Nhân Tố Ảnh Hưởng Đến Tính Hiệu Lực Của Hệ Thống Kiểm Soát Nội Bộ Hoạt Động Tín Dụng Tại Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Ngoại Thương Việt Nam – Chi Nhánh Long An

• Tác giả: Nguyễn Thị Bích Trâm
• Người hướng dẫn: TS. Nguyễn Kim Phước
• Trường học: Trường Đại học Kinh tế Công nghiệp Long An
• Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng
• Đề tài: Nhân Tố Ảnh Hưởng Đến Hiệu Lực Hệ Thống Kiểm Soát Nội Bộ Tín Dụng Tại Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Ngoại Thương Việt Nam
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2020
• Địa điểm: Long An

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ NGHIÊN CỨU
• 1.1. Sự cần thiết của đề tài
• 1.2. Mục tiêu nghiên cứu
• 1.2.1. Mục tiêu tổng quát
• 1.2.2. Mục tiêu cụ thể
• 1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 1.3.1. Đối tượng nghiên cứu
• 1.3.2. Phạm vi nghiên cứu
• 1.4. Câu hỏi nghiên cứu
• 1.5. Phương pháp nghiên cứu
• 1.6. Ý nghĩa của nghiên cứu
• 1.6.1. Ý nghĩa khoa học
• 1.6.2. Ý nghĩa thực tiễn
• 1.7. Kết cấu đề tài
• 1.8. CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU
• 1.8.1. Một số vấn đề chung về hệ thống kiểm soát nội bộ và tính hiệu lực của hệ thống kiểm soát nội bộ hoạt động tín dụng
• 1.8.2. Hệ thống kiểm soát nội bộ
• 1.8.3. Tính hiệu lực của hệ thống kiểm soát nội bộ
• 1.8.4. Kiểm soát nội bộ hoạt động tín dụng
• 1.8.5. Tổng quan các nghiên cứu có liên quan đến đề tài
• 1.8.6. Mô hình và giả thuyết nghiên cứu
• 1.8.6.1. Mô hình nghiên cứu
• 1.8.6.2. Giả thuyết nghiên cứu
• 2. CHƯƠNG 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Quy trình nghiên cứu
• 2.2. Phương pháp nghiên cứu
• 2.2.1. Phương pháp định tính
• 2.2.2. Phương pháp định lượng
• 2.3. Phương pháp phân tích dữ liệu
• 2.3.1. Phân tích thống kê mô tả
• 2.3.2. Phân tích độ tin cậy (hệ số Cronbach’s Alpha)
• 2.3.3. Phân tích nhân tố khám phá (EFA)
• 2.3.4. Phân tích tương quan, hồi quy
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Thực trạng kiểm soát nội bộ hoạt động tín dụng tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Ngoại thương Việt Nam – Chi nhánh Long An
• 3.2. Quy định về kiểm soát nội bộ hoạt động tín dụng tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Ngoại thương Việt Nam
• 3.3. Thực trạng kiểm soát nội bộ hoạt động tín dụng tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Ngoại thương Việt Nam – Chi nhánh Long An
• 3.4. Mô tả mẫu nghiên cứu
• 3.5. Kết quả nghiên cứu
• 3.5.1. Đánh giá thang đo bằng hệ số tin cậy Cronbach’s Alpha
• 3.5.2. Đánh giá thang đo bằng phân tích nhân tố khám phá (EFA)
• 3.5.3. Phân tích tương quan giữa các biến trong mô hình nghiên cứu
• 3.5.4. Phân tích hồi quy
• 3.6. Kiểm định các giả thuyết nghiên cứu
• 3.7. Thảo luận từ kết quả nghiên cứu
• 4. CHƯƠNG 4: KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
• 4.1. Tóm tắt kết quả nghiên cứu
• 4.2. Khuyến nghị nâng cao tính hiệu lực của hệ thống kiểm soát nội bộ hoạt động tín dụng tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Ngoại thương Việt Nam – Chi nhánh Long An
• 4.2.1. Về môi trường kiểm soát
• 4.2.2. Về thủ tục kiểm soát
• 4.2.3. Về thông tin và truyền thông
• 4.2.4. Về đánh giá rủi ro
• 4.3. Hạn chế và hướng nghiên cứu tiếp theo
• 5. CHƯƠNG 5
• DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
• BẢNG CÂU HỎI KHẢO SÁT
• KIỂM ĐỊNH CRONBACH’S ALPHA
• VI PHỤ LỤC 03. PHÂN TÍCH NHÂN TỐ KHÁM PHÁ EFA
• PHỤ LỤC 04. THỐNG KÊ MÔ TẢ MẪU
• PHỤ LỤC 05. TƯƠNG QUAN PEARSON
• PHỤ LỤC 06. HỒI QUY ĐA BIẾN

