Các Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Cấu Trúc Vốn của Doanh Nghiệp Bất Động Sản trên Sàn Chứng Khoán Việt Nam

• Tác giả: Nguyễn Hạo Gia Khanh
• Người hướng dẫn: Pts. Dương Thị Thúy An
• Trường học: Ho Chi Minh University of Banking
• Chuyên ngành: Finance - Banking
• Đề tài: Factors Affecting The Capital Structure Of Real Estate Enterprises On The Vietnam Stock Exchange
• Loại tài liệu: Graduation Thesis
• Năm xuất bản: 2024
• Địa điểm: Ho Chi Minh City

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• 1. CHƯƠNG 1: INTRODUCTION
• 1.1. The urgency of the research topic
• 1.2. Research subject and research scope
• 1.3. Data collection method
• 1.4. Approach and analysis
• 1.5. Contribution of research
• 2. CHƯƠNG 2: LITERATURE REVIEW
• 2.1. Theoretical framework of Capital structure
• 2.2. The theory of capital structure from the traditional perspective
• 2.3. Modigliani and Miller theory
• 2.4. Trade-off theory
• 2.5. Pecking order theory
• 2.6. Empirical literature review
• 2.7. The research gap
• 3. CHƯƠNG 3: RESEARCH METHODOLOGY
• 3.1. Data processing method
• 3.2. Research methods and model tests
• 3.3. Pooled Ordinary Least Squares method
• 3.4. Fixed Effects Model method
• 3.5. Random Effects Model method
• 3.6. Choosing the appropriate regression method
• 3.7. Model misspecification test
• 3.8. Generalized Least Square
• 4. CHƯƠNG 4: RESEARCH RESULTS
• 4.1. Correlation coefficient analysis
• 4.2. Testing for multicollinearity
• 4.3. Model estimation results
• 4.4. Regression results of the models
• 4.5. Choosing the appropriate regression method
• 4.6. Testing for autocorrelation and heteroskedasticity
• 4.7. Regression model after model misspecification
• 4.8. Discuss research results
• 4.9. Cost of debt
• 4.10. Tangibility of assets
• 5. CHƯƠNG 5: CONCLUSIONS AND RECOMMENDATIONS
• 5.1. Limitations and future research direction
• LIST OF SCIENTIFIC PUBLICATIONS

I. Tổng Quan Cấu Trúc Vốn Bất Động Sản Tại Việt Nam HOSE HNX

Cấu trúc vốn đóng vai trò quan trọng trong việc đánh giá hoạt động và hiệu quả sử dụng vốn của các doanh nghiệp tại Việt Nam. Hầu hết các doanh nghiệp đều cân nhắc sử dụng vốn thông qua hai yếu tố chính: nợ và vốn chủ sở hữu. Trong một số trường hợp, việc sử dụng nợ để tài trợ vốn có thể bị ảnh hưởng bởi các yếu tố khác như lãi suất ngân hàng, lạm phát hoặc biến động thị trường. Do đó, xây dựng một cấu trúc vốn hợp lý được coi là giải pháp giúp doanh nghiệp vượt qua cạnh tranh trong bối cảnh kinh tế hiện nay. Cấu trúc vốn ưu tiên sử dụng nợ hoặc sử dụng vốn nội bộ phù hợp cho từng giai đoạn khác nhau. Nếu một doanh nghiệp không định hướng và lựa chọn đúng chiến lược, sẽ dễ rơi vào khủng hoảng, dẫn đến tình trạng vốn bị đình trệ, thậm chí rủi ro tài chính và phá sản. Quyết định vốn hiệu quả không chỉ làm tăng hiệu quả hoạt động dựa trên lợi thế thuế và nợ của doanh nghiệp mà còn cân bằng nguồn lực bên trong và bên ngoài để mang lại lợi thế cạnh tranh cho doanh nghiệp trên thị trường. Vì vậy, nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến cấu trúc vốn của doanh nghiệp là cần thiết và hữu ích để giúp nhà quản lý tổ chức và sắp xếp lại nguồn vốn của doanh nghiệp thông qua việc lựa chọn và thực hiện các quyết định tài trợ để đạt được cấu trúc vốn hợp lý, thích ứng với từng giai đoạn phát triển và thực hiện các mục tiêu đã đặt ra. Nhìn chung, cấu trúc vốn của các công ty bất động sản niêm yết trên thị trường chứng khoán hiện nay có tỷ lệ nợ trên vốn cao hơn 1. Điều này cho thấy các công ty lựa chọn chiến lược vay để tài trợ vốn hoạt động.

