Quá trình hình thành và phát triển hệ thống giao thông ở Nam Kỳ từ 1862 đến 1945

Luận án tập trung vào việc phân tích bối cảnh lịch sử và chính sách của Pháp về giao thông ở Nam Kỳ. Việc Pháp xâm lược và thiết lập bộ máy cai trị đã đặt nền móng cho sự thay đổi hệ thống giao thông hiện đại. Chính sách khai thác thuộc địa của Pháp, đặc biệt trong hai giai đoạn 1862-1918 và 1919-1945, được xem xét kỹ lưỡng. Giai đoạn đầu, giao thông được phát triển mạnh mẽ phục vụ mục đích quân sự và kinh tế, trong khi giai đoạn sau tập trung vào việc củng cố quyền lực và khai thác tài nguyên. Luận án nhấn mạnh sự khác biệt giữa hai giai đoạn này, đặc biệt là sự ảnh hưởng của Chiến tranh thế giới thứ nhất và sự xuất hiện của Nhật Bản trong giai đoạn sau. Việc phân tích này giúp người đọc hiểu rõ hơn về động cơ và mục tiêu của Pháp trong việc phát triển hệ thống giao thông ở Nam Kỳ.

Phần này trình bày chi tiết quá trình phát triển của từng loại hình giao thông: đường thủy, đường bộ, đường sắt và hàng không.

2.1 Đường thủy: Luận án mô tả việc Pháp cải tạo kênh rạch hiện có và xây mới, tạo ra mạng lưới giao thông đường thủy nội địa rộng khắp. Đồng thời, hoạt động giao thông đường biển và cơ chế quản lý cũng được đề cập. Việc khai thác hệ thống sông ngòi tự nhiên được nhấn mạnh như một yếu tố quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế của Pháp.

2.2 Đường bộ: Sự phát triển đường bộ, bao gồm việc xây dựng cầu và đường, được phân tích. Luận án cũng đề cập đến sự xuất hiện và phát triển của xe ô tô như một phương tiện giao thông hiện đại, góp phần thay đổi bộ mặt giao thông Nam Kỳ.

2.3 Đường sắt: Việc xây dựng và khai thác các tuyến đường sắt, đặc biệt là tuyến Sài Gòn - Mỹ Tho và Sài Gòn - Biên Hòa, được xem xét. Luận án nhấn mạnh vai trò của đường sắt trong việc kết nối các vùng kinh tế quan trọng và thúc đẩy sản xuất nông nghiệp.

2.4 Hàng không: Sự ra đời và phát triển của ngành hàng không, bao gồm việc xây dựng sân bay Tân Sơn Nhất và thiết lập các tuyến bay, được trình bày. Luận án đánh giá tầm quan trọng của hàng không trong việc hội nhập Nam Kỳ và Đông Dương với quốc tế.

Luận án phân tích tác động đa chiều của hệ thống giao thông đối với kinh tế và xã hội Nam Kỳ. Về kinh tế, hệ thống giao thông mới tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển nông nghiệp, công nghiệp và thương mại. Việc vận chuyển hàng hóa dễ dàng hơn đã thúc đẩy sản xuất lúa gạo, cao su và các mặt hàng xuất khẩu khác. Về xã hội, giao thông góp phần thay đổi lối sống, giao lưu văn hóa và kết nối các vùng miền. Tuy nhiên, luận án cũng chỉ ra mặt trái của sự phát triển này, đó là việc phục vụ cho mục tiêu khai thác thuộc địa của Pháp và làm gia tăng sự bất bình đẳng xã hội. Những tác động này được đánh giá dựa trên các số liệu thống kê về sản lượng nông nghiệp, công nghiệp và thương mại, cũng như các bằng chứng lịch sử về đời sống xã hội.

Luận án đánh giá tổng quan về hệ thống giao thông Nam Kỳ thời Pháp thuộc, nhấn mạnh cả mặt tích cực và tiêu cực. Sự hiện đại hóa nhanh chóng, tính đồng bộ và hiệu quả khai thác yếu tố tự nhiên là những điểm mạnh. Tuy nhiên, mục đích phục vụ khai thác thuộc địa của Pháp là hạn chế lớn nhất. Từ đó, luận án rút ra những bài học kinh nghiệm cho việc phát triển giao thông ở Nam Bộ và Việt Nam hiện nay. Việc khai thác hiệu quả điều kiện tự nhiên, ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật và tận dụng lợi thế địa chính trị được nhấn mạnh như những bài học quan trọng. Luận án khuyến khích việc học hỏi từ quá khứ để xây dựng hệ thống giao thông hiện đại và bền vững, phục vụ lợi ích của người dân và đất nước.