Nghiên Cứu Giải Pháp Quy Hoạch Mạng Lưới Giáo Dục Đại Học Việt Nam Trong Thời Kỳ Công Nghiệp Hóa, Hiện Đại Hóa Và Hội Nhập Quốc Tế

Mục tiêu chung của GDĐH bao gồm đào tạo nhân lực, nâng cao dân trí, bồi dưỡng nhân tài, nghiên cứu khoa học, công nghệ. Mục tiêu cụ thể được phân chia theo trình độ đào tạo: cao đẳng, đại học, thạc sĩ, tiến sĩ. Mỗi trình độ hướng đến trang bị kiến thức, kỹ năng phù hợp, giúp sinh viên có khả năng giải quyết vấn đề, làm việc độc lập, sáng tạo và cống hiến cho xã hội. "Đào tạo nhân lực, nâng cao dân trí, bồi dƣỡng nhân tài; nghiên cứu khoa học, công nghệ tạo ra tri thức, sản phẩm mới, phục vụ yêu cầu pht triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh và hội nhập quốc tế." - (Luật GDĐH 2012)

GDĐH đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội, an ninh quốc phòng. Các trường đại học không chỉ là nơi đào tạo nguồn nhân lực mà còn là trung tâm nghiên cứu khoa học, công nghệ, tạo ra tri thức mới. GDĐH góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của quốc gia, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và hội nhập quốc tế. Đầu tư vào GDĐH là đầu tư cho tương lai của đất nước. Cần chú trọng phát triển GDĐH để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của xã hội.

Theo thống kê, hệ thống GDĐH Việt Nam có 235 trường đại học, học viện (năm 2016-2017), vượt quá chỉ tiêu quy hoạch. Nhiều trường chưa quan tâm đầu tư vào các điều kiện đảm bảo chất lượng đào tạo, đội ngũ giảng viên chưa đáp ứng yêu cầu về trình độ chuyên môn. Nguồn lực tài chính phân tán, chưa có sự đầu tư dự báo thị trường dẫn đến tình trạng trùng lặp ngành nghề đào tạo. "Số lƣợng trƣờng đã vƣợt chỉ tiêu quy hoạch đề ra theo Quyết định số 37 năm 2013 của Thủ tƣớng chính phủ là 224 trƣờng đại học"

Nhiều trường đại học mở ngành đào tạo dựa vào năng lực và kinh nghiệm vốn có, dẫn đến tình trạng thiếu ngành nghề xã hội cần. Cơ cấu ngành nghề chưa hợp lý, chất lượng đào tạo hạn chế, chưa đáp ứng nhu cầu của xã hội. Tình trạng sinh viên tốt nghiệp ra trường không tìm được việc làm còn nhiều. Cần có giải pháp quy hoạch GDĐH để khắc phục những hạn chế này.

Các tiêu chí cần tập trung vào các yếu tố như: chất lượng đội ngũ giảng viên, cơ sở vật chất, chương trình đào tạo, nghiên cứu khoa học, hợp tác quốc tế và mức độ đáp ứng nhu cầu của thị trường lao động. Cần có sự tham gia của các chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý giáo dục và đại diện doanh nghiệp trong quá trình xây dựng tiêu chí. "Xây dựng và ban hành cc tiêu chí, tiêu chuẩn cho phân tầng, xếp hạng cc cơ sở gio dục đại học Việt Nam." - Giải pháp quan trọng.

Quy trình cần đảm bảo tính minh bạch, công khai và khách quan. Kết quả phân tầng, xếp hạng cần được công bố rộng rãi để xã hội biết và giám sát. Cần có cơ chế phản hồi, giải quyết khiếu nại để đảm bảo tính công bằng. Phân tầng, xếp hạng cần được thực hiện định kỳ để đánh giá sự tiến bộ của các trường. Cần đổi mới GDĐH để phát triển đất nước.

Kết quả phân tầng, xếp hạng là cơ sở để nhà nước có chính sách đầu tư phù hợp, đồng thời giúp người học có căn cứ để lựa chọn trường học phù hợp với năng lực và sở thích của mình. Các trường đại học cũng có thể sử dụng kết quả này để xây dựng chiến lược phát triển, nâng cao vị thế cạnh tranh. Cần nâng cao chất lượng GDĐH.

Cần có cơ chế phân bổ ngân sách dựa trên kết quả hoạt động của các trường, khuyến khích các trường chủ động tìm kiếm các nguồn thu khác như: học phí, tài trợ, hợp tác nghiên cứu... Cần tạo điều kiện để các trường vay vốn ưu đãi để đầu tư phát triển cơ sở vật chất, nâng cao năng lực nghiên cứu. "Xây dựng và ban hành cc chính sch, cơ chế tài chính, đầu tƣ và huy động vốn cho cc cơ sở gio dục đại học nhằm đảm bảo sự tự chủ, minh bạch, công khai và có hiệu quả." - (Giải pháp tài chính)

Cần có hệ thống kiểm soát nội bộ mạnh mẽ để đảm bảo việc sử dụng nguồn lực một cách hiệu quả, minh bạch. Cơ chế giám sát từ bên ngoài như: kiểm toán, thanh tra cũng cần được tăng cường. Cần công khai thông tin tài chính để xã hội biết và giám sát. Cần nâng cao chất lượng GDĐH và hiệu quả GDĐH.

Nhà nước cần có chính sách ưu đãi về thuế, đất đai để khuyến khích các doanh nghiệp, tổ chức đầu tư vào cơ sở vật chất cho các trường đại học. Các trường cũng cần chủ động tìm kiếm các nguồn tài trợ, hợp tác với các doanh nghiệp để xây dựng các phòng thí nghiệm, xưởng thực hành hiện đại. "Xây dựng và đƣa vào thực hiện cc chính sch hỗ trợ tăng cƣờng cơ sở vật chất, trang thiết bị, hạ tầng công nghệ thông tin cho cc cơ sở gio dục đại học." - (Giải pháp cơ sở vật chất)

Cần đầu tư xây dựng hệ thống mạng Internet tốc độ cao, các phòng máy tính hiện đại, các phần mềm quản lý đào tạo, thư viện điện tử. Các trường cần khuyến khích giảng viên, sinh viên sử dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy, học tập và nghiên cứu. Cần đổi mới GDĐH.

Cần phân cấp rõ ràng trách nhiệm, quyền hạn giữa nhà nước, bộ chủ quản và các trường đại học. Các trường cần được trao quyền tự chủ cao hơn trong việc quyết định các vấn đề chuyên môn, nhân sự, tài chính. Tuy nhiên, tự chủ phải đi đôi với trách nhiệm giải trình và tuân thủ pháp luật. "Nghiên cứu và xây dựng cơ chế quản lý, phân cấp quản lý, tự chủ của cc cơ sở gio dục đại học phù hợp điều kiện thực tiễn." - (Giải pháp quản lý)

Các trường đại học cần công khai thông tin về hoạt động đào tạo, nghiên cứu khoa học, tài chính để xã hội biết và giám sát. Cần có cơ chế tiếp nhận, giải quyết ý kiến phản hồi của người học, phụ huynh và xã hội. Cần nâng cao chất lượng GDĐH.