Tổng quan nghiên cứu

Marketing nội bộ ngày càng được xem là yếu tố then chốt trong quản trị nguồn nhân lực và nâng cao hiệu quả hoạt động doanh nghiệp. Theo một nghiên cứu trên 1000 doanh nghiệp tại Châu Á, chỉ khoảng 24% nhân viên thực sự trung thành và cam kết lâu dài với doanh nghiệp, trong khi 39% nhân viên chỉ làm việc một cách miễn cưỡng. Tình trạng này ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu suất làm việc và sự gắn bó của nhân viên, từ đó tác động tiêu cực đến hiệu quả kinh doanh. Công ty Cổ phần Đường Biên Hòa, một doanh nghiệp có lịch sử phát triển lâu dài trong ngành sản xuất đường và các sản phẩm liên quan, cũng gặp phải những biến động lớn về nhân sự sau quá trình cổ phần hóa và thay đổi ban lãnh đạo từ năm 2006. Tỷ lệ nghỉ việc cao, sự không hài lòng về chính sách nội bộ và môi trường làm việc đã ảnh hưởng đến năng suất lao động và hiệu quả kinh doanh của công ty.

Luận văn tập trung nghiên cứu thực trạng marketing nội bộ tại Công ty Cổ phần Đường Biên Hòa trong giai đoạn 2006-2017, khảo sát trực tiếp tại thành phố Hồ Chí Minh và Biên Hòa từ tháng 7 đến tháng 11 năm 2017. Mục tiêu chính là đánh giá các hoạt động marketing nội bộ, chỉ ra những tồn tại và nguyên nhân, từ đó đề xuất các giải pháp phù hợp nhằm nâng cao sự hài lòng và gắn bó của nhân viên, góp phần cải thiện hiệu quả hoạt động của công ty. Nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn quan trọng trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt và sự chuyển đổi mô hình quản trị doanh nghiệp tại Việt Nam.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình marketing nội bộ tiêu biểu, bao gồm:

  • Mô hình marketing nội bộ của Berry (1991): Nhân viên được coi như khách hàng nội bộ, công việc là sản phẩm nội bộ. Việc thỏa mãn nhu cầu nhân viên sẽ thúc đẩy thái độ tích cực và nâng cao chất lượng dịch vụ, từ đó tạo lợi thế cạnh tranh.

  • Mô hình marketing nội bộ của Gronroos (1981): Marketing nội bộ là phương tiện tích hợp các chức năng trong tổ chức, nhấn mạnh sự phối hợp liên phòng ban và định hướng khách hàng trong nhân viên, không xem nhân viên như khách hàng mà tập trung vào tạo động lực và sự cam kết.

  • Mô hình marketing nội bộ liên kết: Kết hợp hai mô hình trên, nhấn mạnh vai trò của chiến lược, truyền thông nội bộ, sự phối hợp liên chức năng và động lực nhân viên trong việc thực hiện hiệu quả marketing nội bộ.

Các khái niệm chính được sử dụng gồm: sản phẩm nội bộ (công việc và điều kiện làm việc), giá (chính sách lương, thưởng, phúc lợi), truyền thông nội bộ (thông tin, khuyến khích, trao đổi), phân phối (các kênh và địa điểm trao đổi nội bộ).

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp, kết hợp định tính và định lượng:

  • Nguồn dữ liệu: Dữ liệu sơ cấp thu thập qua khảo sát trực tiếp 229 nhân viên/chuyên viên tại Công ty Cổ phần Đường Biên Hòa trong giai đoạn 7/2017 – 11/2017. Dữ liệu thứ cấp từ báo cáo nội bộ công ty và các tài liệu liên quan.

  • Phương pháp chọn mẫu: Mẫu khảo sát được xác định theo nguyên tắc tỉ lệ quan sát/biến đo lường 5:1, với tổng số biến quan sát là 21, nên cỡ mẫu tối thiểu là 105. Thực tế thu thập được 229 mẫu hợp lệ, đảm bảo tính đại diện.

  • Phương pháp phân tích: Dữ liệu được xử lý bằng phần mềm SPSS 20, bao gồm thống kê mô tả, kiểm định độ tin cậy thang đo bằng Cronbach’s Alpha, phân tích nhân tố khám phá (EFA) để xác định cấu trúc các nhân tố marketing nội bộ. Các biến có hệ số tải nhân tố < 0.5 hoặc Cronbach’s Alpha < 0.6 bị loại bỏ.

