Chuyên đề thực tập tốt nghiệp: Hoàn thiện quản trị rủi ro tín dụng tại NHTM CP Quốc Tế Việt Nam

Cơ cấu rủi ro tín dụng bao gồm rủi ro giao dịch và rủi ro danh mục. Rủi ro giao dịch có 3 thành phần: rủi ro lựa chọn (thẩm định sai), rủi ro bảo đảm (thiếu tiêu chuẩn) và rủi ro nghiệp vụ (sai sót trong quá trình thực hiện). Rủi ro danh mục được phân ra hai loại: rủi ro nội tại (Intrinsic risk) và rủi ro tập trung (Concentration risk). Rủi ro nội tại xuất phát từ các yếu tố mang tính riêng biệt của mỗi chủ thể đi vay hoặc ngành kinh tế. Rủi ro tập trung xuất phát từ việc dồn vốn cho một số ít khách hàng, một số ngành kinh tế hẹp, một số loại hình cho vay hoặc một khu vực địa lý.

Trong tất cả các hoạt động kinh doanh của ngân hàng hiện nay, hoạt động tín dụng là một nghiệp vụ truyền thống, nền tảng và là hoạt động kinh doanh quan trọng nhất, mang lại tỷ trọng lợi nhuận lớn cho ngân hàng. Tuy nhiên, nó cũng là hoạt động phức tạp, tiềm ẩn rất nhiều rủi ro. Rủi ro trong hoạt động tín dụng có thể tác động rất nặng nề đến các hoạt động kinh doanh khác và có thể làm tổn hại đến uy tín và vị thế của ngân hàng.

Rủi ro do môi trường kinh tế không ổn định như tự do hóa tài chính, hội nhập quốc tế, thiếu quy hoạch đầu tư hợp lý dẫn đến khủng hoảng thừa. Khủng hoảng kinh tế thế giới ảnh hưởng đến các chỉ số tài chính vĩ mô như lạm phát, tỷ giá hối đoái. Rủi ro do môi trường pháp lý không thuận lợi như hệ thống văn bản pháp luật chồng chéo, kém hiệu quả, hoạt động thanh tra, kiểm tra, giám sát chưa hiệu quả của cơ quan giám sát ngân hàng.

Rủi ro phát sinh từ phía khách hàng quan hệ tín dụng như khả năng quản lý kinh doanh của khách hàng vay yếu kém, tình hình tài chính doanh nghiệp yếu kém, thiếu minh bạch. Ở những doanh nghiệp có quy mô tài sản và nguồn vốn nhỏ, thường tỷ lệ nợ so với vốn tự có cao, biểu hiện năng lực tự chủ tài chính thấp, vì vậy độ rủi ro cho người tài trợ như ngân hàng là khá cao.

Nguyên tắc của Basel II về quản trị rủi ro tín dụng nhấn mạnh sự độc lập của bộ phận quản lý rủi ro, tính minh bạch trong quy trình, và trách nhiệm giải trình của các cấp quản lý. Các ngân hàng cần xây dựng hệ thống đo lường và đánh giá rủi ro tín dụng phù hợp với quy mô và mức độ phức tạp của hoạt động.

Nội dung quản trị rủi ro tín dụng bao gồm hoạch định chiến lược quản trị rủi ro tín dụng, xác định “khẩu vị rủi ro” của ngân hàng, xây dựng chính sách quản lý rủi ro tín dụng thích hợp, tổ chức bộ máy quản trị rủi ro tín dụng, tổ chức thực hiện quản trị rủi ro tín dụng, giám sát và kiểm tra quá trình thực hiện, điều chỉnh sau giám sát.

Hoàn thiện quy trình tín dụng bao gồm các bước thẩm định tín dụng chặt chẽ hơn, giám sát sử dụng vốn vay hiệu quả, và thu hồi nợ kịp thời. Cần áp dụng các mô hình đánh giá rủi ro tín dụng tiên tiến và sử dụng dữ liệu lịch sử để dự báo rủi ro.

Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực các cấp thông qua đào tạo chuyên sâu về quản trị rủi ro tín dụng, cập nhật kiến thức về các sản phẩm và dịch vụ mới, và xây dựng văn hóa rủi ro trong toàn ngân hàng. Cần khuyến khích nhân viên chủ động nhận diện và báo cáo rủi ro.

Phân tích dữ liệu rủi ro giúp ngân hàng dự báo nợ xấu hiệu quả hơn, xác định các yếu tố ảnh hưởng đến rủi ro tín dụng, và đưa ra các biện pháp phòng ngừa kịp thời. Cần xây dựng hệ thống thu thập và xử lý dữ liệu rủi ro toàn diện.

Tự động hóa quy trình quản trị rủi ro tín dụng giúp giảm thiểu sai sót, tiết kiệm chi phí, và nâng cao hiệu quả hoạt động. Cần ứng dụng các giải pháp công nghệ để tự động hóa các bước thẩm định, giám sát, và thu hồi nợ.

Tiêu chí định lượng để đánh giá hiệu quả quản trị rủi ro tín dụng bao gồm tỷ lệ nợ xấu, tỷ lệ nợ nhóm 2, tỷ lệ trích lập dự phòng rủi ro, và các chỉ số tài chính khác liên quan đến hoạt động tín dụng.

Tiêu chí định tính để đánh giá hiệu quả quản trị rủi ro tín dụng bao gồm chất lượng quy trình tín dụng, năng lực quản lý rủi ro của đội ngũ nhân viên, và văn hóa rủi ro trong toàn ngân hàng.