1.1. Tầm Quan Trọng của Quản Trị Cấu Trúc Vốn Bất Động Sản

Quản trị cấu trúc vốn hiệu quả giúp doanh nghiệp bất động sản cân bằng giữa nhu cầu vốn ngắn hạn và dài hạn, tối ưu hóa chi phí vốn, và giảm thiểu rủi ro tài chính. Một cấu trúc vốn phù hợp sẽ tạo điều kiện cho doanh nghiệp tiếp cận các cơ hội đầu tư và tăng trưởng bền vững. Các doanh nghiệp cần có chiến lược huy động vốn linh hoạt, kết hợp giữa vốn chủ sở hữu, vay nợ ngân hàng, phát hành trái phiếu và các hình thức huy động vốn khác để đáp ứng nhu cầu kinh doanh.

1.2. Các Lý Thuyết Nền Tảng Về Cấu Trúc Vốn Doanh Nghiệp

Nghiên cứu này dựa trên các cơ sở lý thuyết liên quan đến cấu trúc vốn bao gồm M&M theory, Trade-off theory, Pecking order theory, Agency theory. Đây là một số lý thuyết được các nhà nghiên cứu chỉ ra các yếu tố tác động đến đòn bẩy tài chính. Những lý thuyết này cung cấp các góc nhìn khác nhau về mối quan hệ giữa cấu trúc vốn và giá trị doanh nghiệp, cũng như các yếu tố quyết định cấu trúc vốn tối ưu. Việc hiểu rõ các lý thuyết này giúp doanh nghiệp đưa ra các quyết định tài chính sáng suốt hơn.

II. Tại Sao Nghiên Cứu Cấu Trúc Vốn Bất Động Sản Lại Quan Trọng

Thị trường bất động sản hiện tại phản ánh những khó khăn và thách thức mà các doanh nghiệp trong ngành đang phải đối mặt. Chu kỳ thị trường này đang chịu tác động kép, bao gồm tác động của đại dịch COVID-19 và sự chuẩn bị kém cho chu kỳ mới. Đại dịch COVID-19 đã gây ra những khó khăn to lớn cho các doanh nghiệp bất động sản. Trước đại dịch, trong giai đoạn thị trường bùng nổ, các bên thường không xem xét khả năng rủi ro và không có kế hoạch dự phòng. Khi đại dịch xảy ra, nhiều công ty chỉ đơn giản là chờ đợi và hy vọng đại dịch sẽ qua đi. Tuy nhiên, việc thiếu kế hoạch dự phòng đã khiến một số lượng đáng kể các công ty phá sản. Chỉ những công ty có phương pháp bán hàng mới và thường xuyên tiếp cận người mua mới có thể tồn tại. Đây là đòn giáng đầu tiên vào thị trường đối với công ty. Sau đại dịch, các công ty sống sót đã được hưởng lợi khi thị trường bất động sản bùng nổ mạnh mẽ. Tuy nhiên, nhiều nhà môi giới bất động sản đã tham gia đầu tư trong thời gian này và phải đối mặt với các vấn đề ngay khi thị trường suy giảm. Việc thiếu các kế hoạch dự phòng đã gây khó khăn cho họ trong việc tiếp cận nguồn vốn. Việc huy động vốn thông qua phát hành trái phiếu trở nên khó khăn khi áp lực từ các vụ kiện, đảo ngược chính sách và niềm tin của khách hàng vào trái phiếu bị phá vỡ. Vốn tín dụng cũng đang gặp khó khăn. Mặc dù lãi suất có xu hướng giảm nhưng vẫn ở mức cao, trên 10%, gây khó khăn cho doanh nghiệp trong việc tiếp cận nguồn vốn. Vốn huy động từ khách hàng cũng gặp khó khăn do mất niềm tin và nguồn cung khan hiếm. Bên cạnh đó, kinh tế vĩ mô vẫn còn những yếu tố không chắc chắn và niềm tin của người mua chưa trở lại, khiến các doanh nghiệp bất động sản gặp nhiều khó khăn. Nhiều công ty không đủ khả năng trả lương và phải cắt giảm nhân công tới 90% hoặc chuyển sang các ngành nghề khác để tồn tại.

