Các Nhân Tố Phi Tài Chính Ảnh Hưởng Đến Tiền Công Lao Động Trong Doanh Nghiệp Nhỏ Và Siêu Nhỏ Tại Hà Nội

• Tác giả: Nguyễn Thị Việt Hằng
• Người hướng dẫn: Tiến Sĩ Đỗ Ngọc Trâm
• Trường học: Học viện Ngân hàng
• Chuyên ngành: Kế toán
• Đề tài: Các Nhân Tố Phi Tài Chính Ảnh Hưởng Đến Tiền Công Lao Động Trong Doanh Nghiệp Nhỏ Và Siêu Nhỏ Tại Hà Nội
• Loại tài liệu: Đề tài tham dự cuộc thi
• Năm xuất bản: 2021
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI MỞ ĐẦU
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU
• 1.1. Nghiên cứu liên quan đến tiền lương trên thế giới
• 1.2. Các nghiên cứu về tiền lương trong nước
• 1.3. Khoảng trống nghiên cứu
• 1.4. Kết luận chương 1
• 2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN
• 2.1. Khái niệm tiền công lao động
• 2.2. Phương pháp trả công lao động
• 2.3. Mục tiêu phương pháp trả tiền công lao động
• 2.4. Đảm bảo sự công bằng trong tiền lương của người lao động
• 2.5. Thu hút và giữ chân người lao động
• 2.6. Phương pháp trả tiền công lao động theo quan điểm thù lao lao động
• 2.7. Phương pháp trả tiền công lao động theo hình thức trả công
• 2.8. Khái quát về doanh nghiệp siêu nhỏ và nhỏ
• 2.9. Đặc trưng hoạt động kinh doanh
• 2.10. Các nhân tố phi tài chính ảnh hưởng đến tiền công lao động trong doanh nghiệp siêu nhỏ và nhỏ tại địa bàn Hà Nội
• 2.11. Dịch bệnh diện rộng đặc biệt nguy hiểm
• 2.12. Quan điểm lãnh đạo doanh nghiệp
• 2.13. Quy định pháp luật nhà nước về lao động tiền lương
• 2.14. Hoạt động của tổ chức công đoàn doanh nghiệp
• 2.15. Đặc trưng của bộ phận quản trị doanh nghiệp
• 2.16. Kết luận chương 2
• 3. CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU, MÔ HÌNH VÀ GIẢ THUYẾT NGHIÊN CỨU
• 3.1. Mô hình nghiên cứu và giả thuyết nghiên cứu
• 3.2. Mô hình nghiên cứu
• 3.3. Giả thuyết nghiên cứu
• 3.4. Phương pháp nghiên cứu
• 3.4.1. Phương pháp nghiên cứu định tính
• 3.4.2. Phương pháp nghiên cứu định lượng
• 3.5. Kết luận chương 3
• 4. CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ KHẢO SÁT
• 4.1. Khái quát chung
• 4.2. Kiểm định hệ số tin cậy Cronbach’s Alpha
• 4.2.1. Với biến phụ thuộc “TCLĐ”
• 4.2.2. Với biến độc lập “nCoV”
• 4.2.3. Với biến độc lập “QĐLĐ”
• 4.2.4. Với biến độc lập “QĐPL”
• 4.2.5. Với biến độc lập “CĐXH”
• 4.2.6. Với biến độc lập “QTNS”
• 4.3. Phân tích nhân tố khám phá
• 4.4. Tương quan Pearson
• 4.5. Hồi quy đa biến
• 4.6. Kết luận chương 4
• 5. CHƯƠNG 5: KIẾN NGHỊ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO NHẬN THỨC CŨNG NHƯ CẢI THIỆN CÁC VẤN ĐỀ VỀ TIỀN CÔNG LAO ĐỘNG TRONG DOANH NGHIỆP TẠI HÀ NỘI
• 5.1. Ban lãnh đạo
• 5.2. Tổ chức công đoàn
• 5.3. Chính sách tiền lương của doanh nghiệp
• 5.4. Kết luận chương 5
• KẾT LUẬN CHUNG
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Về Tiền Công Lao Động Yếu Tố Phi Tài Chính

