Nghiên Cứu Giải Pháp Ổn Định Cửa Sông Đà Rằng Tại Tuy Hòa, Phú Yên

• Tác giả: Phạm Cao Mẫu
• Người hướng dẫn: PGS. Hoàng Văn Huân
• Trường học: Trường Đại học Thủy lợi
• Chuyên ngành: Kỹ thuật
• Đề tài: Nghiên Cứu Đề Xuất Giải Pháp Ổn Định Cửa Sông Và Bờ Biển Khu Vực Cửa Đà Rằng Thành Phố Tuy Hòa – Tỉnh Phú Yên
• Loại tài liệu: Luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2011
• Địa điểm: Tuy Hòa

• LỜI CẢM ƠN
• MỤC LỤC
• DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ
• DANH MỤC CÁC BẢNG
• PHẦN MỞ ĐẦU
• 0.1. Tính cấp thiết của đề tài
• 0.1.1. Giới thiệu chung
• 0.1.2. Khái quát về khu vực nghiên cứu
• 0.2. Mục tiêu và cách tiếp cận
• 0.2.1. Mục tiêu
• 0.2.2. Cách tiếp cận và phương pháp nghiên cứu
• 0.3. Kết quả đạt được
• 0.4. Nội dung của luận văn
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN
• 1.1. Điều kiện tự nhiên
• 1.1.1. Vị trí địa lý
• 1.1.2. Đặc điểm địa hình
• 1.1.3. Điều kiện địa chất khu vực
• 1.1.4. Đặc tính cơ lý của đất
• 1.1.5. Đặc điểm khí tượng, khí hậu, thủy hải văn
• 1.2. Hiện trạng khu vực nghiên cứu
• 1.3. Nhận xét chương I
• 2. CHƯƠNG 2: NGUYÊN NHÂN SẠT LỞ, BỒI LẮNG CỬA SÔNG ĐÀ RẰNG VÀ ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP CHO KHU VỰC NGHIÊN CỨU
• 2.1. Nguyên nhân gây bồi lắng cửa sông Đà Rằng
• 2.1.1. Nguyên nhân nội sinh
• 2.1.2. Nguyên nhân ngoại sinh
• 2.2. Mô hình hóa vận chuyển bùn cát
• 2.3. Các giải pháp công trình
• 2.3.1. Giải pháp tổng thể
• 2.3.2. Giải pháp kết cấu
• 2.4. Kết luận chương 2
• 3. CHƯƠNG 3: TÍNH TOÁN PHƯƠNG ÁN CHỌN
• 3.1. Xác định mặt cắt đê, kè
• 3.1.1. Cao trình đỉnh kè thiết kế
• 3.1.2. Cao trình đỉnh chân kè thiết kế
• 3.1.3. Thân kè
• 3.1.4. Kết cấu công trình
• 3.1.5. Tính toán ổn định công trình
• 3.1.5.1. Tính toán ổn định mái dốc
• 3.1.6. Cơ sở lý thuyết tính toán ứng suất và biến dạng của đất nền
• 3.1.7. Kết quả tính toán
• PHẦN KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Tổng Quan Về Giải Pháp Ổn Định Cửa Sông Đà Rằng Phú Yên

Dải ven biển Trung Bộ, với hơn 1000km bờ biển, là nơi tập trung dân cư và các khu kinh tế trọng điểm. Tuy nhiên, khu vực này đang đối mặt với tình trạng biến động hình thái bờ biển bất lợi, bao gồm lũ lụt, sự di chuyển của cửa sông, bồi lắng và xói lở. Tình trạng này gây ra những thiệt hại đáng kể. Đặc biệt, vào mùa khô, cửa sông bị bồi lấp, gây cản trở giao thông đường thủy và ảnh hưởng đến hoạt động đánh bắt hải sản. Ngược lại, vào mùa mưa lũ, sự bồi lấp làm giảm khả năng thoát lũ, gây ngập lụt và thiệt hại cho mùa màng, nuôi trồng thủy sản. Tại các khu vực bị xói lở, người dân phải di dời. Việc nghiên cứu và đề xuất giải pháp ổn định cửa sông và bờ biển khu vực cửa sông Đà Rằng, Tuy Hòa, Phú Yên là vô cùng quan trọng. Khu vực cửa sông chịu tác động đồng thời của các yếu tố động lực biển và sông, bao gồm dòng chảy, lượng bùn cát từ thượng nguồn, sóng, dòng ven và dòng triều. Các yếu tố này ảnh hưởng đến quá trình vận chuyển bùn cát dọc và ngang bờ, cũng như nạo vét lòng sông.

