I. Tính cấp thiết của đề tài
Đề tài nghiên cứu về ẩm thực Việt Nam và du lịch Bến Tre mang tính cấp thiết cao trong bối cảnh hiện nay. Ẩm thực không chỉ là nhu cầu sinh tồn mà còn là biểu hiện văn hóa đặc sắc của mỗi dân tộc. Qua ẩm thực, người ta có thể hiểu rõ hơn về phong tục tập quán, lịch sử và bản sắc văn hóa của một vùng miền. Đặc biệt, trong thời đại toàn cầu hóa, việc phát triển du lịch ẩm thực đã trở thành một xu hướng quan trọng, giúp quảng bá hình ảnh đất nước và thu hút du khách. Theo ông Philp Kotler, Việt Nam nên trở thành "bếp ăn của thế giới", điều này cho thấy tiềm năng to lớn của ẩm thực Việt trong ngành du lịch. Tuy nhiên, việc khai thác giá trị văn hóa ẩm thực tại Bến Tre vẫn chưa tương xứng với tiềm năng hiện có. Do đó, nghiên cứu này không chỉ nhằm chỉ ra những bất cập mà còn đề xuất giải pháp để phát huy giá trị ẩm thực trong phát triển du lịch, từ đó nâng cao đời sống người dân địa phương.
II. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
Mục đích chính của nghiên cứu là phân tích và đánh giá thực trạng ẩm thực của người Việt tại Bến Tre, từ đó đề xuất giải pháp khai thác giá trị văn hóa ẩm thực trong hoạt động du lịch. Nghiên cứu sẽ hệ thống hóa các khái niệm lý luận về văn hóa ẩm thực, du lịch văn hóa và mối quan hệ giữa chúng. Đồng thời, nghiên cứu sẽ xem xét sự ảnh hưởng của môi trường tự nhiên và xã hội đến ẩm thực Bến Tre, phân tích sự biến đổi và đặc trưng của ẩm thực người Việt tại đây. Nhiệm vụ nghiên cứu bao gồm đánh giá thực trạng khai thác ẩm thực trong du lịch và đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả phát triển du lịch ẩm thực, phù hợp với điều kiện thực tế của tỉnh Bến Tre.
III. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của luận án này là ẩm thực của người Việt và vai trò của nó trong hoạt động du lịch tại tỉnh Bến Tre. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các món ăn, thức uống đặc trưng của người Việt (Kinh) tại Bến Tre, cùng với việc khai thác giá trị văn hóa ẩm thực trong phát triển du lịch. Nghiên cứu sẽ giới hạn trong không gian thành phố Bến Tre và huyện Châu Thành, nơi có nhiều hoạt động du lịch đa dạng. Thời gian nghiên cứu tập trung vào giai đoạn từ 2015 đến 2020, trong bối cảnh du lịch Bến Tre chịu ảnh hưởng của dịch COVID-19, nhằm đưa ra cái nhìn tổng thể về sự phát triển bền vững của ngành du lịch ẩm thực tại địa phương.
IV. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
Luận án áp dụng quan điểm của Đảng và Nhà nước Việt Nam về văn hóa tộc người và hoạt động du lịch, nhấn mạnh tầm quan trọng của văn hóa trong phát triển kinh tế xã hội. Phương pháp nghiên cứu bao gồm việc tổng hợp và phân tích tài liệu liên quan đến văn hóa ẩm thực và du lịch, cùng với phương pháp điền dã dân tộc học để thu thập thông tin thực tế từ cộng đồng. Các cuộc phỏng vấn sâu với người dân địa phương và các chuyên gia sẽ được thực hiện để nắm bắt thông tin chi tiết về ẩm thực và du lịch tại Bến Tre. Qua đó, nghiên cứu sẽ tạo ra một bức tranh rõ nét về thực trạng và tiềm năng của ẩm thực trong phát triển du lịch tại tỉnh này.
V. Đóng góp về khoa học của luận án
Luận án không chỉ góp phần làm phong phú thêm tài liệu nghiên cứu về văn hóa ẩm thực và du lịch tại Việt Nam mà còn cung cấp những kiến thức quý báu về thực trạng và tiềm năng phát triển du lịch ẩm thực ở Bến Tre. Đề tài sẽ hệ thống hóa các khái niệm lý luận, qua đó tạo điều kiện cho các nghiên cứu sau này có thể tham khảo và phát triển. Đồng thời, những đề xuất giải pháp trong nghiên cứu sẽ góp phần nâng cao hiệu quả khai thác giá trị văn hóa ẩm thực, thúc đẩy sự phát triển du lịch, từ đó nâng cao đời sống người dân địa phương và bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc.
