Khảo Sát Tình Hình Sử Dụng Kháng Sinh Trên Bệnh Nhân Suy Thận Mạn Tại Bệnh Viện Đa Khoa Hậu Giang

• Tác giả: Lê Huỳnh Đức Minh
• Người hướng dẫn: PGS. Trần Công Luận
• Trường học: Trường Đại Học Tây Đô
• Chuyên ngành: Dược lý và Dược lâm sàng
• Đề tài: Khảo Sát Tình Hình Sử Dụng Kháng Sinh Trên Bệnh Nhân Suy Thận Mạn Tại Bệnh Viện Đa Khoa Hậu Giang
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2020
• Địa điểm: Cần Thơ

• LỜI CẢM ƠN
• TÓM TẮT NỘI DUNG LUẬN VĂN
• ABSTRACT
• CAM KẾT KẾT QUẢ
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN
• 1.1. Bệnh suy thận
• 1.2. Định nghĩa suy thận
• 1.3. Tình hình dịch tễ
• 1.4. Sử dụng kháng sinh trong điều trị nhiễm khuẩn
• 1.5. Định nghĩa kháng sinh
• 1.6. Nguyên tắc sử dụng kháng sinh
• 1.7. Các nhóm kháng sinh
• 1.8. Sử dụng kháng sinh trên bệnh nhân suy thận
• 1.9. Thay đổi dược động học trên bệnh nhân suy thận
• 1.10. Lựa chọn kháng sinh trên bệnh nhân suy thận
• 1.11. Điều chỉnh liều kháng sinh trên bệnh nhân suy thận
• 1.12. Vài nét về địa điểm nghiên cứu
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Đối tượng nghiên cứu
• 2.2. Tiêu chuẩn lựa chọn đối tượng nghiên cứu
• 2.3. Tiêu chuẩn loại trừ
• 2.4. Phương pháp nghiên cứu
• 2.5. Thiết kế nghiên cứu
• 2.6. Nội dung nghiên cứu
• 2.7. Phương pháp kiểm soát sai số
• 2.8. Xử lý số liệu
• 2.9. Đạo đức trong nghiên cứu
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Đặc điểm bệnh nhân trong mẫu nghiên cứu
• 3.2. Phân bố bệnh nhân theo nhóm tuổi
• 3.3. Phân bố bệnh nhân theo giới
• 3.4. Phân bố bệnh nhân theo vùng địa lý
• 3.5. Phân bố bệnh nhân theo khoa phòng điều trị
• 3.6. Tỷ lệ bệnh lý nền khi vào khoa
• 3.7. Phân loại bệnh nhân theo chức năng thận
• 3.8. Tỷ lệ bệnh nhân chạy thận nhân tạo
• 3.9. Đặc điểm sử dụng kháng sinh tại bệnh viện đa khoa Hậu Giang
• 3.10. Các kháng sinh được sử dụng tại bệnh viện đa khoa Hậu Giang
• 3.11. Đường dùng kháng sinh được chỉ định
• 3.12. Tỷ lệ đổi kháng sinh
• 3.13. Tỷ lệ phối hợp kháng sinh trong một đơn
• 3.14. Thời gian sử dụng kháng sinh
• 3.15. Đánh giá tính an toàn hợp lý
• 3.16. Tính hợp lý trong sử dụng kháng sinh
• 3.17. Tính an toàn trong sử dụng kháng sinh
• 4. CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN
• 4.1. Đặc điểm mô hình nhiễm khuẩn tại bệnh viện đa khoa Hậu Giang
• 4.2. Đặc điểm sử dụng kháng sinh tại bệnh viện đa khoa Hậu Giang
• 4.3. Tính an toàn và hợp lý trong sử dụng kháng sinh
• KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Tổng Quan Về Khảo Sát Sử Dụng Kháng Sinh Suy Thận Mạn

Suy thận mạn (CKD) và bệnh thận giai đoạn cuối (ESRD) là vấn đề sức khỏe toàn cầu, với tỷ lệ lưu hành cao. Bệnh nhân suy thận cần được chú ý đặc biệt vì sử dụng thuốc không hiệu chỉnh liều có thể gây độc tính hoặc giảm hiệu quả. Kháng sinh đóng vai trò quan trọng trong điều trị nhiễm khuẩn ở nhóm bệnh nhân này. Nghiên cứu này tập trung vào khảo sát tình hình sử dụng kháng sinh trên bệnh nhân suy thận mạn tại Bệnh viện Đa khoa Hậu Giang. Việc sử dụng kháng sinh rộng rãi dẫn đến tình trạng kháng thuốc gia tăng, ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị và tiên lượng bệnh. Luận văn này hướng đến đánh giá và đề xuất biện pháp sử dụng kháng sinh hợp lý và an toàn hơn.