Tiền công lao động, nguồn thu nhập chủ yếu của người lao động, chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố. Nghiên cứu này tập trung vào các yếu tố phi tài chính tác động đến tiền công lao động trong các doanh nghiệp nhỏ tại Hà Nội. Việc xác định và phân tích các yếu tố này là vô cùng quan trọng để đảm bảo sự công bằng, thu hút và giữ chân nhân tài, đồng thời thúc đẩy năng suất lao động. Hệ thống trả công hiện nay, phần lớn dựa trên thang bảng lương nhà nước, chưa thực sự phản ánh đầy đủ các yếu tố thị trường và đặc thù của từng doanh nghiệp. Nghiên cứu này mong muốn làm rõ hơn những khía cạnh này, đặc biệt trong bối cảnh dịch bệnh và những thay đổi về chính sách nhân sự.

1.1. Bản Chất và Ý Nghĩa của Tiền Công Trong Doanh Nghiệp Nhỏ

Tiền công lao động không chỉ là phương tiện đáp ứng nhu cầu vật chất, tinh thần mà còn là động lực thúc đẩy hiệu quả công việc. Việc trả mức lương hợp lý, tương xứng với công sức đóng góp của người lao động là yếu tố then chốt để tạo dựng sự gắn bó và cam kết với doanh nghiệp. Ngược lại, chính sách lương không công bằng, thiếu minh bạch có thể dẫn đến bất mãn, giảm năng suất và gia tăng tỷ lệ thôi việc.

1.2. Tầm Quan Trọng Của Nghiên Cứu Về Yếu Tố Phi Tài Chính ở Hà Nội

Hà Nội, trung tâm kinh tế của cả nước, có thị trường lao động sôi động với sự cạnh tranh gay gắt. Việc nghiên cứu các yếu tố phi tài chính ảnh hưởng đến tiền công lao động giúp các doanh nghiệp nhỏ xây dựng chính sách lương cạnh tranh, thu hút nhân tài. Đặc biệt, trong bối cảnh dịch bệnh, các doanh nghiệp cần chú trọng đến các yếu tố như môi trường làm việc, cơ hội phát triển và sự hài lòng của nhân viên để duy trì hoạt động và vượt qua khó khăn. Nghiên cứu sẽ đóng góp vào việc đưa ra giải pháp nâng cao hiệu quả quản trị nguồn nhân lực, đặc biệt là quản lý tiền lương.

II. Thách Thức Ảnh Hưởng Của Yếu Tố Phi Tài Chính Đến Mức Lương

Việc xác định và quản lý các yếu tố phi tài chính ảnh hưởng đến tiền công lao động là một thách thức lớn đối với các doanh nghiệp nhỏ tại Hà Nội. Các yếu tố như môi trường làm việc, văn hóa doanh nghiệp, quan hệ lao động, cơ hội phát triển, đào tạo, thăng tiến và sự hài lòng của nhân viên thường bị bỏ qua hoặc đánh giá không đầy đủ. Điều này dẫn đến tình trạng mức lương không phản ánh đúng giá trị của người lao động, gây ra sự bất công và làm giảm động lực làm việc. Nghiên cứu này nhằm làm rõ những thách thức này và đưa ra phương pháp đánh giá, quản lý các yếu tố phi tài chính hiệu quả.

2.1. Thiếu Nhận Thức Về Tác Động Của Văn Hóa Doanh Nghiệp Đến Tiền Công

Văn hóa doanh nghiệp có vai trò quan trọng trong việc tạo dựng môi trường làm việc tích cực, khuyến khích sự gắn bó và cam kết với doanh nghiệp. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp nhỏ chưa nhận thức đầy đủ về tác động của văn hóa đến mức lương. Các yếu tố như sự tôn trọng, tin tưởng, công bằng và cơ hội phát triển cần được chú trọng để tạo ra một môi trường làm việc thu hút và giữ chân nhân tài. Thiếu sót trong việc xây dựng văn hóa doanh nghiệp phù hợp có thể dẫn đến sự bất mãn của nhân viên và ảnh hưởng tiêu cực đến năng suất lao động.

