Tổng quan nghiên cứu
Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu chịu ảnh hưởng sâu sắc bởi đại dịch Covid-19 và các biến động địa chính trị từ năm 2020 đến 2022, hoạt động tín dụng của các ngân hàng thương mại tại Việt Nam, trong đó có Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam – Chi nhánh Tây Đô (Agribank Tây Đô), đã gặp nhiều khó khăn với sự suy giảm về quy mô và chất lượng. Theo số liệu giai đoạn 2019-2021, thu nhập từ dịch vụ phi tín dụng của Agribank Tây Đô tăng từ 25 tỷ đồng lên 30,3 tỷ đồng, cho thấy tiềm năng phát triển dịch vụ phi tín dụng trong bối cảnh tín dụng truyền thống gặp thách thức. Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là phân tích thực trạng phát triển dịch vụ phi tín dụng tại Agribank Tây Đô trong giai đoạn 2019-2021 và đề xuất các giải pháp phát triển đến năm 2025 nhằm đa dạng hóa nguồn thu, nâng cao năng lực cạnh tranh và đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của khách hàng. Phạm vi nghiên cứu tập trung tại Agribank Tây Đô, với dữ liệu thu thập từ báo cáo nội bộ và khảo sát 150 khách hàng sử dụng dịch vụ phi tín dụng. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc hỗ trợ ngân hàng phát triển bền vững, thích ứng với xu hướng chuyển đổi số và tăng trưởng dịch vụ phi tín dụng trong ngành ngân hàng Việt Nam.
Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu
Khung lý thuyết áp dụng
Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình nghiên cứu về dịch vụ phi tín dụng ngân hàng, bao gồm:
Khái niệm dịch vụ phi tín dụng: Dịch vụ phi tín dụng là các sản phẩm, dịch vụ ngân hàng không thuộc hoạt động tín dụng, mang lại nguồn thu phí cho ngân hàng như dịch vụ thẻ, thanh toán, ngoại hối, bảo lãnh, ủy thác, tư vấn, ngân quỹ và quản lý tài sản.
Đặc điểm dịch vụ phi tín dụng: Tính vô hình, không thể lưu trữ, không đồng nhất, không tách rời, có thu phí, yêu cầu công nghệ cao và đa dạng, không độc quyền, đòi hỏi cạnh tranh về chất lượng và hình ảnh.
Mô hình chất lượng dịch vụ SERVQUAL (Parasuraman, 1991): Đánh giá chất lượng dịch vụ qua 5 yếu tố chính gồm độ tin cậy, sự đáp ứng, sự đảm bảo, sự đồng cảm và phương tiện hữu hình.
Chỉ tiêu đánh giá phát triển dịch vụ phi tín dụng: Bao gồm các chỉ tiêu về lượng như số lượng sản phẩm, khách hàng, doanh số, thị phần, thu nhập từ dịch vụ; và các chỉ tiêu về chất lượng như mức độ hài lòng khách hàng theo mô hình SERVQUAL.
Các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển dịch vụ phi tín dụng: Yếu tố chủ quan (nguồn nhân lực, tài chính, chiến lược kinh doanh, kênh phân phối), yếu tố khách quan (môi trường kinh tế - xã hội, chính trị - pháp luật, công nghệ, khách hàng, đối thủ cạnh tranh).
Phương pháp nghiên cứu
Nguồn dữ liệu:
- Dữ liệu thứ cấp: Thu thập từ báo cáo hoạt động kinh doanh của Agribank Tây Đô giai đoạn 2019-2021, các văn bản pháp luật, tài liệu chuyên ngành, các nghiên cứu trước đây và các báo cáo của Ngân hàng Nhà nước.
- Dữ liệu sơ cấp: Khảo sát 150 khách hàng sử dụng dịch vụ phi tín dụng tại Agribank Tây Đô vào tháng 9 năm 2022, thu thập ý kiến về chất lượng dịch vụ.
