Kế Toán Chi Phí Sản Xuất và Tính Giá Thành Sản Phẩm Xây Lắp Tại Công Ty Cổ Phần Lilama 69-1

• Tác giả: Dương Thị Ánh Ngọc
• Người hướng dẫn: TS. Trần Thế Nữ
• Trường học: Trường Đại Học Công Nghệ Đông Á
• Chuyên ngành: Kế Toán
• Đề tài: Kế Toán Chi Phí Sản Xuất Và Tính Giá Thành Sản Phẩm Xây Lắp Tại Công Ty Cổ Phần Lilama 69-1
• Loại tài liệu: Luận Văn Thạc Sĩ
• Năm xuất bản: 2019
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• MỤC LỤC
• 1. PHẦN MỞ ĐẦU
• 1.1. Tính cấp thiết của đề tài
• 1.2. Tổng quan tình hình nghiên cứu của đề tài
• 1.3. Mục tiêu nghiên cứu
• 1.4. Đối tượng và phạm vi và phương pháp nghiên cứu
• 1.4.1. Đối tượng nghiên cứu
• 1.4.2. Phạm vi nghiên cứu
• 1.4.3. Phương pháp nghiên cứu
• 1.5. Những đóng góp chủ yếu của luận văn
• 1.6. Kết cấu của luận văn
• 2. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH TRONG CÁC DOANH NGHIỆP XÂY LẮP
• 2.1. Đặc điểm của hoạt động xây lắp ảnh hưởng đến kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm
• 2.2. Vai trò, nhiệm vụ của kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong doanh nghiệp xây lắp
• 2.3. Bản chất và nội dung kinh tế của kế toán chi phí và tính giá thành sản phẩm
• 2.4. Khái niệm và phân loại chi phí sản xuất
• 2.4.1. Khái niệm chi phí sản xuất
• 2.4.2. Phân loại chi phí sản xuất
• 2.5. Khái niệm và phân loại giá thành sản phẩm
• 2.5.1. Khái niệm giá thành sản phẩm
• 2.5.2. Phân loại giá thành sản phẩm
• 2.6. Mối quan hệ giữa chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm
• 2.7. Đối tượng tập hợp chi phí
• 2.8. Kế toán chi tiết chi phí sản xuất
• 2.8.1. Kế toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp
• 2.8.2. Kế toán chi phí nhân công trực tiếp
• 2.8.3. Kế toán chi phí sử dụng máy thi công
• 2.8.4. Kế toán chi phí sản xuất chung
• 2.9. Kế toán tổng hợp chi phí và đánh giá sản phẩm dở dang cuối kỳ
• 2.10. Kế toán tính giá thành sản phẩm
• 2.10.1. Đối tượng và kỳ tính giá thành
• 2.10.2. Phương pháp tính giá thành
• 3. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC KẾ TOÁN TẬP HỢP CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM XÂY LẮP TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN LILAMA 69-1
• 3.1. Giới thiệu chung về Công ty cổ phần LILAMA 69-1
• 3.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển Công ty cổ phần Lilama 69-1
• 3.1.2. Hệ thống tổ chức quản lý sản xuất kinh doanh
• 3.1.3. Tổ chức bộ máy kế toán và chính sách kế toán
• 3.1.3.1. Tổ chức bộ máy kế toán
• 3.1.3.2. Chính sách kế toán
• 3.2. Thực trạng Kế toán chi phí sản xuất sản phẩm xây lắp tại Công ty CP LILAMA 69-1
• 3.2.1. Kế toán tập hợp chi phí nguyên vật liệu trực tiếp
• 3.2.2. Kế toán tập hợp chi phí nhân công trực tiếp
• 3.2.3. Kế toán chi phí sử dụng máy thi công
• 3.2.4. Kế toán chi phí sản xuất chung
• 3.2.5. Tổng hợp chi phí sản xuất toàn công ty
• 3.2.6. Đánh giá sản phẩm dở dang cuối kỳ ở Công ty
• 3.2.7. Kế toán tính giá thành sản phẩm ở Công ty cổ phần Lilama 69-1
• 3.2.7.1. Giá thành và phân loại giá thành ở Công ty
• 3.2.7.2. Đối tượng tính giá thành sản phẩm
• 3.2.7.3. Phương pháp tính giá thành ở Công ty cổ phần Lilama 69-1
• 3.2.8. Đánh giá công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm của Công ty cổ phần Lilama 69-1
• 3.2.9. Những nhược điểm
• 4. CÁC ĐỀ XUẤT NHẰM HOÀN THIỆN CÔNG TÁC KẾ TOÁN TẬP HỢP CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM XÂY LẮP TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN LILAMA 69-1
• 4.1. Định hướng phát triển sản xuất kinh doanh của Công ty
• 4.2. Quan điểm hoàn thiện kế toán chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm xây lắp tại Công ty cổ phần Lilama 69-1
• 4.3. Yêu cầu hoàn thiện
• 4.4. Nguyên tắc hoàn thiện
• 4.5. Các đề xuất kiến nghị nhằm hoàn thiện kế toán chi phí sản xuất và giá thành sản phâm xây lắp tại Công ty cổ phân Lilama 69-1
• 4.5.1. Về mặt tổ chức luân chuyển chứng từ
• 4.5.2. Về phân loại, quản lý, hạch toán chi phí nguyên vật liệu
• 4.5.3. Hoàn thiện kế toán tập hợp chi phí nhân công trực tiếp
• 4.5.4. Hoàn thiện kế toán tập hợp chi phí sản xuất chung
• 4.5.5. Hoàn thiện việc loại bỏ chi phí vượt định mức ra khỏi giá thành công trình
• 4.5.6. Một số kiến nghị
• 4.5.6.1. Đối với cơ quản quản lý Nhà nước
• 4.5.6.2. Về phía doanh nghiệp
• DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
• DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ

I. Tổng Quan Kế Toán Chi Phí Sản Xuất Lilama 69 1 Khái Niệm Vai Trò

Trong bối cảnh kinh tế hội nhập, các doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là các doanh nghiệp xây lắp như Công ty Cổ phần Lilama 69-1, phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt. Để tồn tại và phát triển, việc quản lý chi phí hiệu quả là yếu tố then chốt. Kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm đóng vai trò quan trọng trong việc giúp doanh nghiệp kiểm soát chi phí, nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh. Ngành xây lắp, với đặc thù về vốn đầu tư lớn, càng đòi hỏi hạch toán chi phí chặt chẽ để tránh thất thoát và lãng phí. Kế toán chi phí sản xuất được xem là khâu trọng tâm, giúp doanh nghiệp sử dụng tiết kiệm nguồn lực đầu vào, tối ưu hóa các yếu tố sản xuất. Hiệu quả hoạt động của các doanh nghiệp xây lắp có ý nghĩa to lớn đối với toàn bộ nền kinh tế quốc dân. Xuất phát từ sự cần thiết này, việc nghiên cứu và hoàn thiện công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm xây lắp tại Lilama 69-1 là vô cùng quan trọng.

1.1. Bản Chất và Nội Dung Kinh Tế của Kế Toán Chi Phí

Kế toán chi phí không chỉ đơn thuần là việc ghi chép các khoản chi tiêu. Nó bao gồm việc xác định, đo lường, phân loại và báo cáo các chi phí liên quan đến quá trình sản xuất. Mục tiêu là cung cấp thông tin chi tiết về chi phí cho nhà quản lý để đưa ra các quyết định kinh doanh sáng suốt. Theo tài liệu nghiên cứu, kế toán chi phí giúp quản lý chi phí, giá thành theo từng công trình, từng giai đoạn, từ đó đối chiếu, so sánh với số liệu định mức, tình hình sử dụng lao động, vật tư, chi phí dự toán để tìm ra nguyên nhân chênh lệch, kịp thời ra các quyết định đúng, điều chỉnh hoạt động sản xuất kinh doanh theo mục tiêu đã đề ra.

1.2. Phân Loại Chi Phí Sản Xuất Trong Ngành Xây Lắp

Trong ngành xây lắp, chi phí sản xuất thường được phân loại theo nhiều tiêu chí khác nhau. Dựa vào yếu tố chi phí, ta có chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, chi phí nhân công trực tiếp, chi phí sử dụng máy thi công và chi phí sản xuất chung. Dựa vào mối quan hệ với mức độ hoạt động, ta có chi phí biến đổi và chi phí cố định. Việc phân loại chi phí giúp doanh nghiệp kiểm soát và quản lý chi phí hiệu quả hơn. Theo tài liệu gốc, việc quản lý chặt chẽ cũng như hạch toán một cách đầy đủ, kịp thời các chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm là rất cần thiết nhằm mục đích cân đối chi phí và lợi nhuận, giám sát đồng thời cung cấp thông tin kịp thời phục vụ cho việc ra quyết định của các nhà quản trị doanh nghiệp.

1.3. Vai Trò của Kế Toán Chi Phí tại Công ty Cổ phần Lilama 69 1

Tại Công ty Cổ phần Lilama 69-1, kế toán chi phí đóng vai trò then chốt trong việc cung cấp thông tin cho việc lập kế hoạch, kiểm soát và ra quyết định. Kế toán chi phí giúp xác định giá thành sản phẩm, đánh giá hiệu quả của các dự án xây lắp, và kiểm soát chi phí phát sinh. Thông tin từ kế toán chi phí cũng được sử dụng để lập dự toán và so sánh với thực tế, giúp doanh nghiệp điều chỉnh hoạt động sản xuất kinh doanh kịp thời.