1.1. Vị Trí Địa Lý và Đặc Điểm Lưu Vực Sông Ba

Lưu vực sông Ba là một trong những lưu vực lớn nhất miền Trung, với diện tích 13.900 km². Sông Ba dài 374 km, bắt nguồn từ núi Ngọc Rô (Kon Tum) và đổ ra biển Đông tại cửa biển Đà Rằng, Tuy Hòa. Lưu vực này thuộc ba tỉnh Gia Lai, Đắk Lắk và Phú Yên, với diện tích đất nông nghiệp lớn và dân số khoảng 1,5 triệu người. Địa hình sông Ba phức tạp, bị chia cắt bởi dãy Trường Sơn, có thể chia thành 5 vùng địa hình chính: vùng núi, vùng thung lũng, vùng cao nguyên, vùng gò đồi và vùng đồng bằng. Vùng đồng bằng tập trung ở hạ lưu sông Ba, là vùng trọng điểm kinh tế và lúa của lưu vực.

1.2. Tầm Quan Trọng Của Việc Ổn Định Cửa Sông Đà Rằng

Việc ổn định cửa sông Đà Rằng có ý nghĩa quan trọng đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của Tuy Hòa, Phú Yên. Cửa sông là tuyến giao thông thủy quan trọng, phục vụ cho hoạt động đánh bắt, nuôi trồng thủy sản và du lịch. Tình trạng bồi lắng và xói lở ảnh hưởng trực tiếp đến các hoạt động này, gây thiệt hại kinh tế và ảnh hưởng đến đời sống của người dân. Ngoài ra, việc ổn định cửa sông còn góp phần bảo vệ môi trường, hệ sinh thái cửa sông và giảm thiểu tác động của thiên tai, đặc biệt là trong bối cảnh biến đổi khí hậu và nước biển dâng.

II. Phân Tích Nguyên Nhân Gây Bồi Lắng Cửa Sông Đà Rằng Tuy Hòa

Tình trạng bồi lắng cửa sông Đà Rằng là một vấn đề phức tạp, do nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra. Các nguyên nhân này có thể được chia thành hai nhóm chính: nguyên nhân nội sinh và nguyên nhân ngoại sinh. Nguyên nhân nội sinh bao gồm các yếu tố liên quan đến đặc điểm địa hình, địa chất và thủy văn của lưu vực sông Ba. Nguyên nhân ngoại sinh bao gồm các yếu tố liên quan đến tác động của con người và các yếu tố tự nhiên khác như biến đổi khí hậu, nước biển dâng và các hiện tượng thời tiết cực đoan. Việc xác định chính xác các nguyên nhân gây bồi lắng là rất quan trọng để đề xuất các giải pháp ổn định cửa sông hiệu quả.

2.1. Nguyên Nhân Nội Sinh Gây Bồi Lắng Cửa Sông

Các nguyên nhân nội sinh bao gồm đặc điểm địa hình dốc của lưu vực sông Ba, dẫn đến lượng bùn cát lớn từ thượng nguồn đổ về cửa sông. Địa chất khu vực cũng đóng vai trò quan trọng, với thành phần đất dễ bị xói lở. Thủy văn của sông Ba cũng ảnh hưởng đến quá trình bồi lắng, với sự thay đổi dòng chảy theo mùa và các trận lũ lớn mang theo lượng lớn phù sa. Theo tài liệu nghiên cứu, lòng sông Đà Rằng hàng năm luôn bị biến động (bồi - xói) và tồn tại nhiều bãi bồi giữa sông.

2.2. Tác Động Của Nguyên Nhân Ngoại Sinh Đến Bồi Lắng

Các nguyên nhân ngoại sinh bao gồm tác động của con người như khai thác cát sỏi trên sông, xây dựng các công trình thủy điện và các hoạt động kinh tế ven biển. Các hoạt động này làm thay đổi dòng chảy, tăng lượng bùn cát và ảnh hưởng đến quá trình bồi lắng. Ngoài ra, biến đổi khí hậu và nước biển dâng cũng góp phần làm gia tăng tình trạng bồi lắng và xói lở tại cửa sông Đà Rằng. Bão thường xuất hiện từ biển Đông. Vùng cửa sông Đà Rằng chịu ảnh hưởng của chế độ gió mùa gồm hai mùa gió chính trong năm: gió mùa đông và gió mùa hạ.

