I. Khái niệm về yếu tố kì ảo
Yếu tố kì ảo trong văn học được hiểu là một thành tố nghệ thuật, xuất hiện như hạt nhân của loại truyện kì di. Nó không chỉ đơn thuần là những hiện tượng siêu nhiên mà còn là phương tiện để phản ánh cuộc sống, mang lại giá trị thẩm mỹ. Theo Tzevan Todorov, yếu tố kì ảo là sản phẩm của trí tưởng tượng, nơi cái siêu nhiên chiếm ưu thế. Điều này cho thấy rằng yếu tố kì ảo không chỉ là một thủ pháp nghệ thuật mà còn là một cách nhìn nhận thế giới, nơi mà những điều không thể giải thích bằng lý trí lại trở thành hiện thực trong văn chương. Yếu tố này tạo ra những nỗi sợ hãi, những cảm xúc mạnh mẽ, tác động sâu sắc đến tâm lý con người. Như vậy, yếu tố kì ảo không chỉ là một phần của văn học mà còn là một phần của văn hóa tâm linh, nơi mà con người có thể cảm nhận và trải nghiệm những điều vượt ra ngoài thực tại.
1.1. Khái lược về yếu tố kì ảo trong sáng tác của Nguyễn Tuân
Nguyễn Tuân, một trong những nhà văn tiêu biểu của văn học Việt Nam, đã khéo léo đưa yếu tố kì ảo vào trong các tác phẩm của mình. Ông không chỉ đơn thuần viết về những điều thực tế mà còn khám phá những chiều sâu của tâm hồn con người thông qua những yếu tố kì ảo. Tập truyện "Yêu ngôn" là một minh chứng rõ nét cho điều này. Trong tác phẩm, Nguyễn Tuân đã tạo ra những không gian kì ảo, nơi mà nhân vật có thể trải nghiệm những điều phi thường, từ đó phản ánh những giá trị văn hóa và triết lý nhân sinh sâu sắc. Ông đã sử dụng ngôn ngữ giàu hình ảnh, biểu tượng để tạo nên những cảnh vật kì lạ, mang lại cho người đọc những trải nghiệm mới mẻ và độc đáo. Điều này không chỉ thể hiện tài năng nghệ thuật của Nguyễn Tuân mà còn khẳng định vị trí của ông trong nền văn học Việt Nam hiện đại.
II. Yếu tố kì ảo với việc tạo dựng thế giới nghệ thuật
Trong tập truyện "Yêu ngôn", Nguyễn Tuân đã xây dựng một thế giới nghệ thuật phong phú, nơi mà yếu tố kì ảo không chỉ là một phần của cốt truyện mà còn là phương tiện để thể hiện triết lý nhân sinh. Thế giới này được tạo dựng từ những hình ảnh sống động, những nhân vật có số phận dị biệt, tính cách phi thường. Không gian và thời gian trong tác phẩm không còn là những khái niệm cố định mà trở thành những yếu tố linh hoạt, có thể thay đổi theo tâm trạng và cảm xúc của nhân vật. Điều này tạo ra một chiều sâu văn hóa, nơi mà người đọc có thể cảm nhận được những giá trị nhân văn, những triết lý sống sâu sắc. Nguyễn Tuân đã khéo léo lồng ghép những yếu tố kì ảo vào trong từng câu chuyện, từ đó tạo nên một bức tranh đa chiều về cuộc sống, con người và văn hóa.
2.1. Cái đẹp và những giá trị văn hóa
Nguyễn Tuân không chỉ dừng lại ở việc tạo dựng những yếu tố kì ảo mà còn khéo léo lồng ghép những giá trị văn hóa vào trong tác phẩm. Ông đã thể hiện cái đẹp qua những hình ảnh, biểu tượng độc đáo, từ đó phản ánh những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc. Những nhân vật trong "Yêu ngôn" không chỉ là những hình tượng kì ảo mà còn là đại diện cho những giá trị nhân văn, những khát vọng sống mãnh liệt. Điều này cho thấy rằng, yếu tố kì ảo không chỉ là một thủ pháp nghệ thuật mà còn là một cách để Nguyễn Tuân thể hiện tình yêu quê hương, đất nước và con người Việt Nam.
III. Yếu tố kì ảo với việc tạo dựng thi pháp Yêu ngôn
Thi pháp trong "Yêu ngôn" được xây dựng dựa trên những yếu tố kì ảo, tạo nên một không gian nghệ thuật độc đáo. Nguyễn Tuân đã sử dụng ngôn ngữ trần thuật giàu chất thơ, kết hợp với những hình ảnh biểu tượng để tạo ra những cảnh vật kì lạ, mang lại cho người đọc những trải nghiệm mới mẻ. Phương thức nghệ thuật của ông không chỉ đơn thuần là việc kể chuyện mà còn là một hành trình khám phá tâm hồn con người. Những yếu tố kì ảo trong tác phẩm không chỉ tạo ra sự hấp dẫn mà còn khơi gợi những suy tư sâu sắc về cuộc sống, con người và văn hóa. Điều này cho thấy rằng, Nguyễn Tuân không chỉ là một nhà văn tài hoa mà còn là một người nghệ sĩ có tầm nhìn sâu sắc về cuộc sống.
3.1. Ngôn ngữ và giọng điệu
Ngôn ngữ trong "Yêu ngôn" được Nguyễn Tuân chăm chút tỉ mỉ, thể hiện sự tinh tế và tài hoa của ông. Ông đã sử dụng những từ ngữ giàu hình ảnh, âm điệu phong phú để tạo nên một không gian nghệ thuật sống động. Giọng điệu trong tác phẩm không chỉ mang tính chất kể chuyện mà còn thể hiện những cảm xúc sâu sắc, những suy tư về cuộc sống. Điều này không chỉ tạo ra sự hấp dẫn cho tác phẩm mà còn giúp người đọc cảm nhận được những giá trị nhân văn, những triết lý sống sâu sắc mà Nguyễn Tuân muốn gửi gắm.
