I. Hiện trạng quần thể chà vá chân nâu
Chà vá chân nâu (Pygathrix nemaeus) là loài linh trưởng đặc hữu của Việt Nam, Lào và Campuchia, được xếp hạng Nguy cấp (EN) trong Danh lục Đỏ của IUCN. Tại khu bảo tồn Động Châu - Khe Nước Trong, loài này được ghi nhận với số lượng đáng kể, phân bố chủ yếu trong các khu rừng nhiệt đới thường xanh còn tính chất nguyên sinh. Nghiên cứu đã xác định được cấu trúc đàn và mật độ phân bố của loài, cho thấy sự hiện diện của các đàn nhỏ với số lượng cá thể dao động từ 5 đến 15 con. Hiện trạng quần thể này phản ánh sự suy giảm do áp lực săn bắn và mất sinh cảnh.
1.1. Cấu trúc đàn và phân bố
Cấu trúc đàn của chà vá chân nâu tại khu bảo tồn Động Châu - Khe Nước Trong được ghi nhận qua các đợt điều tra thực địa. Các đàn thường có từ 5 đến 15 cá thể, với tỷ lệ giới tính cân bằng. Loài này phân bố chủ yếu ở độ cao từ 200 đến 800 mét, trong các khu rừng nguyên sinh và thứ sinh. Sự phân bố không đồng đều, tập trung nhiều ở khu vực có nguồn thức ăn dồi dào và ít bị tác động bởi con người.
1.2. Mối đe dọa đến quần thể
Các mối đe dọa chính đối với chà vá chân nâu bao gồm săn bắn trái phép, phá hủy sinh cảnh và suy giảm nguồn thức ăn. Nghiên cứu đã đánh giá mức độ đe dọa thông qua việc phân tích các yếu tố như tần suất xuất hiện bẫy, mức độ xâm lấn rừng và tác động của các hoạt động kinh tế - xã hội. Kết quả cho thấy, săn bắn là mối đe dọa nghiêm trọng nhất, đặc biệt là việc sử dụng bẫy và súng.
II. Đa dạng sinh học và bảo tồn thiên nhiên
Khu bảo tồn Động Châu - Khe Nước Trong là một trong những khu vực có đa dạng sinh học cao nhất tại Việt Nam, với hệ thực vật và động vật phong phú. Ngoài chà vá chân nâu, khu vực này còn là nơi sinh sống của nhiều loài quý hiếm như Sao La, Bò tót và Mang Lớn. Việc bảo tồn đa dạng sinh học tại đây không chỉ có ý nghĩa khoa học mà còn góp phần duy trì cân bằng sinh thái và phát triển bền vững.
2.1. Hệ thực vật và động vật
Hệ thực vật tại khu bảo tồn Động Châu - Khe Nước Trong bao gồm các loài cây gỗ quý như Gụ mật, Lim xanh và Dạ hương. Hệ động vật đa dạng với sự hiện diện của nhiều loài thú lớn, chim và bò sát. Đây là môi trường sống lý tưởng cho chà vá chân nâu và các loài linh trưởng khác.
2.2. Giải pháp bảo tồn
Để bảo tồn hiệu quả chà vá chân nâu và các loài động vật hoang dã khác, nghiên cứu đề xuất các giải pháp như tăng cường tuần tra, kiểm soát săn bắn, phục hồi sinh cảnh và nâng cao nhận thức cộng đồng. Việc thành lập khu bảo tồn thiên nhiên Động Châu - Khe Nước Trong là một bước quan trọng trong việc bảo vệ đa dạng sinh học và các loài nguy cấp.
III. Đánh giá sinh thái và thực tiễn
Nghiên cứu đã tiến hành đánh giá sinh thái toàn diện tại khu bảo tồn Động Châu - Khe Nước Trong, tập trung vào các yếu tố như chất lượng rừng, nguồn thức ăn và tác động của con người. Kết quả cho thấy, mặc dù khu vực này vẫn duy trì được tính nguyên sinh cao, nhưng áp lực từ các hoạt động kinh tế - xã hội đang ngày càng gia tăng.
3.1. Chất lượng rừng và nguồn thức ăn
Chất lượng rừng tại khu bảo tồn Động Châu - Khe Nước Trong được đánh giá là tốt, với diện tích rừng nguyên sinh chiếm tỷ lệ lớn. Tuy nhiên, sự suy giảm nguồn thức ăn do khai thác gỗ và chuyển đổi đất rừng đang ảnh hưởng đến sự tồn tại của chà vá chân nâu và các loài động vật khác.
3.2. Tác động của con người
Các hoạt động như khai thác gỗ, mở rộng nông nghiệp và xây dựng cơ sở hạ tầng đang gây áp lực lớn lên khu bảo tồn Động Châu - Khe Nước Trong. Nghiên cứu đề xuất cần có các biện pháp quản lý chặt chẽ để giảm thiểu tác động tiêu cực và bảo vệ hiệu quả đa dạng sinh học.