2.1. Ảnh Hưởng Của Các Yếu Tố Vĩ Mô Đến Cấu Trúc Vốn

Các yếu tố vĩ mô như lãi suất, lạm phát, tỷ giá hối đoái và chính sách tiền tệ có tác động đáng kể đến cấu trúc vốn của doanh nghiệp bất động sản. Sự thay đổi của các yếu tố này có thể ảnh hưởng đến chi phí vốn, khả năng tiếp cận nguồn vốn và giá trị tài sản của doanh nghiệp. Doanh nghiệp cần theo dõi sát sao các biến động vĩ mô và điều chỉnh cấu trúc vốn một cách linh hoạt để giảm thiểu rủi ro.

2.2. Tác Động Của Khủng Hoảng COVID 19 Đến Thị Trường Bất Động Sản

Đại dịch COVID-19 đã gây ra những xáo trộn lớn trên thị trường bất động sản, ảnh hưởng đến cả nguồn cung và nhu cầu. Các biện pháp giãn cách xã hội và hạn chế đi lại đã làm gián đoạn hoạt động xây dựng, giảm số lượng giao dịch và gây ra sự bất ổn về giá cả. Doanh nghiệp bất động sản cần tái cơ cấu hoạt động kinh doanh, tìm kiếm các kênh bán hàng trực tuyến và đa dạng hóa nguồn vốn để ứng phó với những thách thức mới.

2.3. Thực Trạng Cấu Trúc Vốn Doanh Nghiệp Bất Động Sản Trên HOSE và HNX

Nghiên cứu này sử dụng dữ liệu thứ cấp từ 36 doanh nghiệp bất động sản niêm yết trên HOSE và HNX trong giai đoạn 2013-2022. Kết quả cho thấy phần lớn các doanh nghiệp này có tỷ lệ nợ trên tổng tài sản khá cao, cho thấy sự phụ thuộc vào nguồn vốn vay. Tuy nhiên, cấu trúc vốn cụ thể có sự khác biệt đáng kể giữa các doanh nghiệp, tùy thuộc vào quy mô, lĩnh vực hoạt động và chiến lược kinh doanh. Các doanh nghiệp cần đánh giá kỹ lưỡng tình hình tài chính của mình và lựa chọn cấu trúc vốn phù hợp để đảm bảo khả năng thanh toán và tăng trưởng bền vững.

III. Cách Xác Định Các Yếu Tố Ảnh Hưởng Cấu Trúc Vốn HOSE HNX

Từ các nhận định của các cơ sở lý thuyết và kết quả của các nghiên cứu trước đây, tác giả đưa ra mô hình nghiên cứu với các biến độc lập như Profitability (PFT), Firm size (SIZE), Tangibility of assets (TAN), Growth opportunities (GRO), Liquidity (LIQ), Cost of debt (COD), Taxation (TAX) - yếu tố tác động đến cấu trúc vốn của doanh nghiệp bất động sản. Bên cạnh đó, tác giả chạy mô hình hồi quy với các phương pháp ước lượng Pooled OLS, FEM, REM, GLS và kiểm định các khuyết tật mô hình nhằm xác định chính xác mô hình hồi quy tối ưu nhất. Kết quả nghiên cứu cho thấy Profitability, Cost of debt và Liquidity có tác động ngược chiều đến hệ số nợ trên tổng tài sản. Ngược lại, Firm size, Taxation lại có tác động tích cực với cấu trúc vốn.

3.1. Phân Tích Các Biến Số Ảnh Hưởng Lợi Nhuận Quy Mô Tài Sản

Nghiên cứu cho thấy lợi nhuận (PFT) và chi phí nợ (COD) có tác động tiêu cực đến tỷ lệ nợ, trong khi quy mô doanh nghiệp (SIZE) và thuế (TAX) có tác động tích cực. Điều này cho thấy các doanh nghiệp có lợi nhuận cao thường ít phụ thuộc vào nợ vay, trong khi các doanh nghiệp lớn và có lợi thế về thuế có xu hướng sử dụng nợ nhiều hơn. Các yếu tố khác như tính thanh khoản (LIQ), tính hữu hình của tài sản (TAN) và cơ hội tăng trưởng (GRO) cũng có thể ảnh hưởng đến cấu trúc vốn, nhưng mức độ tác động có thể khác nhau tùy thuộc vào đặc điểm của từng doanh nghiệp.

