Nghiên cứu xưng hô trong văn bản hành chính tiếng Việt

LỜI CAM ĐOAN

MỞ ĐẦU

1.1. Lí do chọn đề tài

1.2. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

1.3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu

1.4. Phương pháp và thủ pháp nghiên cứu

1.5. Đóng góp mới của luận án

1.6. Kết cấu của luận án

1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÍ LUẬN

1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu

1.1.1. Tình hình nghiên cứu về từ ngữ xưng hô

1.1.1.1. Tình hình nghiên cứu trên thế giới

1.1.1.2. Tình hình nghiên cứu ở trong nước

2. CHƯƠNG 2: XƯNG TRONG VĂN BẢN HÀNH CHÍNH TIẾNG VIỆT

2.1. Khái niệm xưng trong văn bản hành chính

2.2. Các biểu thức ngôn ngữ để xưng trong văn bản hành chính

2.2.1. Đại từ nhân xưng

2.2.2. Danh từ chỉ chức vụ

2.2.3. Biểu thức định danh cơ quan, đơn vị, tổ chức

2.2.4. Biểu thức phối hợp từ chỉ chức vụ với tên riêng

2.2.5. Biểu thức phối hợp tên riêng với từ chỉ chức vụ và tên cơ quan, đơn vị, tổ chức

2.2.6. Biểu thức phối hợp học hàm, học vị kết hợp với tên riêng, chức vụ và tên cơ quan, đơn vị, tổ chức

2.2.7. Biểu thức phối hợp từ chỉ chức vụ với tên cơ quan, đơn vị, tổ chức

2.3. Vị trí của biểu thức ngôn ngữ để xưng trong văn bản hành chính

2.3.1. Vị trí đầu văn bản

2.3.2. Vị trí kết thúc văn bản

2.3.3. Vị trí giữa văn bản

2.4. Xưng trong mối quan hệ với vị thế giao tiếp

2.4.1. Vị thế ngang bằng

2.4.2. Vị thế của vai trên đối với vai dưới

2.4.3. Vị thế của vai dưới đối với vai trên

2.5. Tiểu kết chương 2

3. CHƯƠNG 3: HÔ TRONG VĂN BẢN HÀNH CHÍNH TIẾNG VIỆT VÀ MỘT SỐ VẤN ĐỀ TRONG QUAN HỆ GIỮA XƯNG VÀ HÔ Ở VBHC TIẾNG VIỆT

3.1. Hô trong văn bản hành chính tiếng Việt

3.2. Khái niệm hô trong văn bản hành chính

3.3. Các biểu thức ngôn ngữ để hô trong văn bản hành chính

3.4. Vị trí của biểu thức ngôn ngữ để hô trong văn bản hành chính

3.5. Hô trong mối quan hệ với vị thế giao tiếp

3.6. Một số vấn đề trong quan hệ giữa xưng và hô ở văn bản hành chính tiếng Việt

3.6.1. Tương thích giữa xưng và hô trong văn bản hành chính tiếng Việt

3.6.2. Lịch sự trong xưng hô ở văn bản hành chính tiếng Việt

3.7. Tiểu kết chương 3

CÁC CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ ĐÃ CÔNG BỐ CÓ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN

TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng quan tình hình nghiên cứu

Nghiên cứu về xưng hô trong văn bản hành chính tiếng Việt đã thu hút sự quan tâm của nhiều nhà ngôn ngữ học. Các công trình nghiên cứu đã chỉ ra rằng xưng hô không chỉ là một yếu tố ngôn ngữ mà còn phản ánh văn hóa và mối quan hệ xã hội. Trong bối cảnh nghiên cứu ngôn ngữ, xưng hô được xem như một phần quan trọng trong việc xác định vị thế giao tiếp giữa các cá nhân. Các nghiên cứu trước đây đã chỉ ra rằng xưng hô trong văn bản hành chính có những đặc điểm riêng biệt, khác với các loại văn bản khác. Điều này cho thấy sự cần thiết phải có một nghiên cứu chuyên sâu về xưng hô trong văn bản hành chính tiếng Việt.