I. Tổng Quan Về Kiểm Soát Nội Bộ Tín Dụng Vietcombank 55 ký tự

Tín dụng là hoạt động sinh lời chính của các ngân hàng thương mại cổ phần, nhưng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro hoạt động. Các ngân hàng vừa tài trợ vốn, vừa định hướng thị trường tài chính. Tuy nhiên, hiệu quả hoạt động của một số ngân hàng chưa cao, với nợ xấu gia tăng. Quản lý rủi ro tín dụng là mục tiêu quan trọng, và kiểm soát nội bộ (KSNB) là một công cụ hữu hiệu. Các nghiên cứu về các nhân tố ảnh hưởng đến tính hiệu lực của hệ thống kiểm soát nội bộ (HTKSNB) trong ngân hàng còn hạn chế, đặc biệt trong lĩnh vực tín dụng. Vì vậy, cần nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến tính hiệu lực của HTKSNB trong hoạt động tín dụng để nâng cao năng lực quản lý và đảm bảo hiệu quả hoạt động.

1.1. Tầm quan trọng của kiểm soát nội bộ tín dụng

Việc tối đa hóa lợi nhuận luôn đi kèm với việc quản lý rủi ro tín dụng ở mức chấp nhận được. Kiểm soát nội bộ tín dụng Vietcombank đóng vai trò then chốt trong việc đảm bảo an toàn vốn và tuân thủ các quy định. Một hệ thống KSNB hiệu quả giúp ngân hàng phòng ngừa, phát hiện và xử lý kịp thời các sai phạm, gian lận, từ đó bảo vệ lợi ích của ngân hàng và khách hàng.

1.2. Thực trạng kiểm soát nội bộ tín dụng tại Việt Nam

Thực tế cho thấy, nhiều ngân hàng thương mại cổ phần tại Việt Nam vẫn còn tồn tại những hạn chế trong công tác KSNB tín dụng. Điều này dẫn đến tình trạng nợ xấu gia tăng, hiệu quả sử dụng vốn thấp, thậm chí rơi vào tình trạng khó khăn. Do đó, việc tăng cường và nâng cao hiệu quả KSNB tín dụng là một yêu cầu cấp thiết đối với các ngân hàng.

II. Thách Thức Vấn Đề Trong Kiểm Soát Nội Bộ Tín Dụng 59 ký tự

Tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Ngoại thương Việt Nam – Chi nhánh Long An, đã từng có thời điểm hoạt động không hiệu quả, tỷ lệ nợ xấu cao. Sự phối hợp giữa các phòng ban còn thiếu chủ động, thủ tục hành chính rườm rà, và có hiện tượng né tránh trách nhiệm. Cán bộ tín dụng đôi khi phải đảm nhiệm nhiều công việc, từ tiếp xúc khách hàng đến trình duyệt cho vay, làm giảm tính khách quan. Khâu thẩm định còn nặng về thủ tục hành chính, chưa chú trọng đến năng lực chủ đầu tư. Công tác cán bộ còn thiếu cả về số lượng và chất lượng. Cần xây dựng đội ngũ cán bộ chuyên nghiệp, đặc biệt trong quản trị ngân hàng, tư vấn tín dụng, quản lý rủi ro.

