Hoàn thiện công tác quản trị rủi ro trong dịch vụ ngân hàng điện tử tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Ngoại Thương Việt Nam – Chi Nhánh Huế

Dịch vụ ngân hàng điện tử (NHĐT) là một phương tiện thanh toán hữu ích, mang lại sự thuận tiện và tiết kiệm chi phí cho người dùng. Nó phù hợp với xã hội hiện đại và đang dần thay thế các phương thức thanh toán truyền thống. Phát triển dịch vụ NHĐT là một xu hướng tất yếu trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế. Tuy nhiên, các ngân hàng cần đảm bảo tính bảo mật và an toàn cho khách hàng khi sử dụng các dịch vụ này. Theo Quyết định số 35/2006/QĐ-NHNN, các ngân hàng cần tuân thủ các nguyên tắc quản trị rủi ro trong hoạt động NHĐT.

Trong bối cảnh công nghệ phát triển nhanh chóng và các hoạt động gian lận ngày càng tinh vi, việc quản trị rủi ro hiệu quả là vô cùng quan trọng. Các ngân hàng cần có quy trình đánh giá và giảm thiểu rủi ro cụ thể để đảm bảo an toàn cho khách hàng, nâng cao uy tín và củng cố thương hiệu. Lợi ích của NHĐT là rất lớn, nhưng đi kèm với đó là những rủi ro tiềm ẩn. Do đó, việc kiểm soát rủi ro ngân hàng điện tử là yếu tố then chốt để đảm bảo sự phát triển bền vững của dịch vụ.

Các rủi ro trong dịch vụ NHĐT rất đa dạng, bao gồm rủi ro hoạt động, rủi ro pháp lý, rủi ro tín dụng, rủi ro thanh khoản và rủi ro bảo mật. Rủi ro hoạt động có thể phát sinh từ lỗi hệ thống, sai sót trong quy trình hoặc gian lận từ nhân viên. Rủi ro pháp lý liên quan đến việc tuân thủ các quy định pháp luật về NHĐT. Rủi ro tín dụng và thanh khoản có thể phát sinh từ các giao dịch trực tuyến. Rủi ro bảo mật là một trong những thách thức lớn nhất, bao gồm tấn công mạng, đánh cắp thông tin và gian lận tài khoản. Theo Thông tư số 35/2016/TT-NHNN, các ngân hàng cần đảm bảo an toàn và bảo mật cho dịch vụ ngân hàng trên Internet.

Trong giai đoạn 2014-2016, VCB Huế đã ghi nhận một số trường hợp rủi ro trong dịch vụ NHĐT, gây thiệt hại về tài chính và ảnh hưởng đến uy tín của ngân hàng. Các rủi ro này bao gồm gian lận thẻ, tấn công tài khoản trực tuyến và các sự cố liên quan đến hệ thống ATM. Mặc dù ngân hàng đã có các biện pháp phòng ngừa, nhưng các đối tượng gian lận ngày càng tinh vi, đòi hỏi ngân hàng phải liên tục nâng cao hệ thống bảo mật và quy trình kiểm soát rủi ro.

Ngân hàng cần xây dựng một cơ chế quản lý rủi ro rõ ràng, phân định rõ trách nhiệm và quyền hạn của từng bộ phận và cá nhân. Cần có một bộ phận chuyên trách về quản trị rủi ro NHĐT, có đủ năng lực và kinh nghiệm để đánh giá, phòng ngừa và ứng phó với các rủi ro. Ngân hàng cũng cần xây dựng các quy trình kiểm tra, kiểm soát nội bộ chặt chẽ để đảm bảo tuân thủ các quy định và chính sách về an ninh ngân hàng điện tử.

