Nghiên cứu tính chất quang điện của Sno2 pha tạp Al và N nồng độ cao

• Tác giả: Phạm Ngọc Hoàng
• Người hướng dẫn: TS. Lê Trấn
• Trường học: Trường Đại Học Sư Phạm Kỹ Thuật Thành Phố Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Công Nghệ Vật Liệu
• Đề tài: Nghiên cứu tính chất quang, điện của SnO2 đồng pha tạp Al và N nồng độ cao thông qua sử dụng phiếm hàm mật độ (DFT)
• Loại tài liệu: khóa luận tốt nghiệp
• Năm xuất bản: 2020
• Địa điểm: Tp. Hồ Chí Minh

• LỜI CÁM ƠN
• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN
• 1.1. Tình hình trong và ngoài nước
• 1.2. Tình hình nghiên cứu trong nước
• 1.3. Tình hình nghiên cứu trên thế giới
• 1.4. Cấu trúc tinh thể của SnO2
• 1.5. Ứng dụng của vật liệu SnO2
• 1.5.1. Cảm biến dựa trên vật liệu bán dẫn kim loại
• 1.5.2. Màn hình cảm ứng (TP)
• 2. CHƯƠNG 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Khái niệm lý thuyết phiếm hàm mật độ (Density functional theory)
• 2.2. Phiếm hàm tương quan – trao đổi (VXC n(r))
• 2.2.1. Gần đúng mật độ cục bộ (LDA)
• 2.2.2. Gần đúng Gradient suy rộng (GGA)
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ VÀ BIỆN LUẬN
• 3.1. Tính chất cấu trúc và năng lượng hình thành
• 3.2. Điện tích Bader, chênh lệch mật độ điện tích (Charge density difference), phiếm hàm đinh vị điện tử (ELF)
• 3.2.1. Phiếm hàm electron cục bộ
• 3.3. Mật độ trạng thái (DOS)
• 3.4. Kết quả thực nghiệm
• 3.4.1. Thành phần nguyên tố theo màng ANTO-8-y
• 3.4.2. Cấu trúc tinh thể màng ANTO-8-y
• 3.4.3. Tính chất quang của màng tinh thể ANTO-8-y
• 4. KẾT LUẬN VÀ HƯỚNG PHÁT TRIỂN
• 4.1. Hướng phát triển
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng quan về vật liệu SnO2

Vật liệu SnO2, hay còn gọi là thiếc oxit, đã thu hút sự chú ý lớn trong nghiên cứu vật liệu quang điện. Tính chất quang điện của SnO2 được xác định bởi cấu trúc tinh thể và các pha tạp. Nghiên cứu cho thấy rằng SnO2 có khả năng dẫn điện tốt và tính chất quang học vượt trội, đặc biệt khi được pha tạp với các nguyên tố như Al và N. Việc pha tạp này không chỉ cải thiện tính chất điện mà còn làm tăng khả năng ứng dụng trong các thiết bị như cảm biến khí, pin mặt trời và màn hình cảm ứng. Theo các nghiên cứu trước đây, SnO2 có thể được sử dụng như một vật liệu dẫn điện trong suốt, nhờ vào khả năng hấp thụ ánh sáng và dẫn điện tốt. Điều này mở ra nhiều cơ hội cho việc phát triển các thiết bị điện tử hiện đại.

1.1 Tình hình nghiên cứu trong nước

Tại Việt Nam, nghiên cứu về SnO2 vẫn còn hạn chế. Một số nhóm nghiên cứu đã thực hiện các thí nghiệm và mô phỏng lý thuyết, nhưng chưa có nhiều công trình nghiên cứu sâu về tính chất quang điện của SnO2 pha tạp Al và N. Các nghiên cứu hiện có chủ yếu tập trung vào việc khảo sát cấu trúc và tính chất của SnO2 tinh khiết. Việc nghiên cứu tính chất quang của SnO2 pha tạp Al và N với nồng độ cao sẽ giúp làm rõ hơn về khả năng ứng dụng của vật liệu này trong các lĩnh vực công nghệ cao. Do đó, việc thực hiện nghiên cứu này là cần thiết để đóng góp vào kho tàng tri thức về vật liệu quang điện tại Việt Nam.

II. Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu này sử dụng phương pháp phiếm hàm mật độ (DFT) để khảo sát tính chất quang điện của SnO2 pha tạp Al và N. DFT là một công cụ mạnh mẽ trong việc mô phỏng và tính toán các tính chất vật lý của vật liệu. Phương pháp này cho phép xác định cấu trúc điện tử, mật độ trạng thái (DOS) và các tính chất quang học của vật liệu. Việc áp dụng DFT giúp hiểu rõ hơn về cơ chế hoạt động của SnO2 khi pha tạp với Al và N, từ đó đưa ra các giải pháp cải thiện tính chất quang điện của vật liệu. Các kết quả thu được từ mô phỏng sẽ được so sánh với các kết quả thực nghiệm để xác nhận tính chính xác của mô hình. Điều này không chỉ giúp khẳng định giá trị của nghiên cứu mà còn mở ra hướng đi mới cho các nghiên cứu tiếp theo về vật liệu quang điện.

2.1 Giới thiệu về lý thuyết phiếm hàm mật độ

Lý thuyết phiếm hàm mật độ (DFT) là một trong những phương pháp tính toán phổ biến nhất trong vật lý chất rắn. DFT cho phép mô phỏng các tính chất điện tử của vật liệu một cách chính xác và hiệu quả. Trong nghiên cứu này, DFT được sử dụng để tính toán cấu trúc và tính chất quang của SnO2 pha tạp Al và N. Các hàm phiếm hàm được sử dụng trong DFT giúp mô tả các tương tác giữa các electron và hạt nhân, từ đó xác định được mật độ điện tử và các tính chất quang điện của vật liệu. Việc áp dụng DFT trong nghiên cứu này không chỉ giúp tiết kiệm thời gian và chi phí mà còn mang lại những hiểu biết sâu sắc về cơ chế hoạt động của SnO2 khi pha tạp.

III. Kết quả và biện luận

Kết quả nghiên cứu cho thấy rằng tính chất quang điện của SnO2 được cải thiện đáng kể khi pha tạp với Al và N. Các tính toán cho thấy rằng nồng độ pha tạp cao có thể làm tăng độ dẫn điện và khả năng hấp thụ ánh sáng của vật liệu. Điều này có thể giải thích bởi sự hình thành các trạng thái chấp nhận trong cấu trúc điện tử của SnO2, giúp tăng cường khả năng dẫn điện. Hơn nữa, việc pha tạp Al và N không chỉ cải thiện tính chất điện mà còn làm tăng khả năng ứng dụng của SnO2 trong các thiết bị điện tử hiện đại. Các kết quả này mở ra hướng đi mới cho việc phát triển các vật liệu quang điện có hiệu suất cao, đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng trong công nghệ hiện đại.

3.1 Tính toán cấu trúc và tính chất điện quang

Các tính toán cấu trúc cho thấy rằng SnO2 pha tạp Al và N có cấu trúc tinh thể ổn định hơn so với SnO2 tinh khiết. Sự pha tạp này không chỉ làm tăng độ bền của vật liệu mà còn cải thiện tính chất quang của nó. Kết quả mô phỏng cho thấy rằng độ rộng vùng cấm của SnO2 giảm khi nồng độ pha tạp tăng, điều này cho thấy khả năng hấp thụ ánh sáng của vật liệu được cải thiện. Hơn nữa, các tính toán về mật độ trạng thái (DOS) cho thấy sự xuất hiện của các trạng thái chấp nhận trong vùng cấm, điều này có thể giải thích cho sự gia tăng độ dẫn điện của SnO2 pha tạp. Những phát hiện này không chỉ có ý nghĩa lý thuyết mà còn có giá trị thực tiễn cao trong việc phát triển các vật liệu quang điện mới.