Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh hội nhập quốc tế và sự phát triển mạnh mẽ của giáo dục đại học Việt Nam, việc nâng cao chất lượng đào tạo trở thành nhiệm vụ trọng tâm. Theo báo cáo của ngành, năm học 2012-2013, Trường Cao đẳng Sư phạm Sóc Trăng có tổng số 829 sinh viên chính quy, với đội ngũ giảng viên gồm 59 người, trong đó có 1 tiến sĩ và 26 thạc sĩ. Đánh giá sự hài lòng của sinh viên đối với hoạt động giảng dạy của giảng viên là một trong những yếu tố then chốt để nâng cao chất lượng đào tạo. Mục tiêu nghiên cứu nhằm đo lường mức độ hài lòng của sinh viên về các khía cạnh: phương tiện giảng dạy, nội dung giảng dạy, phương pháp giảng dạy, sự nhiệt tình và sự quan tâm của giảng viên. Nghiên cứu được thực hiện trong phạm vi Trường Cao đẳng Sư phạm Sóc Trăng, tập trung vào sinh viên hệ cao đẳng chính quy ba khóa học năm 2012-2013. Kết quả nghiên cứu không chỉ cung cấp thông tin phản hồi quan trọng cho nhà trường mà còn góp phần nâng cao các chỉ số về chất lượng giảng dạy, từ đó thúc đẩy sự phát triển bền vững của cơ sở giáo dục.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên mô hình SERVPERF, một mô hình đo lường chất lượng dịch vụ tập trung vào chất lượng cảm nhận của khách hàng, được điều chỉnh phù hợp với lĩnh vực giáo dục đại học. Mô hình nghiên cứu gồm năm thành phần chính: (1) Phương tiện giảng dạy, (2) Nội dung giảng dạy, (3) Phương pháp giảng dạy, (4) Sự nhiệt tình của giảng viên, và (5) Sự quan tâm của giảng viên đối với sinh viên. Các khái niệm trọng tâm bao gồm sự hài lòng của sinh viên, chất lượng dịch vụ giáo dục, hoạt động giảng dạy đại học, và các yếu tố ảnh hưởng đến sự hài lòng. Lý thuyết về sự hài lòng của khách hàng được vận dụng để giải thích mối quan hệ giữa kỳ vọng và cảm nhận thực tế của sinh viên về hoạt động giảng dạy, từ đó xác định mức độ hài lòng.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp định tính và định lượng. Giai đoạn sơ bộ gồm thảo luận nhóm với 15 sinh viên và khảo sát thử nghiệm với 26 sinh viên nhằm hiệu chỉnh mô hình và công cụ đo lường. Giai đoạn chính thức tiến hành khảo sát bằng bảng hỏi với mẫu 263 sinh viên được chọn theo phương pháp phân tầng ngẫu nhiên từ tổng thể 829 sinh viên chính quy. Dữ liệu được xử lý bằng phần mềm SPSS, sử dụng các kỹ thuật phân tích như đánh giá độ tin cậy Cronbach Alpha, phân tích nhân tố khám phá (EFA), hồi quy đa biến để kiểm định giả thuyết, và phân tích ANOVA để kiểm tra sự khác biệt mức độ hài lòng theo khóa học. Ngoài ra, phỏng vấn bán cấu trúc với 26 sinh viên được thực hiện để bổ sung thông tin định tính, giúp làm rõ các kết quả định lượng.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Mức độ hài lòng tổng thể của sinh viên đối với hoạt động giảng dạy của giảng viên đạt mức trung bình khá, với điểm trung bình khoảng 3,8 trên thang 5 điểm.
  2. Phương tiện giảng dạy được đánh giá ở mức 3,6, trong đó 72% sinh viên cho rằng giảng viên sử dụng phương tiện phù hợp với nội dung bài học và không lạm dụng thiết bị.
  3. Nội dung giảng dạy nhận được sự hài lòng cao hơn, với điểm trung bình 3,9, phản ánh sự cân đối giữa lý thuyết và thực hành, cũng như tính cập nhật các thành tựu khoa học – kỹ thuật.
  4. Phương pháp giảng dạy có điểm trung bình 3,7, với 68% sinh viên đánh giá giảng viên linh hoạt trong việc kết hợp các phương pháp như thuyết trình, thảo luận nhóm.
  5. Sự nhiệt tình của giảng viên được đánh giá cao nhất với điểm trung bình 4,1, thể hiện qua thái độ tận tâm, sẵn sàng giải đáp thắc mắc và tạo không khí học tập tích cực.
  6. Sự quan tâm của giảng viên đến sinh viên cũng đạt điểm trung bình 4,0, với nhiều sinh viên cảm nhận được sự lắng nghe, động viên và hỗ trợ cá nhân từ giảng viên.