III. Đề Xuất Giải Pháp Công Trình Ổn Định Cửa Sông Đà Rằng Hiệu Quả

Để ổn định cửa sông Đà Rằng, cần áp dụng các giải pháp công trình biển một cách tổng thể và bền vững. Các giải pháp này cần kết hợp giữa các biện pháp cứng (như xây dựng kè, đê, mỏ hàn) và các biện pháp mềm (như trồng rừng ngập mặn, tạo bãi). Mục tiêu là giảm thiểu tình trạng bồi lắng và xói lở, đảm bảo giao thông đường thủy thông suốt, bảo vệ bờ biển và hệ sinh thái cửa sông. Các giải pháp cần được thiết kế phù hợp với đặc điểm địa hình, địa chất và thủy văn của khu vực, đồng thời考虑 đến tác động của biến đổi khí hậu và nước biển dâng.

3.1. Giải Pháp Kè Chắn Sóng và Đê Bảo Vệ Bờ Biển

Kè chắn sóng và đê là các công trình quan trọng để bảo vệ bờ biển khỏi tác động của sóng và dòng chảy. Các công trình này có thể được xây dựng bằng nhiều vật liệu khác nhau, như bê tông, đá hộc, hoặc các vật liệu địa kỹ thuật. Thiết kế của kè chắn sóng và đê cần đảm bảo khả năng chịu lực, ổn định và chống xói lở. Ngoài ra, cần考虑 đến yếu tố thẩm mỹ và tác động đến môi trường. Hình 2.22: Sơ đồ cấu tạo công trình thành đứng dạng trọng lực. Hình 2.24: Các dạng mặt cắt ngang đê mái nghiêng.

3.2. Xây Dựng Mỏ Hàn Ngăn Bồi Lắng Cửa Sông Đà Rằng

Mỏ hàn là các công trình được xây dựng nhô ra biển, có tác dụng làm giảm năng lượng sóng và tạo ra vùng nước lặng, giúp ngăn chặn quá trình bồi lắng tại cửa sông. Mỏ hàn có thể được xây dựng bằng đá hộc, bê tông hoặc các vật liệu địa kỹ thuật. Vị trí, kích thước và hình dạng của mỏ hàn cần được tính toán kỹ lưỡng để đảm bảo hiệu quả và tránh gây ra các tác động tiêu cực đến môi trường. Hình 2.6: Các bộ phận của mỏ hàn. Hình 2.7: Sơ đồ bố trí mỏ hàn.

3.3. Biện Pháp Mềm Trồng Rừng Ngập Mặn và Tạo Bãi

Ngoài các giải pháp cứng, cần kết hợp với các biện pháp mềm như trồng rừng ngập mặn và tạo bãi. Rừng ngập mặn có tác dụng bảo vệ bờ biển, giảm năng lượng sóng và giữ bùn cát. Tạo bãi giúp mở rộng diện tích đất ven biển và tạo môi trường sống cho các loài sinh vật. Các biện pháp mềm này có tính bền vững cao và thân thiện với môi trường.

IV. Ứng Dụng Mô Hình Toán Trong Nghiên Cứu Ổn Định Cửa Sông Đà Rằng

Mô hình toán đóng vai trò quan trọng trong việc nghiên cứu và đánh giá hiệu quả của các giải pháp ổn định cửa sông. Mô hình toán có thể mô phỏng các quá trình thủy động lực, vận chuyển bùn cát và biến đổi hình thái bờ biển. Kết quả mô phỏng giúp các nhà khoa học và kỹ sư hiểu rõ hơn về các yếu tố ảnh hưởng đến cửa sông và lựa chọn các giải pháp phù hợp. Mô hình hóa vận chuyển bùn cát là một công cụ quan trọng để dự đoán sự thay đổi của cửa sông và đánh giá tác động của các công trình.

