I. Tính cấp thiết của đề tài
Tình hình tranh chấp đất đai tại Việt Nam, đặc biệt là tại tỉnh Thái Bình, đã trở thành một vấn đề nóng bỏng trong xã hội hiện đại. Sự chuyển đổi từ nền kinh tế kế hoạch sang nền kinh tế thị trường đã dẫn đến sự gia tăng đáng kể các tranh chấp liên quan đến quyền sử dụng đất. Theo số liệu thống kê, các dạng tranh chấp như hợp đồng chuyển nhượng, cho thuê, thừa kế, và các tranh chấp phát sinh từ quyền sử dụng đất đã gia tăng nhanh chóng. Điều này không chỉ gây khó khăn cho người dân mà còn ảnh hưởng đến tình hình an ninh trật tự xã hội. Việc giải quyết tranh chấp đất đai thông qua Tòa án nhân dân là một phương thức quan trọng, giúp đảm bảo quyền lợi hợp pháp của các bên liên quan. Từ đó, nghiên cứu pháp luật về giải quyết tranh chấp đất đai tại Tòa án nhân dân tỉnh Thái Bình không chỉ có ý nghĩa lý luận mà còn thực tiễn, giúp nâng cao hiệu quả thi hành pháp luật và góp phần ổn định xã hội.
II. Tình hình nghiên cứu đề tài
Trong thời gian qua, nhiều công trình nghiên cứu đã được thực hiện nhằm tìm hiểu về pháp luật giải quyết tranh chấp đất đai tại Việt Nam. Các nghiên cứu này đã chỉ ra những vấn đề lý luận cơ bản về tranh chấp đất đai, nguyên nhân và hậu quả của tranh chấp, cùng với các giải pháp khắc phục. Tuy nhiên, việc nghiên cứu pháp luật về giải quyết tranh chấp đất đai từ thực tiễn xét xử của Tòa án nhân dân tỉnh Thái Bình vẫn còn hạn chế. Các công trình trước chủ yếu tập trung vào khía cạnh lý thuyết và chưa đi sâu vào thực tiễn áp dụng pháp luật tại địa phương. Do đó, việc nghiên cứu sâu về tình hình thực tiễn tại Tòa án nhân dân tỉnh Thái Bình sẽ đóng góp vào việc hoàn thiện hệ thống pháp luật, nâng cao chất lượng xét xử và bảo vệ quyền lợi của người dân.
III. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
Mục đích chính của luận văn là phân tích và đánh giá thực trạng pháp luật về giải quyết tranh chấp đất đai tại Tòa án nhân dân tỉnh Thái Bình, từ đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện pháp luật nhằm nâng cao hiệu quả giải quyết tranh chấp. Nhiệm vụ nghiên cứu bao gồm: phân tích khái niệm và đặc điểm của tranh chấp đất đai; đánh giá thực tiễn áp dụng pháp luật trong giải quyết tranh chấp; tìm hiểu nguyên nhân và hậu quả của các tranh chấp đất đai; và đề xuất các giải pháp cải cách pháp luật nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của Tòa án nhân dân trong việc giải quyết tranh chấp đất đai. Những kết quả đạt được từ nghiên cứu sẽ không chỉ góp phần vào việc hoàn thiện pháp luật mà còn hỗ trợ cho các cơ quan chức năng trong việc thực hiện nhiệm vụ của mình.
IV. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của luận văn tập trung vào các quy định pháp luật về giải quyết tranh chấp đất đai theo Luật Đất đai năm 2013 và các văn bản hướng dẫn thi hành. Phạm vi nghiên cứu được giới hạn trong các vụ án tranh chấp đất đai tại Tòa án nhân dân tỉnh Thái Bình từ năm 2013 đến nay. Nghiên cứu sẽ xem xét các quy định của pháp luật hiện hành, thực tiễn áp dụng tại Tòa án, cũng như những khó khăn, vướng mắc trong quá trình giải quyết tranh chấp. Việc xác định rõ đối tượng và phạm vi nghiên cứu sẽ giúp tập trung vào các vấn đề cốt lõi, từ đó đưa ra những khuyến nghị cụ thể và khả thi.
V. Phương pháp nghiên cứu
Luận văn sử dụng kết hợp nhiều phương pháp nghiên cứu khác nhau như phương pháp phân tích, tổng hợp, so sánh, và bình luận. Phương pháp phân tích được sử dụng để làm rõ các khái niệm và đặc điểm của tranh chấp đất đai, trong khi phương pháp so sánh giúp đánh giá sự khác biệt trong việc áp dụng pháp luật giữa các địa phương. Ngoài ra, phương pháp bình luận sẽ được áp dụng để đưa ra những nhận xét, đánh giá về thực trạng pháp luật và thực tiễn xét xử tại Tòa án nhân dân tỉnh Thái Bình. Sự kết hợp của các phương pháp này sẽ giúp luận văn có cái nhìn toàn diện và sâu sắc về vấn đề nghiên cứu, từ đó đưa ra những giải pháp hợp lý và khả thi.
VI. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài
Luận văn không chỉ có ý nghĩa lý luận trong việc hệ thống hóa và bổ sung kiến thức về pháp luật giải quyết tranh chấp đất đai mà còn có giá trị thực tiễn cao. Những kết quả nghiên cứu sẽ cung cấp thông tin hữu ích cho các cơ quan nhà nước, tổ chức và cá nhân liên quan đến lĩnh vực đất đai. Đồng thời, nghiên cứu cũng sẽ góp phần nâng cao nhận thức của người dân về quyền và nghĩa vụ của mình trong việc sử dụng đất, từ đó hạn chế các tranh chấp phát sinh. Hơn nữa, các kiến nghị và giải pháp được đề xuất trong luận văn sẽ giúp hoàn thiện khung pháp lý, nâng cao hiệu quả thực thi pháp luật, và góp phần xây dựng một xã hội ổn định và phát triển bền vững.