  7. Phân tích ANOVA cho thấy có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê về mức độ hài lòng giữa các khóa học (p < 0,05), trong đó sinh viên khóa 18 (năm thứ nhất) có mức độ hài lòng thấp hơn so với các khóa khác.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy sự nhiệt tình và sự quan tâm của giảng viên là những yếu tố quan trọng nhất ảnh hưởng đến sự hài lòng của sinh viên, phù hợp với các nghiên cứu trong và ngoài nước. Điểm hài lòng về nội dung giảng dạy và phương pháp giảng dạy phản ánh sự chú trọng của giảng viên trong việc cập nhật kiến thức và đổi mới phương pháp, góp phần nâng cao hiệu quả học tập. Mức độ hài lòng về phương tiện giảng dạy tuy đạt mức khá nhưng vẫn còn tiềm năng cải thiện, đặc biệt trong việc ứng dụng công nghệ thông tin. Sự khác biệt về mức độ hài lòng giữa các khóa học có thể do sự khác biệt về kỳ vọng và trải nghiệm học tập của sinh viên mới nhập học so với sinh viên các năm trên. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột so sánh điểm trung bình các thành phần và bảng phân tích ANOVA minh họa sự khác biệt theo khóa học.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường đầu tư và đa dạng hóa phương tiện giảng dạy nhằm nâng cao trải nghiệm học tập, đặc biệt là ứng dụng công nghệ thông tin hiện đại. Nhà trường cần lên kế hoạch trang bị thiết bị mới trong vòng 1-2 năm tới, phối hợp với phòng đào tạo và khoa chuyên môn thực hiện.
  2. Đào tạo và bồi dưỡng giảng viên về phương pháp giảng dạy tích cực, khuyến khích sử dụng các phương pháp tương tác, thảo luận nhóm và học tập dựa trên dự án. Chương trình tập huấn nên được tổ chức định kỳ hàng năm do phòng đào tạo phối hợp với các chuyên gia trong và ngoài trường.
  3. Khuyến khích giảng viên phát huy sự nhiệt tình và quan tâm cá nhân đến sinh viên, thông qua các hoạt động tư vấn học tập, hỗ trợ giải đáp thắc mắc và tạo môi trường học tập thân thiện. Ban giám hiệu cần xây dựng chính sách khen thưởng và đánh giá dựa trên phản hồi của sinh viên.
  4. Tổ chức khảo sát định kỳ sự hài lòng của sinh viên để thu thập ý kiến phản hồi kịp thời, làm cơ sở điều chỉnh hoạt động giảng dạy. Mỗi học kỳ nên thực hiện khảo sát với mẫu đại diện, do phòng khảo thí và kiểm định chất lượng giáo dục chủ trì.
  5. Chú trọng hỗ trợ sinh viên khóa mới nhằm nâng cao mức độ hài lòng, thông qua các chương trình định hướng, tư vấn và hỗ trợ học tập ngay từ đầu khóa. Trung tâm hỗ trợ học tập và phòng công tác sinh viên phối hợp triển khai trong vòng 6 tháng đầu năm học.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban giám hiệu và nhà quản lý giáo dục tại các trường cao đẳng, đại học có thể sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng chính sách nâng cao chất lượng giảng dạy và đào tạo.
  2. Giảng viên các khoa, bộ môn nhằm hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến sự hài lòng của sinh viên, từ đó điều chỉnh phương pháp và phong cách giảng dạy phù hợp.
  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Đo lường và Đánh giá trong giáo dục có thể tham khảo mô hình nghiên cứu và phương pháp phân tích để phát triển các đề tài liên quan.
  4. Phòng khảo thí và kiểm định chất lượng giáo dục dùng làm tài liệu tham khảo trong việc xây dựng công cụ khảo sát và đánh giá chất lượng giảng dạy định kỳ.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao cần đánh giá sự hài lòng của sinh viên đối với giảng viên?
    Việc đánh giá giúp nhà trường và giảng viên nhận biết điểm mạnh, điểm yếu trong hoạt động giảng dạy, từ đó cải tiến phương pháp, nâng cao chất lượng đào tạo và đáp ứng tốt hơn nhu cầu học tập của sinh viên.