1.1. Tình hình nghiên cứu về từ ngữ xưng hô

Trên thế giới, nhiều nhà nghiên cứu đã tập trung vào mối quan hệ giữa xưng hô và văn hóa. Các nghiên cứu này cho thấy rằng xưng hô không chỉ đơn thuần là việc sử dụng từ ngữ mà còn liên quan đến các yếu tố xã hội và văn hóa. Ở Việt Nam, các công trình nghiên cứu về xưng hô cũng đã chỉ ra rằng xưng hô trong tiếng Việt rất phong phú và đa dạng. Các nhà nghiên cứu đã phân loại xưng hô thành nhiều nhóm khác nhau, từ đại từ nhân xưng đến danh từ chỉ chức vụ. Điều này cho thấy sự phong phú trong cách sử dụng xưng hô trong giao tiếp hàng ngày và trong văn bản hành chính.

II. Xưng trong văn bản hành chính tiếng Việt

Chương này tập trung vào khái niệm xưng trong văn bản hành chính tiếng Việt. Xưng được định nghĩa là việc sử dụng các biểu thức ngôn ngữ để xác định vai trò và vị thế của người nói trong giao tiếp. Các biểu thức ngôn ngữ để xưng bao gồm đại từ nhân xưng, danh từ chỉ chức vụ và các biểu thức định danh khác. Vị trí của các biểu thức này trong văn bản hành chính cũng rất quan trọng, ảnh hưởng đến cách thức giao tiếp và sự lịch sự trong văn bản. Nghiên cứu cho thấy rằng xưng không chỉ đơn thuần là việc lựa chọn từ ngữ mà còn phản ánh mối quan hệ xã hội và văn hóa giữa các cá nhân trong giao tiếp.

2.1. Các biểu thức ngôn ngữ để xưng trong văn bản hành chính

Các biểu thức ngôn ngữ để xưng trong văn bản hành chính rất đa dạng. Chúng bao gồm đại từ nhân xưng, danh từ chỉ chức vụ và các biểu thức phối hợp khác. Việc lựa chọn biểu thức xưng phù hợp không chỉ giúp xác định rõ ràng vai trò của người nói mà còn thể hiện sự tôn trọng và lịch sự trong giao tiếp. Nghiên cứu cho thấy rằng việc sử dụng đúng các biểu thức này có thể tạo ra sự khác biệt lớn trong cách thức giao tiếp và nhận thức của người nhận văn bản. Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh văn bản hành chính, nơi mà sự chính xác và rõ ràng là rất cần thiết.

III. Hô trong văn bản hành chính tiếng Việt

Chương này nghiên cứu về khái niệm hô trong văn bản hành chính tiếng Việt. Hô được hiểu là việc sử dụng các biểu thức ngôn ngữ để gọi tên hoặc thu hút sự chú ý của người khác trong giao tiếp. Các biểu thức ngôn ngữ để hô trong văn bản hành chính thường có tính chất trang trọng và chính thức. Nghiên cứu cho thấy rằng hô có thể ảnh hưởng đến cách thức giao tiếp và sự tiếp nhận thông tin của người nhận văn bản. Sự tương thích giữa xưng và hô cũng là một vấn đề quan trọng, ảnh hưởng đến tính lịch sự và hiệu quả của giao tiếp.

3.1. Các biểu thức ngôn ngữ để hô trong văn bản hành chính

Các biểu thức ngôn ngữ để hô trong văn bản hành chính thường được sử dụng để thu hút sự chú ý của người nhận. Chúng bao gồm các danh từ chỉ chức vụ, tên riêng và các biểu thức khác. Việc lựa chọn biểu thức hô phù hợp không chỉ giúp xác định rõ ràng vai trò của người nói mà còn thể hiện sự tôn trọng và lịch sự trong giao tiếp. Nghiên cứu cho thấy rằng việc sử dụng đúng các biểu thức này có thể tạo ra sự khác biệt lớn trong cách thức giao tiếp và nhận thức của người nhận văn bản. Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh văn bản hành chính, nơi mà sự chính xác và rõ ràng là rất cần thiết.

Luận án tiến sĩ về xưng hô trong văn bản hành chính tiếng Việt