Việc nghiên cứu pháp luật về KSNB tại Agribank sẽ giúp làm rõ những vấn đề này và đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động KSNB tại ngân hàng này.