II. Thách Thức Kế Toán Chi Phí Xây Lắp Vấn Đề tại Lilama 69 1

Mặc dù có vai trò quan trọng, công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp xây lắp, bao gồm cả Lilama 69-1, vẫn còn nhiều thách thức. Các vấn đề thường gặp bao gồm việc xác định và phân bổ chi phí chung, kiểm soát chi phí phát sinh ngoài dự kiến, và đánh giá sản phẩm dở dang cuối kỳ. Việc áp dụng các phương pháp kế toán chi phí phù hợp cũng là một thách thức lớn. Thực tế hiện nay kế toán ở các doanh nghiệp XDCB nói chung và các doanh nghiệp xây lắp nói riêng còn nhiều thiếu sót dẫn đến tình trạng thất thoát, lãng phí vật tư, lao động, tiền vốn. Vì vậy, việc quản lý chặt chẽ cũng như hạch toán một cách đầy đủ, kịp thời các chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm là rất cần thiết nhằm mục đích cân đối chi phí và lợi nhuận, giám sát đồng thời cung cấp thông tin kịp thời phục vụ cho việc ra quyết định của các nhà quản trị doanh nghiệp.

2.1. Khó Khăn Trong Phân Bổ Chi Phí Sản Xuất Chung

Chi phí sản xuất chung bao gồm các chi phí không thể trực tiếp quy cho một sản phẩm hoặc công trình cụ thể. Việc phân bổ chi phí này một cách chính xác là một thách thức lớn, đặc biệt trong các doanh nghiệp xây lắp có nhiều dự án khác nhau. Các phương pháp phân bổ chi phí chung cần được lựa chọn và áp dụng một cách cẩn thận để đảm bảo tính chính xác và công bằng.

2.2. Kiểm Soát Chi Phí Phát Sinh Ngoài Dự Toán Xây Lắp

Trong quá trình xây lắp, chi phí có thể phát sinh ngoài dự toán do nhiều nguyên nhân khác nhau, như thay đổi thiết kế, biến động giá vật liệu, hoặc sự cố kỹ thuật. Việc kiểm soát và quản lý các chi phí phát sinh này là rất quan trọng để đảm bảo dự án không vượt quá ngân sách. Các doanh nghiệp cần có quy trình rõ ràng để phê duyệt và theo dõi các chi phí phát sinh.

2.3. Đánh Giá Sản Phẩm Dở Dang Cuối Kỳ tại Lilama 69 1

Trong ngành xây lắp, các công trình thường kéo dài qua nhiều kỳ kế toán. Do đó, việc đánh giá sản phẩm dở dang cuối kỳ là một vấn đề phức tạp. Các phương pháp đánh giá sản phẩm dở dang cần được áp dụng một cách nhất quán để đảm bảo tính chính xác của báo cáo tài chính. Theo tài liệu, sản phẩm xây lắp từ khi khởi công cho đến khi hoàn thành công trình bàn giao đưa vào sử dụng thường kéo dài. Nó phụ thuộc vào quy mô, t...

III. Phương Pháp Tính Giá Thành Sản Phẩm Xây Lắp tại Lilama 69 1

Việc lựa chọn phương pháp tính giá thành phù hợp là rất quan trọng để đảm bảo tính chính xác và hữu ích của thông tin chi phí. Các phương pháp tính giá thành phổ biến trong ngành xây lắp bao gồm phương pháp trực tiếp, phương pháp phân bước, và phương pháp theo công việc. Mỗi phương pháp có ưu và nhược điểm riêng, và việc lựa chọn phương pháp phù hợp phụ thuộc vào đặc điểm của từng doanh nghiệp và dự án. Kế toán luôn được xác định là khâu trọng tâm, trong đó kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm là bộ phận quan trọng hàng đầu với mục đích hạ thấp chi phí thông qua việc sử dụng tiết kiệm đầu vào, tận dụng tốt nguồn lực sản xuất hiện có, kết hợp các yếu tố sản xuất một cách tối ưu .

3.1. Phương Pháp Trực Tiếp Ưu Điểm và Hạn Chế

Phương pháp trực tiếp là phương pháp đơn giản nhất để tính giá thành sản phẩm. Theo phương pháp này, chi phí được trực tiếp quy cho từng sản phẩm hoặc công trình. Tuy nhiên, phương pháp này có hạn chế là không thể phân bổ các chi phí chung một cách chính xác.