2.2. Khó Khăn Trong Đánh Giá và Định Lượng Yếu Tố Phi Tài Chính

Một trong những thách thức lớn nhất là việc đánh giá và định lượng các yếu tố phi tài chính một cách khách quan và chính xác. Các yếu tố như môi trường làm việc, quan hệ lao động và sự hài lòng của nhân viên thường khó đo lường bằng các chỉ số tài chính truyền thống. Cần có phương pháp đánh giá phù hợp, kết hợp cả định tính và định lượng, để đảm bảo chính sách lương phản ánh đúng giá trị của người lao động và tạo động lực làm việc hiệu quả. Nghiên cứu cần tập trung vào việc xây dựng các mô hình đánh giá yếu tố phi tài chính đơn giản, dễ áp dụng cho các doanh nghiệp nhỏ.

III. Cách Yếu Tố Phi Tài Chính Ảnh Hưởng Đến Chính Sách Lương

Nghiên cứu chỉ ra rằng các yếu tố phi tài chính đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành chính sách lương công bằng và hiệu quả. Môi trường làm việc tích cực, cơ hội phát triển nghề nghiệp rõ ràng, đào tạo nâng cao kỹ năng, và sự hài lòng của nhân viên có thể tác động tích cực đến mức lương và các đãi ngộ khác. Ngược lại, môi trường làm việc căng thẳng, thiếu cơ hội thăng tiến, và quan hệ lao động không tốt có thể làm giảm động lực làm việc và ảnh hưởng tiêu cực đến năng suất. Do đó, các doanh nghiệp nhỏ cần chú trọng đến việc quản lý và cải thiện các yếu tố phi tài chính để xây dựng chính sách lương thu hút và giữ chân nhân tài.

3.1. Môi Trường Làm Việc và Ảnh Hưởng Đến Mức Lương mong muốn

Môi trường làm việc thân thiện, cởi mở, và hỗ trợ lẫn nhau có thể tạo ra sự khác biệt lớn trong sự hài lòng của nhân viên. Khi nhân viên cảm thấy được tôn trọng và đánh giá cao, họ có xu hướng chấp nhận mức lương thấp hơn so với môi trường làm việc căng thẳng và thiếu chuyên nghiệp. Chính sách nhân sự cần tạo ra môi trường làm việc tích cực, khuyến khích sự sáng tạo và hợp tác, để tăng cường sự gắn bó và cam kết với doanh nghiệp.

3.2. Cơ Hội Phát Triển và Đào Tạo Tăng Giá Trị Người Lao Động

Nhân viên luôn tìm kiếm cơ hội phát triển nghề nghiệp và nâng cao kỹ năng. Doanh nghiệp cung cấp đào tạo thường xuyên và cơ hội thăng tiến rõ ràng có thể thu hút và giữ chân nhân tài. Đào tạo không chỉ giúp nhân viên nâng cao năng suất lao động mà còn tăng giá trị của họ trên thị trường lao động. Chính sách lương cần phản ánh giá trị gia tăng này thông qua việc tăng mức lương và các đãi ngộ khác.

IV. Ứng Dụng Kết Quả Nghiên Cứu Về Tiền Công và Yếu Tố Phi Tài Chính

Kết quả nghiên cứu cho thấy các yếu tố phi tài chính có tác động đáng kể đến tiền công lao động trong các doanh nghiệp nhỏ tại Hà Nội. Cụ thể, môi trường làm việc tích cực, cơ hội phát triển nghề nghiệp, đào tạo nâng cao kỹ năng, và sự hài lòng của nhân viên có mối tương quan thuận với mức lương và hiệu quả công việc. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng các doanh nghiệp chú trọng đến văn hóa doanh nghiệp và quan hệ lao động thường có tỷ lệ thôi việc thấp hơn và năng suất lao động cao hơn. Dựa trên những kết quả này, nghiên cứu đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả quản trị nguồn nhân lực, đặc biệt là quản lý tiền lương trong các doanh nghiệp nhỏ.