Phương pháp chọn mẫu: Mẫu thuận tiện, tập trung vào khách hàng đang sử dụng dịch vụ ngân hàng điện tử và dịch vụ thanh toán.
Phương pháp phân tích:
- Thống kê tổng hợp và mô tả để trình bày đặc điểm dữ liệu và thực trạng phát triển dịch vụ phi tín dụng.
- Phương pháp so sánh để đánh giá sự thay đổi qua các năm và so sánh với các chi nhánh ngân hàng thương mại khác trên địa bàn.
- Phân tích định tính dựa trên mô hình SERVQUAL để đánh giá chất lượng dịch vụ từ góc nhìn khách hàng.
Timeline nghiên cứu: Thu thập dữ liệu giai đoạn 2019-2021, khảo sát khách hàng tháng 9/2022, phân tích và đề xuất giải pháp đến năm 2025.
Kết quả nghiên cứu và thảo luận
Những phát hiện chính
Tăng trưởng thu nhập từ dịch vụ phi tín dụng: Thu nhập từ dịch vụ phi tín dụng tại Agribank Tây Đô tăng từ 25 tỷ đồng năm 2019 lên 30,3 tỷ đồng năm 2021, đạt mức tăng trưởng 21,2% trong 3 năm. Tỷ trọng thu nhập từ dịch vụ phi tín dụng trong tổng thu nhập hoạt động cũng có xu hướng tăng, phản ánh sự đóng góp ngày càng lớn của dịch vụ phi tín dụng vào kết quả kinh doanh.
Đa dạng sản phẩm dịch vụ phi tín dụng: Chi nhánh cung cấp đa dạng các sản phẩm như thẻ ghi nợ nội địa và quốc tế, dịch vụ thanh toán trong nước và quốc tế, dịch vụ bảo lãnh, ủy thác, ngân quỹ và kinh doanh ngoại tệ. So sánh với các chi nhánh ngân hàng thương mại lớn trên địa bàn, Agribank Tây Đô có số lượng sản phẩm dịch vụ phi tín dụng nhiều hơn Vietinbank CN Mỹ Đình nhưng ít hơn Vietcombank CN Mỹ Đình và BIDV CN Từ Liêm.
Số lượng khách hàng sử dụng dịch vụ phi tín dụng tăng đều: Số lượng khách hàng sử dụng dịch vụ phi tín dụng tăng trung bình khoảng 5-7% mỗi năm, cho thấy sự mở rộng quy mô khách hàng và sự chấp nhận dịch vụ ngày càng cao.
Chất lượng dịch vụ được khách hàng đánh giá tích cực nhưng còn hạn chế: Qua khảo sát, các yếu tố như độ tin cậy và sự đảm bảo được đánh giá cao với điểm trung bình trên 4,0 (thang điểm 5), trong khi sự đồng cảm và phương tiện hữu hình có điểm thấp hơn, khoảng 3,5-3,7, cho thấy cần cải thiện về mặt chăm sóc khách hàng và cơ sở vật chất.
Thảo luận kết quả
Sự tăng trưởng thu nhập từ dịch vụ phi tín dụng tại Agribank Tây Đô phù hợp với xu hướng chung của các ngân hàng thương mại Việt Nam trong bối cảnh tín dụng truyền thống gặp khó khăn do đại dịch và biến động kinh tế. Việc đa dạng hóa sản phẩm dịch vụ giúp ngân hàng mở rộng thị phần và tăng khả năng sinh lời, đồng thời giảm rủi ro phụ thuộc vào tín dụng. Tuy nhiên, so với các đối thủ cạnh tranh như Vietcombank và BIDV, Agribank Tây Đô còn hạn chế về số lượng sản phẩm và chất lượng dịch vụ, đặc biệt trong khâu chăm sóc khách hàng và ứng dụng công nghệ hiện đại.
