Biến Đổi Cơ Cấu Lao Động Nông Thôn Trong Đô Thị Hóa

MỤC LỤC

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

DANH MỤC BẢNG, BIỂU ĐỒ

LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI

TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU

Ý NGHĨA LÝ LUẬN, Ý NGHĨA THỰC TIỄN

MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU VÀ NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU

ĐỐI TƯỢNG, KHÁCH THỂ VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU

CÂU HỎI NGHIÊN CỨU VÀ GIẢ THUYẾT NGHIÊN CỨU

PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

KẾT CẤU LUẬN VĂN

1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA ĐỀ TÀI

1.1. Một số khái niệm

1.1.1. Khái niệm đô thị hóa

1.1.2. Khái niệm hộ gia đình

1.1.3. Khái niệm lao động và cơ cấu lao động

1.1.4. Khái niệm việc làm

1.1.5. Khái niệm thất nghiệp

1.1.6. Mối quan hệ giữa đô thị hóa với cơ cấu lao động và việc làm

1.2. Lý thuyết biến đổi xã hội

1.3. Đặc điểm địa bàn nghiên cứu

2. CHƯƠNG 2: NHỮNG BIỂU HIỆN VỀ BIẾN ĐỔI CƠ CẤU LAO ĐỘNG VIỆC LÀM CỦA CÁC HỘ GIA ĐÌNH NÔNG THÔN TRONG QUÁ TRÌNH ĐÔ THỊ HÓA

2.1. Biến đổi về cơ cấu kinh tế và mục đích sử dụng đất trong quá trình đô thị hóa

2.2. Chuyển đổi nền kinh tế

2.3. Chuyển đổi mục đích sử dụng đất

2.4. Biến đổi về cơ cấu lao động việc làm

2.5. Về quy mô hộ gia đình

2.6. Về quy mô dân số và lực lượng lao động của các hộ gia đình

2.7. Biến đổi lao động, việc làm từ nông nghiệp sang phi nông nghiệp

2.8. Di cư của lực lượng lao động

3. CHƯƠNG 3: BIẾN ĐỔI CƠ CẤU LAO ĐỘNG VIỆC LÀM VÀ ĐỜI SỐNG CỦA CÁC HỘ GIA ĐÌNH NÔNG THÔN

3.1. Điều kiện sống của hộ gia đình được cải thiện

3.1.1. Điều kiện nhà ở của các hộ gia đình

3.1.2. Tiện nghi trong gia đình

3.2. Ảnh hưởng của biến đổi cơ cấu lao động tới thu nhập của gia đình

3.2.1. Tự đánh giá về kinh tế của gia đình

3.2.2. Đánh giá về thu nhập so với nhu cầu cơ bản của gia đình

3.2.3. Dự báo về thu nhập trong 5 năm tới

3.3. Đánh giá mức độ hài lòng về nghề nghiệp việc làm, thu nhập và chi tiêu của gia đình

3.4. Một bộ phận dân cư giảm mức sống

3.5. Nông dân thất nghiệp và thị trường lao động khó khăn

3.6. Đau ốm bệnh tật

3.7. Tệ nạn xã hội gia tăng

3.8. Sự bất bình đẳng giới trong lĩnh vực lao động việc làm

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

1. Khuyến nghị đối với Nhà nước

2. Đối với chính quyền địa phương, cơ sở

3. Đối với người dân

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC

I. Giới thiệu về đô thị hóa và cơ cấu lao động

Đô thị hóa là một quá trình không thể tránh khỏi trong sự phát triển của xã hội hiện đại. Cơ cấu lao động nông thôn đang trải qua những biến đổi mạnh mẽ dưới tác động của quá trình này. Theo thống kê, tỷ lệ đô thị hóa ở Việt Nam đã tăng từ 27,2% năm 2005 lên 32% vào năm 2012. Sự chuyển dịch này không chỉ ảnh hưởng đến kinh tế nông thôn mà còn tác động đến việc làm và đời sống của người dân. Đặc biệt, việc thu hồi đất nông nghiệp để phát triển đô thị đã dẫn đến tình trạng thất nghiệp gia tăng trong cộng đồng nông thôn. Những thay đổi này cần được nghiên cứu kỹ lưỡng để đưa ra các chính sách phù hợp nhằm hỗ trợ người dân trong quá trình chuyển đổi.

