Tổng quan nghiên cứu
Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam phát triển nhanh chóng và hội nhập quốc tế sâu rộng, đặc biệt sau khi gia nhập WTO năm 2007, nhu cầu về nguồn nhân lực chất lượng cao ngày càng tăng. Thành phố Đà Nẵng, với vai trò là trung tâm kinh tế - giáo dục của khu vực miền Trung, đang đối mặt với nhiều cơ hội và thách thức trong việc đào tạo nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu thị trường lao động toàn cầu. Từ năm 2022, thị trường việc làm tại Đà Nẵng sôi động trở lại sau đại dịch Covid-19, tạo điều kiện thuận lợi cho sinh viên mới ra trường. Tuy nhiên, để tận dụng cơ hội này, cần nâng cao chất lượng dịch vụ đào tạo nhằm cung cấp nguồn nhân lực có trình độ chuyên môn cao, kỹ năng quốc tế và khả năng thích ứng với môi trường làm việc hiện đại.
Trung tâm Đào tạo Quốc tế, Trường Đại học Kinh tế, Đại học Đà Nẵng (CIE) là đơn vị tiên phong trong việc cung cấp các chương trình đào tạo liên kết quốc tế, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo tại khu vực. Nghiên cứu tập trung đánh giá thực trạng chất lượng dịch vụ đào tạo tại Trung tâm trong giai đoạn 2021-2024, đồng thời đề xuất các giải pháp cải thiện nhằm nâng cao sự hài lòng của người học và hiệu quả đào tạo. Phạm vi nghiên cứu bao gồm các chương trình đào tạo cử nhân liên kết quốc tế, với dữ liệu thu thập từ tháng 02 đến tháng 03 năm 2024, dự kiến áp dụng các giải pháp đến năm 2028.
Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc hỗ trợ Trung tâm nâng cao chất lượng dịch vụ đào tạo, góp phần phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu hội nhập và phát triển kinh tế - xã hội của địa phương và cả nước.
Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu
Khung lý thuyết áp dụng
Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình về chất lượng dịch vụ đào tạo, bao gồm:
Khái niệm chất lượng dịch vụ: Chất lượng dịch vụ được hiểu là sự đánh giá của khách hàng về mức độ ưu việt của dịch vụ, dựa trên sự so sánh giữa kỳ vọng và nhận thức thực tế (Zeithaml, 1988). Dịch vụ đào tạo là hoạt động cung cấp kiến thức, kỹ năng nhằm đáp ứng nhu cầu học tập và phát triển của người học.
Chất lượng dịch vụ đào tạo: Bao gồm các yếu tố như chương trình đào tạo, năng lực giảng viên, cơ sở vật chất, mức độ đáp ứng và kênh thông tin. Chất lượng dịch vụ đào tạo được đo bằng sự thỏa mãn nhu cầu của người học và xã hội, đồng thời đảm bảo mục tiêu giáo dục theo quy định pháp luật.
Mô hình IPA (Importance-Performance Analysis): Mô hình phân tích mức độ quan trọng và mức độ thực hiện của các thuộc tính chất lượng dịch vụ, giúp xác định các yếu tố cần tập trung cải thiện, duy trì hoặc hạn chế đầu tư. Mô hình IPA gồm 4 vùng: tập trung cải thiện, tiếp tục duy trì, hạn chế hành động và bỏ qua hành động.
Các khái niệm chính trong nghiên cứu gồm: chương trình đào tạo, năng lực giảng viên, cơ sở vật chất, mức độ đáp ứng, kênh thông tin.
Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp giữa phân tích dữ liệu thứ cấp và khảo sát điều tra sơ cấp:
Nguồn dữ liệu: Dữ liệu thứ cấp thu thập từ các báo cáo, thống kê của Trung tâm Đào tạo Quốc tế giai đoạn 2021-2024; dữ liệu sơ cấp thu thập qua khảo sát trực tiếp với sinh viên đang học tại Trung tâm trong tháng 02-03/2024.
Cỡ mẫu và chọn mẫu: Khảo sát được thực hiện với khoảng 200 sinh viên đại diện cho các lớp tiếng Anh, BTEC và đại học năm cuối. Phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên có chủ đích nhằm đảm bảo tính đại diện cho các nhóm sinh viên.
Phương pháp phân tích: Sử dụng thống kê mô tả để tổng hợp số liệu; kiểm định độ tin cậy thang đo bằng hệ số Cronbach’s Alpha; phân tích ma trận IPA để đánh giá mức độ quan trọng và thực hiện các thuộc tính chất lượng dịch vụ đào tạo.
Timeline nghiên cứu: Thu thập dữ liệu sơ cấp trong 2 tháng đầu năm 2024; phân tích và xử lý dữ liệu trong quý I/2024; đề xuất giải pháp và hoàn thiện luận văn trong quý II/2024.
Phương pháp nghiên cứu đảm bảo tính khoa học, khách quan và phù hợp với mục tiêu đề án nhằm cung cấp cơ sở dữ liệu chính xác cho việc đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng dịch vụ đào tạo.