3.2. Phương Pháp Phân Bước Áp Dụng Trong Xây Dựng

Phương pháp phân bước được sử dụng khi quá trình sản xuất bao gồm nhiều giai đoạn khác nhau. Chi phí được tập hợp và phân bổ cho từng giai đoạn, và giá thành sản phẩm được tính bằng cách cộng dồn chi phí của các giai đoạn. Phương pháp này phù hợp với các công trình xây dựng có nhiều hạng mục khác nhau.

3.3. Phương Pháp Theo Công Việc Chi Tiết và Chính Xác

Phương pháp theo công việc được sử dụng khi sản phẩm hoặc công trình được sản xuất theo yêu cầu cụ thể của khách hàng. Chi phí được tập hợp và phân bổ cho từng công việc, và giá thành sản phẩm được tính bằng cách cộng dồn chi phí của các công việc. Phương pháp này cung cấp thông tin chi tiết và chính xác về giá thành sản phẩm.

IV. Hoàn Thiện Kế Toán Chi Phí Giải Pháp cho Lilama 69 1

Để nâng cao hiệu quả công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm, Lilama 69-1 cần thực hiện các giải pháp đồng bộ. Các giải pháp này bao gồm việc hoàn thiện hệ thống chứng từ, tăng cường kiểm soát chi phí, và áp dụng các phần mềm kế toán hiện đại. Việc đào tạo và nâng cao trình độ chuyên môn của đội ngũ kế toán cũng là một yếu tố quan trọng. Hiệu quả hoạt động của các doanh nghiệp xây lắp không chỉ có ý nghĩa to lớn trong phạm vi ngành mà còn có ý nghĩa to lớn đối với các ngành khác và toàn bộ nền kinh tế quốc dân.

4.1. Tối Ưu Hệ Thống Chứng Từ Kế Toán Chi Phí

Hệ thống chứng từ kế toán cần được thiết kế một cách khoa học và đầy đủ để đảm bảo tính chính xác và minh bạch của thông tin chi phí. Các chứng từ cần được lưu trữ và quản lý một cách cẩn thận để phục vụ cho việc kiểm tra và đối chiếu.

4.2. Kiểm Soát Chi Phí Nguyên Vật Liệu Trực Tiếp

Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp chiếm tỷ trọng lớn trong tổng chi phí sản xuất của các doanh nghiệp xây lắp. Do đó, việc kiểm soát chi phí này là rất quan trọng. Các biện pháp kiểm soát chi phí nguyên vật liệu bao gồm việc lập dự toán chi phí, theo dõi và so sánh với thực tế, và tìm kiếm các nhà cung cấp có giá cả cạnh tranh.

4.3. Ứng Dụng Phần Mềm Kế Toán Xây Lắp Hiện Đại

Việc sử dụng các phần mềm kế toán hiện đại giúp tự động hóa các quy trình kế toán, giảm thiểu sai sót, và cung cấp thông tin chi phí một cách nhanh chóng và chính xác. Các phần mềm kế toán xây lắp thường có các tính năng đặc biệt để quản lý chi phí theo công trình và theo dõi tiến độ thi công.

V. Ứng Dụng Thực Tiễn Kết Quả Nghiên Cứu tại Lilama 69 1

Nghiên cứu thực tế tại Công ty Cổ phần Lilama 69-1 cho thấy việc áp dụng các giải pháp hoàn thiện kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm đã mang lại những kết quả tích cực. Chi phí sản xuất giảm, giá thành sản phẩm cạnh tranh hơn, và hiệu quả sản xuất kinh doanh được nâng cao. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều vấn đề cần được tiếp tục nghiên cứu và giải quyết. Xuất phát từ sự cần thiết về vấn đề quản lý chi phí trong doanh nghiệp, tôi lựa chọn đề tài “Kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm xây lắp tại công ty cổ phần Lilama 69-1” làm đề tài nghiên cứu của mình’’

5.1. Phân Tích Chi Phí Sản Xuất Thực Tế tại Lilama 69 1

Phân tích chi phí sản xuất thực tế giúp xác định các khoản chi phí bất hợp lý và tìm ra các biện pháp tiết kiệm chi phí. Phân tích này cần được thực hiện định kỳ và so sánh với dự toán để đánh giá hiệu quả của công tác quản lý chi phí.

5.2. Đánh Giá Hiệu Quả của Các Giải Pháp Đã Áp Dụng

Việc đánh giá hiệu quả của các giải pháp đã áp dụng giúp xác định các giải pháp hiệu quả và các giải pháp cần được điều chỉnh. Đánh giá này cần được thực hiện một cách khách quan và dựa trên các số liệu thực tế.

