Quản Lý Giáo Dục Kỹ Năng Sinh Tồn Cho Học Sinh Ở Các Trường Tiểu Học Thành Phố Cẩm Phả, Tỉnh Quảng Ninh

• Tác giả: Đỗ Thị Hoà
• Người hướng dẫn: GS.TS Phạm Hồng Quang
• Trường học: Đại học Thái Nguyên
• Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
• Đề tài: Quản Lý Giáo Dục Kỹ Năng Sinh Tồn Cho Học Sinh Ở Các Trường Tiểu Học Thành Phố Cẩm Phả, Tỉnh Quảng Ninh
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2020
• Địa điểm: Thái Nguyên

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ GIÁO DỤC KỸ NĂNG SINH TỒN CHO HỌC SINH TIỂU HỌC
• 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
• 1.2. Trên thế giới
• 1.3. Một số khái niệm cơ bản của đề tài
• 1.4. Kỹ năng sống, kỹ năng sinh tồn. Giáo dục kỹ năng sinh tồn
• 1.5. Quản lý giáo dục kỹ năng sinh tồn
• 1.6. Những vấn đề cơ bản về giáo dục kỹ năng sinh tồn cho học sinh ở trường tiểu học
• 1.7. Các kỹ năng thành phần của kỹ năng sinh tồn
• 1.8. Mục tiêu của giáo dục kỹ năng sinh tồn cho học sinh ở trường tiểu học
• 1.9. Nội dung giáo dục kỹ năng sinh tồn cho học sinh ở trường tiểu học
• 1.10. Các phương pháp, hình thức giáo dục kỹ năng sinh tồn cho học sinh ở trường tiểu học
• 1.11. Đánh giá kết quả giáo dục kỹ năng sinh tồn cho HS ở trường tiểu học
• 1.12. Những vấn đề cơ bản về quản lý giáo dục kỹ năng sinh tồn cho học sinh ở trường tiểu học
• 1.13. Lập kế hoạch giáo dục kỹ năng sinh tồn cho học sinh ở trường tiểu học
• 1.14. Tổ chức thực hiện kế hoạch giáo dục kỹ năng sinh tồn cho học sinh ở trường tiểu học
• 1.15. Chỉ đạo thực hiện kế hoạch giáo dục kĩ năng sống cho học sinh ở trường tiểu học
• 1.16. Hiệu trưởng kiểm tra, đánh giá thực hiện kế hoạch giáo dục kĩ năng sinh tồn cho học sinh ở trường tiểu học
• 1.17. Các yếu tố ảnh hưởng tới quản lý giáo dục kỹ năng sinh tồn cho học sinh ở các trường tiểu học
• 1.18. Kết luận Chương 1
• 2. CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ GIÁO DỤC KỸ NĂNG SINH TỒN CHO HỌC SINH Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC THÀNH PHỐ CẨM PHẢ, TỈNH QUẢNG NINH
• 2.1. Một vài nét về giáo dục tiểu học của thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh và tổ chức khảo sát
• 2.2. Một số nét cơ bản về giáo dục tiểu học của thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh
• 2.3. Tổ chức khảo sát
• 2.4. Thực trạng giáo dục kỹ năng sinh tồn cho học sinh ở các trường tiểu học thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh
• 2.5. Mục tiêu giáo dục kỹ năng sinh tồn cho học sinh ở các trường tiểu học thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh
• 2.6. Nội dung giáo dục kỹ năng sinh tồn cho học sinh ở các trường tiểu học thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh
• 2.7. Phương pháp giáo dục kỹ năng sinh tồn cho học sinh ở các trường tiểu học thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh
• 2.8. Hình thức tổ chức giáo dục kỹ năng sinh tồn cho học sinh ở các trường tiểu học thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh
• 2.9. Đánh giá kết quả giáo dục kỹ năng sinh tồn cho học sinh ở các trường tiểu học thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh
• 2.10. Thực trạng quản lý giáo dục kỹ năng sinh tồn cho học sinh ở các trường tiểu học thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh
• 2.11. Lập kế hoạch giáo dục kỹ năng sinh tồn cho học sinh ở các trường tiểu học thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh
• 2.12. Tổ chức thực hiện kế hoạch giáo dục kỹ năng sinh tồn cho học sinh ở các trường tiểu học thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh
• 2.13. Chỉ đạo thực hiện kế hoạch giáo dục kỹ năng sinh tồn cho học sinh ở trường tiểu học thành phố Cẩm Phả tỉnh Quảng Ninh
• 2.14. Kiểm tra, đánh giá thực hiện kế hoạch giáo dục kỹ năng sinh tồn cho học sinh ở các trường tiểu học thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh
• 2.15. Các yếu tố ảnh hưởng tới quản lý giáo dục kỹ năng sinh tồn cho học sinh ở các trường tiểu học thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh
• 2.16. Đánh giá chung về thực trạng giáo dục và quản lý giáo dục kỹ năng sinh tồn cho học sinh ở các trường tiểu học thành phố Cẩm Phả tỉnh Quảng Ninh
• 2.17. Kết luận Chương 2
• 3. CHƯƠNG 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ GIÁO DỤC KỸ NĂNG SINH TỒN CHO HỌC SINH TẠI CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC Ở THÀNH PHỐ CẨM PHẢ, TỈNH QUẢNG NINH
• 3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp
• 3.2. Đảm bảo tính mục đích
• 3.3. Đảm bảo tính đồng bộ
• 3.4. Đảm bảo tính khả thi và hiệu quả
• 3.5. Đảm bảo tính kế thừa và phát triển
• 3.6. Biện pháp cụ thể
• 3.7. Nâng cao nhận thức cho các lực lượng giáo dục về giáo dục kỹ năng sinh tồn cho học sinh tiểu học
• 3.8. Tổ chức bồi dưỡng nâng cao năng lực giáo dục kỹ năng sinh tồn cho giáo viên tiểu học
• 3.9. Lập kế hoạch và tổ chức thực hiện kế hoạch giáo dục kỹ năng sinh tồn cho học sinh ở các trường tiểu học
• 3.10. Xây dựng và tổ chức thực hiện chương trình giáo dục kỹ năng sinh tồn cho học sinh ở trường tiểu học
• 3.11. Tổ chức giám sát, đánh giá hoạt động giáo dục kỹ năng sinh tồn cho học sinh ở các trường tiểu học
• 3.12. Mối quan hệ giữa các biện pháp
• 3.13. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp quản lý giáo dục kỹ năng sinh tồn
• 3.14. Mục đích khảo nghiệm
• 3.15. Nội dung khảo nghiệm
• 3.16. Cách thức tiến hành
• 3.17. Kết quả khảo nghiệm
• 3.18. Kết luận Chương 3
• KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Tổng Quan Giáo Dục Kỹ Năng Sinh Tồn Cho Tiểu Học Cẩm Phả