Kết quả nghiên cứu và thảo luận
Những phát hiện chính
Chương trình đào tạo: Sinh viên đánh giá chương trình đào tạo có mục tiêu và chuẩn đầu ra rõ ràng với mức độ quan trọng trung bình 4.5/5, tuy nhiên mức độ thực hiện chỉ đạt 3.8/5, cho thấy cần cải thiện thông tin và cập nhật chương trình. Tỷ lệ sinh viên hài lòng với chương trình đào tạo đạt khoảng 75%.
Năng lực giảng viên: Đội ngũ giảng viên có trình độ cao, với 59% có học vị tiến sĩ và thạc sĩ, trong đó 24% là giảng viên nước ngoài. Mức độ hài lòng của sinh viên về năng lực giảng viên đạt 80%, tuy nhiên vẫn có 10% sinh viên phản ánh cần tăng cường phương pháp giảng dạy tương tác.
Cơ sở vật chất: Trung tâm đã đầu tư nâng cấp phòng học, thư viện và trang thiết bị hiện đại với diện tích phòng học lên đến 1900 m2 và thư viện 2365 m2. Mức độ hài lòng về cơ sở vật chất đạt 78%, nhưng vẫn có ý kiến về việc tăng cường không gian tự học và thiết bị hỗ trợ học tập.
Mức độ đáp ứng: Các cán bộ, giảng viên có khả năng phản hồi nhanh chóng và hỗ trợ sinh viên tốt, tỷ lệ hài lòng đạt 82%. Hoạt động thực tập, tham quan doanh nghiệp được đánh giá cao, giúp sinh viên kết nối lý thuyết với thực tiễn.
Kênh thông tin: Kênh thông tin giữa Trung tâm và sinh viên được cải thiện qua các phần mềm quản lý học tập và tư vấn học tập, tuy nhiên mức độ thực hiện còn thấp hơn mức độ quan trọng (3.5/5 so với 4.2/5), cần tăng cường truyền thông và hỗ trợ thông tin.
Thảo luận kết quả
Kết quả phân tích ma trận IPA cho thấy các thuộc tính như chương trình đào tạo, kênh thông tin và phương pháp giảng dạy cần được tập trung cải thiện do mức độ quan trọng cao nhưng thực hiện chưa đạt yêu cầu. Điều này phù hợp với xu hướng chung của các cơ sở đào tạo quốc tế khi phải đối mặt với kỳ vọng ngày càng cao của người học về tính cập nhật và tương tác trong chương trình.
Năng lực giảng viên và mức độ đáp ứng được duy trì ở mức cao, phản ánh sự đầu tư hiệu quả của Trung tâm trong tuyển dụng và phát triển đội ngũ. Cơ sở vật chất được đánh giá tích cực, tuy nhiên việc mở rộng không gian học tập và trang thiết bị hỗ trợ sẽ góp phần nâng cao trải nghiệm học tập.
So sánh với các nghiên cứu trong ngành giáo dục đại học, kết quả này tương đồng với các báo cáo cho thấy sự hài lòng của sinh viên phụ thuộc nhiều vào chất lượng giảng viên và chương trình đào tạo, đồng thời nhấn mạnh vai trò của kênh thông tin trong việc hỗ trợ học tập.
Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ phân tích IPA, biểu đồ tỷ lệ hài lòng theo từng yếu tố và bảng thống kê số liệu sinh viên nghỉ học, bảo lưu để minh họa xu hướng và mức độ hài lòng.
Đề xuất và khuyến nghị
Cải tiến chương trình đào tạo: Rà soát, cập nhật nội dung chương trình đào tạo theo hướng thực tiễn và quốc tế, tăng cường các môn học ứng dụng và kỹ năng mềm. Thời gian thực hiện: 2024-2025. Chủ thể: Ban giám đốc Trung tâm phối hợp với các chuyên gia và đối tác quốc tế.
Nâng cao năng lực giảng viên: Tổ chức các khóa đào tạo nâng cao kỹ năng giảng dạy tương tác, áp dụng công nghệ giáo dục hiện đại. Thời gian: 2024-2026. Chủ thể: Phòng đào tạo và phát triển nhân sự.
Phát triển cơ sở vật chất: Mở rộng không gian tự học, trang bị thêm thiết bị hỗ trợ học tập như phòng thí nghiệm ảo, phòng học thông minh. Thời gian: 2024-2027. Chủ thể: Ban quản lý cơ sở vật chất và tài chính.
Tăng cường kênh thông tin và hỗ trợ sinh viên: Xây dựng hệ thống truyền thông đa kênh, nâng cao chất lượng tư vấn học tập và hỗ trợ kỹ thuật cho sinh viên. Thời gian: 2024-2025. Chủ thể: Tổ Marketing và phòng hỗ trợ sinh viên.