4.1. Mô Hình Hồi Quy Đa Biến và Ảnh Hưởng Thực Tế đến TCLĐ

Sử dụng mô hình hồi quy đa biến, nghiên cứu xác định mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố phi tài chính đến tiền công lao động. Kết quả cho thấy môi trường làm việc và cơ hội phát triển là hai yếu tố có tác động lớn nhất. Điều này cho thấy tầm quan trọng của việc xây dựng văn hóa doanh nghiệp tích cực và cung cấp đào tạo liên tục cho nhân viên. Các doanh nghiệp cần tập trung vào việc cải thiện hai yếu tố này để tăng cường sự gắn bó và cam kết với doanh nghiệp.

4.2. Khảo Sát Thực Tế và Nhận Thức Về Chính Sách Lương Tại Hà Nội

Khảo sát thực tế tại các doanh nghiệp nhỏ ở Hà Nội cho thấy nhiều nhân viên chưa hài lòng với chính sách lương hiện tại. Họ cho rằng mức lương chưa phản ánh đúng giá trị của mình và thiếu cơ hội phát triển nghề nghiệp. Điều này cho thấy cần có sự điều chỉnh trong chính sách lương để đáp ứng nhu cầu của người lao động và tăng cường sự hài lòng công việc. Doanh nghiệp cần xem xét lại mức lương, phúc lợi, và cơ hội phát triển để thu hút và giữ chân nhân tài.

V. Giải Pháp Nâng Cao Quản Lý Yếu Tố Phi Tài Chính Cho Tiền Lương

Để cải thiện chính sách lương và tăng cường sự hài lòng của nhân viên, doanh nghiệp nhỏ cần tập trung vào việc quản lý các yếu tố phi tài chính một cách hiệu quả. Giải pháp bao gồm xây dựng văn hóa doanh nghiệp tích cực, cung cấp đào tạo thường xuyên, tạo cơ hội phát triển nghề nghiệp, cải thiện quan hệ lao động, và đánh giá hiệu suất công việc công bằng. Doanh nghiệp cũng cần tham khảo kinh nghiệm của các doanh nghiệp thành công khác và áp dụng bài học phù hợp với đặc thù của mình.

5.1. Xây Dựng Văn Hóa Doanh Nghiệp và Quan Hệ Lao Động Tốt Đẹp

Văn hóa doanh nghiệp tích cực và quan hệ lao động tốt đẹp là nền tảng cho sự hài lòng của nhân viên. Doanh nghiệp cần tạo ra một môi trường làm việc tôn trọng, tin tưởng, và hỗ trợ lẫn nhau. Cần có sự giao tiếp cởi mở giữa lãnh đạo và nhân viên để giải quyết các vấn đề phát sinh và xây dựng lòng tin. Chính sách nhân sự cần khuyến khích sự hợp tác và chia sẻ kinh nghiệm giữa các thành viên.

5.2. Đào Tạo và Phát Triển Nhân Viên Để Tăng Năng Suất Lao Động

Đào tạo và phát triển nhân viên là yếu tố quan trọng để tăng năng suất lao động. Doanh nghiệp cần cung cấp đào tạo thường xuyên để nhân viên nâng cao kỹ năng và kiến thức chuyên môn. Cần có cơ hội phát triển nghề nghiệp rõ ràng để nhân viên có động lực phấn đấu. Chính sách lương cần phản ánh giá trị gia tăng do đào tạo và phát triển mang lại.

VI. Kết Luận Hướng Đi Mới Cho Tiền Công và Quản Trị Nhân Sự

Nghiên cứu này đã làm rõ tầm quan trọng của các yếu tố phi tài chính trong việc xác định tiền công lao động trong các doanh nghiệp nhỏ tại Hà Nội. Kết quả nghiên cứu cung cấp giải pháp cụ thể để doanh nghiệp cải thiện chính sách lương và tăng cường sự hài lòng của nhân viên. Trong tương lai, cần có thêm nghiên cứu để đánh giá hiệu quả của giải pháp này và tìm ra xu hướng mới trong quản trị nhân sự và quản lý tiền lương.