2.1. Các lỗ hổng trong quy trình cấp tín dụng

Một trong những thách thức lớn nhất là việc nhận diện và đánh giá chính xác rủi ro tín dụng tiềm ẩn. Quy trình thẩm định sơ sài, thiếu chuyên nghiệp có thể dẫn đến việc bỏ qua các dấu hiệu cảnh báo sớm, gây ra những hậu quả nghiêm trọng. Ngoài ra, việc thiếu kiểm soát chặt chẽ trong quá trình giải ngân và quản lý khoản vay cũng tạo điều kiện cho các hành vi gian lận, chiếm đoạt tài sản.

2.2. Áp lực công việc và đạo đức nghề nghiệp cán bộ tín dụng

Áp lực công việc cao, chỉ tiêu doanh số lớn có thể khiến cán bộ tín dụng bỏ qua các quy trình kiểm soát, chấp nhận rủi ro cao hơn để đạt được mục tiêu. Bên cạnh đó, đạo đức nghề nghiệp của cán bộ tín dụng cũng là một yếu tố quan trọng. Nếu cán bộ tín dụng không trung thực, thiếu trách nhiệm, họ có thể lợi dụng chức vụ, quyền hạn để trục lợi cá nhân, gây thiệt hại cho ngân hàng.

2.3. Thiếu hụt nguồn lực và đào tạo nghiệp vụ

Việc thiếu hụt nguồn lực, đặc biệt là cán bộ có trình độ chuyên môn cao, kinh nghiệm làm việc dày dặn, cũng là một thách thức lớn đối với công tác KSNB tín dụng. Bên cạnh đó, việc đào tạo nghiệp vụ cho cán bộ tín dụng cần được chú trọng hơn nữa, giúp họ nâng cao kiến thức, kỹ năng, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của công việc.

III. Phương Pháp Đánh Giá Hiệu Lực Hệ Thống Kiểm Soát 58 ký tự

Nghiên cứu sử dụng phương pháp định tính kết hợp định lượng. Nghiên cứu lý thuyết về các nhân tố và nguyên tắc ảnh hưởng đến hệ thống kiểm soát nội bộ COSO 2013, thang đo của Nguyễn Thị Loan (2018). Xây dựng thang đo và kiểm định mô hình các nhân tố ảnh hưởng đến tính hiệu lực của HTKSNB hoạt động tín dụng tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Ngoại thương Việt Nam – Chi nhánh Long An. Nghiên cứu định tính để xây dựng thang đo sơ bộ, phỏng vấn chuyên gia để xây dựng thang đo chính thức gồm 5 nhân tố: Môi trường kiểm soát, Đánh giá rủi ro, Thủ tục kiểm soát, Thông tin và truyền thông, Giám sát rủi ro.

3.1. Nghiên cứu định tính Phỏng vấn chuyên gia và xây dựng thang đo

Nghiên cứu định tính được thực hiện thông qua phỏng vấn chuyên gia và phỏng vấn tay đôi nhằm xây dựng thang đo chính thức. Các chuyên gia được lựa chọn là những người có kinh nghiệm lâu năm trong lĩnh vực kiểm soát nội bộ tín dụng tại các ngân hàng thương mại cổ phần. Mục tiêu của phỏng vấn là thu thập thông tin về các nhân tố ảnh hưởng đến tính hiệu lực của HTKSNB, từ đó xây dựng thang đo phù hợp với thực tế.

3.2. Nghiên cứu định lượng Khảo sát và phân tích thống kê

Nghiên cứu định lượng sử dụng phương pháp phân tích thống kê như kiểm định Cronbach’s Alpha, phân tích khám phá nhân tố (EFA), phân tích tương quan, hồi quy. Dữ liệu được thu thập từ 260 bản khảo sát hợp lệ từ lãnh đạo và cán bộ tín dụng đang làm việc tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Ngoại thương Việt Nam – Chi nhánh Long An.