5.3. Bài Học Kinh Nghiệm từ Lilama 69 1

Kinh nghiệm từ Lilama 69-1 có thể được chia sẻ cho các doanh nghiệp xây lắp khác để giúp họ nâng cao hiệu quả công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm. Các bài học kinh nghiệm này bao gồm cả thành công và thất bại, và cần được phân tích một cách kỹ lưỡng.

VI. Kết Luận Tương Lai Kế Toán Chi Phí Sản Xuất Xây Lắp

Kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp xây lắp. Việc hoàn thiện công tác kế toán chi phí là một quá trình liên tục và đòi hỏi sự nỗ lực của toàn bộ doanh nghiệp. Trong tương lai, kế toán chi phí sẽ ngày càng trở nên quan trọng hơn khi các doanh nghiệp phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt và yêu cầu ngày càng cao của khách hàng. Các doanh nghiệp muốn tồn tại và vươn lên khẳng định vị trí của mình cần phải năng động trong tổ chức quản lý, điều hành hoạt động sản xuất kinh doanh, đặc biệt cần làm tốt kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành nhằm giảm chi phí từ đó hạ giá thành sản phẩm song vẫn đảm bảo yêu cầu chất lượng.

6.1. Tóm Tắt Các Giải Pháp Hoàn Thiện

Các giải pháp hoàn thiện kế toán chi phí bao gồm việc hoàn thiện hệ thống chứng từ, tăng cường kiểm soát chi phí, áp dụng các phần mềm kế toán hiện đại, và đào tạo đội ngũ kế toán.

6.2. Hướng Nghiên Cứu Tiếp Theo về Kế Toán Chi Phí

Các hướng nghiên cứu tiếp theo về kế toán chi phí có thể tập trung vào việc áp dụng các phương pháp kế toán chi phí tiên tiến, như kế toán chi phí mục tiêu và kế toán chi phí vòng đời sản phẩm.

6.3. Kế Toán Chi Phí Công Cụ Quản Trị Chiến Lược

Kế toán chi phí không chỉ là một công cụ ghi chép và báo cáo chi phí, mà còn là một công cụ quản trị chiến lược giúp doanh nghiệp đưa ra các quyết định kinh doanh sáng suốt và nâng cao khả năng cạnh tranh.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam ngày càng hội nhập sâu rộng với thế giới, tính cạnh tranh giữa các doanh nghiệp ngày càng gia tăng, đặc biệt trong ngành xây lắp – một lĩnh vực đóng vai trò quan trọng trong việc tạo dựng cơ sở vật chất kỹ thuật cho nền kinh tế quốc dân. Theo ước tính, ngành xây dựng cơ bản chiếm tỷ trọng lớn trong tổng vốn đầu tư toàn xã hội, với các công trình có quy mô lớn, kết cấu phức tạp và thời gian thi công kéo dài. Do đó, công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm xây lắp trở thành yếu tố then chốt giúp doanh nghiệp kiểm soát chi phí, nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh và tăng sức cạnh tranh trên thị trường.

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là hệ thống hóa các vấn đề lý luận cơ bản về kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong doanh nghiệp xây lắp, đồng thời đánh giá thực trạng công tác này tại Công ty cổ phần Lilama 69-1 trong năm 2017. Qua đó, luận văn đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác kế toán chi phí và tính giá thành sản phẩm xây lắp, góp phần nâng cao hiệu quả quản trị chi phí và lợi nhuận doanh nghiệp.

Phạm vi nghiên cứu tập trung tại Công ty cổ phần Lilama 69-1, một doanh nghiệp xây lắp có quy mô lớn với hơn 1.600 lao động, hoạt động trong lĩnh vực chế tạo, lắp đặt thiết bị công nghiệp và xây dựng các công trình công nghiệp, dân dụng. Nghiên cứu sử dụng số liệu thực tế năm 2017, kết hợp với các phương pháp quan sát, phỏng vấn và phân tích tài liệu để đảm bảo tính chính xác và thực tiễn.

Ý nghĩa nghiên cứu được thể hiện qua việc cung cấp thông tin kế toán chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm chính xác, kịp thời, giúp doanh nghiệp kiểm soát chi phí, giảm thất thoát lãng phí, đồng thời hỗ trợ nhà quản trị đưa ra các quyết định chiến lược phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh và sức cạnh tranh trên thị trường.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên hai khung lý thuyết chính: lý thuyết kế toán chi phí sản xuất và lý thuyết tính giá thành sản phẩm trong doanh nghiệp xây lắp.

1. Lý thuyết kế toán chi phí sản xuất: Chi phí sản xuất được phân loại theo nhiều tiêu chí như theo yếu tố (nguyên vật liệu, nhân công, chi phí sản xuất chung), theo mối quan hệ với mức độ hoạt động (biến phí, định phí, hỗn hợp), và theo khả năng quy nạp (chi phí trực tiếp, chi phí gián tiếp). Việc phân loại này giúp doanh nghiệp quản lý và kiểm soát chi phí hiệu quả, đồng thời cung cấp cơ sở cho việc tính giá thành sản phẩm chính xác.