1.1. Tình Hình Dịch Tễ và Gánh Nặng Bệnh Suy Thận Mạn

Trên toàn cầu, suy thận mạn (CKD) là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong và tàn tật. Tỷ lệ mắc CKD cao nhất được báo cáo ở Châu Mỹ Latinh, Châu Âu, Đông Á và Trung Đông, với khoảng 12% dân số mắc CKD cho từng khu vực. Ở Việt Nam, ước tính có khoảng 5 triệu người bị suy thận và hàng năm có khoảng 8.000 ca bệnh mới. Chỉ tính riêng bệnh nhân suy thận giai đoạn cuối cần lọc máu là khoảng 800.000 người và chiếm 0.8% dân số.

1.2. Định Nghĩa và Phân Loại Bệnh Suy Thận

Suy thận là tình trạng suy giảm chức năng thận. Suy thận mạn tính là tình trạng suy giảm chức năng thận mạn tính không hồi phục theo thời gian. Suy thận cấp (AKI) là hội chứng suy giảm hoặc mất chức năng tạm thời của cả hai thận, xuất hiện cấp tính. Việc phân loại chính xác giúp xác định chiến lược điều trị phù hợp.

II. Thách Thức Sử Dụng Kháng Sinh Hợp Lý Ở Bệnh Nhân Suy Thận

Việc sử dụng kháng sinh ở bệnh nhân suy thận đặt ra nhiều thách thức. Chức năng thận suy giảm ảnh hưởng đến dược động học của kháng sinh, đòi hỏi điều chỉnh liều lượng phù hợp. Sử dụng sai liều có thể dẫn đến độc tính hoặc giảm hiệu quả điều trị. Đồng thời, tình trạng kháng kháng sinh ngày càng gia tăng làm phức tạp thêm quá trình lựa chọn kháng sinh tối ưu. Nghiên cứu này nhằm đánh giá thực trạng sử dụng kháng sinh tại Bệnh viện Đa khoa Hậu Giang và xác định các vấn đề cần cải thiện.

2.1. Ảnh Hưởng của Suy Thận Đến Dược Động Học Kháng Sinh

Chức năng thận suy giảm ảnh hưởng đến quá trình hấp thu, phân phối, chuyển hóa và thải trừ kháng sinh. Độ thanh thải creatinin (Clcr) giảm dẫn đến thời gian bán thải của kháng sinh kéo dài. Thể tích phân bố (Vd) có thể thay đổi do phù nề hoặc thay đổi liên kết protein. Điều này đòi hỏi điều chỉnh liều lượng kháng sinh dựa trên chức năng thận của bệnh nhân.

2.2. Nguy Cơ Kháng Kháng Sinh và Tác Động Đến Điều Trị

Việc sử dụng kháng sinh không hợp lý góp phần làm gia tăng tình trạng vi khuẩn kháng thuốc. Bệnh nhân suy thận thường có hệ miễn dịch suy yếu, dễ bị nhiễm khuẩn bệnh viện. Nhiễm khuẩn do vi khuẩn kháng thuốc khó điều trị hơn, kéo dài thời gian nằm viện và tăng nguy cơ tử vong. Việc lựa chọn kháng sinh phù hợp cần dựa trên kết quả kháng sinh đồ và tuân thủ các hướng dẫn điều trị.

III. Phương Pháp Nghiên Cứu Khảo Sát Sử Dụng Kháng Sinh Hiệu Quả

Nghiên cứu sử dụng phương pháp mô tả cắt ngang, hồi cứu, khảo sát 100 bệnh án bệnh nhân suy thận có sử dụng kháng sinh tại Bệnh viện Đa khoa Hậu Giang năm 2019. Số liệu được thu thập và xử lý bằng phần mềm SPSS 25. Nghiên cứu tập trung vào khảo sát đặc điểm bệnh nhân, loại kháng sinh sử dụng, đường dùng, thời gian sử dụng, liều dùng và đánh giá tính an toàn hợp lý. Mục tiêu là cung cấp bức tranh toàn diện về thực trạng sử dụng kháng sinh trên bệnh nhân suy thận tại bệnh viện.