Giáo dục kỹ năng sinh tồn không phải là một khái niệm mới. Từ xa xưa, con người đã ý thức được tầm quan trọng của việc trang bị những kỹ năng cơ bản để tồn tại và thích nghi với môi trường sống. Việc "học ăn, học nói, học gói, học mở" chính là những bài học vỡ lòng về kỹ năng sinh tồn cơ bản cho học sinh tiểu học, giúp trẻ ứng phó với các tình huống hàng ngày. Ngày nay, trong bối cảnh xã hội hiện đại với nhiều thách thức và rủi ro tiềm ẩn, việc giáo dục kỹ năng tự bảo vệ cho học sinh tiểu học càng trở nên cấp thiết. Theo nghiên cứu của P.Galperin, việc hình thành kỹ năng cần đi theo lý thuyết hình thành hành động trí tuệ theo giai đoạn, giúp học sinh nắm vững kiến thức và áp dụng vào thực tế.

1.1. Lịch Sử Hình Thành Kỹ Năng Sinh Tồn Cơ Bản Cho Trẻ

Từ xa xưa, con người đã trang bị cho thế hệ trẻ những kỹ năng sinh tồn cơ bản mang tính kinh nghiệm để đối phó với thiên nhiên và thoát hiểm. Những kỹ năng này phù hợp với đời sống và giai cấp xã hội. “Học ăn, học nói, học gói, học mở, học dăm ba chữ để làm người, học để đối nhân xử thế, học để đối phó với thiên nhiên và để thoát hiểm” là những kỹ năng đơn giản nhất, mang tính chất kinh nghiệm. Đây là nền tảng cho việc giáo dục kỹ năng sinh tồn hiện đại.