2. Lý thuyết tính giá thành sản phẩm xây lắp: Giá thành sản phẩm xây lắp được phân loại thành giá thành dự toán, giá thành kế hoạch và giá thành thực tế, phản ánh các giai đoạn và mức độ hoàn thành công trình. Phương pháp tính giá thành bao gồm phương pháp trực tiếp, phương pháp tính theo đơn đặt hàng và phương pháp cộng chi phí theo giai đoạn công việc. Việc xác định đối tượng tập hợp chi phí và đối tượng tính giá thành là cơ sở quan trọng để tổ chức kế toán chi phí và tính giá thành phù hợp với đặc thù ngành xây lắp.

Các khái niệm chuyên ngành được sử dụng bao gồm: chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, chi phí nhân công trực tiếp, chi phí sử dụng máy thi công, chi phí sản xuất chung, sản phẩm dở dang cuối kỳ, và các tài khoản kế toán tương ứng (TK 621, 622, 623, 627, 154).

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng kết hợp các phương pháp sau:

• Phương pháp quan sát: Tác giả trực tiếp quan sát quy trình thi công xây lắp, thu thập số liệu chi phí phát sinh tại các đội công trình và phòng kế toán của Công ty cổ phần Lilama 69-1 nhằm hiểu rõ thực trạng công tác kế toán chi phí và tính giá thành sản phẩm.

• Phương pháp phỏng vấn: Tiến hành phỏng vấn công nhân thi công, kỹ thuật viên và đội trưởng công trình để thu thập thông tin về định mức chi phí, khối lượng công việc và các chi phí hao hụt trong quá trình thi công.

• Phương pháp nghiên cứu tài liệu: Thu thập và phân tích các văn bản pháp luật, chuẩn mực kế toán, giáo trình chuyên ngành và các tài liệu nội bộ của công ty để xây dựng cơ sở lý luận và đối chiếu thực trạng.

• Phương pháp phân tích, xử lý dữ liệu: Tổng hợp, phân loại và so sánh số liệu chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm thu thập được nhằm đánh giá thực trạng và phát hiện các điểm chưa hoàn thiện trong công tác kế toán.

• Phương pháp so sánh: So sánh thực trạng kế toán chi phí và tính giá thành tại Công ty với các quy định pháp luật hiện hành và các nghiên cứu tương tự để đánh giá mức độ phù hợp và hiệu quả.

Cỡ mẫu nghiên cứu bao gồm toàn bộ số liệu chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm xây lắp của Công ty cổ phần Lilama 69-1 trong năm 2017. Phương pháp chọn mẫu là chọn toàn bộ dữ liệu có sẵn nhằm đảm bảo tính toàn diện và chính xác. Thời gian nghiên cứu kéo dài trong năm 2017, phù hợp với chu kỳ kế toán và báo cáo tài chính của công ty.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp chiếm tỷ trọng lớn trong tổng chi phí sản xuất: Theo số liệu năm 2017, chi phí nguyên vật liệu trực tiếp chiếm khoảng 45-50% tổng chi phí sản xuất tại Công ty cổ phần Lilama 69-1. Việc hạch toán chi phí nguyên vật liệu được thực hiện theo phương pháp giá thực tế đích danh, đảm bảo tính chính xác nhưng còn tồn tại một số sai lệch do hao hụt vật tư chưa được kiểm soát chặt chẽ.

2. Chi phí nhân công trực tiếp và chi phí sử dụng máy thi công chiếm tỷ lệ lần lượt khoảng 25% và 15%: Công tác kế toán chi phí nhân công trực tiếp được thực hiện chi tiết theo từng công trình, tuy nhiên việc phân bổ các khoản trích theo lương như bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế chưa được phản ánh đầy đủ vào chi phí sản xuất chung. Chi phí sử dụng máy thi công được tập hợp và phân bổ theo giá thành ca máy, nhưng còn thiếu sự đồng bộ trong quản lý chi phí tạm thời như chi phí vận chuyển, tháo lắp máy.

3. Chi phí sản xuất chung chiếm khoảng 10-12% tổng chi phí sản xuất: Công tác kế toán chi phí sản xuất chung được tổ chức theo từng bộ phận, đội thi công, tuy nhiên việc kiểm soát chi phí vượt định mức và chi phí không hợp lý còn hạn chế, dẫn đến tình trạng chi phí sản xuất chung có xu hướng tăng cao so với dự toán.

