Tác Động Của Khả Năng Sinh Lời Và Quản Trị Đến Nợ Xấu Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Tại Việt Nam

• Tác giả: Nguyễn Trần Thu Ngân
• Người hướng dẫn: TS. Nguyễn Trung Hiếu
• Trường học: Trường Đại học Ngân hàng Thành phố Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng
• Đề tài: Tác Động Của Khả Năng Sinh Lời Và Quản Trị Đến Nợ Xấu Ngân Hàng Tại Việt Nam
• Loại tài liệu: khóa luận tốt nghiệp
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Thành phố Hồ Chí Minh

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU
• 1.1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU
• 1.2. MỤC TIÊU CỦA ĐỀ TÀI
• 1.2.1. Mục tiêu tổng quát
• 1.2.2. Mục tiêu cụ thể
• 1.3. CÂU HỎI NGHIÊN CỨU
• 1.4. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU
• 1.4.1. Đối tượng nghiên cứu
• 1.4.2. Phạm vi nghiên cứu
• 1.5. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 1.6. ĐÓNG GÓP CỦA NGHIÊN CỨU
• 1.7. KẾT CẤU CỦA ĐỀ TÀI
• 2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ KHẢO LƯỢC CÁC NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN TÁC ĐỘNG CỦA KHẢ NĂNG SINH LỜI VÀ QUẢN TRỊ ĐIỀU HÀNH ĐẾN NỢ XẤU NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
• 2.1. TỔNG QUAN VỀ NỢ XẤU, KHẢ NĂNG SINH LỜI VÀ QUẢN TRỊ ĐIỀU HÀNH CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
• 2.1.1. Định nghĩa về nợ xấu NHTM
• 2.1.2. Định nghĩa về khả năng sinh lời NHTM
• 2.1.3. Định nghĩa về quản trị điều hành NHTM
• 2.2. CÁC LÝ THUYẾT VÀ GIẢ THUYẾT LIÊN QUAN ĐẾN TÁC ĐỘNG CỦA KHẢ NĂNG SINH LỜI VÀ QUẢN TRỊ ĐIỀU HÀNH ĐẾN NỢ XẤU NGÂN HÀNG
• 2.2.1. Lý thuyết Thông tin bất cân xứng (Asymmetric Information Theory)
• 2.2.2. Giả thuyết Quản trị yếu kém (Bad Management Hypothesis)
• 2.2.3. Giả thuyết Hớt váng (Skimping Hypothesis)
• 2.3. KHẢO LƯỢC CÁC NGHIÊN CỨU CÓ LIÊN QUAN ĐẾN TÁC ĐỘNG CỦA KHẢ NĂNG SINH LỜI VÀ QUẢN TRỊ ĐIỀU HÀNH ĐẾN NỢ XẤU
• 2.3.1. Các nghiên cứu quốc tế
• 2.3.2. Các nghiên cứu trong nước
• 2.3.3. Khoảng trống trong nghiên cứu trước về tác động của khả năng sinh lời và quản trị điều hành đến nợ xấu
• 3. CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU
• 3.1. TIẾN TRÌNH NGHIÊN CỨU
• 3.2. PHÁT TRIỂN GIẢ THUYẾT NGHIÊN CỨU VÀ MÔ HÌNH ĐỀ XUẤT
• 3.2.1. Các biến trong mô hình và các giả thuyết nghiên cứu
• 3.2.2. Mô hình nghiên cứu
• 3.3. MẪU NGHIÊN CỨU VÀ PHƯƠNG PHÁP THU THẬP DỮ LIỆU
• 3.3.1. Mẫu nghiên cứu
• 3.3.2. Phương pháp thu thập dữ liệu. Phân tích dữ liệu
• 3.4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.4.1. Kiểm định lựa chọn mô hình
• 3.4.2. Kiểm định các điều kiện của mô hình hồi quy
• 3.4.3. Phương pháp hồi quy tuyến tính FGLS
• 4. CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN KẾT QUẢ TÁC ĐỘNG CỦA KHẢ NĂNG SINH LỜI VÀ QUẢN TRỊ ĐIỀU HÀNH ĐẾN NỢ XẤU
• 4.1. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ CÁC KIỂM ĐỊNH
• 4.1.1. Phân tích ma trận tương quan
• 4.1.2. Kiểm định lựa chọn mô hình
• 4.1.3. KIỂM ĐỊNH KHUYẾT TẬT MÔ HÌNH FEM
• 4.1.4. Kiểm định đa cộng tuyến VIF
• 4.1.5. Kiểm định tự tương quan Wooldridge
• 4.1.6. Kiểm định phương sai thay đổi Modified Wald
• 4.1.7. Ước lượng mô hình bằng phương pháp GLS
• 4.2. THẢO LUẬN KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 4.2.1. Thảo luận về mức độ tác động của khả năng sinh lời
• 4.2.2. Thảo luận về mức độ tác động của quản trị điều hành
• 4.2.3. Thảo luận về mức độ tác động của biến kiểm soát
• 5. CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• 5.1. KẾT LUẬN CỦA NGHIÊN CỨU
• 5.2. KIẾN NGHỊ TỪ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 5.2.1. Kiến nghị đối với khả năng sinh lời của ngân hàng TMCP Việt Nam
• 5.2.2. Kiến nghị đối với quản trị điều hành của ngân hàng TMCP Việt Nam
• 5.2.3. Kiến nghị đối với các biến kiểm soát của ngân hàng TMCP Việt Nam
• 5.3. HẠN CHẾ CỦA ĐỀ TÀI VÀ HƯỚNG NGHIÊN CỨU TIẾP THEO
• 5.3.1. Hạn chế của đề tài
• 5.3.2. Hướng nghiên cứu tiếp theo
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Về Tác Động Của Nợ Xấu Ngân Hàng Tại VN