1.2. Vai Trò Của Các Tổ Chức Quốc Tế Về Giáo Dục Kỹ Năng Sống

Các tổ chức như UNESCO, WHO và UNICEF đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy giáo dục kỹ năng sống và kỹ năng sinh tồn trên toàn thế giới. Các chương trình hành động của các tổ chức này tập trung vào việc trang bị cho trẻ em những kỹ năng ứng phó với tình huống khẩn cấp và kỹ năng tự bảo vệ cho trẻ em Cẩm Phả. Mục tiêu là xây dựng một thế hệ trẻ có khả năng thích ứng, tự bảo vệ và đóng góp vào xã hội.

II. Thách Thức Thiếu Kỹ Năng Sinh Tồn Ở Tiểu Học Cẩm Phả

Mặc dù đã có những nỗ lực nhất định, việc giáo dục kỹ năng sinh tồn cho học sinh tiểu học tại Cẩm Phả vẫn còn nhiều hạn chế. Tình trạng tai nạn thương tích cho trẻ em Cẩm Phả, đuối nước, bị bắt cóc, xâm hại vẫn xảy ra, cho thấy sự thiếu hụt về kỹ năng ứng phó với tình huống khẩn cấp cho trẻ em. Nguyên nhân có thể do nhiều yếu tố, bao gồm chương trình giáo dục chưa đầy đủ, phương pháp giảng dạy chưa hiệu quả, sự phối hợp giữa nhà trường và gia đình còn lỏng lẻo. Cần có những giải pháp đồng bộ để nâng cao hiệu quả giáo dục an toàn cho trẻ em ở Cẩm Phả.

2.1. Thực Trạng Tai Nạn Thương Tích Ở Trẻ Em Cẩm Phả

Thực tế đáng buồn là vẫn còn những trường hợp trẻ em bị đuối nước, chết ngạt trên xe ô tô, bị bắt cóc hay bị tai nạn thương tích. Những sự việc này là hồi chuông cảnh báo về sự thiếu hụt về kỹ năng tự bảo vệ và kỹ năng thoát hiểm cho học sinh tiểu học ở Cẩm Phả. Việc trang bị kiến thức và kỹ năng cần thiết cho trẻ là vô cùng quan trọng để phòng tránh những hậu quả đáng tiếc.

2.2. Nguyên Nhân Của Sự Thiếu Hụt Kỹ Năng Tự Bảo Vệ

Nhiều yếu tố có thể dẫn đến sự thiếu hụt về kỹ năng tự bảo vệ cho học sinh tiểu học. Chương trình giáo dục chưa đầy đủ, phương pháp giảng dạy chưa hiệu quả, sự phối hợp giữa nhà trường và gia đình còn lỏng lẻo. Thêm vào đó, ảnh hưởng của phim ảnh bạo lực, tệ nạn xã hội và mạng xã hội cũng có thể tác động tiêu cực đến nhận thức và hành vi của trẻ.

2.3. Ảnh Hưởng Môi Trường Đến An Toàn Của Trẻ Em

Thành phố Cẩm Phả là một trung tâm kinh tế, văn hóa, giao thông, có nhiều yếu tố tác động đến đời sống và an toàn của trẻ em. Bên cạnh những mặt tích cực, những tác động tiêu cực của nền kinh tế thị trường, tệ nạn xã hội, và ảnh hưởng văn hóa từ bên ngoài có thể gây ra những nguy cơ tiềm ẩn cho trẻ em.

III. Phương Pháp Giáo Dục Kỹ Năng Sinh Tồn Hiệu Quả Tại Cẩm Phả

Để nâng cao hiệu quả giáo dục kỹ năng sinh tồn cho học sinh tiểu học tại Cẩm Phả, cần áp dụng các phương pháp giảng dạy sáng tạo, phù hợp với lứa tuổi và đặc điểm tâm lý của trẻ. Các phương pháp như trò chơi, đóng vai, kể chuyện, thực hành, trải nghiệm thực tế có thể giúp trẻ tiếp thu kiến thức một cách dễ dàng và hứng thú. Bên cạnh đó, việc lồng ghép giáo dục kỹ năng sinh tồn vào các môn học khác cũng là một cách hiệu quả để tăng cường tính thực tiễn và ứng dụng của kiến thức.