3.1. Thiết Kế Nghiên Cứu và Thu Thập Dữ Liệu

Nghiên cứu là một nghiên cứu mô tả cắt ngang, hồi cứu. Dữ liệu được thu thập từ hồ sơ bệnh án của 100 bệnh nhân suy thận mạn điều trị tại Bệnh viện Đa khoa Hậu Giang năm 2019 có sử dụng kháng sinh. Các thông tin thu thập bao gồm: tuổi, giới tính, bệnh lý nền, chức năng thận, loại kháng sinh sử dụng, liều dùng, đường dùng, thời gian sử dụng, kết quả điều trị và các tác dụng phụ.

3.2. Tiêu Chí Lựa Chọn và Loại Trừ Đối Tượng Nghiên Cứu

Tiêu chuẩn lựa chọn đối tượng nghiên cứu là bệnh nhân được chẩn đoán suy thận mạn và có sử dụng kháng sinh trong quá trình điều trị tại Bệnh viện Đa khoa Hậu Giang. Tiêu chuẩn loại trừ là bệnh nhân có hồ sơ bệnh án không đầy đủ thông tin hoặc bệnh nhân không đủ tiêu chuẩn chẩn đoán suy thận mạn.

3.3. Phương Pháp Xử Lý và Phân Tích Dữ Liệu SPSS 25

Dữ liệu thu thập được nhập vào phần mềm Excel sau đó được phân tích bằng phần mềm thống kê SPSS 25. Các phép thống kê mô tả được sử dụng để tính tần suất, tỷ lệ, trung bình và độ lệch chuẩn. Các phép thống kê so sánh được sử dụng để so sánh sự khác biệt giữa các nhóm.

IV. Kết Quả Nghiên Cứu Thực Trạng Sử Dụng Kháng Sinh Tại Hậu Giang

Kết quả nghiên cứu cho thấy bệnh nhân có độ tuổi trung bình là 59, đa số là nữ, đến từ nông thôn và có mức độ suy thận nặng phải chạy thận nhân tạo. Kháng sinh beta-lactam được sử dụng chủ yếu, ít thay đổi kháng sinh và đơn kháng sinh chiếm đa số. Thời gian sử dụng kháng sinh trung bình 7 ngày. Có vài trường hợp dùng sai liều kháng sinh do không giãn cách và không có tương tác thuốc nghiêm trọng nào xảy ra.

4.1. Phân Bố Bệnh Nhân Suy Thận Theo Tuổi Giới Tính Địa Lý

Nghiên cứu cho thấy đa số bệnh nhân suy thận mạn tại Bệnh viện Đa khoa Hậu Giang là người lớn tuổi (trung bình 59 tuổi), nữ giới và đến từ khu vực nông thôn. Điều này phản ánh tình hình dịch tễ học của bệnh suy thận mạn tại địa phương.

4.2. Các Loại Kháng Sinh Thường Được Sử Dụng và Đường Dùng

Kháng sinh beta-lactam là nhóm kháng sinh được sử dụng phổ biến nhất trong điều trị nhiễm khuẩn ở bệnh nhân suy thận mạn tại Bệnh viện Đa khoa Hậu Giang. Đường dùng chủ yếu là đường tiêm truyền. Điều này có thể do đặc điểm của bệnh nhân suy thận mạn thường có các bệnh lý nặng cần nhập viện điều trị.

4.3. Thời Gian Sử Dụng và Liều Dùng Kháng Sinh Thực Tế

Thời gian sử dụng kháng sinh trung bình là 7 ngày. Tuy nhiên, có một số trường hợp sử dụng sai liều kháng sinh so với khuyến cáo, đặc biệt là ở những bệnh nhân có chức năng thận suy giảm nặng. Điều này cho thấy cần tăng cường giám sát và tư vấn về liều dùng kháng sinh cho bệnh nhân suy thận mạn.