Nợ xấu là một vấn đề nhức nhối đối với hệ thống ngân hàng Việt Nam. Mặc dù đã có nhiều nỗ lực từ phía Ngân hàng Nhà nước (NHNN) và các tổ chức tín dụng (TCTD) để kiểm soát và xử lý nợ xấu, vấn đề này vẫn tiềm ẩn nhiều rủi ro và là gánh nặng lớn cho nền kinh tế. Việc hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến nợ xấu là vô cùng quan trọng để đảm bảo sự tăng trưởng bền vững của ngành ngân hàng. Theo báo cáo của NHNN Việt Nam (2022), tỷ lệ nợ xấu của các TCTD được quản lý ở mức 2% vào cuối năm 2021. Tuy nhiên, tỷ lệ này vẫn còn rất cao so với mặt bằng chung toàn cầu. Do đó, cần thiết phải có các nghiên cứu chuyên sâu để phân tích các yếu tố quyết định nợ xấu, đặc biệt là trong bối cảnh kinh tế Việt Nam có nhiều biến động. Nghiên cứu này tập trung vào phân tích tác động của khả năng sinh lời ngân hàng và quản trị ngân hàng đến nợ xấu ngân hàng tại Việt Nam.

1.1. Tầm Quan Trọng Của Việc Nghiên Cứu Nợ Xấu Ngân Hàng

Nghiên cứu về nợ xấu ngân hàng giúp các nhà quản lý ngân hàng, các nhà hoạch định chính sách và các nhà đầu tư hiểu rõ hơn về các rủi ro tiềm ẩn trong hoạt động tín dụng. Từ đó, có thể đưa ra các biện pháp phòng ngừa và xử lý nợ xấu hiệu quả hơn. Theo Võ Trí Thành (2022), nợ xấu vẫn là một vấn đề đáng lo ngại ở Việt Nam, dù đã hơn 10 năm thực hiện tái cơ cấu nền kinh tế. Việc nghiên cứu này giúp các ngân hàng có thể sớm nhận ra các rủi ro tín dụng và có những biện pháp xử lý kịp thời để tránh các hậu quả nghiêm trọng cho hiệu quả hoạt động ngân hàng.

1.2. Mục Tiêu Nghiên Cứu Về Ảnh Hưởng Của Lợi Nhuận Đến Nợ Xấu

Mục tiêu chính của nghiên cứu là xác định mức độ và chiều hướng tác động của khả năng sinh lời ngân hàng và quản trị điều hành đến nợ xấu ngân hàng. Cụ thể, nghiên cứu sẽ kiểm định xem liệu tác động của lợi nhuận đến nợ xấu và ảnh hưởng của quản trị đến nợ xấu.Nghiên cứu sẽ sử dụng dữ liệu thu thập từ các ngân hàng thương mại cổ phần (TMCP) tại Việt Nam trong giai đoạn từ 2014 đến 2021 để phân tích và đưa ra kết luận.