3.2. Mô Hình Hồi Quy và Phương Pháp Ước Lượng OLS FEM REM GLS

Nghiên cứu sử dụng các phương pháp ước lượng khác nhau như Pooled OLS, FEM, REM và GLS để kiểm tra tínhRobust của kết quả. Việc sử dụng nhiều phương pháp ước lượng giúp giảm thiểu rủi ro sai lệch và cung cấp cái nhìn toàn diện hơn về mối quan hệ giữa các yếu tố ảnh hưởng và cấu trúc vốn. Kết quả cho thấy mô hình GLS có tính phù hợp cao nhất, cho phép kiểm soát các khuyết tật mô hình như tự tương quan và phương sai thay đổi.

IV. Nghiên Cứu Kết Quả Tác Động Của Các Yếu Tố Lên Cấu Trúc Vốn

Dựa trên kết quả mô hình hồi quy, tác giả nhận thấy một số hạn chế mà các doanh nghiệp cần xem xét và khắc phục trong thời gian tới để lựa chọn cơ cấu vốn tối ưu. Do đó, tác giả đã đưa ra các kiến nghị nhằm giúp các doanh nghiệp Việt Nam nói chung và các doanh nghiệp bất động sản nói riêng có cơ sở để xây dựng và thiết lập một cơ cấu vốn hiệu quả. Nhìn chung, nghiên cứu này cung cấp bằng chứng thực nghiệm về các yếu tố ảnh hưởng đến cấu trúc vốn của doanh nghiệp bất động sản Việt Nam và đưa ra các gợi ý chính sách giúp các doanh nghiệp này tối ưu hóa cấu trúc vốn của mình.

4.1. Tác Động Ngược Chiều Lợi Nhuận Chi Phí Nợ và Tính Thanh Khoản

Kết quả nghiên cứu cho thấy Profitability, Cost of debt và Liquidity có tác động ngược chiều đến hệ số nợ trên tổng tài sản. Điều này có nghĩa là khi lợi nhuận tăng, chi phí nợ tăng hoặc tính thanh khoản tăng, doanh nghiệp có xu hướng giảm tỷ lệ nợ trong cấu trúc vốn. Các doanh nghiệp có lợi nhuận cao có thể sử dụng nguồn vốn tự có để tài trợ cho các hoạt động kinh doanh, giảm sự phụ thuộc vào nợ vay. Chi phí nợ cao làm tăng chi phí tài chính, khuyến khích doanh nghiệp tìm kiếm các nguồn vốn khác rẻ hơn. Tính thanh khoản cao giúp doanh nghiệp dễ dàng đáp ứng các nghĩa vụ tài chính, giảm nhu cầu vay nợ.

4.2. Tác Động Tích Cực Quy Mô Doanh Nghiệp và Thuế

Ngược lại, Firm size và Taxation lại có tác động tích cực với cấu trúc vốn. Các doanh nghiệp lớn thường có khả năng tiếp cận các nguồn vốn vay dễ dàng hơn và được hưởng các ưu đãi về thuế, khuyến khích họ sử dụng nợ nhiều hơn. Thuế thu nhập doanh nghiệp có thể tạo ra lợi ích từ việc sử dụng nợ, vì chi phí lãi vay được khấu trừ vào thu nhập chịu thuế, làm giảm gánh nặng thuế cho doanh nghiệp.

V. Giải Pháp Xây Dựng Cấu Trúc Vốn Tối Ưu Cho Bất Động Sản HOSE

Nghiên cứu này có một số hạn chế nhất định, chẳng hạn như phạm vi nghiên cứu chỉ giới hạn ở các doanh nghiệp bất động sản niêm yết trên HOSE và HNX, và thời gian nghiên cứu chỉ kéo dài từ 2013 đến 2022. Các nghiên cứu trong tương lai có thể mở rộng phạm vi nghiên cứu sang các doanh nghiệp bất động sản chưa niêm yết hoặc các thị trường bất động sản khác, và kéo dài thời gian nghiên cứu để có được kết quả toàn diện hơn. Ngoài ra, các nghiên cứu trong tương lai có thể xem xét các yếu tố khác có thể ảnh hưởng đến cấu trúc vốn, chẳng hạn như chất lượng quản trị, mức độ rủi ro kinh doanh và môi trường pháp lý.