V. Đánh Giá An Toàn và Hợp Lý Trong Sử Dụng Kháng Sinh Suy Thận

Nghiên cứu đánh giá tính an toàn và hợp lý dựa trên liều dùng kháng sinh, khoảng cách dùng thuốc và tương tác thuốc. Kết quả cho thấy có một số trường hợp dùng sai liều do không giãn cách, tuy nhiên không có tương tác thuốc nghiêm trọng nào xảy ra. Nghiên cứu khuyến cáo cần tham khảo liều khuyến cáo trước khi sử dụng kháng sinh cho bệnh nhân suy thận.

5.1. Đánh Giá Tính Hợp Lý Trong Lựa Chọn Kháng Sinh

Việc lựa chọn kháng sinh nên dựa trên kết quả kháng sinh đồ, tình trạng nhiễm khuẩn và chức năng thận của bệnh nhân. Nghiên cứu đánh giá tính hợp lý trong lựa chọn kháng sinh dựa trên các yếu tố này.

5.2. Đánh Giá Tính An Toàn Trong Sử Dụng Kháng Sinh

Tính an toàn được đánh giá dựa trên tác dụng phụ của kháng sinh, tương tác thuốc và liều dùng. Nghiên cứu ghi nhận một số trường hợp sử dụng sai liều, nhưng không có tương tác thuốc nghiêm trọng nào.

VI. Kết Luận và Kiến Nghị Để Tối Ưu Sử Dụng Kháng Sinh

Nghiên cứu đã khảo sát tình hình sử dụng kháng sinh trên bệnh nhân suy thận mạn tại Bệnh viện Đa khoa Hậu Giang. Kết quả cho thấy vẫn còn một số vấn đề cần cải thiện, đặc biệt là việc điều chỉnh liều lượng kháng sinh phù hợp với chức năng thận. Nghiên cứu đề xuất các biện pháp tăng cường kiểm soát nhiễm khuẩn, hướng dẫn sử dụng kháng sinh hợp lý và nâng cao nhận thức của nhân viên y tế về vấn đề này.

6.1. Các Giải Pháp Nâng Cao Chất Lượng Sử Dụng Kháng Sinh

Cần tăng cường kiểm soát nhiễm khuẩn bệnh viện, xây dựng phác đồ điều trị kháng sinh cho bệnh nhân suy thận mạn, và tổ chức các buổi tập huấn cho nhân viên y tế về sử dụng kháng sinh hợp lý. Ngoài ra, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa bác sĩ lâm sàng và dược sĩ lâm sàng trong quá trình lựa chọn và điều chỉnh liều kháng sinh.

6.2. Hướng Nghiên Cứu Tiếp Theo Về Sử Dụng Kháng Sinh

Nghiên cứu tiếp theo có thể tập trung vào đánh giá hiệu quả của các biện pháp can thiệp nhằm cải thiện chất lượng sử dụng kháng sinh trên bệnh nhân suy thận mạn. Ngoài ra, cần có các nghiên cứu về dược động học và dược lực học của kháng sinh ở bệnh nhân suy thận mạn để tối ưu hóa liều dùng.

Tổng quan nghiên cứu

Suy thận mạn (CKD) và bệnh thận giai đoạn cuối (ESRD) là những vấn đề sức khỏe toàn cầu với tỷ lệ lưu hành khoảng 11-13% và 0,1% dân số, gây gánh nặng lớn về chi phí và chăm sóc y tế. Tại Việt Nam, ước tính có khoảng 5 triệu người bị suy thận, trong đó khoảng 800.000 bệnh nhân suy thận giai đoạn cuối cần lọc máu, nhưng chỉ 10% được điều trị đầy đủ. Nhiễm khuẩn là nguyên nhân hàng đầu gây bệnh tật và tử vong ở bệnh nhân suy thận, do đó việc sử dụng kháng sinh (KS) đúng liều, đúng cách là rất quan trọng để đạt hiệu quả điều trị và giảm thiểu độc tính. Tuy nhiên, việc điều chỉnh liều KS trên bệnh nhân suy thận còn nhiều thách thức do thay đổi dược động học và nguy cơ tương tác thuốc.