II. Thách Thức Quản Trị Nợ Xấu Tại Các Ngân Hàng Việt

Các ngân hàng Việt Nam đang đối mặt với nhiều thách thức trong việc quản lý rủi ro và kiểm soát nợ xấu ngân hàng. Môi trường kinh tế vĩ mô biến động, chính sách tiền tệ thay đổi, và sự phát triển nhanh chóng của thị trường bất động sản đều có thể tác động tiêu cực đến chất lượng tín dụng của các ngân hàng. Theo Hang và các cộng sự (2020), tỷ lệ nợ xấu của các ngân hàng Việt Nam còn rất cao so với mặt bằng chung toàn cầu. Do đó, cần có các giải pháp đồng bộ để nâng cao hiệu quả quản lý nợ xấu và đảm bảo sự ổn định của hệ thống ngân hàng.

2.1. Ảnh Hưởng Của Biến Động Kinh Tế Vĩ Mô Đến Nợ Xấu

Biến động kinh tế vĩ mô, như lạm phát, tỷ giá hối đoái, và tăng trưởng GDP, có thể ảnh hưởng đến khả năng trả nợ của các doanh nghiệp và cá nhân. Khi kinh tế suy thoái, thu nhập của người dân giảm sút, và các doanh nghiệp gặp khó khăn trong hoạt động kinh doanh, dẫn đến tình trạng nợ xấu gia tăng. Các yếu tố vĩ mô này cần được xem xét kỹ lưỡng trong quá trình quản lý rủi ro tín dụng của các ngân hàng.

2.2. Rủi Ro Từ Thị Trường Bất Động Sản Và Cho Vay Bất Động Sản

Thị trường bất động sản có tính chu kỳ và có thể gây ra rủi ro lớn cho các ngân hàng nếu cho vay quá nhiều vào lĩnh vực này. Khi thị trường bất động sản suy thoái, giá trị tài sản thế chấp giảm sút, và các ngân hàng có thể gặp khó khăn trong việc thu hồi nợ. Cho vay bất động sản cần được kiểm soát chặt chẽ để tránh tình trạng nợ xấu ngân hàng gia tăng đột biến.

2.3 Quy Định Ngân Hàng và Chính Sách Tiền Tệ ảnh hưởng tới nợ xấu.

Các quy định ngân hàng, như các quy định về trích lập dự phòng rủi ro, tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu, và các quy định về phân loại nợ, có ảnh hưởng lớn đến khả năng sinh lời và quản trị ngân hàng. Chính sách tiền tệ, như lãi suất và tỷ giá hối đoái, cũng có thể tác động đến khả năng trả nợ của các doanh nghiệp và cá nhân. Các ngân hàng cần tuân thủ nghiêm ngặt các quy định của NHNN và điều chỉnh chiến lược kinh doanh để phù hợp với chính sách tiền tệ.

III. Phương Pháp Phân Tích Tác Động Khả Năng Sinh Lời Nợ Xấu

Để đánh giá tác động của khả năng sinh lời và quản trị ngân hàng đến nợ xấu ngân hàng, nghiên cứu này sử dụng phương pháp phân tích định lượng, kết hợp sử dụng phần mềm Excel và Stata. Dữ liệu được thu thập từ báo cáo tài chính của các ngân hàng TMCP Việt Nam trong giai đoạn từ 2014 đến 2021. Các biến số được sử dụng trong mô hình bao gồm: tỷ lệ nợ xấu, lợi nhuận trên tổng tài sản (ROA), lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE), chi phí trên thu nhập (CIR), quy mô ngân hàng, tăng trưởng tín dụng, lạm phát, và tăng trưởng GDP.

3.1. Mô Hình Hồi Quy Đánh Giá Ảnh Hưởng Lợi Nhuận Đến Nợ Xấu

Nghiên cứu sử dụng mô hình hồi quy để đánh giá tác động của lợi nhuận đến nợ xấu. Các mô hình hồi quy khác nhau, như Pooled OLS, FEM, và REM, được sử dụng để kiểm tra tính vững chắc của kết quả. Các kiểm định thống kê, như kiểm định Hausman và kiểm định Breusch-Pagan, được sử dụng để lựa chọn mô hình phù hợp nhất.