4. Việc đánh giá sản phẩm dở dang cuối kỳ và tính giá thành sản phẩm còn một số hạn chế: Công ty áp dụng phương pháp đánh giá sản phẩm dở dang theo chi phí thực tế phát sinh, tuy nhiên việc phân bổ chi phí cho các giai đoạn thi công chưa thực sự chính xác, gây ảnh hưởng đến tính đúng đắn của giá thành sản phẩm hoàn thành. So sánh với các doanh nghiệp xây lắp khác, tỷ lệ chênh lệch giữa giá thành dự toán và giá thành thực tế tại Lilama 69-1 còn khá lớn, khoảng 8-10%.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của các hạn chế trên xuất phát từ đặc thù ngành xây lắp với sản phẩm đơn chiếc, quy trình thi công phức tạp và kéo dài, cùng với sự phân tán trong tổ chức bộ máy kế toán. Việc quản lý chi phí nguyên vật liệu chưa chặt chẽ dẫn đến hao hụt và thất thoát, trong khi công tác phân bổ chi phí nhân công và máy thi công chưa đồng bộ làm giảm tính chính xác của báo cáo chi phí.

So với các nghiên cứu trong ngành xây lắp, kết quả tại Lilama 69-1 tương đồng với thực trạng chung của nhiều doanh nghiệp xây lắp khác, nơi mà công tác kế toán chi phí và tính giá thành sản phẩm còn nhiều điểm cần hoàn thiện để đáp ứng yêu cầu quản trị hiện đại. Việc áp dụng các phương pháp kế toán chi phí tiên tiến và tăng cường kiểm soát nội bộ sẽ giúp doanh nghiệp nâng cao hiệu quả quản lý chi phí.

Dữ liệu có thể được trình bày qua các biểu đồ tỷ trọng chi phí theo yếu tố (nguyên vật liệu, nhân công, máy thi công, chi phí chung) và bảng so sánh giá thành dự toán, kế hoạch và thực tế theo từng công trình, giúp minh họa rõ nét các điểm mạnh và hạn chế trong công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm xây lắp tại công ty.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Hoàn thiện hệ thống quản lý và luân chuyển chứng từ kế toán chi phí: Đề nghị Công ty xây dựng quy trình luân chuyển chứng từ rõ ràng, đảm bảo tính kịp thời và chính xác trong việc ghi nhận chi phí phát sinh tại từng công trình, hạng mục. Thời gian thực hiện trong 6 tháng, do phòng Tài chính - Kế toán chủ trì phối hợp với các đội thi công.

2. Tăng cường phân loại, quản lý và hạch toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp: Áp dụng các biện pháp kiểm soát chặt chẽ vật tư đầu vào, kiểm kê định kỳ và xử lý kịp thời các hao hụt, thất thoát. Đồng thời, hoàn thiện hệ thống định mức tiêu hao vật liệu phù hợp với thực tế sản xuất. Thời gian triển khai trong 1 năm, do phòng Vật tư và phòng Kế toán phối hợp thực hiện.

3. Hoàn thiện kế toán tập hợp chi phí nhân công trực tiếp và chi phí sử dụng máy thi công: Rà soát và điều chỉnh phương pháp phân bổ chi phí nhân công và máy thi công, đảm bảo phản ánh đầy đủ các khoản trích theo lương và chi phí tạm thời liên quan đến máy thi công. Thời gian thực hiện 9 tháng, do phòng Tài chính - Kế toán phối hợp với phòng Quản lý máy và các đội thi công.

4. Nâng cao chất lượng đánh giá sản phẩm dở dang và tính giá thành sản phẩm: Áp dụng phương pháp đánh giá sản phẩm dở dang theo tỷ lệ hoàn thành kết hợp với chi phí thực tế, đồng thời xây dựng hệ thống báo cáo giá thành chi tiết theo từng giai đoạn thi công để phục vụ quản trị chi phí hiệu quả. Thời gian thực hiện 6 tháng, do phòng Kế toán tổng hợp chủ trì.

5. Đào tạo nâng cao năng lực cho cán bộ kế toán và quản lý chi phí: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về kế toán chi phí xây lắp, kỹ năng phân tích và kiểm soát chi phí nhằm nâng cao trình độ nghiệp vụ và nhận thức về quản trị chi phí. Thời gian tổ chức định kỳ hàng năm, do Ban Giám đốc phối hợp với phòng Nhân sự và phòng Tài chính - Kế toán.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Nhà quản trị doanh nghiệp xây lắp: Giúp hiểu rõ cơ chế quản lý chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm, từ đó đưa ra các quyết định điều hành hiệu quả nhằm giảm chi phí và nâng cao lợi nhuận.

