Kiểm Soát Nội Bộ Hoạt Động Tín Dụng Tại Ngân Hàng Nông Nghiệp Và Phát Triển Nông Thôn Việt Nam

Tín dụng ngân hàng là giao dịch giữa hai chủ thể, trong đó ngân hàng (bên cấp tín dụng) chuyển giao tài sản cho bên nhận tín dụng sử dụng theo nguyên tắc hoàn trả cả gốc và lãi. Hoạt động này mang tính chất có kỳ hạn, có tính rủi ro và chi phí. Agribank cần quản lý chặt chẽ các đặc điểm này để đảm bảo an toàn và hiệu quả. Tín dụng là một giao dịch về tài sản tiền tệ, trong đó bên cấp tín dụng (ngân hàng, tổ chức tín dụng khác) chuyển giao tài sản cho bên nhận tín dụng (doanh nghiệp, cá nhân, chủ thể khác…) sử dụng theo nguyên tắc có hoàn trả cả gốc lẫn lãi.

Tín dụng có thể được phân loại theo nhiều tiêu chí khác nhau, như thời hạn, mục đích sử dụng, đối tượng vay vốn. Rủi ro tín dụng là khả năng người vay không trả được nợ gốc và lãi đúng hạn, gây tổn thất cho ngân hàng. Việc phân loại tín dụng giúp Agribank quản lý rủi ro hiệu quả hơn. Rủi ro tín dụng là dễ xảy ra nhất trong hoạt động ngân hàng. Nguyên nhân của thực trạng đó là do chủ quan từ phía ngân hàng (năng lực, tổ chức hoạt động kinh doanh…) và khách hàng (với những hành vi lừa đảo để vay vốn ngân hàng ngày càng xuất hiện với những hình thức tinh vi hơn; kinh doanh thua lỗ; do thay đổi chính sách; tình trạng đầu tƣ vốn vào những dự án hiệu quả kinh tế thấp.) hoặc do khách quan nhƣ thiên tai, dịch bệnh…

Kiểm soát nội bộ là một quá trình được thiết kế để cung cấp sự đảm bảo hợp lý về việc đạt được các mục tiêu liên quan đến hoạt động, báo cáo và tuân thủ. Mục tiêu chính là bảo vệ tài sản, đảm bảo tính chính xác của thông tin và tuân thủ pháp luật. Ủy ban Basel về giám sát ngân hàng đã tổ chức các cuộc nghiên cứu, khảo sát và kết quả chỉ ra rằng những tổn thất, đổ vỡ trong hoạt động ngân hàng chủ yếu xuất phát từ việc ngân hàng không duy trì đƣợc hệ thống kiểm soát nội bộ hiệu quả để ngăn chặn hoặc phát hiện sớm các rủi ro.

Hệ thống kiểm soát nội bộ bao gồm môi trường kiểm soát, đánh giá rủi ro, hoạt động kiểm soát, thông tin và truyền thông, và giám sát. Môi trường kiểm soát tạo nền tảng cho hệ thống kiểm soát nội bộ. Đánh giá rủi ro giúp xác định và đánh giá các rủi ro tiềm ẩn. Hoạt động kiểm soát là các chính sách và thủ tục được thiết lập để giảm thiểu rủi ro. Thông tin và truyền thông đảm bảo rằng thông tin liên quan được truyền đạt kịp thời và chính xác. Giám sát là quá trình đánh giá hiệu quả của hệ thống kiểm soát nội bộ. Cũng chính vì tầm quan trọng của hệ thống kiểm soát nội bộ mà COSO - một ủy ban thuộc Hội đồng quốc gia Hoa Kỳ về việc chống gian lận trong báo cáo tài chính (Nationnal Commission on Financial Reporting, hay còn đƣợc gọi là Treadway Commis-sion) đã ra đời và ban hành Khuôn khổ về hệ thống hệ thống kiểm soát nội bộ năm 1992, cập nhật phiên bản mới năm 2013 đã tạo nên một khởi đầu về chuẩn mực kiểm soát nội bộ trên toàn thế giới.

Các nguyên tắc kiểm soát nội bộ bao gồm tính độc lập, khách quan, tuân thủ, và hiệu quả. Nội dung kiểm soát nội bộ bao gồm kiểm soát quy trình tín dụng, kiểm soát rủi ro tín dụng, và kiểm soát tuân thủ. Tính cấp thiết của đề tài Ngân hàng thƣơng mại là một loại hình doanh nghiệp đặc biệt, hoạt động kinh doanh trong lĩnh vực tiền tệ, tín dụng, thanh toán, liên quan đến toàn bộ nền kinh tế. Vì vậy, có rất nhiều rủi ro, trong đó rủi ro tín dụng là dễ xảy ra nhất trong hoạt động ngân hàng.