Mở rộng hợp tác doanh nghiệp: Tăng cường các hoạt động thực tập, tham quan doanh nghiệp, tổ chức các dự án thực tế để sinh viên áp dụng kiến thức. Thời gian: 2024-2028. Chủ thể: Phòng quan hệ doanh nghiệp và đào tạo.
Các giải pháp trên nhằm mục tiêu nâng cao chỉ số hài lòng của sinh viên lên trên 85% trong vòng 3 năm tới, đồng thời tăng tỷ lệ sinh viên tốt nghiệp đúng hạn và có việc làm phù hợp.
Đối tượng nên tham khảo luận văn
Ban lãnh đạo và quản lý Trung tâm Đào tạo Quốc tế: Nhận diện các điểm mạnh, điểm yếu trong chất lượng dịch vụ đào tạo để xây dựng chiến lược phát triển phù hợp.
Giảng viên và cán bộ đào tạo: Hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến sự hài lòng của sinh viên, từ đó cải tiến phương pháp giảng dạy và quản lý học tập.
Sinh viên và người học: Nắm bắt thông tin về chất lượng dịch vụ đào tạo, quyền lợi và các kênh hỗ trợ để chủ động trong quá trình học tập.
Các nhà nghiên cứu và chuyên gia giáo dục: Tham khảo mô hình nghiên cứu, phương pháp phân tích và kết quả để áp dụng hoặc phát triển nghiên cứu trong lĩnh vực quản trị giáo dục và đào tạo quốc tế.
Luận văn cung cấp cái nhìn toàn diện về thực trạng và giải pháp nâng cao chất lượng dịch vụ đào tạo, giúp các bên liên quan có cơ sở khoa học để ra quyết định và cải tiến.
Câu hỏi thường gặp
Chất lượng dịch vụ đào tạo được đánh giá dựa trên những yếu tố nào?
Chất lượng dịch vụ đào tạo được đánh giá qua các yếu tố chính gồm chương trình đào tạo, năng lực giảng viên, cơ sở vật chất, mức độ đáp ứng và kênh thông tin. Mỗi yếu tố được đo lường qua mức độ quan trọng và thực hiện theo mô hình IPA.Mô hình IPA giúp gì trong việc nâng cao chất lượng đào tạo?
Mô hình IPA giúp xác định các yếu tố quan trọng nhưng chưa được thực hiện tốt để tập trung cải thiện, đồng thời duy trì các yếu tố đã thực hiện hiệu quả, từ đó tối ưu hóa nguồn lực và nâng cao sự hài lòng của người học.Tại sao số lượng sinh viên tuyển mới lại giảm trong giai đoạn 2021-2024?
Nguyên nhân chính là do điều kiện xét tuyển khắt khe hơn, đặc biệt yêu cầu chứng chỉ tiếng Anh IELTS tăng từ 6.0 lên 6.5, cùng với ảnh hưởng của đại dịch Covid-19 làm gián đoạn hoạt động tuyển sinh và du học.Trung tâm đã làm gì để hỗ trợ sinh viên yếu về tiếng Anh?
Trung tâm đã tổ chức các lớp tiếng Anh tăng cường theo kỹ năng, áp dụng phần mềm MyELT để nâng cao tương tác và hiệu quả học tập, giúp sinh viên cải thiện năng lực ngoại ngữ trước khi vào học chuyên ngành.Làm thế nào để sinh viên có thể tiếp cận thông tin và hỗ trợ học tập hiệu quả?
Trung tâm xây dựng hệ thống kênh thông tin đa dạng như website, email, phần mềm quản lý học tập và tư vấn học tập, đồng thời tổ chức các buổi tư vấn, hỗ trợ trực tiếp và trực tuyến nhằm đảm bảo sinh viên nhận được thông tin đầy đủ và kịp thời.
Kết luận
Nghiên cứu đã đánh giá thực trạng chất lượng dịch vụ đào tạo tại Trung tâm Đào tạo Quốc tế, Trường Đại học Kinh tế, Đại học Đà Nẵng trong giai đoạn 2021-2024, xác định các yếu tố cần cải thiện và duy trì.
Mô hình IPA được áp dụng hiệu quả trong việc phân tích mức độ quan trọng và thực hiện của các thuộc tính chất lượng dịch vụ đào tạo, làm cơ sở đề xuất giải pháp.
Các giải pháp đề xuất tập trung vào cải tiến chương trình đào tạo, nâng cao năng lực giảng viên, phát triển cơ sở vật chất, tăng cường kênh thông tin và mở rộng hợp tác doanh nghiệp.
Nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn quan trọng, hỗ trợ Trung tâm nâng cao chất lượng đào tạo, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người học và thị trường lao động.
Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, theo dõi đánh giá hiệu quả và điều chỉnh phù hợp nhằm đảm bảo sự phát triển bền vững của Trung tâm.
Đề nghị các bên liên quan phối hợp chặt chẽ để thực hiện các khuyến nghị, góp phần nâng cao vị thế và uy tín của Trung tâm trong lĩnh vực đào tạo quốc tế.