Nghiên cứu được thực hiện tại Bệnh viện Đa khoa Hậu Giang trong năm 2019 nhằm khảo sát đặc điểm sử dụng kháng sinh trên bệnh nhân suy thận mạn, đánh giá tính an toàn và hợp lý trong sử dụng KS. Mẫu nghiên cứu gồm 100 bệnh án bệnh nhân suy thận có sử dụng KS, với độ tuổi trung bình 59, đa số là nữ (69%) và cư trú chủ yếu ở khu vực nông thôn (70%). Phần lớn bệnh nhân có bệnh lý nền (93%) và suy thận nặng (51%), trong đó 57% bệnh nhân phải chạy thận nhân tạo. Nghiên cứu góp phần cung cấp dữ liệu thực tiễn về sử dụng KS trên nhóm bệnh nhân đặc biệt này, từ đó đề xuất các biện pháp tối ưu hóa điều trị, giảm thiểu tác dụng phụ và nâng cao hiệu quả điều trị tại bệnh viện.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình sau:

• Dược động học trên bệnh nhân suy thận: Thay đổi sinh khả dụng, thể tích phân bố, độ thanh thải và thời gian bán thải của thuốc do suy giảm chức năng thận ảnh hưởng đến hiệu quả và độc tính của KS.
• Nguyên tắc sử dụng kháng sinh: Lựa chọn KS dựa trên phổ tác dụng, vị trí nhiễm khuẩn, đặc điểm bệnh nhân và điều chỉnh liều phù hợp với chức năng thận.
• Phân loại suy thận theo KDIGO và RIFLE/AKIN: Giúp đánh giá mức độ suy thận để điều chỉnh liều thuốc chính xác.
• Tiêu chuẩn đánh giá sử dụng kháng sinh hợp lý và an toàn: Bao gồm lựa chọn đúng thuốc, đúng liều, phối hợp hợp lý, theo dõi kết quả điều trị và tương tác thuốc.

Các khái niệm chính gồm: suy thận mạn, lọc máu nhân tạo, liều điều chỉnh kháng sinh, tương tác thuốc, và an toàn thuốc.

Phương pháp nghiên cứu

• Thiết kế nghiên cứu: Mô tả cắt ngang, hồi cứu dữ liệu bệnh án nội trú tại Bệnh viện Đa khoa Hậu Giang trong năm 2019.
• Đối tượng: 100 bệnh án bệnh nhân suy thận mạn có sử dụng ít nhất một loại KS đường toàn thân, thời gian nằm viện > 2 ngày, có đánh giá chức năng thận bằng công thức Cockcroft & Gault.
• Lấy mẫu: Lấy mẫu ngẫu nhiên từ tổng 165 bệnh án, khoảng cách mẫu k=1, chọn 100 bệnh án.
• Thu thập dữ liệu: Thông tin về đặc điểm bệnh nhân, nhóm KS sử dụng, đường dùng, thời gian điều trị, đổi và phối hợp KS, kết quả điều trị, tương tác thuốc.
• Phân tích số liệu: Sử dụng phần mềm SPSS 25, thống kê mô tả (trung bình, tỷ lệ phần trăm), kiểm định ý nghĩa thống kê với mức p < 0,05.
• Kiểm soát sai số: Tuân thủ tiêu chuẩn chọn mẫu, loại trừ bệnh án không đầy đủ, kiểm tra dữ liệu nhập liệu.
• Đạo đức nghiên cứu: Bảo mật thông tin, tuân thủ nguyên tắc đạo đức y học.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Đặc điểm bệnh nhân: Tuổi trung bình 59 ± 12,69, nữ chiếm 69%, 70% cư trú nông thôn. 93% có bệnh lý nền, chủ yếu tăng huyết áp (89%), hô hấp (39%) và đái tháo đường (26%). Suy thận nặng chiếm 51%, 57% bệnh nhân chạy thận nhân tạo.

2. Sử dụng kháng sinh: Tổng 109 lượt kê KS, nhóm beta-lactam chiếm 93%, trong đó cefmetazol (36,7%), ceftazidim (22%), cefotaxim (13%) là phổ biến nhất. Đường tiêm chiếm 97% so với đường uống 3%. Đa số đơn thuốc (89,3%) chỉ kê 1 KS, 10,6% phối hợp 2 KS, rất ít phối hợp 3 KS.