3.1. Áp Dụng Phương Pháp Giảng Dạy Trực Quan Sinh Động

Sử dụng các phương pháp giảng dạy sáng tạo, phù hợp với lứa tuổi và đặc điểm tâm lý của trẻ. Các phương pháp như trò chơi, đóng vai, kể chuyện, thực hành, trải nghiệm thực tế có thể giúp trẻ tiếp thu kiến thức một cách dễ dàng và hứng thú. Ví dụ, cho trẻ thực hành cách gọi cứu hộ 113, 114, 115 trong các tình huống giả định.

3.2. Lồng Ghép Kỹ Năng Sống Vào Các Môn Học

Tích hợp giáo dục kỹ năng sinh tồn vào các môn học khác như Tiếng Việt, Toán, Khoa học, Đạo đức. Ví dụ, trong môn Tiếng Việt, có thể sử dụng các câu chuyện về những tình huống nguy hiểm và cách ứng phó để rèn luyện kỹ năng đọc hiểu và kỹ năng giao tiếp cho trẻ em.

3.3. Tăng Cường Hoạt Động Ngoại Khóa Và Trải Nghiệm

Tổ chức các hoạt động ngoại khóa, giáo dục ngoài trời cho học sinh tiểu học Cẩm Phả, các buổi diễn tập phòng cháy chữa cháy, cứu hộ cứu nạn, hướng dẫn sinh tồn trong môi trường tự nhiên. Tổ chức các buổi nói chuyện, giao lưu với các chuyên gia về an toàn cho trẻ em.

IV. Giải Pháp Xây Dựng Chương Trình Kỹ Năng Sinh Tồn Cẩm Phả

Xây dựng một chương trình giáo dục kỹ năng sinh tồn toàn diện, bài bản, phù hợp với đặc điểm địa phương và nhu cầu thực tế của học sinh tiểu học tại Cẩm Phả. Chương trình cần bao gồm các nội dung như kỹ năng phòng tránh tai nạn thương tích cho trẻ em Cẩm Phả, kỹ năng ứng phó với tình huống khẩn cấp cho trẻ em, kỹ năng giao tiếp cho trẻ em, kỹ năng làm việc nhóm cho trẻ em, kỹ năng giải quyết vấn đề cho trẻ em. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường, gia đình và cộng đồng trong việc triển khai chương trình.

4.1. Xác Định Nội Dung Giáo Dục Kỹ Năng Sinh Tồn Cụ Thể

Xác định rõ các nội dung giáo dục kỹ năng sinh tồn cần thiết cho học sinh tiểu học tại Cẩm Phả, bao gồm kỹ năng phòng tránh tai nạn thương tích, kỹ năng ứng phó với tình huống khẩn cấp, kỹ năng tự bảo vệ khỏi xâm hại, bắt cóc. Ví dụ, dạy trẻ cách nhận biết người lạ mặt và không đi theo họ, cách sử dụng điện thoại để gọi cứu trợ.

4.2. Thiết Kế Chương Trình Giáo Dục Theo Giai Đoạn Phát Triển

Thiết kế chương trình giáo dục kỹ năng sinh tồn theo từng giai đoạn phát triển của học sinh tiểu học. Ví dụ, ở lớp 1, 2 tập trung vào các kỹ năng sinh tồn cơ bản cho học sinh tiểu học như nhận biết nguy hiểm, gọi người giúp đỡ. Ở lớp 4, 5 tập trung vào các kỹ năng phức tạp hơn như sơ cứu ban đầu, thoát hiểm.

4.3. Tăng Cường Sự Phối Hợp Giữa Nhà Trường Và Gia Đình

Tăng cường sự phối hợp giữa nhà trường và gia đình trong việc giáo dục kỹ năng sinh tồn cho trẻ. Tổ chức các buổi tập huấn cho phụ huynh về các kỹ năng tự bảo vệ và cách hướng dẫn con em mình. Khuyến khích phụ huynh tạo môi trường an toàn cho trẻ ở nhà.