Nguyên nhân của những hạn chế này có thể do nguồn lực tài chính và nhân sự chưa được đầu tư đồng bộ, cũng như chiến lược marketing và phát triển kênh phân phối chưa thực sự hiệu quả. Kết quả khảo sát cho thấy khách hàng mong muốn sự quan tâm cá nhân hóa hơn và cải thiện cơ sở vật chất, điều này đồng nhất với các nghiên cứu trước đây về chất lượng dịch vụ ngân hàng. Việc trình bày dữ liệu qua biểu đồ tăng trưởng thu nhập, bảng so sánh sản phẩm và biểu đồ đánh giá chất lượng dịch vụ sẽ giúp minh họa rõ nét hơn các kết quả trên.
Đề xuất và khuyến nghị
Tăng cường đào tạo và nâng cao năng lực nhân sự
- Đào tạo chuyên sâu về nghiệp vụ dịch vụ phi tín dụng và kỹ năng chăm sóc khách hàng.
- Mục tiêu: Nâng điểm đánh giá sự đồng cảm và đáp ứng lên trên 4,0 trong vòng 2 năm.
- Chủ thể thực hiện: Phòng nhân sự phối hợp phòng dịch vụ và marketing.
Mở rộng và đa dạng hóa sản phẩm dịch vụ phi tín dụng
- Phát triển các sản phẩm mới phù hợp với nhu cầu khách hàng cá nhân và doanh nghiệp, đặc biệt dịch vụ ngân hàng điện tử và thanh toán không dùng tiền mặt.
- Mục tiêu: Tăng số lượng sản phẩm thêm ít nhất 20% đến năm 2025.
- Chủ thể thực hiện: Ban giám đốc phối hợp phòng kinh doanh và phòng kế hoạch nguồn vốn.
Đẩy mạnh marketing và truyền thông đa kênh
- Tăng cường quảng bá sản phẩm qua mạng xã hội, hội thảo khách hàng, và các chương trình khuyến mãi.
- Mục tiêu: Tăng nhận diện thương hiệu dịch vụ phi tín dụng, nâng tỷ lệ khách hàng mới sử dụng dịch vụ lên 15% mỗi năm.
- Chủ thể thực hiện: Phòng marketing và phòng dịch vụ.
Phát triển mạng lưới kênh phân phối hiện đại và truyền thống
- Mở rộng điểm giao dịch, lắp đặt thêm máy ATM, POS tại các khu vực đông dân cư và khu công nghiệp.
- Mục tiêu: Tăng số điểm giao dịch và thiết bị lên 30% trong 3 năm tới.
- Chủ thể thực hiện: Ban giám đốc và phòng kế hoạch nguồn vốn.
Tăng cường kiểm soát rủi ro và nâng cao an toàn giao dịch
- Áp dụng công nghệ bảo mật hiện đại, nâng cao quy trình kiểm soát nội bộ.
- Mục tiêu: Giảm thiểu rủi ro gian lận và khiếu nại khách hàng xuống dưới 1% tổng giao dịch.
- Chủ thể thực hiện: Phòng kiểm tra kiểm soát nội bộ và phòng điện toán.
Đối tượng nên tham khảo luận văn
Ban lãnh đạo và quản lý ngân hàng
- Lợi ích: Hiểu rõ thực trạng và các giải pháp phát triển dịch vụ phi tín dụng, từ đó xây dựng chiến lược kinh doanh phù hợp.
- Use case: Lập kế hoạch phát triển sản phẩm, nâng cao năng lực cạnh tranh.
Phòng kinh doanh và marketing ngân hàng
- Lợi ích: Nắm bắt xu hướng thị trường, nhu cầu khách hàng và cách thức quảng bá dịch vụ hiệu quả.
- Use case: Thiết kế chương trình khuyến mãi, chiến dịch truyền thông.