Việc bảo mật hệ thống và dữ liệu là yếu tố then chốt để ngăn chặn các cuộc tấn công mạng và gian lận. Ngân hàng cần đầu tư vào các công nghệ bảo mật tiên tiến, như mã hóa dữ liệu, xác thực đa yếu tố và hệ thống phát hiện xâm nhập. Cần thường xuyên kiểm tra và đánh giá hệ thống bảo mật để phát hiện và khắc phục các lỗ hổng. Ngân hàng cũng cần có các biện pháp bảo vệ dữ liệu cá nhân của khách hàng theo quy định của pháp luật.

Nhân viên ngân hàng cần được đào tạo về các rủi ro trong NHĐT và các biện pháp phòng ngừa. Khách hàng cần được cung cấp thông tin đầy đủ về các rủi ro và cách tự bảo vệ mình khi sử dụng dịch vụ NHĐT. Ngân hàng cần tổ chức các chương trình đào tạo, hội thảo và chiến dịch truyền thông để nâng cao nhận thức của nhân viên và khách hàng về bảo mật ngân hàng điện tử.

Quy trình quản trị rủi ro cần bao gồm các bước: xác định rủi ro, đánh giá rủi ro, xây dựng biện pháp phòng ngừa, triển khai biện pháp phòng ngừa, theo dõi và đánh giá hiệu quả. Quy trình cần được cập nhật thường xuyên để phù hợp với các thay đổi của công nghệ và môi trường kinh doanh. Cần có sự tham gia của tất cả các bộ phận liên quan trong quá trình xây dựng và triển khai quy trình.

Ngân hàng cần triển khai các công cụ và hệ thống hỗ trợ quản trị rủi ro, như hệ thống giám sát giao dịch, hệ thống phát hiện gian lận và hệ thống báo cáo rủi ro. Các công cụ và hệ thống này cần được tích hợp với hệ thống NHĐT để cung cấp thông tin kịp thời và chính xác về các rủi ro tiềm ẩn. Cần có đội ngũ chuyên gia để vận hành và bảo trì các công cụ và hệ thống này.

Văn hóa quản trị rủi ro cần được thể hiện trong các chính sách, quy trình và hành vi của ngân hàng. Cần có sự ủng hộ và cam kết từ ban lãnh đạo trong việc xây dựng và duy trì văn hóa quản trị rủi ro. Ngân hàng cần tạo ra một môi trường làm việc mà nhân viên cảm thấy thoải mái khi báo cáo các vấn đề liên quan đến rủi ro và được khuyến khích đưa ra các giải pháp cải tiến.

Ngân hàng cần tăng cường hợp tác với các đối tác, như các công ty công nghệ, các tổ chức tài chính và các cơ quan quản lý, để chia sẻ thông tin và kinh nghiệm về quản trị rủi ro. Việc tham gia vào các diễn đàn và hội thảo về bảo mật cũng là một cách để cập nhật các xu hướng và công nghệ mới nhất trong lĩnh vực này. Cần tuân thủ các quy định và hướng dẫn của các cơ quan quản lý về an toàn ngân hàng điện tử.

Các giải pháp và kiến nghị đã được đề xuất trong luận văn bao gồm: nâng cao năng lực quản lý, tăng cường bảo mật hệ thống, đào tạo nhân viên, xây dựng văn hóa quản trị rủi ro và tăng cường hợp tác với các đối tác và cơ quan quản lý. Việc triển khai các giải pháp này cần được thực hiện một cách bài bản và có hệ thống, với sự tham gia của tất cả các bộ phận liên quan.

Trong tương lai, dịch vụ NHĐT sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ, mang lại nhiều tiện ích cho khách hàng và cơ hội cho ngân hàng. Tuy nhiên, đi kèm với đó là những rủi ro ngày càng phức tạp và tinh vi. Do đó, việc quản trị rủi ro sẽ trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Các nghiên cứu tiếp theo có thể tập trung vào việc đánh giá hiệu quả của các giải pháp quản trị rủi ro đã được triển khai và đề xuất các giải pháp mới để đối phó với các rủi ro mới phát sinh.