4.1. Mô Hình Hóa Vận Chuyển Bùn Cát Tại Cửa Sông Đà Rằng

Mô hình hóa vận chuyển bùn cát giúp xác định hướng và lượng bùn cát di chuyển trong khu vực cửa sông. Kết quả mô phỏng cho thấy sự phân bố trầm tích, phân bố dòng chảy và hướng vận chuyển bùn cát. Điều này giúp hiểu rõ hơn về cơ chế bồi lắng và xói lở tại cửa sông Đà Rằng. Hình 2.1: Sơ đồ phân bố trầm tích, phân bố dòng chảy và hướng vận chuyển bùn cát cửa sông Đà Rằng.

4.2. Đánh Giá Tác Động Của Công Trình Bằng Mô Hình Toán

Mô hình toán được sử dụng để đánh giá tác động của các công trình ổn định cửa sông đến dòng chảy, vận chuyển bùn cát và hình thái bờ biển. Kết quả mô phỏng cho thấy sự thay đổi của đường bờ, mực nước và địa hình đáy sau khi xây dựng công trình. Điều này giúp lựa chọn các phương án thiết kế tối ưu và giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường. Hình 2.4: Diễn biến đường bờ trong trường hợp không có công trình. Hình 2.5: Diễn biến đường bờ trong trường hợp có công trình.

V. Kết Luận và Kiến Nghị Về Ổn Định Cửa Sông Đà Rằng Bền Vững

Việc ổn định cửa sông Đà Rằng là một nhiệm vụ phức tạp, đòi hỏi sự phối hợp giữa các nhà khoa học, kỹ sư, nhà quản lý và cộng đồng địa phương. Các giải pháp cần được thiết kế một cách khoa học,考虑 đến các yếu tố kinh tế, xã hội và môi trường. Cần tăng cường công tác quan trắc, theo dõi và đánh giá hiệu quả của các công trình. Đồng thời, cần nâng cao nhận thức của cộng đồng về tầm quan trọng của việc bảo vệ cửa sông và bờ biển.

5.1. Tầm Quan Trọng Của Giải Pháp Tổng Thể và Bền Vững

Để ổn định cửa sông Đà Rằng một cách bền vững, cần áp dụng các giải pháp tổng thể, kết hợp giữa các biện pháp cứng và mềm. Các giải pháp cần được thiết kế phù hợp với đặc điểm địa hình, địa chất và thủy văn của khu vực, đồng thời考虑 đến tác động của biến đổi khí hậu và nước biển dâng. Cần tăng cường công tác quản lý, giám sát và bảo trì các công trình.

5.2. Kiến Nghị Về Nghiên Cứu và Ứng Dụng Công Nghệ Mới

Cần tiếp tục nghiên cứu và ứng dụng các công nghệ mới trong lĩnh vực ổn định cửa sông, như sử dụng vật liệu địa kỹ thuật, công nghệ sinh học và các phương pháp mô hình hóa tiên tiến. Cần tăng cường hợp tác quốc tế để học hỏi kinh nghiệm và chuyển giao công nghệ. Đồng thời, cần đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao để đáp ứng yêu cầu của công tác ổn định cửa sông.

Tổng quan nghiên cứu

Dải ven biển Trung Bộ Việt Nam kéo dài hơn 1000 km, là nơi tập trung đông dân cư và nhiều khu kinh tế ven biển quan trọng. Trong những năm gần đây, khu vực này đang chịu ảnh hưởng nghiêm trọng bởi biến động hình thái ven biển như lũ lớn, bồi lắng và xói lở cửa sông, gây thiệt hại về kinh tế và xã hội. Cửa sông Đà Rằng, thành phố Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên, là cửa sông chính của hệ thống sông Ba với diện tích lưu vực khoảng 13.900 km², có vai trò quan trọng trong giao thông thủy và phát triển kinh tế địa phương. Tuy nhiên, hiện trạng bồi lắng và xói lở tại cửa sông đã làm thu hẹp luồng tàu, gây ách tắc giao thông thủy và ảnh hưởng đến hoạt động đánh bắt hải sản.