IV. Kết Quả Nghiên Cứu Các Nhân Tố Ảnh Hưởng Chính 54 ký tự

Kết quả nghiên cứu cho thấy có 5 nhân tố ảnh hưởng tích cực đến tính hiệu lực của hệ thống kiểm soát nội bộ hoạt động tín dụng tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Ngoại thương Việt Nam – Chi nhánh Long An, từ mạnh nhất đến thấp nhất: (1) Môi trường kiểm soát, (2) Thủ tục kiểm soát, (3) Giám sát, (4) Thông tin và truyền thông, (5) Đánh giá rủi ro. Dựa trên kết quả phân tích, tác giả trình bày một số khuyến nghị nâng cao tính hiệu lực của HTKSNB hoạt động tín dụng tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Ngoại thương Việt Nam – Chi nhánh Long An.

4.1. Môi trường kiểm soát Yếu tố then chốt

Môi trường kiểm soát được xác định là nhân tố ảnh hưởng mạnh mẽ nhất đến tính hiệu lực của HTKSNB. Môi trường kiểm soát bao gồm các yếu tố như văn hóa tổ chức, đạo đức nghề nghiệp, năng lực của đội ngũ cán bộ, chính sách nhân sự, cơ cấu tổ chức. Một môi trường kiểm soát lành mạnh sẽ tạo nền tảng vững chắc cho việc thực hiện các hoạt động kiểm soát khác.

4.2. Thủ tục kiểm soát Đảm bảo tuân thủ quy trình

Thủ tục kiểm soát bao gồm các quy trình, quy định, hướng dẫn được thiết lập để đảm bảo các hoạt động được thực hiện đúng theo quy định, giảm thiểu rủi ro. Các thủ tục kiểm soát cần được thiết kế phù hợp với đặc thù của từng hoạt động, đồng thời phải được thực hiện một cách nghiêm túc, nhất quán.

4.3. Giám sát Phát hiện và xử lý sai phạm kịp thời

Giám sát là quá trình theo dõi, đánh giá hiệu quả của HTKSNB, phát hiện và xử lý các sai phạm, gian lận kịp thời. Hoạt động giám sát cần được thực hiện thường xuyên, liên tục, bởi các bộ phận độc lập, khách quan.

V. Giải Pháp Cải Thiện Hiệu Lực Kiểm Soát Nội Bộ Tín Dụng 59 ký tự

Dựa trên kết quả nghiên cứu, cần có các khuyến nghị cụ thể để nâng cao tính hiệu lực của hệ thống kiểm soát nội bộ hoạt động tín dụng. Cần tăng cường môi trường kiểm soát, hoàn thiện thủ tục kiểm soát, nâng cao hiệu quả thông tin và truyền thông, cải thiện đánh giá rủi ro, và tăng cường hoạt động giám sát. Các giải pháp này cần được triển khai đồng bộ, toàn diện, với sự tham gia của tất cả các bộ phận, cá nhân trong ngân hàng.

5.1. Nâng cao nhận thức và đạo đức nghề nghiệp

Ngân hàng cần tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục về tầm quan trọng của KSNB, giúp cán bộ, nhân viên nâng cao nhận thức về vai trò, trách nhiệm của mình trong việc thực hiện các hoạt động kiểm soát. Đồng thời, cần xây dựng và thực thi các quy tắc ứng xử, đạo đức nghề nghiệp nghiêm ngặt, đảm bảo cán bộ, nhân viên tuân thủ các chuẩn mực đạo đức trong công việc.

5.2. Hoàn thiện quy trình và thủ tục kiểm soát

Ngân hàng cần rà soát, đánh giá lại toàn bộ quy trình và thủ tục kiểm soát hiện hành, từ đó phát hiện và khắc phục những điểm yếu, bất cập. Các quy trình và thủ tục kiểm soát cần được thiết kế rõ ràng, chi tiết, dễ hiểu, dễ thực hiện, đồng thời phải được cập nhật thường xuyên để phù hợp với sự thay đổi của môi trường kinh doanh.

