Giám sát thay đổi sử dụng đất tại Bến Tre trong bối cảnh biến đổi khí hậu

LỜI CAM ĐOAN

LỜI CẢM ƠN

TÓM TẮT

ABSTRACT

MỤC LỤC

1. CHƯƠNG 1: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU

1.1. Nội dung nghiên cứu

1.2. Phương pháp nghiên cứu

1.3. Những luận điểm cần thực hiện của luận án

1.4. Những đóng góp mới của luận án

1.5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn

2. CHƯƠNG 2: THAY ĐỔI SỬ DỤNG ĐẤT

2.1. Nguyên nhân thay đổi sử dụng đất

2.2. Mô hình dự báo và mô phỏng thay đổi sử dụng đất

2.2.1. Mô hình thay đổi sử dụng đất LCM (Land Change Modeler)

2.2.2. Mô hình CLUE-S (the Conversion of Land Use and its Effects at Small regional extent)

2.2.3. Mô hình thay đổi sử dụng đất CLUMondo

2.2.4. Mô hình đa tác tử ABM (Agent-Based Model)

2.2.5. Mô hình Markov - CA (Markov & Cellular Automata)

2.2.6. Mô hình MOLUSCE (Modules for Land Use Change Evaluation)

2.3. Viễn thám và Hệ thống thông tin địa lý

2.3.1. Hệ thống thông tin địa lý (Geographic Information Systems - GIS)

2.3.2. Tích hợp GIS và Viễn thám

2.4. Tổng quan các nghiên cứu có liên quan

2.4.1. Nghiên cứu trên thế giới

2.4.2. Nghiên cứu tại Việt Nam

2.4.3. Đánh giá chung

2.5. Tổng quan vùng nghiên cứu

3. CHƯƠNG 3: DỮ LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

3.1. Dữ liệu và phần mềm sử dụng

3.2. Phần mềm và mô hình sử dụng

3.3. Quy trình xử lý dữ liệu

3.4. Phương pháp nghiên cứu

3.5. Ứng dụng GIS và Viễn thám

3.6. Ứng dụng mô hình LCM và MOLUSCE

3.7. Phương pháp đánh giá ảnh hưởng các yếu tố tự nhiên đến thay đổi sử dụng đất

3.8. Phương pháp điều tra khảo sát thu thập thông tin

3.9. Phương pháp đánh giá xu thế, mức độ biến đổi các yếu tố khí hậu

4. CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN

4.1. Đánh giá hiện trạng sử dụng đất năm 2019

4.1.1. Hiện trạng sử dụng đất nông nghiệp

4.1.2. Hiện trạng sử dụng đất phi nông nghiệp

4.2. Đánh giá thay đổi sử dụng đất giai đoạn 2009 - 2019

4.3. Chu chuyển đất đai

4.4. Phân tích thay đổi sử dụng đất

4.5. Đánh giá các yếu tố tác động đến thay đổi sử dụng đất trong bối cảnh biến đổi khí hậu giai đoạn 2009 - 2019 các huyện ven biển tỉnh Bến Tre

4.5.1. Phân cấp giá trị các yếu tố tác động

4.5.2. Chọn mẫu giá trị các biến độc lập

4.5.3. Nhiệt độ trung bình

4.5.4. Lượng mưa trung bình

4.5.5. Xâm nhập mặn

4.5.6. Đánh giá tổng quan giữa các yếu tố đến thay đổi sử dụng đất

4.5.7. Đánh giá tiềm năng chuyển đổi và kiểm đánh mô hình

4.5.8. Xác định chỉ số tiềm năng chuyển đổi (Cramer’s V)

4.5.9. Đánh giá tiềm năng chuyển đổi giữa các loại đất

4.5.10. Hiệu chỉnh mô hình

4.5.11. Mô phỏng sử dụng đất đến năm 2029, 2039 và 2049

4.5.12. Diện tích biến động qua các giai đoạn

4.5.13. Xu thế thay đổi sử dụng đất trong bối cảnh biến đổi khí hậu

4.6. Đề xuất giải pháp giám sát thay đổi sử dụng đất trong điều kiện biến đổi khí hậu

