Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam ngày càng hội nhập sâu rộng với thế giới, ngành ngân hàng thương mại đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt, đặc biệt từ các ngân hàng nước ngoài có tiềm lực vốn và kinh nghiệm quản lý vượt trội. Theo ước tính, quy mô dân số Việt Nam năm 2019 đạt trên 95 triệu người, tạo nên thị trường tiềm năng lớn cho các dịch vụ ngân hàng số, trong đó mobile banking nổi lên như một xu hướng tất yếu. Chính phủ Việt Nam cũng đang thúc đẩy mạnh mẽ mục tiêu thanh toán không dùng tiền mặt, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của dịch vụ này.

Tuy nhiên, tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Quân đội - Chi nhánh Thanh Xuân, hoạt động phát triển dịch vụ mobile banking trong giai đoạn 2017-2019 còn rời rạc, thiếu chiến lược rõ ràng, dẫn đến việc chưa tận dụng tối đa tiềm năng thị trường. Trong khi đó, các ngân hàng khác trên địa bàn đã đẩy mạnh phát triển dịch vụ này và thu hút lượng khách hàng lớn. Do đó, nghiên cứu nhằm phân tích thực trạng và đề xuất giải pháp phát triển dịch vụ mobile banking tại chi nhánh Thanh Xuân có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao năng lực cạnh tranh và đáp ứng nhu cầu khách hàng.

Mục tiêu cụ thể của nghiên cứu là hệ thống hóa cơ sở lý luận về mobile banking, đánh giá thực trạng phát triển dịch vụ tại chi nhánh trong giai đoạn 2017-2019, đồng thời đề xuất các giải pháp phát triển dịch vụ đến năm 2025 với tầm nhìn 2030. Nghiên cứu được thực hiện tại chi nhánh Thanh Xuân, Hà Nội, trong khoảng thời gian từ tháng 6 đến tháng 11 năm 2020. Các chỉ số đánh giá bao gồm mức độ tăng trưởng doanh thu, thị phần, số lượng khách hàng sử dụng và tỷ trọng dịch vụ mobile banking được khách hàng lựa chọn, góp phần đo lường hiệu quả phát triển dịch vụ.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết quản trị marketing và phát triển dịch vụ, trong đó có lý thuyết quản trị marketing của Philip Kotler (2017) về xây dựng chiến lược marketing, phân tích môi trường, lựa chọn thị trường và phát triển sản phẩm/dịch vụ. Lý thuyết này giúp xác định các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển dịch vụ mobile banking, bao gồm chính sách sản phẩm, thương hiệu, giá cả và sự an toàn.

Ngoài ra, mô hình phát triển dịch vụ mobile banking được phân tích theo hai chiều: phát triển theo chiều rộng (mở rộng số lượng và loại hình dịch vụ) và phát triển theo chiều sâu (nâng cao chất lượng, tính tiện ích và bảo mật). Các khái niệm chính bao gồm: dịch vụ mobile banking, phát triển dịch vụ theo chiều rộng và chiều sâu, các chỉ tiêu đánh giá phát triển dịch vụ như doanh thu, thị phần, số lượng khách hàng và tỷ trọng sử dụng dịch vụ.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp luận duy vật biện chứng để đánh giá mối quan hệ và ảnh hưởng giữa các yếu tố trong phát triển dịch vụ mobile banking. Dữ liệu được thu thập gồm:

  • Dữ liệu thứ cấp: Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, báo cáo tài chính, các tài liệu từ phòng Tín dụng, Hành chính tổng hợp và Kế toán của Ngân hàng TMCP Quân đội - Chi nhánh Thanh Xuân giai đoạn 2017-2019, cùng các nguồn báo chí và internet.

  • Dữ liệu sơ cấp: Khảo sát 180 khách hàng sử dụng dịch vụ mobile banking tại chi nhánh, được chọn ngẫu nhiên từ tổng số 750 khách hàng.

Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng phương pháp thống kê mô tả, sử dụng kỹ thuật lập bảng, so sánh ngang và so sánh chéo qua phần mềm Excel. Các chỉ số được tính toán bao gồm tốc độ tăng trưởng doanh thu, thị phần, số lượng khách hàng và tỷ trọng dịch vụ sử dụng, nhằm đánh giá thực trạng và hiệu quả phát triển dịch vụ mobile banking.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tăng trưởng doanh thu từ dịch vụ mobile banking: Doanh thu từ dịch vụ mobile banking tại chi nhánh Thanh Xuân tăng trung bình khoảng 25% mỗi năm trong giai đoạn 2017-2019, phản ánh sự gia tăng sử dụng dịch vụ và hiệu quả kinh doanh.