V. Ứng Dụng Hiệu Quả Giáo Dục Kỹ Năng Tại Trường Tiểu Học

Để đánh giá hiệu quả của việc giáo dục kỹ năng sinh tồn cho học sinh tiểu học tại Cẩm Phả, cần có các công cụ đánh giá phù hợp, bao gồm quan sát, phỏng vấn, kiểm tra thực hành. Việc đánh giá cần được thực hiện thường xuyên, liên tục để có những điều chỉnh kịp thời. Bên cạnh đó, cần thu thập phản hồi từ học sinh, giáo viên và phụ huynh để có cái nhìn toàn diện về hiệu quả của chương trình.

5.1. Xây Dựng Công Cụ Đánh Giá Kỹ Năng Phù Hợp

Xây dựng các công cụ đánh giá phù hợp để đo lường hiệu quả giáo dục kỹ năng sinh tồn. Sử dụng phương pháp quan sát, phỏng vấn, kiểm tra thực hành để đánh giá khả năng ứng phó của học sinh trong các tình huống giả định.

5.2. Đánh Giá Thường Xuyên Và Liên Tục

Thực hiện đánh giá thường xuyên và liên tục để có những điều chỉnh kịp thời trong chương trình giáo dục. Theo dõi sự tiến bộ của học sinh và có những biện pháp hỗ trợ phù hợp.

5.3. Thu Thập Phản Hồi Từ Các Bên Liên Quan

Thu thập phản hồi từ học sinh, giáo viên và phụ huynh để có cái nhìn toàn diện về hiệu quả của chương trình giáo dục kỹ năng sinh tồn. Sử dụng các kênh thông tin như phiếu khảo sát, buổi họp phụ huynh để thu thập ý kiến đóng góp.

VI. Tương Lai Phát Triển Giáo Dục Kỹ Năng Sinh Tồn Tại Cẩm Phả

Giáo dục kỹ năng sinh tồn cho học sinh tiểu học là một quá trình liên tục, đòi hỏi sự đầu tư và quan tâm lâu dài. Cần tiếp tục nghiên cứu, cập nhật các phương pháp giảng dạy và nội dung giáo dục mới để đáp ứng với những thay đổi của xã hội. Bên cạnh đó, cần tăng cường hợp tác quốc tế để học hỏi kinh nghiệm từ các nước có nền giáo dục phát triển về kỹ năng sống và kỹ năng sinh tồn.

6.1. Đầu Tư Vào Nguồn Lực Giáo Dục

Đầu tư vào nguồn lực giáo dục, bao gồm đào tạo giáo viên, trang bị cơ sở vật chất, và phát triển tài liệu giảng dạy. Cung cấp cho giáo viên những kiến thức và kỹ năng cần thiết để giảng dạy kỹ năng sinh tồn một cách hiệu quả.

6.2. Cập Nhật Nội Dung Giáo Dục Liên Tục

Cập nhật nội dung giáo dục liên tục để đáp ứng với những thay đổi của xã hội. Nghiên cứu và áp dụng các phương pháp giảng dạy mới, sáng tạo để tăng cường tính hấp dẫn và hiệu quả của chương trình.