  • Timeline nghiên cứu: Từ tháng 7 đến tháng 11 năm 2017, bao gồm khảo sát sơ bộ, khảo sát chính thức, xử lý và phân tích dữ liệu.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thực trạng sản phẩm nội bộ: Trung bình điểm đánh giá các yếu tố sản phẩm nội bộ là 2,658/5, cho thấy mức độ hài lòng thấp. Bảng mô tả công việc chưa rõ ràng, tỷ lệ kiêm nhiệm nhân sự lên đến 61,22%, ảnh hưởng đến hiệu quả công việc. Quyền tự quyết cách thức làm việc chỉ đạt 2,9432 điểm, phản ánh sự hạn chế trong trao quyền cho nhân viên. Tỷ lệ nhân viên làm việc trái ngành chiếm khoảng 52%, đặc biệt cao ở các phòng Kiểm soát nội bộ (86%) và Hành chính nhân sự (71%).

  2. Chính sách giá: Các chính sách lương thưởng và phúc lợi chưa được đánh giá cao, điểm trung bình khoảng 2,5-3 trên thang 5. Nhân viên chưa cảm nhận rõ sự công bằng và cạnh tranh của mức lương so với thị trường lao động.

  3. Truyền thông nội bộ: Mức độ cung cấp thông tin kịp thời và hỗ trợ động viên đạt trung bình 3,1 điểm, cho thấy truyền thông nội bộ còn hạn chế, chưa tạo được sự gắn kết và động lực mạnh mẽ cho nhân viên.

  4. Phân phối thông tin và kênh trao đổi: Các cuộc họp, đối thoại nội bộ được tổ chức nhưng chưa thực sự hiệu quả trong việc lắng nghe và phản hồi tâm tư nguyện vọng của nhân viên. Điểm trung bình khoảng 2,9-3,2.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy marketing nội bộ tại Công ty Cổ phần Đường Biên Hòa còn nhiều hạn chế, đặc biệt trong việc thiết kế công việc phù hợp, trao quyền tự chủ cho nhân viên và xây dựng chính sách lương thưởng minh bạch, cạnh tranh. Tỷ lệ kiêm nhiệm cao và làm việc trái ngành làm giảm sự hài lòng và cam kết của nhân viên, dẫn đến nguy cơ mất nhân lực chất lượng cao. Truyền thông nội bộ chưa hiệu quả làm giảm khả năng phối hợp liên phòng ban và sự đồng thuận trong tổ chức.

So với các nghiên cứu trong ngành, mức độ hài lòng nhân viên tại công ty thấp hơn mức trung bình của các doanh nghiệp cùng ngành tại Việt Nam, phản ánh sự cần thiết phải cải thiện các chính sách marketing nội bộ. Việc sử dụng biểu đồ so sánh điểm trung bình các yếu tố marketing nội bộ theo phòng ban và theo nhóm tuổi có thể minh họa rõ hơn sự khác biệt trong nhận thức và nhu cầu của nhân viên.

Những phát hiện này khẳng định vai trò quan trọng của marketing nội bộ trong việc nâng cao hiệu quả quản trị nguồn nhân lực và tạo nền tảng cho sự phát triển bền vững của doanh nghiệp.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Hoàn thiện bảng mô tả công việc và giảm kiêm nhiệm: Xây dựng bảng mô tả công việc chi tiết, rõ ràng, sát với thực tế công việc từng vị trí. Giảm tỷ lệ kiêm nhiệm nhân sự xuống dưới 30% trong vòng 12 tháng tới để nâng cao hiệu quả và sự hài lòng của nhân viên. Phòng Nhân sự phối hợp với các phòng ban thực hiện.

  2. Tăng cường trao quyền tự chủ cho nhân viên: Thiết lập cơ chế trao quyền phù hợp, cho phép nhân viên tự quyết định cách thức hoàn thành công việc trong phạm vi cho phép. Đào tạo kỹ năng quản lý cho lãnh đạo trực tiếp để hỗ trợ việc trao quyền. Mục tiêu đạt mức đồng thuận trên 4 điểm trong khảo sát nội bộ sau 6 tháng.

  3. Cải thiện chính sách lương thưởng và phúc lợi: Rà soát, điều chỉnh chính sách lương thưởng đảm bảo tính công bằng, minh bạch và cạnh tranh với thị trường lao động. Tăng cường các chính sách phúc lợi như bảo hiểm, nghỉ phép, du lịch. Triển khai trong vòng 1 năm, do Ban Lãnh đạo và Phòng Tài chính – Kế toán chủ trì.

  4. Nâng cao hiệu quả truyền thông nội bộ: Xây dựng kênh truyền thông đa dạng, kịp thời và minh bạch, bao gồm họp định kỳ, email, website nội bộ và các buổi đối thoại trực tiếp. Khuyến khích văn hóa phản hồi và lắng nghe. Đánh giá hiệu quả qua khảo sát định kỳ mỗi 6 tháng.