3. Đổi và phối hợp KS: 8% bệnh nhân đổi KS trong quá trình điều trị, chủ yếu 1 lần. Cặp phối hợp phổ biến nhất là cefoperazon + sulbactam (54,3% trong các đơn phối hợp).

4. Thời gian sử dụng KS: Trung bình 7,43 ngày, dao động từ 1 đến 28 ngày.

5. Tính an toàn và hợp lý: Một số trường hợp dùng sai liều do không giãn cách, tuy nhiên không ghi nhận tương tác thuốc nghiêm trọng. Việc lựa chọn KS và liều dùng cơ bản phù hợp với khuyến cáo, tuy nhiên cần tăng cường hiệu chỉnh liều cho bệnh nhân suy thận.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy bệnh nhân suy thận tại Bệnh viện Đa khoa Hậu Giang chủ yếu là người cao tuổi, nữ giới, có nhiều bệnh lý nền, phù hợp với đặc điểm dịch tễ toàn cầu. Việc sử dụng KS chủ yếu là nhóm beta-lactam, phù hợp với phổ tác dụng và đặc điểm dược động học trên bệnh nhân suy thận. Tỷ lệ phối hợp KS thấp, đa số đơn thuốc chỉ dùng đơn kháng sinh, phản ánh xu hướng điều trị thận trọng nhằm giảm nguy cơ tương tác và độc tính.

Thời gian điều trị trung bình 7 ngày phù hợp với hướng dẫn điều trị nhiễm khuẩn thông thường. Việc đổi KS ít, chủ yếu do hiệu quả lâm sàng hoặc tác dụng phụ nhẹ, cho thấy quy trình điều trị tương đối ổn định. Tuy nhiên, một số trường hợp sai liều do không giãn cách liều cho thấy cần nâng cao nhận thức và đào tạo cho nhân viên y tế.

So sánh với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, tỷ lệ sử dụng KS nhóm beta-lactam và thời gian điều trị tương tự, nhưng tỷ lệ hiệu chỉnh liều KS trên bệnh nhân suy thận còn hạn chế. Việc không ghi nhận tương tác thuốc nghiêm trọng là điểm tích cực, tuy nhiên cần tiếp tục giám sát chặt chẽ để đảm bảo an toàn.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ phân bố nhóm KS sử dụng, biểu đồ tỷ lệ phối hợp KS, bảng phân loại mức độ suy thận và thời gian điều trị để minh họa rõ ràng hơn.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường đào tạo và hướng dẫn sử dụng kháng sinh: Tổ chức các khóa tập huấn cho bác sĩ, dược sĩ về điều chỉnh liều KS trên bệnh nhân suy thận, đặc biệt chú trọng giãn cách liều và lựa chọn thuốc phù hợp. Thời gian thực hiện: 6 tháng; chủ thể: phòng đào tạo và khoa dược.

2. Xây dựng quy trình chuẩn hiệu chỉnh liều KS: Áp dụng bảng hướng dẫn điều chỉnh liều dựa trên mức lọc cầu thận (GFR) và độ thanh thải creatinin, tích hợp vào phần mềm kê đơn điện tử để hỗ trợ quyết định lâm sàng. Thời gian: 12 tháng; chủ thể: ban quản lý bệnh viện, khoa CNTT.

3. Giám sát và đánh giá thường xuyên việc sử dụng KS: Thiết lập hệ thống giám sát sử dụng KS trên bệnh nhân suy thận, báo cáo định kỳ để phát hiện sớm sai sót và tương tác thuốc. Thời gian: liên tục; chủ thể: khoa dược, phòng kiểm soát nhiễm khuẩn.

4. Tăng cường tư vấn và theo dõi bệnh nhân: Dược sĩ lâm sàng phối hợp với bác sĩ theo dõi sát hiệu quả và tác dụng phụ của KS, đặc biệt với nhóm bệnh nhân chạy thận nhân tạo. Thời gian: liên tục; chủ thể: khoa dược, khoa nội thận.

5. Nâng cao nhận thức cộng đồng: Tuyên truyền về nguy cơ kháng thuốc và tầm quan trọng của việc tuân thủ điều trị KS cho bệnh nhân suy thận và người nhà. Thời gian: 6 tháng; chủ thể: phòng truyền thông bệnh viện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Bác sĩ lâm sàng và chuyên khoa nội thận: Nghiên cứu cung cấp dữ liệu thực tiễn về đặc điểm bệnh nhân suy thận và hướng dẫn điều chỉnh liều KS, giúp cải thiện hiệu quả điều trị và an toàn thuốc.