6.3. Tăng Cường Hợp Tác Quốc Tế Về Giáo Dục Kỹ Năng

Tăng cường hợp tác quốc tế để học hỏi kinh nghiệm từ các nước có nền giáo dục phát triển về kỹ năng sống và kỹ năng sinh tồn. Tham gia các hội thảo, diễn đàn quốc tế để trao đổi kiến thức và kinh nghiệm.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh xã hội hiện đại với nhiều nguy cơ tiềm ẩn như tai nạn giao thông, thiên tai, tệ nạn xã hội và các hiểm họa từ môi trường sống, việc trang bị kỹ năng sinh tồn (KNST) cho học sinh tiểu học trở nên cấp thiết. Tại thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh, nơi có 22 trường tiểu học với cơ sở vật chất và đội ngũ giáo viên được đầu tư tương đối hoàn thiện, việc quản lý giáo dục KNST cho học sinh vẫn còn nhiều thách thức. Mục tiêu nghiên cứu nhằm đánh giá thực trạng quản lý giáo dục KNST cho học sinh tiểu học tại các trường trên địa bàn thành phố Cẩm Phả trong giai đoạn 2016-2019, từ đó đề xuất các biện pháp quản lý phù hợp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, giúp học sinh sống an toàn, khỏe mạnh và phát triển toàn diện. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc xây dựng môi trường giáo dục an toàn, thân thiện, góp phần giảm thiểu các tai nạn thương tích và rủi ro cho học sinh, đồng thời nâng cao nhận thức và năng lực của giáo viên, cán bộ quản lý trong công tác giáo dục kỹ năng sinh tồn.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết về kỹ năng sống và kỹ năng sinh tồn, trong đó WHO định nghĩa kỹ năng sống là năng lực tâm lý xã hội giúp cá nhân ứng phó hiệu quả với các thách thức cuộc sống. Kỹ năng sinh tồn được hiểu là những năng lực giúp duy trì sự sống trong môi trường tự nhiên và xã hội, vượt qua khó khăn và nguy hiểm. Các mô hình quản lý giáo dục kỹ năng sinh tồn tập trung vào bốn chức năng quản lý: lập kế hoạch, tổ chức thực hiện, chỉ đạo và kiểm tra đánh giá. Ngoài ra, các phương pháp giáo dục tích cực như phương pháp dự án, đóng vai, học tập tham gia và xử lý tình huống được áp dụng nhằm phát triển kỹ năng cho học sinh. Các khái niệm chính bao gồm: kỹ năng nhận diện tình huống nguy hiểm, kỹ năng kiềm chế cảm xúc, kỹ năng ứng phó với tình huống nguy hiểm, quản lý giáo dục kỹ năng sinh tồn và các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý giáo dục.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp giữa nghiên cứu lý luận và thực tiễn. Dữ liệu được thu thập từ khảo sát 15 cán bộ quản lý và 75 giáo viên tại 5 trường tiểu học trên địa bàn thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh. Phương pháp chọn mẫu là chọn mẫu thuận tiện nhằm đảm bảo tính đại diện cho các trường trọng điểm. Các công cụ thu thập dữ liệu gồm phiếu khảo sát, phỏng vấn sâu và lấy ý kiến chuyên gia. Phân tích dữ liệu sử dụng phương pháp thống kê mô tả với các phần mềm tin học hỗ trợ, đánh giá mức độ thực hiện các tiêu chí theo thang điểm 4 mức: rất thường xuyên (4), thường xuyên (3), không thường xuyên (2), chưa thực hiện (1). Thời gian nghiên cứu tập trung vào các năm học 2016-2017 đến 2018-2019. Giới hạn nghiên cứu tập trung vào quản lý giáo dục kỹ năng sinh tồn cho học sinh tiểu học tại thành phố Cẩm Phả.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Mức độ thực hiện mục tiêu giáo dục KNST: Hai mục tiêu được thực hiện tốt nhất là giúp học sinh tập dượt xử lý tình huống nguy hiểm đơn giản (điểm trung bình 3.46) và nhận diện tình huống nguy hiểm (3.39). Các mục tiêu như kỹ năng ứng phó trước khó khăn, tự bảo vệ bản thân được thực hiện ở mức trung bình với điểm lần lượt 2.46 và 2.28.

2. Nội dung giáo dục KNST: Giáo dục ý nghĩa của KNST được thực hiện tốt (3.46), giáo dục thái độ tích cực trong rèn luyện và nhận diện tình huống nguy hiểm ở mức khá (3.16 và 3.09). Tuy nhiên, các kỹ thuật phòng tránh và tập luyện rèn luyện kỹ năng sinh tồn chỉ đạt mức trung bình (2.44 và 2.0).

3. Phương pháp giáo dục: Phương pháp giảng giải được sử dụng rất thường xuyên (3.0), các phương pháp kể chuyện, đóng vai, tổ chức trò chơi được áp dụng thường xuyên. Các phương pháp dự án, giáo dục bằng tình huống và nghiên cứu trường hợp ít được sử dụng do hạn chế về thời gian và năng lực giáo viên.

4. Hình thức tổ chức giáo dục: Giáo dục KNST thông qua hoạt động dạy học được áp dụng rất thường xuyên (3.0), trong khi các hình thức trải nghiệm theo chủ đề, sinh hoạt đầu tuần/cuối tuần và hoạt động xã hội, Đội thiếu niên chỉ được thực hiện ở mức trung bình đến khá.