5.1. Đa Dạng Hóa Nguồn Vốn Vốn Chủ Sở Hữu Vay Nợ Phát Hành Trái Phiếu

Doanh nghiệp nên đa dạng hóa các nguồn vốn để giảm sự phụ thuộc vào một nguồn duy nhất. Điều này bao gồm việc tăng cường huy động vốn chủ sở hữu, vay nợ từ ngân hàng và các tổ chức tài chính khác, phát hành trái phiếu doanh nghiệp và tìm kiếm các nguồn vốn thay thế như vốn đầu tư mạo hiểm hoặc vốn từ các nhà đầu tư cá nhân. Việc đa dạng hóa nguồn vốn giúp doanh nghiệp linh hoạt hơn trong việc quản lý cấu trúc vốn và giảm thiểu rủi ro.

5.2. Quản Lý Rủi Ro Tài Chính Đánh Giá và Giảm Thiểu Rủi Ro

Quản lý rủi ro tài chính là một phần quan trọng của việc xây dựng cấu trúc vốn tối ưu. Doanh nghiệp cần đánh giá kỹ lưỡng các rủi ro tài chính tiềm ẩn, chẳng hạn như rủi ro lãi suất, rủi ro tỷ giá hối đoái và rủi ro thanh khoản, và thực hiện các biện pháp phòng ngừa để giảm thiểu tác động của các rủi ro này. Các biện pháp phòng ngừa có thể bao gồm việc sử dụng các công cụ phái sinh để phòng ngừa rủi ro lãi suất và tỷ giá hối đoái, duy trì mức độ thanh khoản hợp lý và xây dựng các kế hoạch dự phòng cho các tình huống khẩn cấp.

VI. Kết Luận và Hướng Nghiên Cứu Cấu Trúc Vốn Bất Động Sản Tương Lai

Tóm lại, nghiên cứu này cung cấp một cái nhìn tổng quan về các yếu tố ảnh hưởng đến cấu trúc vốn của doanh nghiệp bất động sản Việt Nam, đồng thời đề xuất các giải pháp giúp các doanh nghiệp này xây dựng cấu trúc vốn tối ưu. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng các kết quả và khuyến nghị của nghiên cứu này chỉ mang tính tham khảo và cần được điều chỉnh cho phù hợp với điều kiện cụ thể của từng doanh nghiệp. Trong bối cảnh thị trường bất động sản đang có nhiều biến động và cạnh tranh ngày càng gay gắt, việc quản lý cấu trúc vốn hiệu quả là một yếu tố then chốt để đảm bảo sự thành công và phát triển bền vững của doanh nghiệp.

6.1. Hướng Nghiên Cứu Mở Rộng Yếu Tố Quản Trị và Pháp Lý

Các nghiên cứu trong tương lai nên xem xét các yếu tố khác có thể ảnh hưởng đến cấu trúc vốn, chẳng hạn như chất lượng quản trị doanh nghiệp, mức độ rủi ro kinh doanh và môi trường pháp lý. Việc xem xét các yếu tố này sẽ giúp cung cấp một cái nhìn toàn diện hơn về các yếu tố quyết định cấu trúc vốn và đưa ra các khuyến nghị chính sách phù hợp hơn.

6.2. Ứng Dụng Thực Tiễn Lời Khuyên Cho Doanh Nghiệp Bất Động Sản

Các doanh nghiệp bất động sản Việt Nam nên chủ động đánh giá cấu trúc vốn hiện tại của mình và thực hiện các điều chỉnh cần thiết để tối ưu hóa hiệu quả sử dụng vốn và giảm thiểu rủi ro. Các doanh nghiệp cũng nên theo dõi sát sao các biến động kinh tế vĩ mô và chính sách của nhà nước để có thể đưa ra các quyết định tài chính phù hợp.

Tổng quan nghiên cứu

Trong giai đoạn 2013 - 2022, ngành bất động sản Việt Nam trải qua nhiều biến động lớn do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19, biến động kinh tế vĩ mô và các chính sách quản lý nhà nước. Theo Tổng cục Thống kê, số lượng doanh nghiệp bất động sản mới thành lập năm 2023 giảm 45% so với năm trước, trong khi số doanh nghiệp giải thể tăng nhẹ, phản ánh sự khó khăn chung của ngành. Thị trường bất động sản cũng chứng kiến sự tăng giá từ 5% đến 9% tại các thành phố lớn như Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh, đồng thời tồn tại sự mất cân bằng cung cầu giữa các phân khúc nhà ở. Trong bối cảnh đó, cấu trúc vốn của các doanh nghiệp bất động sản trở thành yếu tố then chốt ảnh hưởng đến khả năng duy trì và phát triển bền vững.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm xác định các nhân tố ảnh hưởng đến cấu trúc vốn của 36 doanh nghiệp bất động sản niêm yết trên Sở Giao dịch Chứng khoán TP. Hồ Chí Minh (HOSE) và Hà Nội (HNX) trong 10 năm qua. Nghiên cứu tập trung phân tích tác động của các biến độc lập như lợi nhuận, quy mô doanh nghiệp, tài sản cố định, cơ hội tăng trưởng, thanh khoản, chi phí nợ và thuế đến tỷ lệ nợ trên tổng tài sản. Phạm vi nghiên cứu giới hạn trong các doanh nghiệp bất động sản niêm yết, sử dụng dữ liệu tài chính thứ cấp từ vietstock.vn.

Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học giúp các nhà quản lý doanh nghiệp bất động sản xây dựng cấu trúc vốn tối ưu, cân bằng giữa nguồn vốn vay và vốn chủ sở hữu, từ đó nâng cao hiệu quả hoạt động tài chính và khả năng cạnh tranh trên thị trường chứng khoán Việt Nam.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên bốn lý thuyết kinh điển về cấu trúc vốn:

• Lý thuyết Modigliani và Miller (M&M): Khẳng định trong thị trường hoàn hảo, giá trị doanh nghiệp không phụ thuộc vào cấu trúc vốn. Tuy nhiên, khi tính thuế được đưa vào, việc sử dụng nợ giúp doanh nghiệp tận dụng lợi thế thuế từ chi phí lãi vay, làm tăng giá trị doanh nghiệp.

• Lý thuyết Trade-off: Doanh nghiệp cân bằng giữa lợi ích thuế từ nợ và chi phí rủi ro tài chính để xác định cấu trúc vốn tối ưu.

• Lý thuyết Pecking order: Doanh nghiệp ưu tiên sử dụng vốn nội bộ, sau đó mới đến vay nợ và cuối cùng là phát hành cổ phiếu mới, do sự bất cân xứng thông tin và chi phí tài chính khác nhau.

• Lý thuyết Agency: Xung đột lợi ích giữa cổ đông và nhà quản lý, cũng như giữa cổ đông và chủ nợ, ảnh hưởng đến quyết định cấu trúc vốn và chi phí đại diện.

Các khái niệm chính trong nghiên cứu bao gồm: lợi nhuận (Profitability), quy mô doanh nghiệp (Firm size), tài sản cố định (Tangibility of assets), cơ hội tăng trưởng (Growth opportunities), thanh khoản (Liquidity), chi phí nợ (Cost of debt), và thuế (Taxation).

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng dữ liệu thứ cấp từ báo cáo tài chính của 36 doanh nghiệp bất động sản niêm yết trên HOSE và HNX trong giai đoạn 2013-2022, tổng cộng 360 quan sát. Dữ liệu được thu thập từ trang vietstock.vn, đã loại bỏ các công ty con, công ty liên kết và dữ liệu thiếu.

Phương pháp phân tích chính là hồi quy đa biến với biến phụ thuộc là tỷ lệ nợ trên tổng tài sản (Financial Leverage - LEV). Các phương pháp ước lượng bao gồm Pooled Ordinary Least Squares (OLS), Fixed Effects Model (FEM), Random Effects Model (REM) và Generalized Least Squares (GLS) để xử lý các vấn đề sai lệch mô hình như đa cộng tuyến, tự tương quan và phương sai không đồng nhất.

Quy trình nghiên cứu gồm: tổng hợp lý thuyết và dữ liệu, kiểm định mô hình hồi quy, lựa chọn mô hình phù hợp qua các kiểm định Lagrange multiplier và Hausman, kiểm tra sai lệch mô hình và sử dụng GLS để khắc phục. Phần mềm Stata 16 được sử dụng để xử lý và phân tích dữ liệu.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Ảnh hưởng của lợi nhuận (Profitability): Kết quả hồi quy cho thấy lợi nhuận có tác động âm đến tỷ lệ nợ trên tổng tài sản, với hệ số âm và mức ý nghĩa thống kê cao (p < 0.01). Điều này đồng nghĩa doanh nghiệp có lợi nhuận cao thường sử dụng ít nợ hơn, phù hợp với lý thuyết Pecking order.

2. Quy mô doanh nghiệp (Firm size): Quy mô doanh nghiệp có tác động tích cực và có ý nghĩa đến cấu trúc vốn, với hệ số dương và mức ý nghĩa p < 0.05. Doanh nghiệp lớn dễ dàng tiếp cận nguồn vốn vay với chi phí thấp hơn, từ đó tăng tỷ lệ nợ.