  2. Tăng trưởng thị phần: Thị phần dịch vụ mobile banking của chi nhánh tăng từ 12% năm 2017 lên 18% năm 2019, cho thấy sự mở rộng vị thế trên thị trường so với các đối thủ cùng khu vực.

  3. Số lượng khách hàng sử dụng dịch vụ: Số lượng khách hàng sử dụng mobile banking tăng từ 750 lên khoảng 1.200 khách hàng trong ba năm, tương đương mức tăng trưởng 60%, minh chứng cho sự thu hút ngày càng lớn của dịch vụ.

  4. Tỷ trọng dịch vụ mobile banking được khách hàng sử dụng: Tỷ trọng các dịch vụ mobile banking trong tổng số dịch vụ ngân hàng được khách hàng lựa chọn đạt khoảng 40% vào năm 2019, tăng 10% so với năm 2017, cho thấy sự chuyển dịch thói quen sử dụng dịch vụ sang kênh điện tử.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của sự tăng trưởng này là do chi nhánh đã từng bước mở rộng danh mục dịch vụ mobile banking, bao gồm chuyển khoản, mở/tất toán tài khoản tiết kiệm online, thanh toán hóa đơn, nạp tiền ví điện tử và các tiện ích khác như vay cầm cố trực tuyến. Việc nâng cao nền tảng công nghệ thông tin, đặc biệt là cải thiện tính bảo mật và giao diện thân thiện, đã góp phần tăng sự tin tưởng và hài lòng của khách hàng.

So sánh với các nghiên cứu tại VietinBank và Vietcombank, chi nhánh Thanh Xuân còn có tiềm năng phát triển lớn khi các ngân hàng này đã đạt mức tăng trưởng khách hàng sử dụng dịch vụ mobile banking trên 40% mỗi năm và áp dụng nhiều công nghệ bảo mật tiên tiến như Smart OTP, Push Authentication. Việc chi nhánh chưa có chiến lược phát triển rõ ràng và hoạt động truyền thông marketing còn hạn chế là những điểm cần khắc phục.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng doanh thu, thị phần và số lượng khách hàng qua các năm, cũng như bảng phân tích tỷ trọng sử dụng các dịch vụ mobile banking để minh họa rõ nét xu hướng phát triển.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Xây dựng chiến lược phát triển dịch vụ mobile banking rõ ràng: Định hướng phát triển theo cả chiều rộng và chiều sâu, tập trung vào đa dạng hóa dịch vụ và nâng cao chất lượng trải nghiệm khách hàng. Thời gian thực hiện: 2021-2025. Chủ thể: Ban giám đốc chi nhánh phối hợp với phòng Marketing.

  2. Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin: Đầu tư nâng cấp hệ thống bảo mật, áp dụng các công nghệ xác thực hiện đại như Smart OTP, sinh trắc học để đảm bảo an toàn giao dịch. Thời gian: 2021-2023. Chủ thể: Phòng Công nghệ thông tin và Ban lãnh đạo.

  3. Phát triển nguồn nhân lực chuyên môn cao: Tổ chức đào tạo kỹ năng nghiệp vụ, chăm sóc khách hàng và kỹ thuật số cho cán bộ nhân viên, nâng cao chất lượng phục vụ. Thời gian: liên tục từ 2021. Chủ thể: Phòng Nhân sự và Đào tạo.

  4. Tăng cường hoạt động truyền thông marketing: Đa dạng hóa kênh truyền thông, xây dựng nội dung truyền thông phù hợp từng giai đoạn, tổ chức sự kiện trải nghiệm dịch vụ mobile banking cho khách hàng. Thời gian: 2021-2025. Chủ thể: Phòng Marketing và Truyền thông.

  5. Nâng cao dịch vụ chăm sóc khách hàng: Xây dựng hệ thống hỗ trợ khách hàng 24/7, phát triển kênh phản hồi qua mạng xã hội và tổng đài, tạo cộng đồng khách hàng để tăng sự gắn kết. Thời gian: 2021-2024. Chủ thể: Phòng Chăm sóc khách hàng.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo ngân hàng thương mại: Giúp xây dựng chiến lược phát triển dịch vụ mobile banking hiệu quả, nâng cao năng lực cạnh tranh và đáp ứng nhu cầu khách hàng.