6.1. Xu Hướng Mới Trong Quản Trị Nhân Sự và Quản Lý Tiền Lương

Các xu hướng mới trong quản trị nhân sự và quản lý tiền lương tập trung vào việc tạo ra môi trường làm việc linh hoạt, cá nhân hóa chính sách lương, và sử dụng công nghệ để quản lý hiệu suất công việc. Doanh nghiệp cần áp dụng các xu hướng này để thu hút và giữ chân nhân tài trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt.

6.2. Đề Xuất Nghiên Cứu Tiếp Theo Về Ảnh Hưởng Dài Hạn của Covid19

Đại dịch Covid19 đã gây ra những thách thức lớn cho doanh nghiệp và người lao động. Cần có thêm nghiên cứu để đánh giá ảnh hưởng dài hạn của Covid19 đến thị trường lao động và chính sách lương. Nghiên cứu cần tập trung vào việc tìm ra giải pháp để giúp doanh nghiệp vượt qua khó khăn và bảo vệ quyền lợi của người lao động.

Tổng quan nghiên cứu

Tiền công lao động là nguồn thu nhập chủ yếu và là yếu tố sống còn đối với người lao động, đặc biệt trong các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ tại Hà Nội – trung tâm kinh tế lớn của Việt Nam. Theo ước tính, nhóm doanh nghiệp này chiếm tỷ lệ lớn trong cơ cấu doanh nghiệp của thành phố, đóng góp quan trọng vào tạo việc làm và phát triển kinh tế địa phương. Tuy nhiên, trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19 kéo dài từ năm 2019 đến 2021, các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ gặp nhiều khó khăn trong việc duy trì hoạt động và đảm bảo tiền công cho người lao động. Điều này đặt ra vấn đề cấp thiết về việc nghiên cứu các nhân tố phi tài chính ảnh hưởng đến tiền công lao động nhằm nâng cao hiệu quả quản lý và bảo vệ quyền lợi người lao động.

Mục tiêu nghiên cứu là xác định các nhân tố phi tài chính tác động đến tiền công lao động trong doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ tại Hà Nội, từ đó đề xuất giải pháp nâng cao nhận thức và cải thiện các vấn đề liên quan đến tiền công lao động. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ trên địa bàn Hà Nội, khảo sát dữ liệu trong giai đoạn 2018-2021, bao gồm cả trước và sau khi dịch Covid-19 bùng phát. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc hỗ trợ doanh nghiệp và người lao động thích ứng với biến động kinh tế, đồng thời góp phần hoàn thiện chính sách tiền lương phù hợp với thực tiễn.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết kinh tế về tiền công lao động, bao gồm:

• Học thuyết tư bản ứng trước đầu tư vào vốn con người (Garry Becker, 1993): Nhấn mạnh vai trò đầu tư vào giáo dục, đào tạo để nâng cao năng suất lao động và mức tiền công tương ứng.
• Thuyết công bằng trong trả lương (Stacy Adams, 1963): Người lao động mong muốn nhận được tiền công tương xứng với đóng góp và so sánh với người khác trong tổ chức để cảm nhận sự công bằng.
• Thuyết tiền lương thỏa thuận (ILO): Tiền lương được xác định thông qua thương lượng giữa người sử dụng lao động, người lao động và Nhà nước, đảm bảo lợi ích hài hòa cho các bên.
• Mô hình tác động đa nhân tố: Nghiên cứu tập trung vào 5 nhân tố phi tài chính chính ảnh hưởng đến tiền công lao động gồm: quy định pháp luật (QĐPL), quan điểm lãnh đạo doanh nghiệp (QĐLĐ), quản trị nhân sự (QTNS), hoạt động công đoàn xã hội (CĐXH), và tác động dịch bệnh Covid-19 (nCoV).