Nhân viên và cán bộ dịch vụ khách hàng
- Lợi ích: Cải thiện kỹ năng phục vụ, nâng cao chất lượng trải nghiệm khách hàng.
- Use case: Đào tạo nội bộ, nâng cao sự hài lòng khách hàng.
Các nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành Tài chính - Ngân hàng
- Lợi ích: Tham khảo cơ sở lý luận, phương pháp nghiên cứu và kết quả thực tiễn về dịch vụ phi tín dụng.
- Use case: Phát triển đề tài nghiên cứu, luận văn, bài báo khoa học.
Câu hỏi thường gặp
Dịch vụ phi tín dụng là gì và tại sao nó quan trọng với ngân hàng?
Dịch vụ phi tín dụng là các dịch vụ ngân hàng không liên quan đến cho vay, như dịch vụ thẻ, thanh toán, bảo lãnh, tư vấn. Nó quan trọng vì giúp ngân hàng đa dạng hóa nguồn thu, giảm rủi ro phụ thuộc tín dụng và nâng cao trải nghiệm khách hàng.Agribank Tây Đô đã phát triển những loại dịch vụ phi tín dụng nào?
Chi nhánh cung cấp dịch vụ thẻ nội địa và quốc tế, dịch vụ thanh toán trong nước và quốc tế, bảo lãnh, ủy thác, ngân quỹ và kinh doanh ngoại tệ, đáp ứng nhu cầu đa dạng của khách hàng cá nhân và doanh nghiệp.Yếu tố nào ảnh hưởng lớn nhất đến chất lượng dịch vụ phi tín dụng?
Nguồn nhân lực có trình độ chuyên môn cao, thái độ phục vụ tận tâm, công nghệ hiện đại và hệ thống kênh phân phối đa dạng là những yếu tố then chốt ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ.Làm thế nào để nâng cao sự hài lòng của khách hàng với dịch vụ phi tín dụng?
Cần cải thiện sự đồng cảm và chăm sóc khách hàng, nâng cao tốc độ xử lý giao dịch, đảm bảo an toàn và minh bạch, đồng thời phát triển các sản phẩm phù hợp với nhu cầu thực tế.Các giải pháp đề xuất có thể áp dụng trong bao lâu để thấy hiệu quả?
Các giải pháp như đào tạo nhân sự, mở rộng sản phẩm và kênh phân phối có thể bắt đầu triển khai ngay và dự kiến đạt hiệu quả rõ rệt trong vòng 2-3 năm, với mục tiêu hoàn thành đến năm 2025.
Kết luận
- Dịch vụ phi tín dụng tại Agribank Tây Đô đã có sự phát triển tích cực về quy mô và thu nhập trong giai đoạn 2019-2021, đóng góp quan trọng vào kết quả kinh doanh.
- Chất lượng dịch vụ được khách hàng đánh giá tốt về độ tin cậy và sự đảm bảo, nhưng cần cải thiện sự đồng cảm và phương tiện hữu hình để nâng cao trải nghiệm khách hàng.
- Các yếu tố chủ quan và khách quan như nguồn nhân lực, công nghệ, chiến lược kinh doanh và môi trường kinh tế ảnh hưởng mạnh đến sự phát triển dịch vụ phi tín dụng.
- Đề xuất các giải pháp cụ thể gồm đào tạo nhân sự, đa dạng hóa sản phẩm, phát triển kênh phân phối, tăng cường marketing và kiểm soát rủi ro nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của chi nhánh.
- Tiếp tục nghiên cứu và triển khai các giải pháp đến năm 2025 để Agribank Tây Đô trở thành đơn vị dẫn đầu trong phát triển dịch vụ phi tín dụng trên địa bàn.
Hành động tiếp theo: Ban lãnh đạo và các phòng ban liên quan cần phối hợp triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời theo dõi, đánh giá định kỳ để điều chỉnh phù hợp với thực tế thị trường và nhu cầu khách hàng.