Mục tiêu nghiên cứu là xác định thực trạng bồi lắng, nguyên nhân gây bồi lấp cửa sông Đà Rằng và đề xuất các giải pháp công trình nhằm ổn định cửa sông, đảm bảo giao thông thủy và phát triển kinh tế bền vững. Nghiên cứu tập trung trong phạm vi khu vực cửa sông Đà Rằng, thành phố Tuy Hòa, với dữ liệu thu thập từ năm 2002 đến 2011. Ý nghĩa của nghiên cứu được thể hiện qua việc giảm thiểu thiệt hại do bồi lắng, xói lở, nâng cao hiệu quả khai thác cảng cá và bảo vệ môi trường ven biển, góp phần phát triển kinh tế xã hội địa phương.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình về động lực học cửa sông và bờ biển, bao gồm:

• Lý thuyết vận chuyển bùn cát dọc bờ và ngang bờ: Giải thích quá trình vận chuyển trầm tích dưới tác động của sóng, dòng ven bờ và dòng triều, ảnh hưởng đến sự bồi tụ và xói lở cửa sông.
• Mô hình thủy động lực học cửa sông: Mô phỏng dòng chảy, sóng và triều tại cửa sông để đánh giá biến động địa hình đáy và vận chuyển bùn cát.
• Khái niệm bồi tụ và xói lở bờ biển: Phân tích nguyên nhân nội sinh (tân kiến tạo, chuyển động địa tầng), ngoại sinh (gió, sóng, bão, biến đổi mực nước biển) và nhân sinh (hoạt động khai thác, xây dựng) ảnh hưởng đến sự biến đổi hình thái cửa sông.

Các khái niệm chính bao gồm: vận chuyển bùn cát, sóng biển, dòng triều, mực nước biển dâng, đập chắn bùn cát (mỏ hàn), và ổn định cửa sông.

Phương pháp nghiên cứu

• Nguồn dữ liệu: Số liệu thực đo địa hình đáy, lưu lượng dòng chảy, độ đục nước, số liệu khí tượng thủy văn (gió, sóng, triều), ảnh vệ tinh và bản đồ địa hình khu vực cửa sông Đà Rằng từ năm 2002 đến 2011.
• Phương pháp phân tích:
  • Khảo sát thực địa và điều tra hiện trạng bồi lắng, xói lở.
  • Phân tích số liệu thống kê về lưu lượng lũ, lượng bùn cát, tần suất bão.
  • Mô hình toán thủy động lực học sử dụng phần mềm Delft3D và UNIBEST để mô phỏng vận chuyển bùn cát dọc bờ và ngang bờ, dòng chảy và biến động địa hình đáy.
  • So sánh và đối chiếu các tiêu chuẩn kỹ thuật xây dựng công trình ven biển theo TCVN, QCVN.
• Cỡ mẫu và timeline: Dữ liệu thu thập và phân tích trong khoảng thời gian 2002-2011, tập trung vào các mùa lũ và mùa cạn để đánh giá biến động bồi lắng và xói lở. Mô hình hóa và tính toán thiết kế công trình thực hiện trong giai đoạn nghiên cứu.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Hiện trạng bồi lắng và xói lở cửa sông Đà Rằng:
   • Từ 08/2002 đến 08/2003, khu vực ven biển cửa sông bồi lên với tổng lượng bồi khoảng 1.785.000 m³, trong đó vùng trong sông bồi trung bình 0,34 m, vùng luồng xói trung bình -0,49 m, vùng bờ trái và phải bồi lần lượt 0,53 m và 0,68 m.
   • Giai đoạn 08/2003 đến 06/2004, hiện tượng bồi xói xen kẽ, vùng trong sông bồi trung bình 0,14 m, vùng luồng xói nhẹ -0,23 m, bờ trái xói nhẹ -0,4 m, bờ phải bồi 0,3 m.
   • Từ 08/2003 đến 07/2008, tổng lượng bùn xói khu vực cửa sông là 661.908 m³, tương đương 132.381 m³/năm, mức độ bồi xói trung bình 0,03 m/năm, với bồi lấp mạnh nhất ở bờ phải cửa sông đạt 0,5-0,6 m/năm.
2. Nguyên nhân bồi lắng và xói lở:
   • Nội sinh: Tác động tân kiến tạo và chuyển động địa tầng gây biến đổi địa hình.
   • Ngoại sinh: Gió mùa, sóng biển, dòng triều, biến đổi mực nước biển dâng trung bình 2,25 mm/năm, và tần suất bão tăng từ 11,11% (1961-1969) lên 33,33% (1990-1999).
   • Nhân sinh: Hoạt động khai thác rừng, xây dựng làm thay đổi lưu lượng bùn cát.
3. Mô hình vận chuyển bùn cát:
   • Lượng vận chuyển bùn cát dọc bờ theo hướng Bắc-Nam dao động từ 0,23 đến 0,55 triệu m³/năm, lớn hơn phía Nam cửa sông.
   • Vận chuyển bùn cát ngang bờ phức tạp, với lượng bùn cát đi vào cửa sông từ biển khoảng 130.000-160.000 m³/năm.
4. Hiệu quả các giải pháp công trình:
   • Giải pháp không có công trình cho thấy đường bờ biến động không ổn định, cần nạo vét thường xuyên.
   • Xây dựng đê chắn cát (Jetty) song song dài 700 m mỗi bên giúp giảm bồi lắng, ổn định luồng tàu sau 50 năm.
   • Đập chắn bùn cát hai bên cửa sông giúp giảm sóng, chắn bùn cát dọc bờ, tạo điều kiện khơi thông luồng lạch.