1.1. Tác động của đô thị hóa đến cơ cấu lao động

Quá trình đô thị hóa đã làm thay đổi cơ cấu lao động nông thôn theo hướng giảm tỷ trọng lao động trong lĩnh vực nông nghiệp. Nhiều người dân đã chuyển sang làm việc trong các ngành nghề phi nông nghiệp, dẫn đến sự gia tăng di cư từ nông thôn ra thành phố. Điều này không chỉ tạo ra cơ hội việc làm mới mà còn đặt ra thách thức về điều kiện sống và thu nhập của người dân. Theo nghiên cứu, nhiều hộ gia đình nông thôn đã phải đối mặt với tình trạng khó khăn trong việc tìm kiếm việc làm ổn định, đặc biệt là những người không có kỹ năng phù hợp với thị trường lao động mới.

II. Biến đổi cơ cấu lao động và việc làm trong nông thôn

Sự chuyển đổi cơ cấu lao động trong nông thôn không chỉ đơn thuần là việc chuyển từ nông nghiệp sang phi nông nghiệp. Nó còn bao gồm sự thay đổi trong nghề nghiệp và điều kiện làm việc. Nhiều hộ gia đình đã phải thay đổi phương thức sản xuất để thích ứng với thị trường mới. Kinh tế nông thôn đang dần chuyển mình với sự xuất hiện của các ngành nghề mới như dịch vụ, thương mại và công nghiệp nhẹ. Tuy nhiên, sự chuyển đổi này cũng đi kèm với những thách thức như tình trạng thất nghiệp và bất bình đẳng giới trong lĩnh vực lao động. Nghiên cứu cho thấy rằng, mặc dù có nhiều cơ hội việc làm mới, nhưng không phải tất cả người dân đều có khả năng tiếp cận và tận dụng những cơ hội này.

2.1. Chuyển đổi nghề nghiệp và di cư

Chuyển đổi nghề nghiệp là một trong những biểu hiện rõ nét nhất của biến đổi lao động trong nông thôn. Nhiều người đã rời bỏ công việc nông nghiệp truyền thống để tìm kiếm cơ hội trong các ngành nghề khác. Di cư cũng trở thành một xu hướng phổ biến, khi nhiều người trẻ tuổi rời quê hương để tìm kiếm việc làm tại các thành phố lớn. Tuy nhiên, sự di cư này không phải lúc nào cũng mang lại kết quả tích cực. Nhiều người phải đối mặt với khó khăn trong việc thích nghi với môi trường sống mới, cũng như áp lực từ việc tìm kiếm việc làm ổn định.

III. Tác động của biến đổi cơ cấu lao động đến đời sống

Sự biến đổi cơ cấu lao động không chỉ ảnh hưởng đến việc làm mà còn tác động sâu sắc đến đời sống của các hộ gia đình nông thôn. Nghiên cứu cho thấy rằng, mặc dù có sự gia tăng về thu nhập trong một số lĩnh vực, nhưng nhiều hộ gia đình vẫn phải đối mặt với khó khăn trong việc đáp ứng nhu cầu cơ bản. Tệ nạn xã hội và bệnh tật cũng gia tăng trong bối cảnh này, khi nhiều người không có đủ điều kiện để chăm sóc sức khỏe. Đặc biệt, sự bất bình đẳng trong thu nhập và cơ hội việc làm giữa các nhóm dân cư cũng trở thành một vấn đề đáng lo ngại.

3.1. Đánh giá về thu nhập và điều kiện sống

Đánh giá về thu nhập và điều kiện sống của các hộ gia đình nông thôn cho thấy sự phân hóa rõ rệt. Một số hộ gia đình có thu nhập cao nhờ vào việc làm trong các ngành nghề phi nông nghiệp, trong khi nhiều hộ khác vẫn sống trong cảnh nghèo khó. Chính sách lao động cần được điều chỉnh để đảm bảo rằng tất cả người dân đều có cơ hội tiếp cận việc làm và cải thiện đời sống. Việc xây dựng các chương trình đào tạo nghề và hỗ trợ việc làm cho người dân nông thôn là rất cần thiết để giúp họ thích ứng với những thay đổi trong thị trường lao động.

Nghiên Cứu Biến Đổi Cơ Cấu Lao Động Của Hộ Gia Đình Nông Thôn Trong Quá Trình Đô Thị Hóa