5.3. Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin

Việc ứng dụng công nghệ thông tin vào công tác KSNB sẽ giúp ngân hàng nâng cao hiệu quả hoạt động, giảm thiểu rủi ro. Ngân hàng có thể sử dụng các phần mềm quản lý rủi ro, phần mềm giám sát giao dịch, phần mềm phân tích dữ liệu để tự động hóa các hoạt động kiểm soát, phát hiện các dấu hiệu bất thường.

VI. Hướng Nghiên Cứu Tiếp Theo Về Kiểm Soát Nội Bộ 53 ký tự

Nghiên cứu này có những hạn chế nhất định và cần có những hướng nghiên cứu tiếp theo. Cần mở rộng phạm vi nghiên cứu, khảo sát thêm các chi nhánh khác của Ngân hàng Thương mại Cổ phần Ngoại thương Việt Nam. Nghiên cứu sâu hơn về ảnh hưởng của văn hóa kiểm soát, đào tạo nghiệp vụ, và cơ cấu tổ chức đến tính hiệu lực của hệ thống kiểm soát nội bộ.

6.1. Mở rộng phạm vi nghiên cứu và đối tượng khảo sát

Nghiên cứu nên được mở rộng ra các chi nhánh khác của Vietcombank để có cái nhìn tổng quan hơn về thực trạng KSNB tín dụng trong toàn hệ thống. Đồng thời, cần mở rộng đối tượng khảo sát, bao gồm cả khách hàng vay vốn, để thu thập thêm thông tin về chất lượng dịch vụ và mức độ hài lòng của khách hàng.

6.2. Nghiên cứu sâu hơn về các yếu tố văn hóa và tổ chức

Cần có những nghiên cứu chuyên sâu hơn về ảnh hưởng của văn hóa kiểm soát, cơ cấu tổ chức, và chính sách đãi ngộ đến hiệu quả KSNB tín dụng. Các yếu tố này có vai trò quan trọng trong việc tạo động lực cho cán bộ, nhân viên thực hiện tốt các hoạt động kiểm soát.

Tổng quan nghiên cứu

Hoạt động tín dụng là nguồn thu chính và cũng là lĩnh vực tiềm ẩn nhiều rủi ro nhất trong các ngân hàng thương mại (NHTM) tại Việt Nam. Theo báo cáo của ngành ngân hàng năm 2019, tỷ lệ nợ xấu tại một số chi nhánh ngân hàng vẫn ở mức cao, ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả sử dụng vốn và lợi nhuận kinh doanh. Tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Ngoại thương Việt Nam – Chi nhánh Long An, thực trạng nợ xấu gia tăng và hiệu quả hoạt động tín dụng chưa cao đã đặt ra yêu cầu cấp thiết về việc nâng cao tính hiệu lực của hệ thống kiểm soát nội bộ (HTKSNB) trong hoạt động tín dụng.

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là xác định các nhân tố ảnh hưởng đến tính hiệu lực của HTKSNB hoạt động tín dụng tại chi nhánh này, đồng thời đo lường mức độ ảnh hưởng của từng nhân tố để đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả kiểm soát nội bộ. Nghiên cứu tập trung vào hoạt động cho vay – chiếm tỷ trọng lớn nhất trong tín dụng và tiềm ẩn nhiều rủi ro nhất, với phạm vi khảo sát tại Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam – Chi nhánh Long An trong năm 2019.

Ý nghĩa nghiên cứu được thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn để hoàn thiện HTKSNB hoạt động tín dụng, góp phần giảm thiểu rủi ro tín dụng, nâng cao hiệu quả hoạt động và đảm bảo tuân thủ các quy định pháp luật. Kết quả nghiên cứu cũng hỗ trợ các nhà quản lý ngân hàng trong việc xây dựng chính sách kiểm soát phù hợp, từ đó cải thiện các chỉ số như tỷ lệ nợ xấu, mức độ hoàn thành kế hoạch tín dụng và thu nhập lãi.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên khuôn mẫu HTKSNB theo COSO 2013, trong đó hệ thống kiểm soát nội bộ được xem là một quá trình do Hội đồng quản trị, Ban giám đốc và nhân viên thiết kế và vận hành nhằm đạt được các mục tiêu về hoạt động hiệu quả, báo cáo tài chính đáng tin cậy và tuân thủ pháp luật. Năm nhân tố cấu thành HTKSNB theo COSO gồm: Môi trường kiểm soát, Đánh giá rủi ro, Thủ tục kiểm soát, Thông tin và truyền thông, Giám sát.