Các khái niệm chính bao gồm tiền công lao động, phương pháp trả công lao động, công bằng trong trả lương, doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ, cũng như các nhân tố phi tài chính tác động đến tiền công.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng kết hợp phương pháp định tính và định lượng nhằm đảm bảo tính khách quan và độ tin cậy cao:

• Nguồn dữ liệu: Thu thập dữ liệu từ khảo sát phiếu điều tra với người lao động tại các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ ở Hà Nội, phỏng vấn sâu với 10 chuyên gia, nhà quản lý doanh nghiệp và cán bộ kế toán. Dữ liệu khảo sát tập trung vào 5 nhóm biến độc lập và biến phụ thuộc là tiền công lao động (TCLĐ).
• Cỡ mẫu và chọn mẫu: Mẫu khảo sát được chọn theo phương pháp phi xác suất, tập trung vào người lao động đang làm việc tại các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ trên địa bàn Hà Nội trong giai đoạn 2018-2021.
• Phương pháp phân tích:
  • Kiểm định độ tin cậy Cronbach’s Alpha để đánh giá tính nhất quán của thang đo.
  • Phân tích nhân tố khám phá (EFA) để xác định các biến tiềm ẩn.
  • Phân tích tương quan Pearson để kiểm tra mối quan hệ giữa các biến.
  • Hồi quy đa biến để đánh giá mức độ ảnh hưởng của các nhân tố phi tài chính đến tiền công lao động.
• Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu được thực hiện từ tháng 10/2020 đến tháng 5/2021, bao gồm giai đoạn khảo sát, thu thập và xử lý dữ liệu, phân tích kết quả và đề xuất giải pháp.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Ảnh hưởng của quy định pháp luật (QĐPL): Quy định pháp luật về tiền lương tối thiểu, cách tính lương, các khoản phụ cấp và giờ làm việc có tác động tích cực và mạnh mẽ nhất đến tiền công lao động. Kết quả hồi quy cho thấy biến QĐPL có hệ số tác động lớn nhất, thể hiện qua mức độ tin cậy Cronbach’s Alpha trên 0.8 và tương quan Pearson dương mạnh mẽ với TCLĐ.

2. Quan điểm lãnh đạo doanh nghiệp (QĐLĐ): Quan điểm của lãnh đạo về kỹ năng, kinh nghiệm, bằng cấp, giới tính và vai trò xã hội của người lao động ảnh hưởng đáng kể đến mức tiền công. Khoảng 93,6% người lao động đánh giá quan điểm lãnh đạo là yếu tố quyết định sự công bằng và mức lương họ nhận được.

3. Quản trị nhân sự (QTNS): Trình độ, kinh nghiệm và đạo đức công việc của bộ phận quản trị nhân sự có tác động tích cực đến việc xác định tiền công, giúp đảm bảo tính minh bạch và công bằng trong trả lương. Hệ số tương quan giữa QTNS và TCLĐ đạt mức ý nghĩa thống kê cao.

4. Hoạt động công đoàn xã hội (CĐXH): Công đoàn đóng vai trò trung gian trong việc thương lượng, giải quyết các vướng mắc về lương, thưởng và hỗ trợ người lao động trong dịch bệnh. Khoảng 72,2% người lao động đánh giá cao vai trò của công đoàn trong việc bảo vệ quyền lợi tiền công.

5. Tác động dịch bệnh Covid-19 (nCoV): Dịch bệnh làm giảm mức lương trung bình, thay đổi cách tính tiền lương, ảnh hưởng đến các chế độ đãi ngộ và giờ làm việc, đồng thời làm giảm số lượng lao động. Khoảng 75% người lao động cho biết dịch bệnh ảnh hưởng tiêu cực đến thu nhập của họ.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy các nhân tố phi tài chính có ảnh hưởng đồng thuận và cùng chiều với tiền công lao động trong doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ tại Hà Nội. Quy định pháp luật được xem là nền tảng quan trọng nhất, đảm bảo mức lương tối thiểu và các quyền lợi cơ bản cho người lao động, phù hợp với các nghiên cứu trước đây về vai trò của chính sách nhà nước trong quản lý tiền lương.