3.2. Sử Dụng Dữ Liệu Bảng và Phân Tích Định Lượng

Nghiên cứu sử dụng dữ liệu bảng để phân tích tác động của khả năng sinh lời và quản trị ngân hàng đến nợ xấu ngân hàng. Dữ liệu bảng cho phép kiểm soát các yếu tố cố định theo thời gian và các yếu tố cố định theo ngân hàng. Phương pháp phân tích định lượng giúp đưa ra các kết luận khách quan và có cơ sở khoa học.

IV. Ứng Dụng Thực Tiễn Đánh Giá Hiệu Quả Quản Trị Nợ Xấu

Kết quả nghiên cứu có thể được sử dụng để đánh giá hiệu quả của các biện pháp quản trị nợ xấu mà các ngân hàng đang áp dụng. Nếu kết quả cho thấy rằng khả năng sinh lời và quản trị ngân hàng có tác động đáng kể đến nợ xấu ngân hàng, thì các ngân hàng cần tập trung vào việc cải thiện hiệu quả hoạt động và nâng cao chất lượng quản trị. Các chính sách và quy định của NHNN cũng cần được điều chỉnh để tạo điều kiện thuận lợi cho các ngân hàng trong việc quản lý rủi ro tín dụng.

4.1. Kiến Nghị Để Nâng Cao Khả Năng Sinh Lời Của Ngân Hàng

Để nâng cao khả năng sinh lời ngân hàng, các ngân hàng cần tập trung vào việc tăng cường doanh thu, giảm chi phí, và cải thiện hiệu quả sử dụng vốn. Các biện pháp cụ thể có thể bao gồm: mở rộng mạng lưới khách hàng, phát triển các sản phẩm và dịch vụ mới, tối ưu hóa quy trình hoạt động, và kiểm soát chi phí hoạt động.

4.2. Giải Pháp Để Tăng Cường Quản Trị Điều Hành Ngân Hàng

Để tăng cường quản trị điều hành ngân hàng, các ngân hàng cần nâng cao tính minh bạch, trách nhiệm giải trình, và tuân thủ các chuẩn mực quốc tế về quản trị rủi ro. Các biện pháp cụ thể có thể bao gồm: tăng cường giám sát của hội đồng quản trị, cải thiện hệ thống kiểm soát nội bộ, và nâng cao trình độ chuyên môn của cán bộ quản lý.

4.3 Kiểm Soát Tăng Trưởng Tín Dụng Hợp Lý

Để kiểm soát tăng trưởng tín dụng hợp lý, các ngân hàng cần đánh giá kỹ lưỡng khả năng trả nợ của khách hàng và đảm bảo rằng các khoản vay được sử dụng đúng mục đích. Cần tránh tình trạng cho vay quá dễ dãi hoặc tập trung quá nhiều vào một số lĩnh vực rủi ro, như bất động sản.

V. Kết Luận Tầm Quan Trọng Của Sinh Lời Và Quản Trị Tốt

Nghiên cứu này đã cung cấp bằng chứng về tầm quan trọng của khả năng sinh lời ngân hàng và quản trị điều hành đối với việc kiểm soát nợ xấu ngân hàng tại Việt Nam. Kết quả nghiên cứu cho thấy rằng các ngân hàng có hiệu quả hoạt động cao và hệ thống quản lý rủi ro tốt thường có tỷ lệ nợ xấu thấp hơn. Do đó, việc cải thiện khả năng sinh lời và nâng cao chất lượng quản trị là rất quan trọng để đảm bảo sự ổn định và phát triển bền vững của hệ thống ngân hàng Việt Nam.

5.1. Hạn Chế Của Nghiên Cứu Và Hướng Nghiên Cứu Tiếp Theo

Nghiên cứu này có một số hạn chế, như việc sử dụng dữ liệu từ một giai đoạn thời gian nhất định và bỏ qua một số yếu tố định tính có thể ảnh hưởng đến nợ xấu ngân hàng. Hướng nghiên cứu tiếp theo có thể tập trung vào việc sử dụng dữ liệu từ một giai đoạn thời gian dài hơn, kết hợp các yếu tố định tính vào mô hình, và so sánh kết quả giữa các quốc gia khác nhau.

5.2. Bài Học Kinh Nghiệm Cho Ngân Hàng Việt Nam

Các ngân hàng Việt Nam có thể học hỏi kinh nghiệm từ các quốc gia khác trong việc quản lý nợ xấu. Các biện pháp hiệu quả có thể bao gồm: tăng cường giám sát và kiểm soát rủi ro, cải thiện quy trình thu hồi nợ, và sử dụng các công cụ tài chính để xử lý nợ xấu.