  5. Phát triển chương trình đào tạo và phát triển nghề nghiệp: Tổ chức các khóa đào tạo nâng cao kỹ năng chuyên môn và kỹ năng mềm, phù hợp với nhu cầu phát triển của nhân viên. Xây dựng lộ trình thăng tiến rõ ràng, tạo động lực gắn bó lâu dài. Thực hiện liên tục và đánh giá hiệu quả hàng năm.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo doanh nghiệp: Nhận diện các vấn đề nội bộ ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động, từ đó xây dựng chiến lược marketing nội bộ phù hợp nhằm nâng cao sự hài lòng và gắn bó của nhân viên.

  2. Phòng Nhân sự và Quản trị nguồn nhân lực: Áp dụng các mô hình và giải pháp marketing nội bộ để cải thiện chính sách lương thưởng, đào tạo, truyền thông nội bộ, góp phần nâng cao năng suất lao động.

  3. Các nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành Quản trị kinh doanh: Tham khảo cơ sở lý luận, phương pháp nghiên cứu và kết quả thực nghiệm về marketing nội bộ trong doanh nghiệp sản xuất tại Việt Nam.

  4. Các doanh nghiệp vừa và nhỏ đang trong quá trình chuyển đổi mô hình quản trị: Học hỏi kinh nghiệm và giải pháp thực tiễn để xây dựng hệ thống marketing nội bộ hiệu quả, tạo nền tảng phát triển bền vững.

Câu hỏi thường gặp

  1. Marketing nội bộ là gì và tại sao quan trọng?
    Marketing nội bộ là hoạt động áp dụng các nguyên tắc marketing để quản lý và thúc đẩy nhân viên như khách hàng nội bộ, nhằm nâng cao sự hài lòng, cam kết và hiệu quả làm việc. Nó quan trọng vì nhân viên là yếu tố quyết định thành công của doanh nghiệp.

  2. Các yếu tố chính của marketing nội bộ gồm những gì?
    Bao gồm sản phẩm nội bộ (công việc và điều kiện làm việc), giá (lương thưởng, phúc lợi), truyền thông nội bộ (thông tin, khuyến khích), và phân phối (kênh trao đổi nội bộ). Sự phối hợp hiệu quả giữa các yếu tố này tạo nên thành công của marketing nội bộ.

  3. Làm thế nào để đánh giá hiệu quả marketing nội bộ?
    Có thể đánh giá qua các chỉ số định lượng như mức độ hài lòng của nhân viên, tỷ lệ giữ chân nhân viên, năng suất lao động, và các chỉ số định tính như sự cam kết, động lực làm việc. Khảo sát nội bộ và phân tích dữ liệu là công cụ phổ biến.

  4. Tại sao tỷ lệ kiêm nhiệm nhân sự lại ảnh hưởng tiêu cực?
    Kiêm nhiệm làm giảm sự tập trung và hiệu quả công việc, gây áp lực và mâu thuẫn trong quản lý, làm giảm sự hài lòng và cam kết của nhân viên, từ đó ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm và dịch vụ.

  5. Giải pháp nào giúp nâng cao truyền thông nội bộ hiệu quả?
    Xây dựng kênh truyền thông đa dạng, minh bạch, kịp thời; tổ chức các buổi đối thoại, họp nhóm; khuyến khích phản hồi và lắng nghe; sử dụng công nghệ như website nội bộ, email để duy trì liên lạc thường xuyên.

Kết luận

  • Marketing nội bộ là công cụ quản trị nguồn nhân lực hiệu quả, giúp nâng cao sự hài lòng và gắn bó của nhân viên, từ đó cải thiện hiệu quả kinh doanh.
  • Thực trạng marketing nội bộ tại Công ty Cổ phần Đường Biên Hòa còn nhiều hạn chế, đặc biệt về thiết kế công việc, chính sách lương thưởng, truyền thông và phân phối thông tin.
  • Nghiên cứu đã đề xuất các giải pháp cụ thể, khả thi nhằm hoàn thiện bảng mô tả công việc, trao quyền tự chủ, cải thiện chính sách giá, nâng cao truyền thông nội bộ và phát triển đào tạo.
  • Các bước tiếp theo là triển khai các giải pháp trong vòng 12 tháng, theo dõi và đánh giá định kỳ để điều chỉnh phù hợp.
  • Luận văn kêu gọi các doanh nghiệp và nhà quản lý quan tâm đầu tư vào marketing nội bộ như một chiến lược phát triển bền vững và hiệu quả.