Quan điểm lãnh đạo doanh nghiệp ảnh hưởng trực tiếp đến chính sách tiền lương, thể hiện qua việc đánh giá kỹ năng và đóng góp của người lao động, phù hợp với học thuyết về tiền lương thỏa thuận và vai trò của nhà quản lý trong việc duy trì sự công bằng. Quản trị nhân sự và công đoàn xã hội góp phần tạo ra môi trường làm việc công bằng, hỗ trợ người lao động trong các giai đoạn khó khăn, đặc biệt là trong bối cảnh dịch bệnh.

Dịch bệnh Covid-19 đã làm thay đổi cơ cấu lao động và tiền công, gây áp lực lên doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ vốn có nguồn lực hạn chế. Kết quả này tương đồng với các nghiên cứu quốc tế về tác động của dịch bệnh đến thị trường lao động và thu nhập.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ hồi quy đa biến thể hiện mức độ ảnh hưởng của từng nhân tố, bảng thống kê Cronbach’s Alpha và ma trận tương quan Pearson để minh chứng tính tin cậy và mối quan hệ giữa các biến.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường thực thi quy định pháp luật về tiền lương: Nhà nước cần nâng cao hiệu quả kiểm tra, giám sát việc thực hiện các quy định về mức lương tối thiểu, phụ cấp và giờ làm việc trong doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ. Thời gian thực hiện: ngay trong năm 2024. Chủ thể thực hiện: Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội phối hợp với các cơ quan chức năng địa phương.

2. Nâng cao nhận thức và năng lực quản lý của lãnh đạo doanh nghiệp: Tổ chức các khóa đào tạo, tập huấn về quản trị nhân sự và chính sách tiền lương cho lãnh đạo doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ nhằm xây dựng quan điểm trả lương công bằng, phù hợp với năng lực và đóng góp của người lao động. Thời gian: trong vòng 12 tháng tới. Chủ thể: Học viện Ngân hàng, các tổ chức đào tạo nghề.

3. Phát huy vai trò của công đoàn và tổ chức xã hội nghề nghiệp: Tăng cường hoạt động công đoàn trong việc đại diện, bảo vệ quyền lợi người lao động, đặc biệt trong giai đoạn dịch bệnh và phục hồi kinh tế. Chủ động hỗ trợ người lao động về mặt vật chất và pháp lý. Thời gian: liên tục, ưu tiên trong 2 năm tới. Chủ thể: Công đoàn các cấp, doanh nghiệp.

4. Xây dựng hệ thống quản trị nhân sự chuyên nghiệp: Doanh nghiệp cần đầu tư nâng cao trình độ, kỹ năng cho bộ phận quản trị nhân sự nhằm đảm bảo tính minh bạch, công bằng trong trả lương và giải quyết các vấn đề phát sinh liên quan đến tiền công lao động. Thời gian: 6-12 tháng. Chủ thể: Ban lãnh đạo doanh nghiệp, phòng nhân sự.

5. Hỗ trợ doanh nghiệp vượt qua khó khăn do dịch bệnh: Chính sách hỗ trợ tài chính, giảm thuế, giãn nợ và tư vấn quản lý nhằm giúp doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ duy trì hoạt động, đảm bảo tiền công cho người lao động. Thời gian: ưu tiên trong giai đoạn phục hồi kinh tế 2024-2025. Chủ thể: Chính phủ, các ngân hàng thương mại, tổ chức tài chính.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Nhà quản lý doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ: Giúp hiểu rõ các nhân tố ảnh hưởng đến tiền công lao động, từ đó xây dựng chính sách tiền lương phù hợp, nâng cao hiệu quả quản trị nhân sự và giữ chân người lao động.

2. Cán bộ công đoàn và tổ chức xã hội nghề nghiệp: Cung cấp cơ sở khoa học để phát huy vai trò đại diện, bảo vệ quyền lợi người lao động, đặc biệt trong bối cảnh dịch bệnh và biến động thị trường lao động.