Các khái niệm chính bao gồm:

• Môi trường kiểm soát: Thể hiện qua chuẩn mực đạo đức, cơ cấu tổ chức, chính sách nhân sự và trách nhiệm giải trình.
• Đánh giá rủi ro: Nhận diện, phân tích và quản lý các rủi ro có thể ảnh hưởng đến mục tiêu hoạt động tín dụng.
• Thủ tục kiểm soát: Các chính sách, quy trình nhằm giảm thiểu rủi ro và đảm bảo hoạt động tín dụng tuân thủ quy định.
• Thông tin và truyền thông: Hệ thống thu thập, xử lý và truyền đạt thông tin phục vụ kiểm soát nội bộ.
• Giám sát: Quá trình đánh giá, kiểm tra và điều chỉnh HTKSNB để đảm bảo tính hiệu lực liên tục.

Mô hình nghiên cứu được xây dựng dựa trên 5 nhân tố độc lập trên ảnh hưởng đến biến phụ thuộc là tính hiệu lực của HTKSNB hoạt động tín dụng. Các giả thuyết nghiên cứu tương ứng được kiểm định nhằm xác định mức độ ảnh hưởng của từng nhân tố.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp kết hợp định tính và định lượng. Giai đoạn định tính được thực hiện qua phỏng vấn sâu và thảo luận nhóm với 9 lãnh đạo và chuyên gia tại Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam – Chi nhánh Long An nhằm xây dựng và điều chỉnh thang đo các nhân tố.

Giai đoạn định lượng tiến hành khảo sát 300 cán bộ, lãnh đạo và nhân viên tín dụng tại chi nhánh, thu về 260 phiếu hợp lệ. Mẫu được chọn theo phương pháp thuận tiện, đảm bảo tỷ lệ quan sát/biến đo lường tối thiểu 5:1 theo tiêu chuẩn phân tích nhân tố khám phá (EFA).

Dữ liệu được xử lý bằng phần mềm SPSS 22.0 với các bước phân tích: kiểm định độ tin cậy Cronbach’s Alpha, phân tích nhân tố khám phá (EFA), phân tích tương quan, hồi quy đa biến, kiểm định giả thuyết, T-Test và ANOVA. Quy trình nghiên cứu được thực hiện theo các bước từ xác định vấn đề, xây dựng mô hình, thu thập dữ liệu đến phân tích và đề xuất giải pháp.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Môi trường kiểm soát là nhân tố có ảnh hưởng mạnh nhất đến tính hiệu lực của HTKSNB hoạt động tín dụng với hệ số hồi quy β = 0.42, mức độ ảnh hưởng chiếm khoảng 42%. Các yếu tố như chính sách tuyển dụng, đào tạo, đạo đức nghề nghiệp và cơ cấu tổ chức được đánh giá cao.

2. Thủ tục kiểm soát đứng thứ hai với hệ số β = 0.35, chiếm 35% mức độ ảnh hưởng. Các thủ tục như quy trình tín dụng, phê duyệt theo nguyên tắc “4 mắt”, kiểm soát chuyển nhóm nợ tự động và bảo mật thông tin được thực hiện nghiêm túc.

3. Giám sát rủi ro có ảnh hưởng trung bình với β = 0.28, chiếm 28%. Hoạt động giám sát thường xuyên, báo cáo cảnh báo rủi ro và xử lý kịp thời các vấn đề được đánh giá là yếu tố quan trọng.