5. Đánh giá kết quả giáo dục: Việc đánh giá KNST chủ yếu gắn với kết quả dạy học (3.57), còn các hình thức đánh giá qua hoạt động trải nghiệm, sinh hoạt tập thể, hoạt động xã hội và Đội thiếu niên được thực hiện chưa thường xuyên (điểm trung bình từ 2.0 đến 2.76).

6. Quản lý giáo dục KNST: Công tác lập kế hoạch và tổ chức thực hiện kế hoạch được quan tâm, đặc biệt là thành lập ban chỉ đạo (3.0). Tuy nhiên, bồi dưỡng năng lực giáo viên, xây dựng tiêu chí đánh giá và cơ chế giám sát còn yếu (điểm trung bình dưới 2.4).

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy các trường tiểu học tại Cẩm Phả đã chú trọng đến việc giáo dục KNST nhưng còn nhiều hạn chế về nội dung, phương pháp và quản lý. Việc tập trung vào nhận thức và lý thuyết chưa đi đôi với thực hành và rèn luyện kỹ năng, dẫn đến học sinh còn lúng túng khi đối mặt với tình huống nguy hiểm giả định. So với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, việc áp dụng các phương pháp giáo dục tích cực như dự án, đóng vai còn hạn chế do năng lực giáo viên và điều kiện cơ sở vật chất. Việc đánh giá kết quả giáo dục KNST chưa được thực hiện độc lập, thiếu tiêu chí cụ thể, làm giảm hiệu quả quản lý và động lực phát triển kỹ năng cho học sinh. Các yếu tố ảnh hưởng bao gồm năng lực quản lý của hiệu trưởng, năng lực giáo dục của giáo viên, sự phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội, cũng như điều kiện vật chất và tài chính của nhà trường. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện mức độ thực hiện các mục tiêu, phương pháp và hình thức giáo dục KNST, cũng như bảng tổng hợp điểm trung bình các tiêu chí quản lý.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Nâng cao năng lực quản lý giáo dục KNST: Tổ chức các khóa bồi dưỡng chuyên sâu cho cán bộ quản lý nhà trường về quản lý giáo dục kỹ năng sinh tồn, nhằm nâng cao hiệu quả lập kế hoạch, tổ chức và giám sát. Thời gian thực hiện trong 1 năm, do Sở Giáo dục và Đào tạo phối hợp với các trường đại học tổ chức.

2. Bồi dưỡng nâng cao năng lực giáo viên: Tổ chức tập huấn, đào tạo kỹ năng sử dụng các phương pháp giáo dục tích cực như dự án, đóng vai, xử lý tình huống cho giáo viên tiểu học. Mục tiêu tăng tỷ lệ giáo viên sử dụng phương pháp tích cực lên trên 70% trong 2 năm tới.

3. Xây dựng và hoàn thiện chương trình, kế hoạch giáo dục KNST: Rà soát, bổ sung nội dung giáo dục kỹ năng sinh tồn vào kế hoạch dạy học và hoạt động trải nghiệm, đảm bảo tính đồng bộ và thực tiễn. Thực hiện trong vòng 6 tháng, do Ban giám hiệu và tổ chuyên môn chịu trách nhiệm.

4. Phát triển hệ thống đánh giá kết quả giáo dục KNST: Xây dựng bộ tiêu chí đánh giá kỹ năng sinh tồn cụ thể, tổ chức đánh giá định kỳ và độc lập nhằm tạo động lực cho giáo viên và học sinh. Thời gian triển khai trong 1 năm, phối hợp giữa nhà trường và Phòng Giáo dục.

5. Tăng cường phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội: Xây dựng cơ chế phối hợp chặt chẽ với phụ huynh và các tổ chức xã hội để huy động nguồn lực, hỗ trợ tổ chức các hoạt động giáo dục KNST. Thực hiện liên tục, có kế hoạch cụ thể hàng năm.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Cán bộ quản lý giáo dục: Giúp nâng cao năng lực quản lý, xây dựng kế hoạch và giám sát hiệu quả giáo dục kỹ năng sinh tồn trong trường tiểu học, từ đó nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện.