2. Dược sĩ lâm sàng và khoa dược bệnh viện: Tham khảo để xây dựng quy trình hiệu chỉnh liều, giám sát sử dụng KS và tư vấn điều trị phù hợp cho bệnh nhân suy thận.

3. Nhà quản lý y tế và lãnh đạo bệnh viện: Sử dụng kết quả nghiên cứu để hoạch định chính sách, nâng cao chất lượng dịch vụ và đào tạo nhân lực y tế.

4. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành dược, y học: Là tài liệu tham khảo khoa học về dược động học, sử dụng KS trên bệnh nhân suy thận, đồng thời làm cơ sở cho các nghiên cứu tiếp theo.

Câu hỏi thường gặp

1. Tại sao phải điều chỉnh liều kháng sinh trên bệnh nhân suy thận?
   Suy thận làm giảm khả năng đào thải thuốc qua thận, dẫn đến tích tụ thuốc và tăng nguy cơ độc tính. Điều chỉnh liều giúp duy trì nồng độ thuốc trong khoảng điều trị an toàn, tránh tác dụng phụ nghiêm trọng.

2. Nhóm kháng sinh nào thường được ưu tiên sử dụng cho bệnh nhân suy thận?
   Nhóm beta-lactam được sử dụng phổ biến do có phổ tác dụng rộng và dễ điều chỉnh liều. Ngoài ra, nhóm macrolid và doxycycline cũng được ưu tiên vì ít bị ảnh hưởng bởi suy thận.

3. Làm thế nào để tính độ thanh thải creatinin (Clcr) để điều chỉnh liều?
   Clcr được tính theo công thức Cockcroft & Gault dựa trên tuổi, cân nặng và nồng độ creatinin huyết thanh, giúp đánh giá chức năng thận và điều chỉnh liều thuốc phù hợp.

4. Có những rủi ro nào khi sử dụng kháng sinh sai liều trên bệnh nhân suy thận?
   Sai liều có thể gây độc tính nghiêm trọng như tổn thương thận thêm, phản ứng phụ nặng hoặc làm giảm hiệu quả điều trị, dẫn đến kéo dài thời gian nằm viện và tăng chi phí.

5. Tại sao tỷ lệ phối hợp kháng sinh trong nghiên cứu lại thấp?
   Phối hợp KS được hạn chế nhằm giảm nguy cơ tương tác thuốc và độc tính, đồng thời tránh tạo điều kiện cho vi khuẩn kháng thuốc phát triển, đặc biệt trên bệnh nhân suy thận có nhiều bệnh lý nền.

Kết luận

• Nghiên cứu đã khảo sát đặc điểm sử dụng kháng sinh trên 100 bệnh nhân suy thận mạn tại Bệnh viện Đa khoa Hậu Giang năm 2019, với đa số bệnh nhân nữ, tuổi trung bình 59, có nhiều bệnh lý nền và suy thận nặng.
• Nhóm kháng sinh beta-lactam chiếm ưu thế, sử dụng chủ yếu qua đường tiêm, thời gian điều trị trung bình 7 ngày, tỷ lệ phối hợp và đổi thuốc thấp.
• Việc điều chỉnh liều kháng sinh cơ bản phù hợp, tuy nhiên còn tồn tại một số sai sót về giãn cách liều và chưa tối ưu hoàn toàn.
• Đề xuất tăng cường đào tạo, xây dựng quy trình chuẩn và giám sát chặt chẽ để nâng cao hiệu quả và an toàn trong sử dụng kháng sinh cho bệnh nhân suy thận.
• Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, theo dõi kết quả cải thiện và mở rộng nghiên cứu trên quy mô lớn hơn để hoàn thiện hướng dẫn điều trị.

Hành động ngay: Các đơn vị y tế và cán bộ điều trị cần áp dụng kết quả nghiên cứu để tối ưu hóa sử dụng kháng sinh, bảo vệ sức khỏe bệnh nhân suy thận và nâng cao chất lượng chăm sóc y tế.