4. Thông tin và truyền thông có hệ số β = 0.22, chiếm 22%. Việc cung cấp thông tin kịp thời, truyền thông nội bộ hiệu quả và tiếp nhận ý kiến khách hàng góp phần nâng cao hiệu lực kiểm soát.

5. Đánh giá rủi ro có ảnh hưởng thấp nhất trong các nhân tố với β = 0.18, chiếm 18%. Mặc dù có vai trò quan trọng trong nhận diện rủi ro, nhưng tính cập nhật và kịp thời của các cảnh báo rủi ro còn hạn chế.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy môi trường kiểm soát là nền tảng quan trọng nhất, phù hợp với các nghiên cứu quốc tế và trong nước, khẳng định vai trò của văn hóa tổ chức, đạo đức nghề nghiệp và cơ cấu tổ chức trong việc nâng cao hiệu quả kiểm soát nội bộ. Thủ tục kiểm soát được thực hiện chặt chẽ giúp giảm thiểu rủi ro tín dụng, đồng thời giám sát và truyền thông hiệu quả hỗ trợ phát hiện và xử lý kịp thời các sai phạm.

So sánh với các nghiên cứu tại các ngân hàng khác, mức độ ảnh hưởng của đánh giá rủi ro thấp hơn có thể do hạn chế trong việc cập nhật và cảnh báo sớm các rủi ro tín dụng tại chi nhánh. Biểu đồ hồi quy đa biến và bảng phân tích tương quan minh họa rõ mối quan hệ tích cực giữa các nhân tố và tính hiệu lực của HTKSNB.

Kết quả nghiên cứu góp phần làm rõ các nhân tố nội bộ ảnh hưởng đến hiệu quả kiểm soát tín dụng, đồng thời chỉ ra những điểm cần cải thiện nhằm nâng cao năng lực quản lý rủi ro và hiệu quả hoạt động tín dụng tại Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam – Chi nhánh Long An.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường xây dựng môi trường kiểm soát: Ban lãnh đạo cần tiếp tục củng cố văn hóa đạo đức, minh bạch trong quản lý và trách nhiệm giải trình. Thời gian thực hiện trong 6-12 tháng, do Hội đồng quản trị và Ban giám đốc chủ trì.

2. Hoàn thiện thủ tục kiểm soát: Rà soát, cập nhật quy trình tín dụng, áp dụng nguyên tắc “4 mắt” trong phê duyệt và tăng cường bảo mật thông tin. Thời gian 3-6 tháng, do phòng Quản lý rủi ro và phòng Tín dụng phối hợp thực hiện.

3. Nâng cao chất lượng giám sát rủi ro: Thiết lập hệ thống cảnh báo sớm, tăng cường kiểm toán nội bộ và giám sát định kỳ. Thời gian 6 tháng, do Ban Kiểm toán nội bộ và phòng Quản lý rủi ro đảm nhiệm.

4. Cải thiện hệ thống thông tin và truyền thông: Đảm bảo cung cấp thông tin kịp thời, minh bạch và thiết lập kênh tiếp nhận phản hồi khách hàng hiệu quả. Thời gian 3-6 tháng, do phòng Công nghệ thông tin và phòng Chăm sóc khách hàng phối hợp thực hiện.

5. Tăng cường đánh giá rủi ro: Cập nhật thường xuyên các tiêu chí đánh giá rủi ro, đào tạo cán bộ về nhận diện và quản lý rủi ro tín dụng. Thời gian 6-9 tháng, do phòng Quản lý rủi ro và phòng Đào tạo chịu trách nhiệm.

Các giải pháp trên cần được triển khai đồng bộ, có sự phối hợp chặt chẽ giữa các phòng ban và sự giám sát của Ban lãnh đạo nhằm nâng cao tính hiệu lực của HTKSNB hoạt động tín dụng, góp phần giảm thiểu rủi ro và nâng cao hiệu quả kinh doanh.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Ban lãnh đạo ngân hàng: Giúp hiểu rõ các nhân tố ảnh hưởng đến kiểm soát nội bộ, từ đó xây dựng chính sách và chiến lược quản trị rủi ro hiệu quả.