Nhiều ngân hàng thương mại Việt Nam đã triển khai các hệ thống kiểm soát nội bộ hiệu quả. Nghiên cứu các hệ thống này giúp Agribank học hỏi và áp dụng các phương pháp phù hợp. Trên thực tế tại các ngân hàng thƣơng mại nói chung và Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Chi nhánh KCN Sóng thần đƣợc đặt tại Thị xã Dĩ An, Bình Dƣơng (nơi đƣợc coi là trái tim công nghiệp của tỉnh, luôn có mức tăng trƣởng tín dụng cao) cũng đang tăng cƣờng hệ thống kiểm soát nội bộ tuy nhiên chƣa có hoàn thiện, vì vậy có những khiếm khuyết đã tạo kẽ hở cho các sai phạm về nghiệp vụ và đạo đức của những ngƣời làm công tác tín dụng và không tạo sự cảnh báo kịp thời về các khoản tín dụng có vấn đề.

Từ kinh nghiệm của các ngân hàng khác, Agribank Chi nhánh KCN Sóng Thần có thể rút ra các bài học về thiết kế và vận hành hệ thống kiểm soát nội bộ. Các bài học này giúp Agribank cải thiện hệ thống của mình và giảm thiểu rủi ro tín dụng. Từ thực trạng đó tôi chọn đề tài nghiên cứu: “Kiểm soát nội bộ hoạt động tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam Chi nhánh KCN Sóng Thần”.

Giới thiệu về quá trình hình thành và phát triển của Agribank Chi nhánh KCN Sóng Thần, cơ cấu tổ chức và hoạt động kinh doanh chủ yếu. Mục tiêu nghiên cứu Mục tiêu tổng quát: Phân tích, đánh giá thực trạng kiểm soát nội bộ hoạt động tín dụng tại Agribank Chi nhánh KCN Sóng Thần và đề xuất các giải pháp hoàn thiện công tác kiểm soát nội bộ hoạt động tín dụng.

Phân tích thực trạng hoạt động tín dụng và rủi ro tín dụng tại Agribank Chi nhánh KCN Sóng Thần trong giai đoạn 2013-2015. Mục tiêu cụ thể: - Hệ thống hóa các lý luận về tín dụng, rủi ro tín dụng và kiểm soát nội bộ hoạt động tín dụng. - Phân tích thực trạng hoạt động tín dụng tại Agribank Chi nhánh KCN Sóng Thần năm 2013 - 2015, rủi ro tín dụng đã, đang và có nguy cơ xảy ra tại Chi nhánh, nguyên nhân của rủi ro xuất phát từ kiểm soát nội bộ hoạt động tín dụng.

Đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ hoạt động tín dụng tại Agribank Chi nhánh KCN Sóng Thần, bao gồm thiết kế và vận hành. - Phân tích thực trạng hệ thống KSNB hoạt động tín dụng tại Agribank Chi nhánh KCN Sóng Thần bao gồm thiết kế và vận hành, từ đó tìm hiểu những tồn tại và nguyên nhân tồn tại của hệ thống KSNB. - Đề xuất các giải pháp và kiến nghị hoàn thiện hệ thống KSNB hoạt động tín dụng góp phần giảm rủi ro tín dụng, gia tăng lợi nhuận cho ngân hàng.

Trình bày định hướng phát triển của Agribank Chi nhánh KCN Sóng Thần và định hướng phát triển hoạt động tín dụng của chi nhánh. Câu hỏi nghiên cứu - Tại sao phải xây dựng, hoàn thiện KSNB hoạt động tín dụng tại NHTM? - Rủi ro tín dụng đã và đang xảy ra nhƣ thế nào tại Chi nhánh, trong đó nguyên nhân nào thuộc về kiểm soát nội bộ hoạt động tín dụng?.

Đề xuất các giải pháp cụ thể để hoàn thiện kiểm soát nội bộ hoạt động tín dụng tại Agribank Chi nhánh KCN Sóng Thần, bao gồm cải thiện môi trường kiểm soát, tăng cường đánh giá rủi ro, nâng cao hiệu quả hoạt động kiểm soát, cải thiện thông tin và truyền thông, và tăng cường giám sát. - Hệ thống kiểm soát nội bộ hoạt động tín dụng tại Chi nhánh đã thiết kế và vận hành nhƣ thế nào? có những hạn chế gì?, nguyên nhân do đâu? - Giải pháp hữu hiệu, hiệu quả nào khắc phục đƣợc những hạn chế kiểm soát nội bộ hoạt động tín dụng của Chi nhánh trong thời gian tới?

Đưa ra các kiến nghị đối với Agribank và Ngân hàng Nhà nước để hỗ trợ Agribank Chi nhánh KCN Sóng Thần trong việc hoàn thiện kiểm soát nội bộ hoạt động tín dụng. 5. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu - Đối tƣợng nghiên cứu của đề tài: Hệ thống kiểm soát nội bộ tại NHTM - Phạm vi nghiên cứu: Về nội dung: Hệ thống KSNB hoạt động tín dụng và các vấn đề có liên quan Về không gian: Tại Agribank Chi nhánh KCN Sóng Thần.