Thảo luận kết quả

Các số liệu cho thấy bồi lắng và xói lở cửa sông Đà Rằng diễn ra phức tạp, chịu ảnh hưởng đa dạng từ tự nhiên và con người. Mức độ bồi lắng trung bình 0,03 m/năm tuy không lớn nhưng tập trung ở bờ phải cửa sông gây thu hẹp luồng tàu, ảnh hưởng đến giao thông thủy. So với các nghiên cứu về cửa sông miền Trung, hiện tượng bồi tụ và xói lở tại Đà Rằng tương tự về cơ chế vận chuyển bùn cát và tác động của sóng, triều.

Mô hình thủy động lực học và vận chuyển bùn cát cung cấp cơ sở khoa học để thiết kế các công trình ổn định cửa sông. Việc xây dựng đập chắn bùn cát và đê chắn cát giúp kiểm soát dòng chảy và vận chuyển trầm tích, giảm thiểu bồi lắng luồng tàu. Kết quả mô phỏng cho thấy phương án đập chắn nghiêng góc (PA2) điều tiết dòng chảy đều hơn, giảm lưu lượng lũ tại cửa sông, phù hợp với điều kiện thực tế.

Các giải pháp công trình cần kết hợp với biện pháp phi công trình như trồng rừng phòng hộ, quản lý khai thác bùn cát để nâng cao hiệu quả ổn định cửa sông. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ biến động độ cao đáy, bảng thống kê lượng bồi xói theo vùng và mô hình dòng chảy minh họa hiệu quả các phương án công trình.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Xây dựng đập chắn bùn cát hai bên cửa sông: Thiết kế đập chắn với chiều dài khoảng 700 m mỗi bên, đặt nghiêng góc phù hợp để giảm sóng và chắn bùn cát, ổn định luồng tàu. Thời gian thực hiện dự kiến 3-5 năm, chủ thể thực hiện là Sở Giao thông Vận tải và Ban Quản lý cảng cá Tuy Hòa.

2. Xây dựng đê chắn cát (Jetty) song song tại cửa sông: Đê chắn cát giúp ngăn chặn bùn cát vận chuyển dọc bờ, giảm bồi lắng luồng tàu, đảm bảo giao thông thủy. Thời gian thi công 2-4 năm, do Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng tỉnh Phú Yên chủ trì.

3. Nạo vét luồng tàu định kỳ: Thực hiện nạo vét hàng năm vào mùa cạn để duy trì độ sâu luồng tàu, đảm bảo tàu thuyền ra vào an toàn. Chủ thể là Cảng vụ Hàng hải Phú Yên, phối hợp với các đơn vị liên quan.

4. Trồng rừng phòng hộ ven biển và bờ sông: Giải pháp phi công trình nhằm chống cát bay, giảm xói lở bờ, bảo vệ môi trường sinh thái. Thời gian triển khai liên tục, do Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Phú Yên thực hiện.

5. Quản lý khai thác bùn cát và phát triển đô thị bền vững: Kiểm soát hoạt động khai thác bùn cát, quy hoạch phát triển đô thị ven biển phù hợp để hạn chế tác động nhân sinh gây bồi lắng và xói lở. Chủ thể là UBND tỉnh Phú Yên và các sở ngành liên quan.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Các nhà quản lý và hoạch định chính sách ven biển: Nhận diện nguyên nhân và giải pháp ổn định cửa sông, hỗ trợ xây dựng chính sách phát triển bền vững vùng ven biển.