2. Phòng Quản lý rủi ro và Kiểm toán nội bộ: Cung cấp cơ sở khoa học để thiết kế, đánh giá và cải tiến hệ thống kiểm soát nội bộ, đặc biệt trong hoạt động tín dụng.

3. Cán bộ tín dụng và nhân viên ngân hàng: Nâng cao nhận thức về vai trò của kiểm soát nội bộ, thực hiện đúng quy trình và thủ tục nhằm giảm thiểu rủi ro trong công việc.

4. Nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành Tài chính – Ngân hàng: Là tài liệu tham khảo quý giá về mô hình, phương pháp nghiên cứu và thực trạng kiểm soát nội bộ trong lĩnh vực tín dụng ngân hàng tại Việt Nam.

Câu hỏi thường gặp

1. Tại sao môi trường kiểm soát lại quan trọng nhất trong HTKSNB?
   Môi trường kiểm soát tạo nền tảng văn hóa, đạo đức và cơ cấu tổ chức, ảnh hưởng trực tiếp đến thái độ và hành vi của nhân viên trong việc tuân thủ các quy định kiểm soát. Ví dụ, lãnh đạo cam kết thực hiện kiểm soát sẽ thúc đẩy nhân viên làm theo.

2. Thủ tục kiểm soát gồm những gì trong hoạt động tín dụng?
   Bao gồm quy trình phê duyệt tín dụng, xếp hạng khách hàng, bảo đảm nợ vay, kiểm soát chuyển nhóm nợ và bảo mật thông tin. Thủ tục này giúp giảm thiểu rủi ro và đảm bảo tính khách quan trong quyết định cho vay.

3. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả giám sát rủi ro?
   Thông qua giám sát thường xuyên, kiểm toán nội bộ định kỳ, sử dụng hệ thống cảnh báo sớm và xử lý kịp thời các sai phạm. Ví dụ, kiểm toán nội bộ phát hiện sai sót sẽ giúp điều chỉnh kịp thời.

4. Vai trò của thông tin và truyền thông trong HTKSNB là gì?
   Đảm bảo thông tin được thu thập, xử lý và truyền đạt kịp thời, chính xác đến các bộ phận liên quan, giúp nhân viên hiểu rõ trách nhiệm và lãnh đạo có cơ sở ra quyết định đúng đắn.

5. Đánh giá rủi ro được thực hiện như thế nào?
   Bằng cách nhận diện các rủi ro tiềm ẩn, phân tích mức độ ảnh hưởng và khả năng xảy ra, từ đó xây dựng các biện pháp kiểm soát phù hợp. Ví dụ, cảnh báo sớm nợ xấu giúp ngân hàng chủ động xử lý.

Kết luận

• Xác định 5 nhân tố ảnh hưởng tích cực đến tính hiệu lực của HTKSNB hoạt động tín dụng tại Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam – Chi nhánh Long An: Môi trường kiểm soát, Thủ tục kiểm soát, Giám sát, Thông tin và truyền thông, Đánh giá rủi ro.
• Môi trường kiểm soát có ảnh hưởng mạnh nhất, nhấn mạnh vai trò của văn hóa và cơ cấu tổ chức trong kiểm soát nội bộ.
• Kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học để đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả kiểm soát nội bộ trong hoạt động tín dụng.
• Các giải pháp đề xuất cần được triển khai đồng bộ trong vòng 6-12 tháng với sự phối hợp của các phòng ban và sự giám sát của Ban lãnh đạo.
• Luận văn mở hướng nghiên cứu tiếp theo về ứng dụng công nghệ thông tin và đánh giá rủi ro nâng cao trong kiểm soát nội bộ tín dụng.

Để nâng cao hiệu quả quản trị rủi ro tín dụng, các nhà quản lý ngân hàng và cán bộ chuyên môn nên áp dụng các khuyến nghị từ nghiên cứu này, đồng thời tiếp tục theo dõi và cập nhật các phương pháp kiểm soát nội bộ hiện đại.