2. Giáo viên tiểu học: Cung cấp kiến thức, phương pháp và kỹ năng tổ chức giáo dục kỹ năng sinh tồn, giúp giáo viên đổi mới phương pháp dạy học, tăng cường thực hành và rèn luyện kỹ năng cho học sinh.

3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành giáo dục: Là tài liệu tham khảo quý giá về quản lý giáo dục kỹ năng sinh tồn, cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn để phát triển các đề tài nghiên cứu tiếp theo.

4. Phòng Giáo dục và Đào tạo, Sở Giáo dục: Hỗ trợ xây dựng chính sách, chương trình và kế hoạch phát triển giáo dục kỹ năng sinh tồn phù hợp với điều kiện địa phương, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục tiểu học.

Câu hỏi thường gặp

1. Kỹ năng sinh tồn là gì và tại sao cần giáo dục cho học sinh tiểu học?
   Kỹ năng sinh tồn là năng lực giúp cá nhân duy trì sự sống và vượt qua các tình huống nguy hiểm. Giáo dục kỹ năng này cho học sinh tiểu học giúp các em nhận diện nguy hiểm, làm chủ cảm xúc và tự bảo vệ bản thân, giảm thiểu tai nạn và rủi ro trong cuộc sống.

2. Phương pháp giáo dục kỹ năng sinh tồn hiệu quả nhất hiện nay là gì?
   Các phương pháp tích cực như đóng vai, dự án, xử lý tình huống và học tập tham gia được đánh giá cao vì giúp học sinh thực hành kỹ năng trong môi trường an toàn, tăng cường sự chủ động và sáng tạo.

3. Những khó khăn chính trong quản lý giáo dục kỹ năng sinh tồn tại các trường tiểu học ở Cẩm Phả là gì?
   Khó khăn gồm năng lực quản lý và giáo dục của cán bộ, giáo viên còn hạn chế, thiếu cơ sở vật chất và tài chính, thiếu tiêu chí đánh giá cụ thể và sự phối hợp chưa chặt chẽ giữa nhà trường, gia đình và xã hội.

4. Làm thế nào để đánh giá hiệu quả giáo dục kỹ năng sinh tồn cho học sinh?
   Hiệu quả được đánh giá qua quan sát thực hành, kết quả hoạt động trải nghiệm, sinh hoạt tập thể và các bài kiểm tra kỹ năng. Cần xây dựng bộ tiêu chí đánh giá cụ thể, đánh giá định kỳ và độc lập để phản ánh chính xác năng lực học sinh.

5. Gia đình và xã hội có vai trò như thế nào trong giáo dục kỹ năng sinh tồn?
   Gia đình là môi trường giáo dục đầu tiên, ảnh hưởng trực tiếp đến nhận thức và hành vi của trẻ. Sự phối hợp giữa nhà trường và các tổ chức xã hội giúp tạo môi trường giáo dục đồng bộ, huy động nguồn lực hỗ trợ giáo dục kỹ năng sinh tồn hiệu quả hơn.

Kết luận

• Giáo dục kỹ năng sinh tồn cho học sinh tiểu học tại thành phố Cẩm Phả đã được quan tâm nhưng còn nhiều hạn chế về nội dung, phương pháp và quản lý.
• Mức độ thực hiện các mục tiêu giáo dục KNST chưa đồng đều, nhiều kỹ năng mới chỉ được triển khai ở mức trung bình.
• Phương pháp và hình thức giáo dục tích cực chưa được áp dụng rộng rãi do hạn chế về năng lực giáo viên và điều kiện cơ sở vật chất.
• Công tác quản lý giáo dục KNST cần được nâng cao thông qua bồi dưỡng cán bộ quản lý, giáo viên và xây dựng hệ thống đánh giá hiệu quả.
• Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các biện pháp quản lý đề xuất, tăng cường phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội, đồng thời hoàn thiện chương trình và kế hoạch giáo dục KNST.

Kêu gọi hành động: Các cơ quan quản lý giáo dục, nhà trường và giáo viên cần phối hợp chặt chẽ để triển khai các giải pháp nâng cao hiệu quả giáo dục kỹ năng sinh tồn, góp phần xây dựng môi trường học tập an toàn và phát triển toàn diện cho học sinh tiểu học.