  2. Phòng Marketing và Truyền thông: Cung cấp cơ sở để thiết kế các chương trình truyền thông, quảng bá dịch vụ mobile banking phù hợp với thị trường và khách hàng mục tiêu.

  3. Phòng Công nghệ thông tin: Tham khảo các giải pháp nâng cấp hệ thống bảo mật, cải tiến giao diện và tính năng ứng dụng mobile banking nhằm tăng trải nghiệm người dùng.

  4. Nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành quản trị kinh doanh, ngân hàng: Tài liệu tham khảo về cơ sở lý luận, phương pháp nghiên cứu và thực trạng phát triển dịch vụ mobile banking tại một ngân hàng thương mại cụ thể.

Câu hỏi thường gặp

  1. Mobile banking là gì và có những đặc điểm nào nổi bật?
    Mobile banking là dịch vụ cho phép khách hàng thực hiện các giao dịch ngân hàng qua điện thoại di động mà không cần đến quầy giao dịch. Đặc điểm nổi bật gồm tính đa dạng dịch vụ, giao dịch từ xa, tự động hóa, hoạt động liên tục 24/7 và phụ thuộc vào kết nối internet.

  2. Những yếu tố nào ảnh hưởng đến sự phát triển dịch vụ mobile banking?
    Bao gồm yếu tố khách quan như môi trường kinh tế, pháp lý, văn hóa xã hội và công nghệ; yếu tố chủ quan như chiến lược kinh doanh, chất lượng nguồn nhân lực, kỹ thuật công nghệ và hoạt động truyền thông marketing.

  3. Làm thế nào để nâng cao tính bảo mật trong dịch vụ mobile banking?
    Áp dụng các công nghệ xác thực đa lớp như Smart OTP, mã xác thực giao dịch có giới hạn thời gian, mã hóa dữ liệu, quản lý phiên làm việc và phân quyền truy cập nhằm đảm bảo an toàn thông tin và giao dịch.

  4. Tại sao cần phát triển dịch vụ mobile banking theo cả chiều rộng và chiều sâu?
    Phát triển theo chiều rộng giúp đa dạng hóa dịch vụ, thu hút nhiều khách hàng hơn; phát triển theo chiều sâu nâng cao chất lượng, tính tiện ích và bảo mật, giữ chân khách hàng hiện tại và tạo lợi thế cạnh tranh.

  5. Các ngân hàng lớn như VietinBank và Vietcombank đã áp dụng những giải pháp gì để phát triển mobile banking?
    Họ đã đầu tư công nghệ hiện đại như soft Token, QR Pay, Smart OTP, Push Authentication; nâng cao trải nghiệm người dùng qua giao diện thân thiện; tổ chức đào tạo nhân viên và đẩy mạnh truyền thông marketing để tăng lượng khách hàng sử dụng dịch vụ.

Kết luận

  • Luận văn đã hệ thống hóa cơ sở lý luận và đánh giá thực trạng phát triển dịch vụ mobile banking tại Ngân hàng TMCP Quân đội - Chi nhánh Thanh Xuân giai đoạn 2017-2019.
  • Kết quả nghiên cứu cho thấy sự tăng trưởng tích cực về doanh thu, thị phần, số lượng khách hàng và tỷ trọng sử dụng dịch vụ mobile banking.
  • Các hạn chế về chiến lược phát triển, công nghệ và truyền thông marketing được xác định rõ để làm cơ sở đề xuất giải pháp.
  • Đề xuất các giải pháp nâng cao nền tảng công nghệ, phát triển nguồn nhân lực, tăng cường truyền thông và chăm sóc khách hàng nhằm phát triển dịch vụ đến năm 2025, tầm nhìn 2030.
  • Khuyến nghị các bước tiếp theo bao gồm xây dựng kế hoạch chi tiết, triển khai đào tạo và đầu tư công nghệ, đồng thời theo dõi, đánh giá hiệu quả định kỳ để điều chỉnh phù hợp.

Hành động ngay hôm nay để nâng cao năng lực cạnh tranh và đáp ứng nhu cầu khách hàng trong kỷ nguyên số là điều cần thiết cho Ngân hàng TMCP Quân đội - Chi nhánh Thanh Xuân.