3. Nhà hoạch định chính sách và cơ quan quản lý nhà nước: Hỗ trợ xây dựng và hoàn thiện các chính sách tiền lương, lao động phù hợp với thực tiễn doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ, góp phần ổn định thị trường lao động và phát triển kinh tế.

4. Giảng viên, nghiên cứu sinh và sinh viên chuyên ngành Kế toán, Quản trị nhân sự, Kinh tế lao động: Là tài liệu tham khảo bổ ích về lý thuyết, phương pháp nghiên cứu và thực tiễn quản lý tiền công lao động trong doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ tại Việt Nam.

Câu hỏi thường gặp

1. Tiền công lao động khác gì so với tiền lương?
   Tiền công thường dùng để chỉ khoản thu nhập trả cho lao động làm công ăn lương trong khu vực sản xuất, còn tiền lương có thể bao gồm cả công chức, viên chức. Tuy nhiên, trong nền kinh tế thị trường hiện đại, hai khái niệm này gần như đồng nghĩa và đều phản ánh giá trị sức lao động.

2. Tại sao quy định pháp luật lại ảnh hưởng mạnh đến tiền công lao động?
   Quy định pháp luật như mức lương tối thiểu, giờ làm việc, phụ cấp là cơ sở pháp lý bắt buộc doanh nghiệp phải tuân thủ, đảm bảo quyền lợi tối thiểu cho người lao động, từ đó ảnh hưởng trực tiếp đến mức tiền công họ nhận được.

3. Quan điểm lãnh đạo doanh nghiệp tác động thế nào đến tiền công?
   Lãnh đạo doanh nghiệp quyết định chính sách tiền lương dựa trên đánh giá kỹ năng, kinh nghiệm, vai trò của người lao động, ảnh hưởng đến mức lương và sự công bằng trong trả lương, đồng thời tạo động lực làm việc cho người lao động.

4. Công đoàn có vai trò gì trong việc cải thiện tiền công lao động?
   Công đoàn đại diện cho người lao động trong thương lượng tiền lương, giải quyết tranh chấp, hỗ trợ vật chất trong khó khăn, góp phần đảm bảo sự công bằng và quyền lợi hợp pháp của người lao động.

5. Dịch bệnh Covid-19 ảnh hưởng như thế nào đến tiền công lao động?
   Dịch bệnh làm giảm sản xuất, doanh thu doanh nghiệp, dẫn đến giảm mức lương trung bình, thay đổi cách tính lương, giảm giờ làm và số lượng lao động, gây áp lực lớn lên thu nhập và đời sống người lao động.

Kết luận

• Nghiên cứu đã xác định năm nhân tố phi tài chính chính ảnh hưởng đến tiền công lao động trong doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ tại Hà Nội: quy định pháp luật, quan điểm lãnh đạo, quản trị nhân sự, công đoàn xã hội và dịch bệnh Covid-19.
• Quy định pháp luật có tác động mạnh nhất, tạo nền tảng pháp lý cho việc đảm bảo tiền công tối thiểu và quyền lợi người lao động.
• Quan điểm lãnh đạo và quản trị nhân sự đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng chính sách tiền lương công bằng, minh bạch và phù hợp với năng lực người lao động.
• Công đoàn xã hội góp phần bảo vệ quyền lợi người lao động, đặc biệt trong bối cảnh dịch bệnh kéo dài.
• Dịch bệnh Covid-19 gây ra nhiều khó khăn cho doanh nghiệp và người lao động, ảnh hưởng tiêu cực đến tiền công và việc làm.

Next steps: Triển khai các giải pháp đề xuất, tiếp tục nghiên cứu mở rộng phạm vi và đối tượng để cập nhật các biến động mới của thị trường lao động.

Call-to-action: Các nhà quản lý doanh nghiệp, cán bộ công đoàn và nhà hoạch định chính sách nên áp dụng kết quả nghiên cứu để nâng cao hiệu quả quản lý tiền công lao động, góp phần phát triển bền vững doanh nghiệp và bảo vệ quyền lợi người lao động.