2. Cán bộ kế toán và kiểm toán nội bộ: Cung cấp kiến thức chuyên sâu về kế toán chi phí xây lắp, giúp thực hiện công tác hạch toán, kiểm soát chi phí và báo cáo tài chính chính xác, minh bạch.

3. Sinh viên và nghiên cứu sinh ngành Kế toán, Quản trị kinh doanh: Là tài liệu tham khảo quý giá để nắm vững lý thuyết và thực tiễn kế toán chi phí sản xuất trong ngành xây lắp, phục vụ cho học tập và nghiên cứu chuyên sâu.

4. Cơ quan quản lý nhà nước và các tổ chức tài chính: Hỗ trợ đánh giá hiệu quả quản lý chi phí và giá thành sản phẩm của các doanh nghiệp xây lắp, từ đó xây dựng chính sách hỗ trợ và kiểm soát phù hợp.

Câu hỏi thường gặp

1. Kế toán chi phí sản xuất trong doanh nghiệp xây lắp có điểm gì khác biệt so với các ngành khác?
   Do đặc thù sản phẩm xây lắp là công trình có quy mô lớn, kết cấu phức tạp và thời gian thi công kéo dài, kế toán chi phí phải tập trung theo dõi chi tiết từng công trình, hạng mục, đồng thời quản lý chi phí phát sinh ngoài trời và chịu ảnh hưởng của yếu tố môi trường. Ví dụ, chi phí hao hụt vật tư do thời tiết là vấn đề đặc thù cần kiểm soát chặt chẽ.

2. Tại sao việc phân loại chi phí theo yếu tố lại quan trọng trong kế toán chi phí xây lắp?
   Phân loại chi phí theo yếu tố giúp doanh nghiệp xác định tỷ trọng từng loại chi phí (nguyên vật liệu, nhân công, máy thi công, chi phí chung), từ đó xây dựng dự toán, kiểm soát và phân tích hiệu quả sử dụng nguồn lực. Ví dụ, chi phí nguyên vật liệu trực tiếp thường chiếm tỷ trọng lớn nhất, nên cần ưu tiên kiểm soát.

3. Phương pháp tính giá thành sản phẩm nào phù hợp với doanh nghiệp xây lắp?
   Phương pháp tính giá thành theo đơn đặt hàng và phương pháp cộng chi phí theo giai đoạn công việc là phù hợp nhất do tính chất đơn chiếc và quy trình thi công phức tạp của sản phẩm xây lắp. Điều này giúp phản ánh chính xác chi phí phát sinh và giá thành từng công trình.

4. Làm thế nào để đánh giá sản phẩm dở dang cuối kỳ chính xác?
   Có thể áp dụng phương pháp đánh giá theo chi phí thực tế phát sinh hoặc theo tỷ lệ hoàn thành sản phẩm dựa trên dự toán và mức độ hoàn thành thực tế. Việc này giúp phản ánh đúng giá trị chi phí đã bỏ ra cho các giai đoạn thi công chưa hoàn thành.

5. Những khó khăn thường gặp trong công tác kế toán chi phí xây lắp là gì?
   Khó khăn bao gồm việc thu thập số liệu chi phí phát sinh ngoài công trường, phân bổ chi phí chung hợp lý, kiểm soát hao hụt vật tư, và đánh giá sản phẩm dở dang chính xác. Ví dụ, chi phí sử dụng máy thi công tạm thời như vận chuyển máy thường bị bỏ sót hoặc phân bổ không đúng.

Kết luận

• Luận văn đã hệ thống hóa cơ sở lý luận về kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm xây lắp, phù hợp với đặc thù ngành xây dựng cơ bản.
• Đánh giá thực trạng tại Công ty cổ phần Lilama 69-1 cho thấy chi phí nguyên vật liệu trực tiếp chiếm tỷ trọng lớn nhất, trong khi công tác phân bổ chi phí nhân công và máy thi công còn nhiều hạn chế.
• Việc đánh giá sản phẩm dở dang và tính giá thành sản phẩm chưa thực sự chính xác, ảnh hưởng đến hiệu quả quản trị chi phí và lợi nhuận doanh nghiệp.
• Đề xuất các giải pháp hoàn thiện hệ thống quản lý chứng từ, kiểm soát chi phí nguyên vật liệu, nâng cao công tác phân bổ chi phí và đào tạo nhân sự nhằm nâng cao hiệu quả kế toán chi phí và tính giá thành sản phẩm.
• Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất trong vòng 6-12 tháng, đồng thời theo dõi, đánh giá hiệu quả và điều chỉnh phù hợp để đáp ứng yêu cầu quản trị hiện đại.

Hành động ngay hôm nay để nâng cao hiệu quả quản lý chi phí và giá thành sản phẩm xây lắp tại doanh nghiệp của bạn!