4.6.1. Giải pháp giám sát thay đổi sử dụng đất theo phương án quy hoạch

4.6.2. Giải pháp cung cấp thông tin thay đổi sử dụng đất

4.6.3. Giải pháp giám sát hạn hán và xâm nhập mặn

4.6.4. Giải pháp chuyển đổi cơ cấu cây trồng thích ứng với biến đổi khí hậu

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Giới thiệu

Bến Tre, một tỉnh thuộc đồng bằng sông Cửu Long, đang phải đối mặt với những thách thức nghiêm trọng từ biến đổi khí hậu. Tình trạng thay đổi sử dụng đất diễn ra nhanh chóng, ảnh hưởng đến các hoạt động kinh tế và xã hội của người dân. Nghiên cứu này nhằm giám sát thay đổi sử dụng đất trong bối cảnh biến đổi khí hậu, từ đó đưa ra các giải pháp quản lý bền vững. Theo các nghiên cứu trước đây, biến đổi khí hậu đã dẫn đến hiện tượng xâm nhập mặn, lũ lụt và hạn hán, làm thay đổi cấu trúc sử dụng đất tại Bến Tre. Việc giám sát và phân tích các yếu tố tác động đến thay đổi sử dụng đất là cần thiết để phát triển các chính sách phù hợp.

II. Tác động của biến đổi khí hậu

Biến đổi khí hậu đã có những tác động tiêu cực đến môi trường và kinh tế tại Bến Tre. Các hiện tượng như hạn hán, xâm nhập mặn, và ngập lụt đã làm giảm năng suất nông nghiệp, ảnh hưởng đến đời sống của người dân. Theo báo cáo của Bộ Tài nguyên và Môi trường, mực nước biển dâng cao đã làm gia tăng tình trạng xâm nhập mặn, đặc biệt trong mùa khô. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến đất nông nghiệp mà còn làm thay đổi cấu trúc sử dụng đất, từ đất nông nghiệp sang đất đô thị và các loại hình sử dụng khác. Việc đánh giá tác động của biến đổi khí hậu đến thay đổi sử dụng đất là rất quan trọng để có những biện pháp ứng phó kịp thời.

III. Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng các công nghệ GIS và viễn thám để thu thập và phân tích dữ liệu về thay đổi sử dụng đất. Các mô hình như LCM (Land Change Modeler) và MOLUSCE (Modules for Land Use Change Evaluation) được áp dụng để dự báo và mô phỏng các kịch bản sử dụng đất trong tương lai. Dữ liệu từ các vệ tinh Landsat được sử dụng để xây dựng bản đồ hiện trạng sử dụng đất, từ đó phân tích xu hướng thay đổi trong giai đoạn 2009-2019. Phương pháp này cho phép đánh giá chính xác các yếu tố tác động đến thay đổi sử dụng đất và đưa ra các giải pháp quản lý hiệu quả.

IV. Kết quả nghiên cứu

Kết quả nghiên cứu cho thấy thay đổi sử dụng đất tại Bến Tre diễn ra mạnh mẽ trong giai đoạn 2009-2019. Đất nông nghiệp giảm dần do sự chuyển đổi sang đất đô thị và các loại hình sử dụng khác. Các yếu tố như hạn hán, xâm nhập mặn, và biến đổi khí hậu đã tác động mạnh mẽ đến quá trình này. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng việc áp dụng công nghệ GIS và viễn thám giúp theo dõi và dự báo chính xác hơn về thay đổi sử dụng đất. Các giải pháp giám sát và quản lý bền vững được đề xuất nhằm ứng phó với những thách thức từ biến đổi khí hậu.

V. Giải pháp quản lý

Để ứng phó với biến đổi khí hậu và thay đổi sử dụng đất, nghiên cứu đề xuất một số giải pháp quản lý như: (1) Giám sát thay đổi sử dụng đất theo quy hoạch đã được phê duyệt; (2) Cung cấp thông tin về thay đổi sử dụng đất thông qua nền tảng WebGIS; (3) Giám sát hạn hán và xâm nhập mặn bằng công nghệ GIS và viễn thám; (4) Chuyển đổi cơ cấu cây trồng phù hợp với điều kiện khí hậu mới. Những giải pháp này không chỉ giúp quản lý hiệu quả tài nguyên đất mà còn đảm bảo phát triển bền vững cho tỉnh Bến Tre.

Luận án tiến sĩ về giám sát thay đổi sử dụng đất tại Bến Tre và tác động của biến đổi khí hậu