2. Chuyên gia kỹ thuật công trình thủy lợi và ven biển: Áp dụng mô hình thủy động lực học và thiết kế công trình đập chắn bùn cát, đê chắn cát phù hợp với điều kiện địa phương.

3. Các đơn vị khai thác cảng và giao thông thủy: Tối ưu hóa luồng tàu, giảm thiểu bồi lắng, đảm bảo an toàn giao thông thủy và phát triển kinh tế biển.

4. Nhà nghiên cứu môi trường và biến đổi khí hậu: Hiểu rõ tác động của biến đổi khí hậu, mực nước biển dâng và bão đến biến động cửa sông, đề xuất giải pháp thích ứng.

Câu hỏi thường gặp

1. Nguyên nhân chính gây bồi lắng cửa sông Đà Rằng là gì?
   Nguyên nhân chính là sự kết hợp của dòng chảy lũ lớn từ thượng nguồn, vận chuyển bùn cát dọc bờ do sóng và dòng triều, cùng với tác động của bão và biến đổi mực nước biển. Hoạt động khai thác và thay đổi sử dụng đất cũng làm tăng lượng bùn cát.

2. Giải pháp công trình nào hiệu quả nhất để ổn định cửa sông?
   Xây dựng đập chắn bùn cát hai bên cửa sông kết hợp với đê chắn cát (Jetty) song song được đánh giá là giải pháp hiệu quả, giúp giảm sóng, chắn bùn cát, ổn định luồng tàu và hạn chế bồi lắng.

3. Tần suất nạo vét luồng tàu nên thực hiện như thế nào?
   Nạo vét luồng tàu nên thực hiện hàng năm, đặc biệt vào mùa cạn kéo dài khoảng 8 tháng để loại bỏ các bar cát chắn ngang luồng, đảm bảo tàu thuyền ra vào an toàn.

4. Biến đổi khí hậu ảnh hưởng thế nào đến cửa sông Đà Rằng?
   Mực nước biển dâng trung bình khoảng 2,25 mm/năm làm tăng năng lượng sóng truyền vào bờ, gây xói lở nghiêm trọng hơn. Tần suất và cường độ bão tăng cũng làm gia tăng biến động cửa sông.

5. Có thể áp dụng các giải pháp này cho các cửa sông khác không?
   Các giải pháp công trình và phi công trình được đề xuất có thể áp dụng cho các cửa sông miền Trung có điều kiện tương tự, tuy nhiên cần điều chỉnh phù hợp với đặc điểm địa hình, khí hậu và lưu lượng bùn cát từng khu vực.

Kết luận

• Cửa sông Đà Rằng đang chịu ảnh hưởng phức tạp của bồi lắng và xói lở, với mức độ bồi lắng trung bình khoảng 0,03 m/năm, tập trung chủ yếu ở bờ phải cửa sông.
• Nguyên nhân bồi lắng và xói lở là sự kết hợp của yếu tố nội sinh, ngoại sinh và nhân sinh, trong đó tác động của dòng chảy lũ, sóng biển, bão và biến đổi khí hậu là chủ yếu.
• Mô hình thủy động lực học và vận chuyển bùn cát cung cấp cơ sở khoa học để thiết kế các công trình đập chắn bùn cát và đê chắn cát nhằm ổn định cửa sông.
• Giải pháp tổng thể kết hợp công trình và phi công trình như xây dựng đập chắn bùn cát, đê chắn cát, nạo vét luồng tàu và trồng rừng phòng hộ là cần thiết để bảo vệ cửa sông và phát triển kinh tế bền vững.
• Các bước tiếp theo bao gồm triển khai thiết kế chi tiết, thi công công trình, đồng thời giám sát và đánh giá hiệu quả trong vòng 3-5 năm, kêu gọi sự phối hợp của các cơ quan quản lý và cộng đồng địa phương.

Hành động ngay hôm nay để bảo vệ và phát triển bền vững cửa sông Đà Rằng, góp phần nâng cao đời sống người dân và phát triển kinh tế ven biển tỉnh Phú Yên.