3. Chi phí nợ (Cost of debt): Chi phí nợ có ảnh hưởng tiêu cực đến tỷ lệ nợ, với hệ số âm và ý nghĩa thống kê rõ ràng. Chi phí vay cao làm giảm động lực sử dụng nợ của doanh nghiệp do tăng rủi ro tài chính.

4. Thanh khoản (Liquidity): Thanh khoản cũng có tác động âm đến tỷ lệ nợ, cho thấy doanh nghiệp có khả năng thanh toán tốt thường ít phụ thuộc vào nợ vay.

5. Thuế (Taxation): Thuế có tác động tích cực đến cấu trúc vốn, phản ánh lợi ích thuế từ việc sử dụng nợ vay.

Các biến khác như tài sản cố định (Tangibility) và cơ hội tăng trưởng (Growth opportunities) không có tác động rõ ràng hoặc không đạt mức ý nghĩa thống kê trong mô hình hồi quy.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu phù hợp với nhiều nghiên cứu trước đây trong và ngoài nước, khẳng định vai trò quan trọng của lợi nhuận, quy mô doanh nghiệp, chi phí nợ và thanh khoản trong việc hình thành cấu trúc vốn. Việc lợi nhuận có tác động âm cho thấy doanh nghiệp ưu tiên sử dụng vốn nội bộ, giảm rủi ro tài chính, phù hợp với lý thuyết Pecking order. Quy mô doanh nghiệp lớn giúp tiếp cận nguồn vốn vay dễ dàng hơn, giảm chi phí huy động vốn, đồng thời tăng khả năng chịu đựng rủi ro tài chính.

Chi phí nợ cao làm giảm tỷ lệ nợ do tăng áp lực trả lãi và rủi ro vỡ nợ, điều này cũng được lý giải bởi lý thuyết Trade-off. Thanh khoản tốt giúp doanh nghiệp giảm nhu cầu vay nợ, tăng tính tự chủ tài chính. Thuế tạo ra lợi thế cho việc sử dụng nợ vay nhờ chính sách khấu trừ chi phí lãi vay, làm tăng giá trị doanh nghiệp.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ hệ số hồi quy và bảng phân tích ý nghĩa thống kê để minh họa mức độ ảnh hưởng của từng biến đến cấu trúc vốn. So sánh với các nghiên cứu trong khu vực và quốc tế, kết quả nghiên cứu này góp phần làm rõ đặc thù của ngành bất động sản Việt Nam trong bối cảnh kinh tế biến động.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường quản lý lợi nhuận và dòng tiền nội bộ: Doanh nghiệp cần tối ưu hóa lợi nhuận và sử dụng hiệu quả nguồn vốn nội bộ nhằm giảm sự phụ thuộc vào nợ vay, cải thiện thanh khoản. Thời gian thực hiện: 1-2 năm. Chủ thể: Ban lãnh đạo doanh nghiệp.

2. Mở rộng quy mô và nâng cao uy tín tín dụng: Đẩy mạnh phát triển quy mô doanh nghiệp để tăng khả năng tiếp cận nguồn vốn vay với chi phí thấp hơn, đồng thời xây dựng uy tín trên thị trường tài chính. Thời gian thực hiện: 3-5 năm. Chủ thể: Ban quản trị, phòng phát triển kinh doanh.

3. Kiểm soát chi phí nợ và lựa chọn nguồn vốn vay hợp lý: Doanh nghiệp cần đánh giá kỹ lưỡng chi phí vay, lựa chọn các khoản vay có lãi suất ưu đãi, thời hạn phù hợp để giảm áp lực tài chính. Thời gian thực hiện: liên tục. Chủ thể: Phòng tài chính kế toán.

4. Tận dụng chính sách thuế ưu đãi: Chủ động nghiên cứu và áp dụng các chính sách thuế liên quan đến hoạt động vay vốn và đầu tư bất động sản nhằm tối đa hóa lợi ích thuế. Thời gian thực hiện: liên tục. Chủ thể: Phòng pháp chế, tư vấn thuế.

5. Nâng cao năng lực quản trị tài chính và rủi ro: Đào tạo nhân sự, áp dụng công nghệ quản lý tài chính hiện đại để kiểm soát rủi ro tài chính, đảm bảo cấu trúc vốn bền vững. Thời gian thực hiện: 1-3 năm. Chủ thể: Ban lãnh đạo, phòng nhân sự.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Ban lãnh đạo doanh nghiệp bất động sản: Giúp hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến cấu trúc vốn, từ đó xây dựng chiến lược tài chính phù hợp nhằm tối ưu hóa chi phí vốn và tăng cường khả năng cạnh tranh.

