Đặc điểm ngôn ngữ văn hóa từ vựng phương ngữ Quảng Nam

LỜI CAM ĐOAN

1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU, CƠ SỞ LÍ THUYẾT VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI

1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu

1.2. Những công trình nghiên cứu ở nước ngoài liên quan đến đề tài

1.3. Những công trình nghiên cứu ở Việt Nam liên quan đến đề tài

1.4. Những cơ sở lí thuyết liên quan đến đề tài

1.4.1. Ngôn ngữ - văn hoá và mối quan hệ giữa ngôn ngữ - văn hoá

1.4.2. Đặc trưng văn hoá - dân tộc của ngôn ngữ

1.4.3. Vấn đề phương ngữ và phương ngữ Quảng Nam - Đà Nẵng

1.4.4. Khái quát chung về Quảng Nam - Đà Nẵng

1.4.4.1. Đặc điểm tự nhiên

1.4.4.2. Đặc điểm dân cư, lịch sử

2. CHƯƠNG 2: ĐẶC ĐIỂM NGÔN NGỮ - VĂN HOÁ CỦA TỪ VỰNG PHƯƠNG NGỮ QUẢNG NAM - ĐÀ NẴNG

2.1. XÉT TỪ BÌNH DIỆN ĐỊNH DANH

2.1.1. Các lớp từ vựng phương ngữ Quảng Nam - Đà Nẵng

2.1.2. Các từ vựng phương ngữ Quảng Nam - Đà Nẵng xét theo đặc điểm ngữ âm

2.1.3. Các lớp từ vựng phương ngữ QN ĐN xét theo đặc điểm ngữ pháp

2.1.4. Các lớp từ vựng phương ngữ QN ĐN xét theo đặc điểm ngữ nghĩa

2.1.5. Đặc điểm cấu tạo trong định danh từ vựng phương ngữ QN ĐN

2.1.5.1. Thành tố và mô hình cấu tạo

2.1.5.2. Hình thức ghép yếu tố trong cấu tạo tên gọi

2.1.6. Phương thức định danh trong từ vựng phương ngữ Quảng Nam - Đà Nẵng

2.1.6.1. Phương thức cơ sở (dựa vào đặc điểm của bản thân đối tượng)

2.1.6.2. Phương thức vay mượn

2.1.6.3. Hiện tượng đồng nghĩa và hiện tượng đồng âm

2.1.7. Đặc điểm ngữ nghĩa của định danh trong từ vựng phương ngữ QN ĐN

2.1.7.1. Đặc điểm ngữ nghĩa xét về mặt nguồn gốc ngôn ngữ

2.1.7.2. Đặc điểm ngữ nghĩa xét về mặt lí do tên gọi

2.1.8. Đặc điểm văn hóa của định danh trong từ vựng phương ngữ QN ĐN

2.1.8.1. Định danh phản ánh văn hoá chủ thể định danh

2.1.8.2. Định danh phản ánh đặc điểm địa - văn hóa của vùng đất QN ĐN

3. CHƯƠNG 3: ĐẶC ĐIỂM NGÔN NGỮ - VĂN HOÁ CỦA TỪ VỰNG PHƯƠNG NGỮ QUẢNG NAM - ĐÀ NẴNG XÉT TỪ BÌNH DIỆN Ý NGHĨA VÀ CÁCH SỬ DỤNG

3.1. Đặc điểm ngữ nghĩa của một số nhóm từ ngữ trong phương ngữ QN ĐN

3.1.1. Đặc điểm ngữ nghĩa của nhóm từ xưng hô trong phương ngữ QN ĐN

3.1.2. Đặc điểm ngữ nghĩa của nhóm từ ngữ nghề cá trong phương ngữ QN ĐN

3.1.3. Đặc điểm ngữ nghĩa của nhóm từ chỉ hoạt động đánh giá sự vật trong phương ngữ QN ĐN

3.2. Đặc điểm cách dùng từ ngữ trong phương ngữ QN ĐN

3.2.1. Cách dùng các hư từ trong phương ngữ QN ĐN

3.2.2. Nhóm ngữ cá định trong phương ngữ QN ĐN

TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Đặc điểm ngôn ngữ văn hóa của từ vựng phương ngữ Quảng Nam Đà Nẵng

Nghiên cứu về ngôn ngữ và văn hóa của từ vựng phương ngữ Quảng Nam - Đà Nẵng (QN - ĐN) giúp làm rõ những đặc điểm ngữ âm và ngữ nghĩa của từ địa phương. Luận án đã chỉ ra rằng từ vựng QN - ĐN không chỉ phong phú về mặt ngữ nghĩa mà còn phản ánh những giá trị văn hóa đặc trưng của con người nơi đây. Các nhóm từ như từ chỉ thực vật, động vật, và đồ vật địa phương được khảo sát kỹ lưỡng, từ đó làm nổi bật sự đa dạng và phong phú của từ vựng trong phương ngữ này. Đặc biệt, luận án đã chỉ ra rằng ngôn ngữ địa phương không chỉ là công cụ giao tiếp mà còn là phương tiện lưu giữ văn hóa và bản sắc dân tộc. Những đặc điểm này không chỉ giúp người dân QN - ĐN nhận diện và phân biệt bản sắc văn hóa của mình mà còn góp phần vào việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa của vùng đất này.