  2. Mô hình SERVPERF có ưu điểm gì trong nghiên cứu này?
    SERVPERF tập trung đo lường chất lượng cảm nhận thực tế của sinh viên mà không cần so sánh với kỳ vọng, giúp đơn giản hóa công cụ khảo sát và tăng tính chính xác trong đánh giá chất lượng dịch vụ giáo dục.

  3. Làm thế nào để chọn mẫu nghiên cứu phù hợp?
    Nghiên cứu sử dụng phương pháp phân tầng ngẫu nhiên theo khóa học từ tổng thể sinh viên chính quy, đảm bảo mẫu đại diện và độ tin cậy 95% với sai số 5%, giúp kết quả có tính khái quát cao.

  4. Sự khác biệt mức độ hài lòng giữa các khóa học có ý nghĩa gì?
    Điều này phản ánh sự khác biệt về trải nghiệm và kỳ vọng của sinh viên ở các giai đoạn học tập khác nhau, từ đó nhà trường cần có các chính sách hỗ trợ phù hợp cho từng nhóm sinh viên.

  5. Làm thế nào để giảng viên nâng cao sự nhiệt tình và quan tâm đến sinh viên?
    Giảng viên có thể tăng cường giao tiếp, lắng nghe, hỗ trợ cá nhân và tạo môi trường học tập tích cực, đồng thời tham gia các khóa đào tạo về kỹ năng sư phạm và tư vấn học tập.

Kết luận

  • Nghiên cứu đã xác định năm yếu tố chính ảnh hưởng đến sự hài lòng của sinh viên đối với hoạt động giảng dạy: phương tiện giảng dạy, nội dung giảng dạy, phương pháp giảng dạy, sự nhiệt tình và sự quan tâm của giảng viên.
  • Mức độ hài lòng tổng thể của sinh viên Trường Cao đẳng Sư phạm Sóc Trăng đạt mức trung bình khá, với sự nhiệt tình và quan tâm của giảng viên là nhân tố quan trọng nhất.
  • Có sự khác biệt có ý nghĩa về mức độ hài lòng giữa các khóa học, cho thấy nhu cầu hỗ trợ đặc thù cho sinh viên mới nhập học.
  • Kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học để nhà trường đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng giảng dạy và đào tạo.
  • Đề nghị nhà trường triển khai khảo sát định kỳ và các chương trình đào tạo bồi dưỡng giảng viên nhằm duy trì và phát triển chất lượng giáo dục.

Hành động tiếp theo là áp dụng các khuyến nghị nghiên cứu vào thực tiễn giảng dạy và tổ chức các đợt khảo sát tiếp theo để đánh giá hiệu quả cải tiến. Các nhà quản lý và giảng viên được khuyến khích tham khảo và vận dụng kết quả nghiên cứu nhằm nâng cao chất lượng đào tạo tại đơn vị mình.