2. Nhà đầu tư và cổ đông: Cung cấp thông tin về mức độ rủi ro tài chính và hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp, hỗ trợ quyết định đầu tư chính xác hơn trên thị trường chứng khoán.

3. Chuyên gia tài chính và tư vấn doanh nghiệp: Là tài liệu tham khảo để tư vấn chiến lược huy động vốn, quản lý rủi ro tài chính và tối ưu hóa cấu trúc vốn cho các doanh nghiệp bất động sản.

4. Cơ quan quản lý nhà nước và chính sách: Hỗ trợ đánh giá tác động của các chính sách thuế, tín dụng đến hoạt động tài chính của doanh nghiệp bất động sản, từ đó điều chỉnh chính sách phù hợp nhằm thúc đẩy phát triển bền vững ngành.

Câu hỏi thường gặp

1. Cấu trúc vốn là gì và tại sao quan trọng với doanh nghiệp bất động sản?
   Cấu trúc vốn là tỷ lệ giữa nợ và vốn chủ sở hữu mà doanh nghiệp sử dụng để tài trợ cho hoạt động kinh doanh. Nó ảnh hưởng đến chi phí vốn, rủi ro tài chính và khả năng phát triển bền vững của doanh nghiệp.

2. Lợi nhuận ảnh hưởng như thế nào đến cấu trúc vốn?
   Lợi nhuận cao giúp doanh nghiệp sử dụng vốn nội bộ nhiều hơn, giảm nhu cầu vay nợ, từ đó giảm rủi ro tài chính và chi phí lãi vay, phù hợp với lý thuyết Pecking order.

3. Tại sao quy mô doanh nghiệp lại có tác động tích cực đến tỷ lệ nợ?
   Doanh nghiệp lớn có uy tín và khả năng tiếp cận nguồn vốn vay với chi phí thấp hơn, đồng thời có khả năng chịu đựng rủi ro tài chính tốt hơn, nên thường sử dụng nhiều nợ hơn.

4. Chi phí nợ cao có ảnh hưởng gì đến quyết định vay vốn?
   Chi phí nợ cao làm tăng áp lực trả lãi và rủi ro vỡ nợ, khiến doanh nghiệp hạn chế vay nợ để tránh rủi ro tài chính và giảm lợi nhuận.

5. Các doanh nghiệp bất động sản nên làm gì để tối ưu cấu trúc vốn?
   Cần cân bằng giữa vốn vay và vốn chủ sở hữu, tận dụng lợi thế thuế, kiểm soát chi phí vay, nâng cao quản trị tài chính và tăng cường sử dụng vốn nội bộ để giảm rủi ro và chi phí vốn.

Kết luận

• Nghiên cứu xác định lợi nhuận, quy mô doanh nghiệp, chi phí nợ, thanh khoản và thuế là các yếu tố chính ảnh hưởng đến cấu trúc vốn của doanh nghiệp bất động sản niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam giai đoạn 2013-2022.
• Lợi nhuận, chi phí nợ và thanh khoản có tác động tiêu cực đến tỷ lệ nợ, trong khi quy mô doanh nghiệp và thuế có tác động tích cực.
• Kết quả nghiên cứu hỗ trợ các nhà quản lý xây dựng cấu trúc vốn tối ưu, cân bằng giữa rủi ro và lợi ích tài chính.
• Các đề xuất nhằm nâng cao hiệu quả quản trị tài chính, tận dụng chính sách thuế và kiểm soát chi phí vay được đưa ra để giúp doanh nghiệp phát triển bền vững.
• Bước tiếp theo là áp dụng các giải pháp đề xuất trong thực tiễn và tiếp tục nghiên cứu mở rộng với các ngành nghề khác để hoàn thiện mô hình cấu trúc vốn phù hợp với điều kiện kinh tế Việt Nam.

Hành động ngay hôm nay: Các doanh nghiệp bất động sản nên rà soát lại cấu trúc vốn hiện tại, đánh giá các yếu tố ảnh hưởng và triển khai các giải pháp quản trị tài chính hiệu quả nhằm nâng cao sức cạnh tranh và khả năng phát triển bền vững trong tương lai.