1.1. Đặc điểm ngữ âm và ngữ nghĩa

Luận án đã phân tích các đặc điểm ngữ âm của từ vựng phương ngữ QN - ĐN, cho thấy sự khác biệt rõ rệt so với ngôn ngữ chuẩn. Các từ ngữ địa phương thường mang âm điệu và cách phát âm đặc trưng, tạo nên sự phong phú trong giao tiếp. Về mặt ngữ nghĩa, từ vựng QN - ĐN thể hiện sự phong phú trong cách định danh và mô tả thực tại. Các nhóm từ như từ xưng hô, từ ngữ nghề cá, và từ chỉ hoạt động đánh giá sự vật được khảo sát, cho thấy cách mà người dân địa phương phân cắt và hiểu biết về thế giới xung quanh. Điều này không chỉ phản ánh sự phong phú của ngôn ngữ mà còn thể hiện những giá trị văn hóa sâu sắc của người dân nơi đây.

1.2. Phương thức định danh và giá trị văn hóa

Phương thức định danh trong từ vựng phương ngữ QN - ĐN được nghiên cứu từ nhiều khía cạnh khác nhau. Luận án đã chỉ ra rằng việc sử dụng từ ngữ không chỉ đơn thuần là để giao tiếp mà còn mang theo những giá trị văn hóa đặc trưng. Các từ ngữ địa phương thường được sử dụng để thể hiện sự gần gũi, thân thuộc trong giao tiếp hàng ngày. Những từ ngữ này không chỉ phản ánh thực tại mà còn là cầu nối giữa các thế hệ, giữa quá khứ và hiện tại. Việc nghiên cứu các phương thức định danh giúp làm rõ hơn mối quan hệ giữa ngôn ngữ và văn hóa, từ đó khẳng định vai trò của từ vựng trong việc bảo tồn bản sắc văn hóa của vùng đất QN - ĐN.

II. Đặc điểm sử dụng từ vựng trong giao tiếp

Nghiên cứu về cách sử dụng từ vựng trong giao tiếp của người dân QN - ĐN cho thấy sự phong phú và đa dạng trong cách diễn đạt. Các nhóm từ như hư từ và ngữ cá định được khảo sát, cho thấy cách mà người dân địa phương sử dụng ngôn ngữ một cách ngắn gọn, súc tích nhưng vẫn đầy hình ảnh và biểu cảm. Điều này không chỉ thể hiện sự thông minh trong giao tiếp mà còn phản ánh tính cách thẳng thắn, chân thành của người dân nơi đây. Những đặc điểm này giúp người dân QN - ĐN tạo dựng được mối quan hệ gần gũi và thân thiện trong giao tiếp hàng ngày, đồng thời cũng là yếu tố quan trọng trong việc duy trì và phát huy bản sắc văn hóa địa phương.

2.1. Cách dùng từ ngữ trong giao tiếp

Cách dùng từ ngữ trong giao tiếp của người dân QN - ĐN thường mang tính chất trực tiếp và rõ ràng. Các từ ngữ được sử dụng không chỉ để truyền đạt thông tin mà còn để thể hiện cảm xúc và thái độ của người nói. Sự phong phú trong cách dùng từ giúp người dân địa phương thể hiện được bản sắc văn hóa của mình. Những từ ngữ mang tính chất địa phương thường được sử dụng trong các tình huống giao tiếp cụ thể, từ đó tạo nên sự gần gũi và thân thuộc giữa người nói và người nghe. Điều này không chỉ giúp duy trì mối quan hệ xã hội mà còn góp phần vào việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa của vùng đất QN - ĐN.

2.2. Đặc điểm giao tiếp của người dân địa phương

Đặc điểm giao tiếp của người dân QN - ĐN thể hiện sự chân thành và thẳng thắn. Họ thường sử dụng những từ ngữ đơn giản, dễ hiểu nhưng lại mang nhiều ý nghĩa sâu sắc. Sự giao tiếp không chỉ dừng lại ở việc truyền đạt thông tin mà còn là cách để thể hiện tình cảm, sự quan tâm đến nhau. Những đặc điểm này không chỉ giúp người dân địa phương tạo dựng được mối quan hệ tốt đẹp mà còn góp phần vào việc bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa của vùng đất QN - ĐN. Qua đó, có thể thấy rằng ngôn ngữ và văn hóa luôn gắn bó chặt chẽ với nhau, tạo nên một bức tranh đa dạng và phong phú về đời sống văn hóa của người dân nơi đây.

Luận án tiến sĩ về đặc điểm ngôn ngữ và văn hóa từ vựng phương ngữ Quảng Nam - Đà Nẵng